NADZWYCZAJNE METODY
WYMIARU ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH

Powstanie obowiązku

podatkowego art. 4 O.p.

Samowymiar niezgodny

z treścią obowiązku

podatkowego – art. 21

par. 3 O.p. i

odpowiednie przepisy

prawa materialnego

Brak zadeklarowanego

dochodu – art. 21 par. 3

O.p. oraz art. 21 par. 3

pdofu

Nierzetelność lub

wadliwość ksiąg, brak

danych do ustalenia

podstawy

opodatkowania art. 23 i

193 O.p.

Obowiązek złożenia

deklaracji

samowymiarowej – art.

21 par. 2 O.p. oraz

odpowiedni przepis

prawa materialnego

Zastosowanie
cen
nierynkowych

Selektywna
korekta
samowymiaru

Opodatkowanie
Dochodu
nieujawnionego

Szacowanie
podstawy
opodatkowania

Opodatkowanie
dochodu
przerzuconego –
transfer pricing

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

PRZEPISY PROCEDURALNE I WZORCE MATERIALNE, KTÓRE
MAJĄ ZASTOSOWANIE W PRZYPADKU WYMIARU WTÓRNEGO
I NADZWYCZAJNEGO

Zasady
ogólne – dowody z
ksiąg

Dział IV o.p.

Wzorzec wymiaru - ogólny

Prawidłowe, czyli
rzetelne i
niewadliwe dowody

Szacowanie (art. 23
o.p.)

Dział IV o.p.

Wzorzec wymiaru – ogólny (+
-)

Reguły szczególne
szacowania

Metody
szacowania

Opodatkowanie
dochodu
przerzuconego (art.
11 pdop; art. 25
pdof)

Dział IV o.p.

Ceny rynkowe

Zasady stosowania
metod
szacunkowych

Metody wymiaru
(porównywalnej
ceny
niekontrolowanej
, koszt +, itd.

Opodatkowanie
dochodu
nieujawnionego

Dział IV o.p.

Wzorzec wymiaru: zastępczy:
wydatki i majątek

Dowodów na
pokrycie wydatków
dostarcza podatnik
choć nie ma takiego
obowiązku

Wymiar sankcji
podatkowych

Dział IV o.p.

Wzorzec: niesamoistny i
zindywidualizowany; zależy
od wymiaru zobowiązania
podstawowego

Decyzja związana

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

Opodatkowanie
dochodu
nieujawnionego

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

PRZEKSZTAŁCENIE OBOWIĄZKU PODATKOWEGO
W ZAKRESIE DOCHODU WE WZORZEC
ZASTĘPCZY WYDATKÓW I MAJĄTKU

Podmiot

Przedmiot

Podstawa

Stawka

Zwolnieni

a

Ulgi

Obowiąz

ek

podatko

wy

23-5-14

Wydat

ki

Mająte

k

Decyzja w

sprawie

opodatkowa

nia

wydatków i

majątku

Brak deklaracji

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

FAZA POWSTAWANIA OBOWIĄZKU PODATKOWEGO ORAZ PIERWOTNY
WYMIAR ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU DOCHODÓW NIEUJAWNIONYCH

?

Nieznany

obowiązek

podatkow

y

(art. 4

o.p.)

Zastępczy

wzorzec

wymiaru:

wydatki

i majątek

Nadzwyczajny

zastępczy
pierwotny

wymiar

zobowiązania

decyzją

Faza powstawania

obowiązku podatkowego

Faza

wymiaru

zobowiązania

Niewykonany

obowiązek

samowymiaru

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

PRZEDAWNIENIE OPODATKOWANIA
DOCHODU NIEUJAWNIONEGO

Powstanie

dochodu

(powstanie

obowiązku

podatkowego)

Powstanie z

nieujawnionego

dochodu

wydatków i

majątku

Wydanie decyzji

wymiarowej w

sprawie

opodatkowania

wydatków i

majątku

23-5-14

Termin przedawnienia

5-letni okres

przedawnienia

Rok, w którym należy

złożyć zeznanie

o dochodzie

rzeczywistym

Rok, w którym

powinno być złożone

zeznanie

o wydatkach i majątku

Ilustracja graficzna art. 68 § 4 o.p.

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

Szacowanie
podstawy
opodatkowania

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

SZACOWANIE PODSTAW OPODATKOWANIA

Powstanie

obowiązku

podatkowego

Nierzetelność

ksiąg, brak

danych do

podstawy

opodatkowania

albo utrata

prawa do

ryczałtu

Prawo do

oszacowania

przez ograny

podatkowe

Ścisły
wzorzec

Wielkość
prawdopodobna
+/-

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

PODATKOWE POSTĘPOWANIE WYMIAROWE
W SPRAWIE SZACUNKU

Podatkowe postępowanie wymiarowe

Nierzetelnoś

ć ksiąg

Przesłanki

szacowania

Metoda szacowania

Ogólna

dyrektywa

dowodowa

Dyrektywy

właściwe dla

danej metody

dowodowej

Postępowanie

dowodowe

Dowód 1

Dowód 2 …

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

Art. 23. 

§ 1. Organ

podatkowy

określa podstawę opodatkowania w
drodze oszacowania, jeżeli:
1) brak jest ksiąg podatkowych lub
innych danych niezbędnych do jej
określenia lub
2) dane

wynikające

z

ksiąg

podatkowych

nie

pozwalają

na

określenie podstawy opodatkowania,
lub
3) podatnik

naruszył

warunki

uprawniające

do

korzystania

ze

zryczałtowanej formy opodatkowania.

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

§ 2. Organ podatkowy odstąpi
od

określenia

podstawy

opodatkowania

w

drodze

oszacowania,

jeżeli

dane

wynikające

z

ksiąg

podatkowych,

uzupełnione

dowodami uzyskanymi w toku
postępowania, pozwalają na
określenie

podstawy

opodatkowania.

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

§ 3. Podstawę opodatkowania określa się w
drodze oszacowania, stosując następujące
metody:
1) porównawczą wewnętrzną - polegającą na
porównaniu wysokości obrotów w tym samym
przedsiębiorstwie za poprzednie okresy, w
których znana jest wysokość obrotu;
2) porównawczą zewnętrzną - polegającą na
porównaniu wysokości obrotów w innych
przedsiębiorstwach prowadzących działalność
o

podobnym

zakresie

i w

podobnych

warunkach;
3) remanentową - polegającą na porównaniu
wartości

majątku

przedsiębiorstwa

na

początku

i

na

końcu

okresu,

z

uwzględnieniem wskaźnika szybkości obrotu;

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl

4) produkcyjną

-

polegającą

na

ustaleniu

zdolności

produkcyjnej

przedsiębiorstwa;
5) kosztową - polegającą na ustaleniu
wysokości

obrotu

na

podstawie

wysokości kosztów poniesionych przez
przedsiębiorstwo, z uwzględnieniem
wskaźnika udziałów tych kosztów w
obrocie;
6) udziału

dochodu

w

obrocie

-

polegającą na ustaleniu wysokości
dochodów ze sprzedaży określonych
towarów i wykonywania określonych
usług, z uwzględnieniem wysokości
udziału tej sprzedaży (wykonanych
usług) w całym obrocie.

23-5-14

Prof. dr hab. Henryk Dzwonkowski

Kierownik Katedry Prawa Finansowego WPIA UŁ

www.poltax.pl