Osiągnięcia dokonane

przez pierwsze

cywilizacje.

Kliknij, aby kontynuować

Mezopotamia

Mimo, że sprzyjała urodzajna gleba i muł rzeczny, był obszarem
pozbawionym bogactw naturalnych, potrzebne np. metale
kolorowe sprowadzali z Azji Mniejszej Na południu Mezopotamii
w roku IV tysiąclecia osiedlili się Sumerowie. Właśnie owi
przybysze, o których pochodzeniu właściwie nic nie wiemy,
odegrali w dziejach Mezopotamii bardzo ważną rolę. Utworzyli
oni na południu niewielkie państwa obejmujące swymi obszarami
miasto i tereny do niego przyległe.
Sumerowie górowali cywilizacyjne nad swymi sąsiadami. Im to
zawdzięczała Mezopotamia pierwsza na całym Bliskim Wschodzie
pismo, zwane pismem klinowym. Powstało ono jeszcze pod
koniec IV tysiąclecia p.n.e. i osiągnęło szybko dojrzałą postać.
Pismo klinowe było najszerzej stosowanym systemem pisma w
starożytnym Wschodzie., Wiele zawdzięcza matematyka
Sumerom – wymyślili liczbę zero, a także system
sześćdziesiątkowy. Jako pierwsi spisali własny system religijny i
mitologię., ważną rolę pełnił Babilon.
Mezopotamią rządził król Hammurabi, Największym jego
osiągnięciem było uporządkowanie prawa. Zachowany niemal w
całości do dziś Kodeks Hammurabiego jest jednym z najstarszych
znanych systemów prawnych na świecie. Za popełnione
przestępstwo wymierzono karę według zasady ,, oko za oko, ząb
za ząb ; Wymyślono również matematykę, rozwój astronomii,
mierzenia czasu (najbardziej wykształconymi obywatelami byli
kapłani), system miar i wag, politeizm np. bóg Anu – nieba.

Egipt

W Egipcie rządził faraon. Otoczony kapłanami mieszkał w pałacu. Był
pośrednikiem miedzy niebem a ziemią był uważany za boga lub
boskiego syna, życiodajny Nil, gdy zimą w górach topniały śniegi Nil
wylewal pozostawiając żyzny muł , Podzielony na Egipt
Górny(łupieskie wyprawy) i Dolny(rolnictwo, rzemiosło), wiele
świątyni i piramid , król Menes zjednoczył północny i południowy
Egipt, tworząc jedno królestwo ze stolicą w Memfis, Rzemieślnicy
wytwarzali przepiękne meble i biżuterię, murowali kamienne ściany,
wytapiali miedź z rudy; posiadali też wiele innych cennych
umiejętności. Uczeni egipscy znali prawa astronomii i matematyki
oraz dokonali wielkiego postępu nauk medycznych. Czasy te
upamiętniły najtrwalej budowane wówczas piramidy.
Upowszechnił się kult bogów przedstawianych jako postacie mające
ludzka sylwetkę z głową zwierzęcia. Każde miasto posiadało
własnego boga- opiekuna. Oddawano mu cześć w świątyni uważanej
za jego siedzibę. Panował w Egipcie politeizm. Wierzono w życie
pozagrobowe. Zmarłym potrzebne było ciało tak, jak żywym. W tym
celu mumifikowano zwłoki. Do grobu wkładano żywność i przedmioty
codziennego użytku. Najbogatsi budowali dla siebie okazałe
grobowce ( mastaby), zaś dla władców wznoszono piramidy.
Upowszechnił się kult bogów przedstawianych jako postacie mające
ludzka sylwetkę z głową zwierzęcia. Każde miasto posiadało
własnego boga- opiekuna. Oddawano mu cześć w świątyni uważanej
za jego siedzibę. Panował w Egipcie politeizm. Wierzono w życie
pozagrobowe. Zmarłym potrzebne było ciało tak, jak żywym. W tym
celu mumifikowano zwłoki. Do grobu wkładano żywność i przedmioty
codziennego użytku. Najbogatsi budowali dla siebie okazałe
grobowce ( mastaby), zaś dla władców wznoszono piramidy.

Indie

Indyjskie miasta miały dobrze rozplanowany układ ulic ( 10 m szer.)
na planie szachownicy, system wodociągowo-kanalizacyjny, domy z
cegły i drewna, centrum miasta na wzgórzu wraz z cytadelą,
prawdopodobnie bez świątyń ani pałaców, hodowano bydło, bawełnę,
jęczmień, jednak nastąpił kryzys, możliwe ze z powodu zmiany nurtu
rzeki, wobec czego przestali się rozwijać.
Gdy w II tysiącleciu p.n.e. Ariowie najechali Indie, kultura starych
miast już nie istniała. Ariowie przybyli z Azji Środkowej. Były to
koczujące plemiona wojowników; konne rydwany dawały im
miażdżącą przewagę w boju narzucili im własną kulture i język,
przenieśli się znad Indusu nad Ganges, podstawą uprawy stał się ryż,
powstały cyfry nazwane później arabskimi.
Ariowie byli podzielenie na 3 grupy zwane Warnami, podbitą ludność
traktowali jako najniższą, poza tym systemem byli jeszcze pariasi –
wykluczeni z kast jako kara, przynależność do kast była dziedziczna:
KAPŁANI->WOJOWNICY->ROLNICY, RZEMIEŚLNICY, KUPCY
Religiami był braminizm ( wiele ofiar ze zwierząt), wierzyli w
reinkarnacje – wędrówke dusz , oraz hinduizm, buddyzm które
zabranialy zabijania zwierząt

Chiny

Rozwój cywilizacji na terenie starożytnych Chin doprowadził do pojawienia się wielu wynalazków naukowych i technicznych, o których
Europejczycy dowiedzieli się o wiele wieków później. Rzemiosło chińskie posiadało cechę, której nie obserwuje się w innych państwach, a
mianowicie zdolność do technicznych innowacji. Oto niektóre z wynalazków naukowych i technicznych opracowanych w starożytnym
państwie chińskim:
brąz, żelazo
W II tysiącleciu p.n.e. zastosowano do produkcji narzędzi brąz, jednak produkcja wymagała sprowadzenia z dużych odległości cyny, co
znacznie ograniczało jego upowszechnienie. Znane są naczynia z brązu, pochodzące z II tysiąclecia używane w celach obrzędowych.

W VI – V wieku p.n.e. rozpowszechniło się żelazo, a na początku naszej ery rozpoczęto wytop tego surowca, (co w Europie opracowano
dopiero w XV wieku). Chińczycy do wytopu żelaza potrafili uzyskać temperaturę do 1300 stopni Celsjusz.
ceramika
Upowszechniono produkcję ceramiki, co pozwoliło Chińczykom wyrabiać porcelanę z glinki zwanej kaolinem, wymieszanej z piaskiem i
innymi składnikami. Powstałą w piecach garncarskich temperaturę 1300-1400 stopni wykorzystano do wyrobu półprzejrzystej, białej masy,
którą zabarwiano na różne kolory. Z kolorowej masy garncarze wytwarzali kunsztowne naczynia. Wyrób chińskiej porcelany został
zapoczątkowany w VI wieku naszej ery, natomiast w Europie zaczęto stosować tę metodę dopiero jedenaście wieków później.
jedwab
U progu cywilizacji chińskiej poznano produkcję jedwabiu zaczynając (jak głosi legenda całkiem przypadkowo) rozwijać kokony motyla
jedwabnika, co zapoczątkowało jego hodowlę. Jak mówi legenda, jedwab odkryła i rozpowszechniła cesarzowa Xi-ling, żona cesarza Huang
Di panującego ok. 2700 –2600. Ze skręcenia delikatnych i cieniutkich nitek jedwabnika powstawała szlachetna przędza, z której następnie
wytwarzano materię różnej grubości np.: cieniutką i przezroczystą gazę lub gruby brokat. Tajemnicy wyrobu jedwabiu strzeżono tak silnie
jak wyrobu papieru, chodziło o to aby nikt nie posiadł ich i nie stał się konkurencja w produkcji, czy handlu. Jedwab był bardzo ważnym i
poszukiwanym materiałem nie tylko w Chinach, transportowano go do najbliższych państw, a także do bardziej odległych np. .: Indii, Persji,
po podbojach Aleksandra Wielkiego do krajów śródziemnomorskich, w tym do cesarstwa rzymskiego. Jedwab sprzedawano za konie lub
drogocenne surowce jak np.: złoto nefryt, czy lapis lazuri. Już w starożytności istniał tzw. Jedwabny Szlak, czyli droga, która uczęszczali
kupcy handlujący jedwabiem z Chin, aż po wybrzeże Morza Śródziemnego. Dopiero w VI wieku naszej ery na terenie Bizancjum za
panowania cesarza Justyniana Wielkiego rozpoczęto hodowlę jedwabników, a co za tym idzie produkcję tkanin jedwabnych. Europa
Zachodnia zapoznała się z nimi dopiero po wyprawach krzyżowych (1095-1261).
cegła
W starożytnych Chinach znana była produkcja cegły.

Chiny – cz.II

Wiele wynalazków technicznych w Chinach znalazło zastosowanie w rolnictwie, ze względu na fakt, iż była to najbardziej rozwinięta gałąź gospodarki w starożytnym

państwie, choć tylko około 10% powierzchni kraju nadawało się pod uprawę. W chińskim rolnictwie już od starożytności znano i stosowano:

pług, który zaczęto powszechnie używać w Chinach za panowania dynastii Han (206 p.n.e.–220 naszej ery), był wykonany z żelaza, produkowano go w Chinach już w III
w. p.n.e., w Europie zaś pierwsze prymitywne pługi zaczęły powstawać dopiero w X w. n.e.
siewnik znany od czasów dynastii Han (206 p.n.e. – 220 naszej ery), umożliwił równe rozmieszczanie ziaren oraz sianie ich na różnej głębokości, spowodował też
zwiększenie wydajności plonów.
taczka powstała najprawdopodobniej w okresie dynastii Han, zastosowano ją do przewozu dużych ciężarów, w zamian konia lub wołu, dlatego początkowo nazywano ją
„drewnianym wołem”. Taczka znacznie zwiększyła wydajności pracy robotnika.
W dziedzinie architektury dominowała myśl przewodnia, głosząca tezę, że człowiek nie istnieje w oderwaniu od natury. Dało to przekonanie o istnieniu kosmicznego
wzoru i symbolice kierunków świata, pór roku, w architekturze zaowocowało starą sztuką aranżacji przestrzeni – feng shui. Chińczycy wznosili budowle z surowca
naturalnego tj.: bambus, drewno, gips oraz płytki (terakota, ceramika). Najstarszą budowlą z drewna jest pagoda Foguang Si z 1056 r. n.e. w mieście Yingxian w prowincji
Shanxi.

Wielkim osiągnięciem architektonicznym starożytności wybudowanym przez cesarza Chin Qin Shi Huanga (260–210 p.n.e. jest Wielki Mur Chiński. Łączna długość
wszystkich odcinków muru wynosi 6000 kilometrów. Głównym powodem do wybudowania tak wielkiego muru była troska o wzmocnienie fortyfikacji, która mogłaby
bronić przed najazdami plemion koczowniczych. Prawdopodobnie Chińczycy chcieli też odizolować się od innych cywilizacji, aby nie odkryto ich osiągnięć .

Inne wynalazki techniczne:
korba ręczna stosowana początkowo w rolnictwie jako rodzaj pręta umocowanego na krawędzi koła (żaren) i pełniącego rolę rączki do obracania. Później zastosowano ją
do wielu urządzeń np.: jako wyciągi w młynie do wydobywania wody, czy szybie do wydobywania węgla, lub w maszynie tekstylnej,
pas napędowy przekazujący siłę z jednego koła na drugie, znany w Chinach od I wieku p.n.e. znalazł zastosowanie w różnych narzędziach przydatnych do produkcji
jedwabiu,
kołowrotek pojawił się za czasów dynastii Han, jako narzędzie stosowane w metalurgii.
Nie mniejsze osiągnięcia zapisali Chińczycy w dziedzinie militarnej, wynaleźli np.:
proch – już w 300 roku naszej ery, znany był tekst Baopuzi słynnego księcia alchemików Ge Honga, gdzie zostały wymienione najważniejsze składniki „czarnego
prochu”, jednak za wynalazcę prochu uznaje się taoistycznego chemika pochodzącego z IX wieku żyjącego w okresie dynastii Tang (618 - 907roku),
bomba i granat – pojawiły się około 1000 roku naszej ery, kiedy zaczęto proch wkładać do prostych pojemników, eksplozji towarzyszył huk i dym, co służyło
przestraszeniu i zdezorientowaniu przeciwnika. Czasem do środka pojemników zaczęto wkładać metalowe odłamki, które powodowały większe spustoszenie lub saletrę,
powodującą eksplozje oraz większą siłę rażenia,
kusza – pierwsze jej egzemplarze pojawiły się w Chinach, jak większość wynalazków za panowania dynastii Han. Posiadała mechanizm zwalniający wykonany z brązu,
pozwalający na wypuszczenie pocisku o olbrzymim zasięgu, bez użycia szczególnie dużej siły.
artyleria, w przypadku starożytnych Chin znalazł zastosowanie wykonany z brązu lub żelaza eruptor, umieszczony na specjalnym drewnianym pojeździe. Lufę
wypełniano specjalnymi substancjami, które przy wybuchu powodowały eksplozje . Stosowano pociski wywołujące ogień i pożar lub wypuszczające silnie trujące gazy.

Ważnym odkryciem naukowym w Chinach stało się odkrycie zasad magnetyzmu i opracowanie igły magnetycznej, która znalazła zastosowanie m.in. w kompasie.

Palestyna

Palestyna położona jest nad morzem Śródziemnym, sięgając aż do Morza
Martwego. Rozdzielała obszary dwóch największych cywilizacji
starożytności, Egiptu i Mezopotamii. W wiekach XII- XI w. p.n.e. podbiły ją
plemiona Hebrajczyków, zwanych Żydami. Lud izraelski poszukując
żywności przywędrował do Egiptu. Dopiero Mojżesz wyprowadził Żydów z
państwa faraona do Ziemi Obiecanej. Po zajęciu Palestyny Izraelici
osiedlili się na stałe i stali się rolnikami. Król Dawid zdobył Jerozolimę i
ustanowił ją stolicą. Jego następcą był Salomon. Wybudował w Jerozolimie
świątynię, w której przechowywał Arkę Przymierza. Po śmierci Salomona
królestwo rozpadło się na dwie części, Izrael i Judę Jerozolima została
zajęta w VI w. p.n.e. Przez Babilończyków. Niewola Żydów skończyła się
wraz z upadkiem samej Babilonii, pokonanej przez Persów. Żydzi powrócili
do Palestyny i utworzyli własne państwo.-Izrael. Religia Żydowska jest
wiarą w jednego boga. Założycielem judaizmu uważa się Mojżesza. Prawa
Boskie zawarte są w pięciu Księgach Mojżeszowych- Torze. Dzisiejszy
judaizm opiera się na Starym Testamencie.

Fenicja

Fenicja była położona na wybrzeżu śródziemnomorskim u stóp gór
Liban. Nie było to jednolite państwo. Istniały tam samodzielne miasta,
gdzie rządy sprawowali królowie, możnowładcy i kapłani. Miasta często
były napadane. Rozwijał się handel i rzemiosło. Swoje wyroby
Fenicjanie eksportowali. Wyrabiali piękne rzeźby z kości słoniowej.
Tkaniny barwili barwnikami otrzymywanymi z gruczołów
śródziemnomorskich mięczaków. Handlowali olejkami z Arabii,
marmurem i srebrem. Kupcy feniccy opanowali cały rejon morza
śródziemnego. Nawet w Egipcie powstały fenickie dzielnice. Żeglarze
feniccy narażeni byli na sztormy. Byli jednak bardzo odważni i
wypływali poza morze Śródziemne aż do Wysp Brytyjskich. W
poszukiwaniu surowców i rynków zbytu Fenicjanie wyjeżdżali z
ojczyzny. Zakładali kolonie. Założyli tam port, obwarowany potężnymi
murami.. Ponieważ pismo było bardzo trudne Fenicjanie dokonali
przełomu w piśmie. Pismo liczyło 22 znaki co ułatwiło pisanie i
czytanie. Fenicjanie upowszechnili także pisanie od lewej do prawej.

Grecja

Grecja była rozbita na wiele państwek i nigdy się stworzyla jednolitego
państwa, teren Grecji nie sprzyjał kolonizacji ale mieli oni idealną linie
brzegową. Rolnicy uprawiali drzewa oliwne, z których tłoczono oliwę. Służyła
ona do celów spożywczych, jako kosmetyk i do oświetlenia pomieszczeń.
Uprawiali zboża i warzywa. Najczęściej jednak sadzono winogrona. Wino było
podstawowym napojem dla Greków. Oprócz rolnictwa zajmowali się
rybołówstwem i pasterstwem, dialekty miedzy polis się różniły ale mogli się
dogadać. Grecy nazywali siebie Hellenami, a kraj Helladą, osoby które nie
mówiły w ich języku nazywali barbarzyńcami, Imperium perskie powstało we
wschodniej części Azji. Potęgę imperium stworzył Dariusz. Po zdobyciu koloni
greckich w Azji Mniejszej w 490r. p.n.e. wojska Dariusza ruszyły na Grecję i
dotarł pod Maraton. Persowie ponieśli klęskę pod Maratonem. 10 lat później
Persowie ponownie zaatakowali Grecję. Bitwa morska pod Salaminą również
zakończyła się zwycięstwem Greków i wzrostem znaczenia Aten. Konflikt
pomiędzy Spartą, a Atenami był tylko kwestią czasu. MARATON, TERMOPILE,
SALAMINA, PLATEJE. W polis władze posiadał turan, prawa polityczne posiadali
tylko obywatele danego polis( rodzice musieli być obywatelami) w życiu
dominowali mężczyźni.

Grecja – filozofia

Wolność słowa sprzyjała rozwojowi, zaczęto odchodzić od religii i mitologii i zaczęto myśleć logicznie. Coraz częściej zaczynano zadawać sobie
pytania o powstawaniu różnych rzeczy
Pierwszymi filozofiami była jońska – powstanie świata, przyrody, archetypy Pierwsi filozofowie, których poglądy tworzone były na bazie empirii
poszukiwali tzw. arche – czyli pierwszej zasady, podstawowego elementu budującego świat i napędzającego życie we wszechświecie. Byli oni
więc zarazem fizykami, chemikami, jak i psychologami
Tales z Miletu: „wszystko powstało z wody”
Anaksymander – „prasuj powietrze i jego zagęszczenie”
Heraklit z Efezu – pierwszy zagłębił tajemnice ludzkiej natury, ogień, Panta Rei, 2 razy do tej samej
Pitagoras - stwierdził ze kule są doskonale , udoskonalanie duszy
Demokryt – twórca teorii materialistycznej ( atomy)

Sofiści głosili ze nie ma obiektywnej prawdy i ze jest wiele interpretacji, każde zdanie miało w sobie P i F, przeciwko nim był Sokrates, nauczał
grupy na ulicach, naj cnota to mądrość, nie spisał dzieł, znamy je od Platona, pytał o pogląd i szukał słabszych stron prowadząc dyskusje, śmierć
Platon – dusza jest nieśmiertelna i jest dualizm : świat materii i idei, i ze dusza składa się z paru części którym odpowiadają cnoty, stworzył
Akademie Platońską

Arystoteles ,uczeń Platona, nie został kierownikiem AP wiec wyjechał do Macedonii i założył w Atenach swoją szkołę, stwierdził ze wszystko jest
ze sobą ściśle powiązane.

Literatura grecka
1) archaiczna Homer – Iliada i Odyseja, sławił czyny bohaterów
Hezjod – sławił prace zwykłych ludzi bo sam nim był
Alchajos – poezja miłosna, liryki
2) Klasyczna powstaje kierunek histografii
Herodot, ojciec historii , napisał Dzieje Grecji i przedstawił Egipt i Persje. Wierzył w bogów
Tukidydes nie wierzył w interwencje bogów

Teatr grecki : Ajschylos, Sofokles, Arystofanes

Kultura hellenistyczna

Macedończycy – lud spokrewniony z Grekami . Ci sami bogowie, kultura, ale
przez Greków traktowany jako barbarzyńcy, były w zależności od Teb i Filip II
Macedoński objął rząd i wyzwolił dzięki zmianom w wojsku, rywalizacja z
Grekami, którym następnie narzucił zwierzchnictwo, wtedy w Grecji trwa
propaganda przeciwko Macedonii, Filip przedziera się do Grecji , walczy, nagle
cofa wojska i Grecy wpadają w zasadzkę, Grecy są zmuszeni uznać
zwierzchnictwo, Filip wielkodusznie organizuje pogrzeb dla zmarłych. Związek
Koryncki – większość państw Greckich a Filip ich głównym władcą, zakaz
wzajemnych wojen, ogłoszono wojnę z Persją, jednak Filip II zostaje zabity,
prawdopodobnie przez syna lub Persów i Aleksander obejmuje władzę.
Zbuntowały się przeciw temu Teby, a więc Aleksander aby pokazać siłę
zrównał je z ziemią, i znowu wyprawa na Persje której armia składała się z
Greków nie będących do końca wiernymi. Alexander wygrał, ponieważ był
genialnym strategiem i politykiem.