POLSKA FEDERACJA HODOWCÓW

BYDŁA I PRODUCENTÓW MLEKA

Czym jest Polska Federacja Hodowców

Bydła i Producentów Mleka?

Polska Federacja Hodowców Bydła i

Producentów Mleka w Warszawie jest

jedynym pełnoprawnym reprezentantem

środowiska hodowców bydła i

producentów mleka w Polsce. Jest

organizacją niezależną, dobrowolną i

samorządną zrzeszającą w swoich

szeregach ponad 9.200 członków

skupionych w związkach regionalnych i

rasowych.

Są to hodowcy indywidualni,

gospodarstwa państwowe, spółki

Skarbu Państwa i prywatne,

gospodarstwa spółdzielcze i

dzierżawione. Jest członkiem

Międzynarodowego Komitetu do

Spraw Oceny Użytkowości Zwierząt

(ICAR), Światowej Federacji

Holsztyńsko-Fryzyjskiej (WHFF) oraz

Europejskiej Konfederacji

Holsztyńskiego Bydła Czarno-Białego i

Czerwono-Białego (EHRC).

Historia

Polska Federacja Hodowców Bydła i

Producentów Mleka powstała w roku 1995 z

połączenia 18 regionalnych związków

hodowców z całego kraju. Przejęła wtedy

tylko prowadzenie ksiąg zwierząt

hodowlanych. Od 1 lipca 2004 roku Polska

Federacja Hodowców Bydła i Producentów

Mleka w Warszawie jest jedynym w Polsce

podmiotem upoważnionym przez Ministra

Rolnictwa i Rozwoju Wsi do prowadzenia

ksiąg dla bydła hodowlanego ras mlecznych.

Od 1 lipca 2006 roku Polska Federacja

Hodowców Bydła i Producentów Mleka w

Warszawie przejęła realizowanie zadań z

zakresu oceny wartości użytkowej bydła.

Rozporządzenie MRiRW z dnia 30 listopada

2010 roku zmieniające rozporządzenie w

sprawie upoważnienia związków hodowców

lub innych podmiotów do wykonywania zadań

z zakresu prowadzenia oceny wartości

użytkowej lub hodowlanej zwierząt, w § 1 pkt

1 opisuje szczegółowo obowiązki PFPBiPM.

Natomiast art.7 ust.1 pkt. 1-6 i 10 ustawy

organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt

gospodarskich wskazuje zasady prowadzenia

oceny wartości użytkowej. Od dnia 1 lipca

2006 r. Polska Federacja ma swoją

reprezentację we wszystkich województwach

w kraju. Od 1 lipca 2007 roku Polska Federacja

Hodowców Bydła i Producentów Mleka w

Warszawie przejęła realizowanie zadań z

zakresu oceny typu i budowy pierwiastek i

krów ras mlecznych.

Cele ogólne

Celem Polskiej Federacji jest reprezentowanie

interesów i obrona praw jej członków, a w
szczególności:

• Podejmowanie strategicznych działań

związanych z hodowlą bydła i produkcją
mleka.

• Wspieranie hodowli bydła i produkcji mleka .
• Podejmowanie zadań w hodowli bydła i

produkcji mleka, o charakterze
ponadregionalnym lub ogólnokrajowym.

• Przyjmowanie programów hodowlanych i

koordynowanie ich realizacji.

• Pomoc członkom organizacji w ich działalności

statutowej.

• Reprezentowanie PFHBiPM na arenie

międzynarodowej.

• Współdziałanie z organizacjami

międzynarodowymi zajmującymi się
problematyką oceny użytkowości,
inseminacji i hodowli bydła.

• Ścisła współpraca z organizacjami i

instytucjami krajowymi zajmującymi się
inseminacją bydła.

• Dbanie o dobre imię polskiego hodowcy bydła.

Polska Federacja realizuje swoje cele między

innymi poprzez :

• Prowadzenie oceny wartość użytkowej bydła

mlecznego i mięsno-mlecznego lub
hodowlanej

• Prowadzenie ksiąg bydła i dokumentacji

hodowlanej wg obowiązujących przepisów.

• Prowadzenie laboratoriów oceny mleka.
• Publikowanie wyników oceny wartości

użytkowej lub hodowlanej bydła.

• Prowadzenie systemu informatycznego dla

potrzeb oceny wartości użytkowej i
hodowlanej bydła.

•

Prowadzenie specjalistycznych szkoleń
zawodowych dla osób prowa-dzących ocenę
wartości użytkowej oraz wydawanie
odpowiednich zaświadczeń w tym zakresie.

•

Organizowanie działalności zapewniającej
wdrażanie nowoczesnych metod w dziedzinie
hodowli bydła i produkcji mleka.

•

Opracowywanie i realizację regionalnych i
krajowych programów hodo-wlanych.

•

Organizację wystaw, pokazów oraz seminariów.

•

Dokonywanie na zlecenie hodowców selekcji w
ocenianych stadach, wyrażanie zaleceń
dotyczących remontu stada, doboru
hodowlanego i klasyfikacji bydła.

• Wykorzystywanie dotacji na postęp

biologiczny w programach
zaakceptowanych przez Ministerstwo
Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

• Prowadzenie działalności handlowej i

usługowej w zakresie oceny jakości mleka.

• Prowadzenie badania oceny mleka do

celów hodowlanych.

• Prowadzenie działalności doradczej i

szkoleniowej.

OCENA WARTOŚCI

UŻYTKOWEJ BYDŁA

Ocenę wartości użytkowej bydła ras mlecznych i

mięsno-mlecznych prowadzi w Polsce Polska Federacja

Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Prowadzenie

oceny wartości użytkowej przez PFHBiPM sankcjonują

zapisy art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o

organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich

(Dz. U. Nr 133, poz.921) oraz rozporządzenia Ministra

Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 czerwca 2008 roku w

sprawie upoważnienia związków hodowców lub innych

podmiotów do wykonywania zadań z zakresu

prowadzenia oceny wartości użytkowej lub hodowlanej

zwierząt (Dz. U. Nr 122, poz. 787). Ogólne zasady

prowadzenia oceny wartości użytkowej przez Federację

określa metodyka zatwierdzona przez MRiRW.

Struktura działu OWUB

W ramach funkcjonujących w PFHBiPM struktur,

związanych z oceną wartości użytkowej,

nadrzędnymi jednostkami organizacyjnymi

są: Wydział Oceny Typu i Budowy oraz Dział

Oceny Wartości Użytkowej Bydła. W skład

Działu Oceny wchodzą dwa wydziały na

szczeblu Biura Federacji: Wydział Oceny

Wartości Użytkowej Bydła Mlecznego i

Wydział Laboratoriów Oceny Mleka oraz 3

Regiony Oceny: w Parzniewie, Poznaniu i

Bydgoszczy.

Poszczególne Regiony Oceny obejmują swoim

działaniem teren kilku województw:

• RO Poznań: wielkopolskie, lubuskie,

dolnośląskie, opolskie i śląskie,

• RO Bydgoszcz: kujawsko-pomorskie,

pomorskie, zachodniopomorskie,
warmińsko-mazurskie,

• RO Parzniew: mazowieckie, podlaskie,

łódzkie, lubelskie, podkarpackie,
małopolskie i świętokrzyskie.

Każdy z Regionów Oceny posiada własne Oddziały i

Przedstawicielstwa oraz Laboratoria Oceny Mleka.

Regiony Oceny sprawują nadzór organizacyjny i

merytoryczny nad podległymi im jednostkami. W

ich rękach skupiają się wszystkie sprawy związane

z opracowywaniem strategii działania, właściwej

dla oceny bydła na podległym Regionowi Oceny
terenie. Region Oceny pełni bezpośredni nadzór

nad oceną wartości użytkowej krów w

województwie, w którym zlokalizowana jest jego

siedziba. Jednostką podległą Regionowi Oceny jest

Oddział, w którym realizowana jest bezpośrednia

współpraca z Hodowcami. Najmniejszą jednostką
organizacyjną jest Przedstawicielstwo, czyli biuro

współpracujące bezpośrednio z Hodowcami z

danego województwa.

Zgłoszenie stada pod ocenę

Warunkiem przyjęcia obory pod ocenę jest

podpisanie przez hodowcę umowy, która

stanowi dokument określający prawa i

obowiązki Hodowcy, jako Usługobiorcy,

oraz Polskiej Federacji Hodowców Bydła i

Producentów Mleka – Usługodawcy.

Podpisując umowę Hodowca podejmuje

też decyzję o wyborze metody oceny,

potwierdzając ją podpisaniem dokumentu

„Zlecenie metody oceny”.

Podpisując umowę, Hodowca

zobowiązuje się - między innymi - do:

1. Poddania ocenie całego stada krów;
2. Stosowania w stadzie rozrodu kontrolowanego;
3. Prawidłowego oznakowania wszystkich zwierząt

(bydła) w stadzie, zgodnie z obowiązującymi w tym
zakresie przepisami;

4. Przechowywania dokumentacji hodowlanej w

warunkach zabezpieczających ją przed
zniszczeniem, zdekompletowaniem lub
zaginięciem;

5. Udostępniania zootechnikowi oceny wartości

użytkowej bydła lub innemu pracownikowi
Federacji informacji niezbędnych do prowadzenia
oceny wartości użytkowej i hodowlanej bydła, w
tym dokumentacji hodowlanej;

6. Podania zgodnych ze stanem faktycznym informacji

dotyczących identyfikacji zwierzęcia oraz innych
informacji niezbędnych do prowadzenia oceny
wartości użytkowej i hodowlanej bydła mlecznego
oraz ponoszenia odpowiedzialności za ich
prawdziwość;

7. Udzielenia pomocy pracownikom Federacji przy

wykonywaniu czynności z zakresu oceny i hodowli;

8. Systematycznego i niezwłocznego wysyłania na

własny koszt skrzynki z próbkami mleka do
laboratorium oceny mleka wskazanego przez
Federację i jej odbioru po powrocie z laboratorium;

9. Zapewnienia pracownikowi Federacji

przeprowadzającemu próbny udój
nieodpłatnego noclegu w odpowiednich
warunkach (zimą pomieszczenie ogrzewane);

10. Zapewnienia nieodpłatnego środka

transportu, umożliwiającego dojazd w ramach
gospodarstwa do miejsca wykonania próbnego
udoju, w przypadku gospodarstwa
wieloobiektowego;

11. Terminowego wywiązywania się ze

zobowiązań finansowych wobec Federacji.

Zawierając umowę z Hodowcą,

Federacja zobowiązuje się do:

1. Wprowadzania do systemu informatycznego

wszystkich oznakowanych cieląt płci żeńskiej, jałowic i
krów utrzymywanych w stadzie,

2. Systematycznego dokonywania próbnych dojów

zgodnie z metodą prowadzenia oceny zleconą przez
hodowcę i prowadzenia dokumentacji hodowlanej
zgodnie z obowiązującymi przepisami,

3. Oznaczania składu mleka zgodnie z metodyką

prowadzenia oceny wartości użytkowej bydła
mlecznego,

4. Dostarczania bieżących wyników prowadzonej oceny

wartości użytkowej w postaci dwóch raportów
wynikowych: RW-1, RW-2 (po jednym egzemplarzu),
wykonywanych w ramach opłaty za ocenę.

LABORATORIA

W ramach Polskiej Federacji Hodowców Bydła i

Producentów Mleka funkcjonują 4 laboratoria o
określonym podziale terytorialnym:

REGION OCENY PARZNIEW
• Laboratorium w Białymstoku z/s w Jeżewie Starym –

teren działania woj. Podlaskie.

• Laboratorium w Parzniewie - teren działania woj.

lubelskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie,
podkarpackie i świętokrzyskie.

REGION OCENY POZNAŃ
• Laboratorium w Krotoszynie – teren działania woj.

lubuskie i wielkopolskie, dolnośląskie, opolskie i śląskie.

REGION OCENY BYDGOSZCZ
• Laboratorium w Bydgoszczy z/s w Minikowie – teren

działania woj. kujawsko- pomorskie, pomorskie,
warmińsko – mazurskie i zachodniopomorskie.

Laboratoria PFHBiPM wykonują badania składu

mleka na potrzeby oceny wartości użytkowej

bydła mlecznego w zakresie oznaczania

procentowej zawartości tłuszczu, białka,

laktozy, suchej masy, poziomu mocznika oraz

liczby komórek somatycznych w ilości 550 000

analiz miesięcznie. Badania w Laboratoriach

wykonywane są zgodnie z międzynarodowymi
normami badawczymi PN-ISO 9622:2006 i PN-

EN ISO 13366-2:2007.

Wydział Oceny Typu i

Budowy Bydła

Mlecznego

Zadania Wydziału Oceny Typu i

Budowy Bydła Mlecznego:

• prowadzenie oceny typu i budowy krów

pierwiastek ras mlecznych,

• opracowanie i modyfikacja metodyki

/regulaminu/ oceny typu i budowy bydła ras
mlecznych,

• współpraca z instytucjami krajowymi i

międzynarodowymi w zakresie doskonalenia
metod oceny typu i budowy,

• przeprowadzenie oceny typu i budowy krów ras

mlecznych na życzenie hodowcy lub innego
podmiotu.

Podstawowym zadaniem wydziału jest

prowadzanie oceny typu i budowy krów

pierwiastek ras mlecznych po buhajach

testowych oraz ich rówieśnic. Dane z oceny typu

i budowy krów pierwiastek stanowią podstawę

szacowania wartości hodowlanej buhajów pod

względem cech pokroju i stanowią drugą obok

cech produkcyjnych grupę cech, dla których

prowadzona jest krajowa oraz międzynarodowa

ocena wartości hodowlanej buhajów. Ponadto

dane z oceny są wykorzystywane do obliczania

indeksów genetycznych dla krów. Ocena pokroju

jest ważnym narzędziem wykorzystywanym w

zarządzaniu stadem krów mlecznych.

Dział Hodowla Bydła

• W dniu 1 lipca 2004 r. powołano do

życia Dział Hodowli Bydła PFHBiPM
składający się z selekcjonerów bydła
mlecznego i specjalistów ds.
dokumentacji hodowlanej.

Zadania

1. Wpis krów i cieliczek do części

wstępnej i

głównej księgi oraz wyznaczanie

minimalnych

progów indeksu selekcyjnego i

wpis krów do

rozdziału Elita.

PFHBiPM prowadzi księgi w formie elektronicznej dla

następujących ras bydła mlecznego:

• polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej

(kod HO) i odmiany czerwono-białej (kod RW),

• polskiej czerwonej (kod RP) i mieszańców z

europejskim bydłem czerwonym, z wyłączeniem
czerwonego bydła norweskiego (kod NR) i
czerwonego bydła szwedzkiego (kod SR)

• simentalskiej (kod SM),
• jersey (kod JE),
• montbeliarde (kod MO),
• polskiej czerwono-białej (kod ZR),
• polskiej czarno-białej (kod ZB),
• Brown Swiss (kod BS),
• szwedzkiej czerwonej (kod SR).

2. Wpis buhajów ras mlecznych do ksiąg w

formie elektronicznej;

3. Wydawanie hodowcom zaświadczeń

potwierdzających dokonanie wpisu;

4. Wydawanie świadectw rodowodowych i

rodowodów potwierdzających pochodzenie
dla wprowadzanych do obrotu:

• zwierząt (jałówki hodowlane, jałowice cielne,

krowy do dalszego chowu, buhajki i buhaje
hodowlane),

• nasienia,
• zarodków lub komórek jajowych;

5. Opiniowanie programów oceny i

selekcji buhajów tworzonych przez
spółki inseminacyjne oraz udział w ich
realizacji:

• komisyjny wybór ojców buhajów i matek

buhajów,

• kwalifikacja buhajków z indywidualnych

kojarzeń,

• ocena i selekcja buhajów przeznaczonych

do testowania;

6. Udział w realizacji programu

hodowlanego

ochrony zasobów genetycznych

bydła ras

polskiej czerwonej, polskiej

czerwono-białej i

polskiej czarno-białej.

Działając w porozumieniu z Instytutem Zootechniki,

nadzorującym i koordynującym program ochrony
zasobów genetycznych bydła rasy polskiej czerwonej
oraz ras polskiej czerwono-białej i polskiej czarno-białej,
PFHBiPM jako prowadzący księgi dla tych ras jest
odpowiedzialna za:

• wydawanie hodowcom rodowodów krów zgłaszanych do

uczestnictwa w programie oraz przekazywanie ich do
Instytutu Zootechniki;

• wykonywanie w stadach objętych programem

następujących prac hodowlanych:

– typowanie buhajów do udziału w programie,
– typowanie krów na matki buhajów,
– tworzenie planu kojarzeń na bieżący rok z

uwzględnieniem podziału krów na grupy genetyczne,

• podejmowanie działań na rzecz promocji i rozwoju

chronionych populacji bydła ras polskiej czerwonej oraz
polskiej czerwono-białej i czarno-białej.

7. Udział w organizowaniu wystaw i

pokazów bydła

Podczas organizowania wystaw i pokazów bydła
mlecznego Polska Federacja Hodowców Bydła i
Producentów Mleka jest odpowiedzialna za:
• tworzenie regulaminów wystaw,
• przygotowanie danych o zwierzętach do

katalogu,

• wyznaczanie komisji sędziowskiej,
• kwalifikowanie zwierząt,
• koordynowanie działań podczas wystawy

wspólnie z organizatorami.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ