Gorbaczow i

Jelcyn –

,,Grabarze’’

Imperium

Marta Cieślik

Bezpieczeństwo Narodowe,

semestr III, studia licencjackie

Układ Zagadnień:

1. Wprowadzenie
2. M. Gorbaczow - biografia
3. Reformy Gorbaczowa
4. B. Jelcyn – biografia i jego wpływ na

upadek ZSRR

5. Wnioski
6. Bibliografia

Wprowadzenie do tematu

Od lat 80 w ZSSR panował kryzys wewnętrzny
wynikający z nasilających się problemów
gospodarczych. Zła sytuacja gospodarcza nie
pozwalała ZSRR, między innymi, na kontynuację
wyścigu zbrojeń, do czego przyczyniła się również
polityka Reagana, który zwiększył budżet na wydatki
zbrojeniowe. Również negatywny wpływ na
funkcjonowanie ZSRR miała nieudana interwencja w
Afganistanie.

Źródło: The Economic Collapse of the Soviet Union,
http://www.sjsu.edu/faculty/watkins/sovietcollapse.htm, dostęp: (13.12.2016).

Michaił Gorbaczow - biografia

Urodził się w 1931r.

Radziecki i rosyjski polityk,

prawnik, ostatni sekretarz KC

KPZR oraz Prezydent ZSRR

(z tego stanowiska został

zmuszony ustąpić w 1991r.).

Przeprowadził też reformy

ustrojowe w ZSRR.

W 1990r. został laureatem

Pokojowej Nagrody Nobla.

Źródło: Krótki życiorys Michaiła Gorbaczowa,
https://biografia24.pl/michail-gorbaczow/ , dostęp: (14.12.2016).

Reformy Gorbaczowa

,,Pieriestrojka’’ – przebudowa

,,Pierestrojka to nasza ostatnia szansa. Jeśli się

zatrzymamy, będzie to oznaczało naszą śmierć”

(M. Gorbaczow)

,,Uskorienie’’ – przyspieszenie

,,Glasnost’’ – jawność

Źródło: Michaił Gorbaczow – prezydent upadającego państwa,

http://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/1548/1/Miscellanea_T-7_11.pdf, dostęp: (15.12.2016).

,,Pieriestrojka’’ - przebudowa:

I faza (1985-1986):
• Celem I fazy reformy było

przyspieszenie wzrostu
gospodarczego

• Kampania antyalkoholowa,

zwiększenie inwestycji oraz
zredukowanie importu towarów
przemysłowych powszechnego użytku

• 1 etap zakończony klęską, stan

gospodarczy uległ dodatkowemu
pogorszeniu

Źródło: Michaił Gorbaczow – prezydent upadającego państwa,
http://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/1548/1/Miscellanea_T-7_11.pdf,
dostęp: (15.12.2016).

II faza reformy (1987-1988) i III faza
(od 1988r.)

II faza:
• Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych –

pojawiają się elementy wolnego rynku; planowanie
centralne ograniczono do wykonywania zamówień na
rzecz państwa

• II faza zakończona klęską; wzrasta zadłużenie ZSRR
III faza:
• skupiona była głównie na reformach politycznych –

np. przeprowadzenie wyborów do dwuizbowego
organu ustawodawczego

• wprowadzono urząd prezydenta ZSRR na 5 lat i na

maksimum 2 kadencje.

Źródło: Michaił Gorbaczow – prezydent upadającego państwa,
http://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/1548/1/Miscellanea_T-7_11.pdf, dostęp:
(15.12.2016).

• W 1991r Gorbaczow przeprowadził referendum w sprawie dalszego

istnienia ZSRR – większość odpowiedziała twierdząco.

• W tym samym roku prezydentem Rosyjskiej Federalistycznej

Socjalistycznej Republiki Radzieckiej zostaje Borys Jelcyn; od 1991r.

funkcjonują dwaj prezydenci: ZSRR i RFSRR.

•

Nieudany pucz gen. Janajewa tzw. pucz moskiewski - całkowite

osłabienie władzy Gorbaczowa i wzmocnienie pozycji Jelcyna.

• Gorbaczow również w trakcie jego rządów pozwolił na zjednoczenie

się Niemiec oraz nie wspierał reżimów komunistycznych w państwach

satelickich, przyczyniając się tym samym do upadku tych rządów.

Źródła:
Michaił Gorbaczow – prezydent upadającego państwa,
http://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/1548/1/Miscellanea_T-7_11.pdf, dostęp:
(15.12.2016).

Pierestrojka, http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/pierestrojka;3956848.html, dostęp:
(15.12.2016).

Borys Jelcyn – biografia

Urodził się w 1931r., zmarł w
2007r.
Był politykiem radzieckim i
rosyjskim, a także prezydentem
RFSRR oraz pierwszym
prezydentem Federacji
Rosyjskiej.
Był przeciwnikiem puczu
moskiewskiego.
Doprowadził do zlikwidowania
ZSRR.

Źródło: Jelcyn Borys Mikołajewicz,
http://portalwiedzy.onet.pl/9471,,,,jelcyn_borys_mikolajewicz,h
aslo.html, dostęp: (15.12.2016).

W sierpniu 1991r. Jelcyn, na podstawie dekretu, zdelegalizował

KPZR i KP RFSRR w Rosji, zapowiedział także zlikwidowanie ich

struktur organizacyjnych.

We wrześniu 1991r. za rządów Jelcyna uznano niepodległość

Litwy, Łotwy, Estonii.

W grudniu 1991r. miało miejsce podpisanie układu

białowieskiego przez Jelcyna oraz przywódców Białorusi i

Ukrainy. Układ białowieski rozwiązał Związek Socjalistycznych

Republik Radzieckich, a na jego miejsce powołał do życia

Wspólnotę Niepodległych Państw (WNP).

Źródło: Michaił Gorbaczow – prezydent upadającego państwa,
http://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/1548/1/Miscellanea_T-7_11.pdf,
dostęp: (16.12.2016).

Wnioski

Zła sytuacja w ZSRR, zarówno
gospodarcza, jak i polityczna
wymagała reform.
Reformy przeprowadzane przez
Gorbaczowa osiągnęły efekt odwrotny
od zamierzonego – nie poprawiły
sytuacji, lecz pogłębiły proces upadku
ZSRR.
Jelcyn natomiast swymi działaniami
zakończył istnienie ZSRR.