Prawo pracy, prawo kadrowe, kadry i płace, polskie prawo pracy, przepisy i druki - ABC function pokaz(co,czy) { if(czy!=1) { document.getElementById('jednorazowe').style.display='none'; } with(document.getElementById(co).style) { display='block'; } } Strona główna Serwisy Branżowe Kadry Zaloguj RejestracjaOn-line premium Login Zapomniałem hasła Hasło Wersja demo Zaloguj do zasobów płatnych Szukaj Newsletter Zobacz także Nowe akty prawne Aktualności prawne Pytania i odpowiedzi Zapytaj Redakcję Oferty pracy Szkolenia Przegląd prasy Księgarnia Przydatne linki RSS Patron serwisu Doskonałe narzędzie pracy dla wszystkich zainteresowanych prawem pracy. więcej Dodatkowo polecamy: Serwis HR Polecamy szkolenie Jak uzyskać zamówienie publiczne? Warsztaty dla wykonawców Warszawa, wkrótce nowe terminy więcej Obrót hurtowy i detaliczny produktami leczniczymi a wymagania polskiej ustawy na tle uregulowań UE Szkolenie - wkrótce nowe terminy więcej Polecamy Wielka promocja publikacji on-line
Tylko do końca czerwca zapłacicie Państwo jedyne 10 zł za opłatę aktywacyjną publikacji ABC.
Zobacz więcej Polecamy czasopismo Dyrektor Szkoły (POSZCZEGÓLNE NUMERY) więcej Polecamy książki Jak tworzyć własny wizerunek więcej Zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracownika więcej Problem dnia Okresowe powierzenie pracownikowi innej pracy 2007-06-27 Agnieszka Sieńko Informacja o autorze: Autorka współpracuje z Serwisem Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zwiń informację o autorze Fragment komentarza zamieszczonego w całości w Serwisie Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Okresowe powierzenie pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę stanowiącej podstawę stosunku pracy ma charakter wyjątkowy. Zgodnie z obowiązującymi regułami interpretacyjnymi żaden wyjątek nie może być stosowany analogicznie, nie wolno także dokonywać interpretacji rozszerzających. Stąd ogromne znaczenie dla zastosowania instytucji z art. 42 § 4 k.p. ma dokładne zbadania przesłanek warunkujących jej zastosowanie. Przesłanki jednostronnej okresowej zmiany warunków umowy o pracę są cztery: istnienie uzasadnionych potrzeb pracodawcy; okres powierzenia nie może przekraczać 3 miesięcy; okresowa zmiana warunków pracy nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia; powierzona praca musi odpowiadać kwalifikacjom pracownika. Wstęp

Centralną instytucją stosunku pracy jest umowa o pracę. Umowa o pracę, jakkolwiek o szczególnym charakterze ale jest umową w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Stąd dzięki „furtce” zawartej w art. 300 k.p. do umów o pracę stosuje się przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umów o ile kodeks pracy nie reguluje jakiejś kwestii odrębnie. Można zatem pozwolić sobie na stwierdzenie, że podstawowa klauzula wykonania zobowiązań zawarta w art. 354 k.c. znajduje zastosowanie także w wypadku umowy o pracę. Treść i formę umowy o pracę określa art. 29 k.p. Jednym z elementów koniecznych umowy o pracę jest określenie rodzaju pracy, jaka w ramach stosunku pracy będzie świadczona przez pracownika. Zmiana tego elementu winna zostać co do zasady dokonana w drodze tzw. wypowiedzenia zmieniającego. Kodeks pracy pozostawił jednak pracodawcy możliwość jednostronnej aczkolwiek okresowej zmiany warunków pracy bez zastosowania wypowiedzenia ani też innej formy zmiany umowy – np. aneksu. W tym aspekcie powołana zasada wykonania zobowiązań określona w art. 354 k.c. jako też zasada wprowadzania zmian w treści stosunku pracy w drodze wypowiedzenia bądź w drodze aneksu w odniesieniu do umów o pracę doznaje ograniczenia. Ograniczeniem tym jest opisana w art. 42 § 4 k.p. instytucja okresowego powierzenia pracownikowi innej pracy.

Przesłanki okresowego powierzenia pracownikowi innej pracy

Okresowe powierzenie pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę stanowiącej podstawę stosunku pracy ma charakter wyjątkowy. Zgodnie z obowiązującymi regułami interpretacyjnymi żaden wyjątek nie może być stosowany analogicznie, nie wolno także dokonywać interpretacji rozszerzających. Stąd kapitalne znaczenie dla zastosowania instytucji z art. 42 § 4 k.p. ma dokładne zbadania przesłanek warunkujących jej zastosowanie. Przesłanki jednostronnej okresowej zmiany warunków umowy o pracę są cztery:
• istnienie uzasadnionych potrzeb pracodawcy;
• okres powierzenia nie może przekraczać 3 miesięcy;
• okresowa zmiana warunków pracy nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia;
• powierzona praca musi odpowiadać kwalifikacjom pracownika.
Wszystkie cztery przesłanki muszą wystąpić przy tym łącznie. Brak choćby jedeni z nich sprawia, że okresowe powierzenie pracownikowi innej pracy odbyło się z naruszeniem prawa pracy. 

Uzasadnione potrzeby pracodawcy
Pojęcia uzasadnionych potrzeb pracodawcy kodeks pracy nie precyzuje. Rozwiązanie to ma swoje zalety jak i też wady. Sprecyzowanie takich potrzeb znacznie uprościłoby stosowanie instytucji okresowego powierzenia innej pracy. Z drugiej jednak strony ścisłe sprecyzowanie pojęcia „uzasadnionych potrzeb pracodawcy” przy założenia stabilności prawa nie jest możliwe z uwagi na stale zmieniające się warunki gospodarcze, zmiany w technologiach produkcji, zasadach wykonywania czynności urzędowych. Dlatego też w przypadku uzasadniania okresowego powierzenia pracownikowi innej pracy należy bardzo ostrożnie i skrupulatnie rozważyć czy ta przesłanka istotnie ma miejsce.
Jak w każdym wypadku terminów nieostrych, niedookreślonych w prawie z pomocą przy ich stosowaniu przychodzi orzecznictwo oraz częściowo doktryna. Nie inaczej jest i w przypadku art. 42 § 4 k.p. Pod pojęciem „uzasadnionych potrzeb pracodawcy” rozumieć należy potrzeby zakładu pracy jako całości i to w ujęciu przedmiotowym (przyp. autora). Nie można zatem uznać, że została spełniona przesłanka istnienia uzasadnionych potrzeb w sytuacji, gdy okoliczności uzasadniające zmianę zakresu obowiązków dotyczą tylko i wyłącznie jednostki organizacyjnej, w której pracownik świadczy pracę. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 sierpnia 1979 r., I PR 55/79 (OSNC, 1980/2/30) uznał, że uzasadnioną potrzebą pracodawcy jest oddanie do niezbędnego remontu samochodu służącego do wykonywania czynności transportowych. Zawsze zatem należy rozważyć, czy występująca okoliczność odnosi się do całego zakładu pracy – na przykład jest związana ze zmniejszeniem ilości sprzętu, zawaleniem się hali produkcyjnej, czy też dotyczy konkretnej jednostki organizacyjnej – na przykład zagubieniem przez pracowników księgowości dokumentacji księgowej. Nie można także uznać za uzasadnione potrzeby pracodawcy sytuacji, w której powstaje konieczność, choćby czasowa, modyfikacji zakresu obowiązków pracowniczych z uwagi na stan zdrowia pracownika. Taki wniosek wypływa z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1999 r., I PKN 293/99 (OSNP, 2001/4/113).
Reasumując, przesłanka uzasadnionych potrzeb pracodawcy odnosi się do pracodawcy jako całości. Precyzyjniej zatem będzie stwierdzić, że chodzi o okoliczność dotyczącą całego zakładu pracy nie zaś jego części, nawet organizacyjnie wyodrębnionej. Ponadto, uzasadniona potrzeba pracodawcy musi wynikać z okoliczności innych niż dotyczące pracownika – taką okolicznością zaś jest pogorszenie stanu zdrowia pracownika. Za okoliczność stanowiącą potrzebę pracodawcy Sąd Najwyższy uznał w wyroku z dnia 17 grudnia 1998 r., I PKN 429/97 (OSNP – wkł. 1999/1/1) brak możliwości zatrudnienia pracownika na stanowisku sprzedawcy, wynikającej z odmowy wyrażenia zgody na zawarcie z nim umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej przez pozostałych pracowników. Okoliczność ta bowiem nie dotyczy pracownika zainteresowanego w tym znaczeniu, że nie została przez niego wygenerowana. 

Czasowy charakter powierzenia innej pracy
Odczytanie tej przesłanki nie powinno nastręczyć szczególnych trudności. Ważne jest by powierzenie pracownikowi innej pracy w trybie art. 42 § 4 k.p. nie dotyczyło okresu nie przekraczającego 3 miesięcy. Takie sformułowanie kodeksu pracy oznacza, że powierzenie innej pracy może wynosić maksymalnie trzy miesiące. Zasady obliczenia okresu 3 miesięcy należy oprzeć o zasady obliczania terminów z kodeksu cywilnego – na zasadzie art. 111 i art. 112 k.c. w związku z art. 300 k.p. Szczególne zasady obliczania terminów w kodeksie pracy dotyczą bowiem obliczania okresów wypowiedzenia umów o pracę i zawarte są w art. 30 § 21 k.p. W pozostałym więc zakresie stosuje się ogólne reguły kodeksu cywilnego. Zgodnie z powołaną regułą art. 111 i art. 112 terminy oblicza się następująco:
• termin podany w dniach upływa w ostatnim dniu terminu, przy czym nie uwzględnia się dnia, w którym wystąpiło zdarzenie powodujące bieg terminu – jeżeli zatem powierzenie innej pracy nastąpiło 16 września 2005 r. na okres 11 dni to licząc za pierwszy dzień tego okresu 17 września 2005 powierzenie ustanie w dniu 26 września 2005 r.;
• termin podany w tygodniach lub miesiącach natomiast upływa w dniu który nazwą (np. wtorek) lub datą (np. 17 dzień miesiąca) odpowiada – tu uwaga na odmienność od liczenia terminu w dniach – dniowi początkowemu – jeżeli zatem powierzenie nastąpiło na okres dwu tygodni w piątek to termin upływa w piątek za dwa tygodnie; jeżeli powierzenie nastąpiło 12 marca 2005 na dwa miesiące termin upływa 12 maja 2005 r.
Oczywiście pozostałe zasady dotyczące liczenia terminów pozostają aktualne, czyli:
• koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy to ulega on przedłużeniu do pierwszego dnia roboczego (art. 115 k.c.);
• jeżeli termin przypada na taki dzień miesiąca, którego w miesiącu kończącym bieg terminu nie ma wówczas okres kończy się w ostatnim dniu miesiąc (miesiące mają bowiem różną ilość dni 28–31), i tak okres dwu miesięcy rozpoczęty 31 stycznia upłynie 28 lutego (art. 112 k.c. zdanie pierwsze).

Utrzymanie wynagrodzenia na poziomie nie niższym od dotychczasowego
Kolejną przesłanką a właściwie warunkiem okresowego powierzenia innej pracy w trybie art. 42 § 4 k.c. jest utrzymanie wynagrodzenia w niemniejszej wysokości od dotychczas pobieranej. Poza dyskusją pozostaje, że wynagrodzenie to może być okresowo zwiększone. Ale co należy rozumieć pod pojęciem „nie powoduje obniżenia wynagrodzenia” zawartego w treści art. 42 § 4 k.p.? Zdaniem autorki kluczowe jest ustalenie wynagrodzenia ustalonego umową o pracę. Zgodnie z treścią art. 29 § 1 pkt 3 k.p. wynagrodzenie za pracę winno być wyraźnie określone w umowie o pracę wraz ze wskazaniem jego składników. Umowa o pracę może określać wysokość wynagrodzenia poprzez odesłanie do regulaminów. Te zaś mogą zawierać prawo pracodawcy do przyznawania pewnych świadczeń fakultatywnie. Rozwiązaniem problemu jest treść części sentencji wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 1990 r., I PR 362/90 (OSP1991/9/213), która brzmi: „przy czasowym powierzeniu pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę (art. 42 § 4 k.p.) obniżeniu nie może ulec wynagrodzenie pracownika liczone na zasadach ustalenia ekwiwalentu za nie wykorzystany urlop”. powrót Więcej w publikacji: Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Zamów Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych /* */ /* */ /* */ /* */ /* */ /* */ /* */ /* */ /* */ Dodaj do ulubionych | Napisz do nas | Pomoc | Kontakt | Księgarnia Profinfo | Reklama © Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a | tel. [phone], fax [phone], e-mail: [e-mail] Zarząd WK Polska: Włodzimierz Albin, Piotr Różański, NIP: 583-001-89-31, Regon: 190610277 KRS: 105464, Sąd Rejonowy dla M. S. Warszawy Wydział XII Gospodarczy. Kapitał zakładowy 4.870.300 PLN. _uacct = "UA-1084468-2"; urchinTracker();