Prawo pracy, prawo kadrowe, kadry i płace, polskie prawo pracy, przepisy i druki - ABC function pokaz(co,czy) { if(czy!=1) { document.getElementById('jednorazowe').style.display='none'; } with(document.getElementById(co).style) { display='block'; } } Strona główna Serwisy Branżowe Kadry Zaloguj RejestracjaOn-line premium Login Zapomniałem hasła Hasło Wersja demo Zaloguj do zasobów płatnych Szukaj Newsletter Zobacz także Nowe akty prawne Aktualności prawne Pytania i odpowiedzi Zapytaj Redakcję Oferty pracy Szkolenia Przegląd prasy Księgarnia Przydatne linki RSS Patron serwisu Doskonałe narzędzie pracy dla wszystkich zainteresowanych prawem pracy. więcej Dodatkowo polecamy: Serwis HR Polecamy szkolenie Jak uzyskać zamówienie publiczne? Warsztaty dla wykonawców Warszawa, wkrótce nowe terminy więcej Obrót hurtowy i detaliczny produktami leczniczymi a wymagania polskiej ustawy na tle uregulowań UE Szkolenie - wkrótce nowe terminy więcej Polecamy Wielka promocja publikacji on-line
Tylko do końca czerwca zapłacicie Państwo jedyne 10 zł za opłatę aktywacyjną publikacji ABC.
Zobacz więcej Polecamy czasopismo Dyrektor Szkoły (POSZCZEGÓLNE NUMERY) więcej Polecamy książki Jak tworzyć własny wizerunek więcej Zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracownika więcej Problem dnia Pojęcie doby pracowniczej przy rozliczaniu czasu pracy 2007-06-05 Magdalena Rycak Fragmenty komentarza zamieszczonego w całości w Serwisie Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Komentarz omawia pojęcie doby pracowniczej z uwzględnieniem doby niedzielnej i świątecznej, jej podziału na porę dzienną i nocną oraz związku z ustalaniem rozkładu czasu pracy. Doba pracownicza obejmuje kolejne 24 godziny, ale nie muszą one pokrywać się z dobą astronomiczną i mogą przypadać na godziny różnych dni kalendarzowych. Doba pracownicza oznacza kolejne 24 godziny, z których 8 przypada na porę nocną, a 16 na porę dzienną, w ciągu których rozliczana jest dobowa norma czasu pracy.Doba pracownicza jest ruchoma, a godziny ją wyznaczające mogą być zindywidualizowane dla poszczególnych pracowników.Po nowelizacji kodeksu pracy dokonanej ustawą z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 213, poz. 2081) w art. 128 ż 3 pkt 1 k.p. wprowadzona została definicja doby pracowniczej, przez którą należy rozumieć 24 kolejne godziny, poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.Wprowadzenie legalnej definicji doby pracowniczej rozwiązało istniejący spór o ustalenie momentu, od którego liczy się początek doby pracowniczej. Nie było zgody w kwestii, czy jest to godzina rozpoczęcia pracy przez pracownika w danym okresie rozliczeniowym, czy też w danym dniu pracy, zgodnie z rozkładem czasu pracy. Wprowadzone rozwiązanie legislacyjne dało wyraz poglądowi, zgodnie z którym kolejne 24 godziny liczy się od momentu rozpoczęcia przez pracownika pracy w danym dniu na danej zmianie, zgodnie z obowiązującym go rozkładem. Ustalona w ten sposób doba pracownicza kończy się więc z upływem 24 godzin liczonych od rozpoczęcia pracy zgodnie z obowiązującym pracownika rozkładem czasu pracy.Ustalanie doby rozliczeniowej w oderwaniu od rozkładu czasu pracy konkretnego pracownika nie byłoby uzasadnione. Wprowadzenie sztywnej granicy doby rozliczeniowej, np. w systemie równoważnych norm mogłoby prowadzić do wykonywania pracy nieprzerwanie przez 24 godziny (w przypadku pracy przez 12 godzin w drugiej połowie jednej doby i przez 12 godzin w pierwszej połowie następnej doby). Oznacza to, że w ciągu jednego okresu rozliczeniowego granice doby pracowniczej mogą się zmieniać. Pracodawca, planując pracownikowi zmianę godzin rozpoczynania pracy nie powinien ustalać godziny rozpoczynania pracy, jeśli nie skończyła się jeszcze doba, w której pracownik ostatnio pozostawał do jego dyspozycji.Od 1 stycznia 2004 r. każdemu pracownikowi przysługuje ponadto w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Nie dotyczy to pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz pracowników, którzy wykonywali pracę w związku z koniecznością prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii. W powyższych przypadkach pracownikom przysługuje w okresie rozliczeniowym równoważny okres odpoczynku (art. 132 k.p.).Wprowadzenie ustawowej definicji doby pracowniczej spowodowało, że w świetle prawa niemożliwe staje się przejście pracownika ze zmiany popołudniowej na zmianę przedpołudniową bez ponaddobowej przerwy. W przeciwnym razie pracodawca dopuszcza się wykroczenia przeciwko prawom pracownika z powodu planowania pracy w godzinach nadliczbowych bez zaistnienia szczególnych przesłanek dopuszczalności stosowania pracy w godzinach nadliczbowych.Przykład 1 Pracownik, który zgodnie z rozkładem czasu pracy pracuje od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 - 16.00 przyszedł do pracy w niedzielę na 2 godziny 12.00-14.00. Niedziela jest jego dniem wolnym od pracy. Czy jego czas pracy w poniedziałek od 8.00-16.00 należy zaliczyć do doby pracowniczej niedzielnej, czy też udzielić tylko dnia wolnego za pracę w niedzielę? Doba niedzielna i świąteczna zostały wyraźnie sprecyzowane w kodeksie pracy. Przepis art. 1519 ż 2 k.p. stanowi, że doba niedzielna lub świąteczna obejmuje 24 kolejne godziny między godzinami 6.00 kalendarzowej niedzieli lub dnia świątecznego a godziną 6.00 następnego dnia kalendarzowego, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. Jeśli więc pracodawca w danym zakładzie nie sprecyzował innych granic czasowych niedzieli, to godziny pracy od 8.00 do 12.00 w poniedziałek będą rozliczane w ramach doby poniedziałkowej.Należy też pamiętać, że niedopuszczalne jest zlecanie pracownikom pracy w niedziele i święta w godzinach nadliczbowych, ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, jeżeli art. 15110 k.p. nie zezwala w danym przypadku na pracę w niedzielę lub święto. Praca w godzinach nadliczbowych w te dni jest dopuszczalna jedynie w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej dla ochrony życia i zdrowia ludzkiego albo dla ochrony mienia lub usunięcia awarii. Pracownicy, w stosunku do których dozwolona jest praca w niedziele lub święta na mocy art. 15110 pkt 2 – 10 k.p. mogą być zatrudniani w te dni również ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy.Zgodnie z art. 15111 ż 1 i 2 k.p. pracownikowi zatrudnionemu w niedzielę pracodawca obowiązany jest zapewnić inny dzień wolny od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w ustalonym terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie – 100% dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę. W razie nie udzielenia przez pracodawcę w okresie rozliczeniowym innego dnia wolnego od pracy w zamian za dozwoloną pracę świadczoną w niedzielę lub święto pracownikowi przysługuje za każdą godzinę takiej pracy tylko jeden dodatek przewidziany w art. 15111 ż 2 lub ż 3 k.p., czyli 100% (uchwała SN z dnia 15 lutego 2006 r., II PZP 11/05).Udzielenie pracownikowi zastępczego dnia wolnego od pracy oznacza zwolnienie go z całej dniówki roboczej, nawet jeśli nie mieści się ona w ramach doby kalendarzowej i kończy się następnego dnia.Za pracę w niedzielę, niezależnie od liczby przepracowanych w tym dniu godzin (nawet za dwie, tak jak miało to miejsce w opisanym przypadku), pracownikowi przysługuje cały wolny dzień, który nie może przypadać w dzień wolny od pracy wynikający z rozkładu czasu pracy w pięciodniowym tygodniu pracy. Mamy wówczas do czynienia z sytuacją, w której pracownik faktycznie nie przepracuje zaplanowanego mu czasu pracy. Za te nieprzepracowane godziny pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.Przykład 2 Pracownik miał zaplanowane w rozkładzie czasu pracy, że we wtorek pracuje od 8.00 do 16.00 Faktycznie świadczyła pracę od 8.00 do 4.00. Czy to oznacza, że w środę może przyjść do pracy najwcześniej na 15.00 (11-godzinny odpoczynek) i na którą godzinę powinien przychodzić do pracy w czwartek i piątek, aby nie nastąpiło przekroczenie doby pracowniczej?Tak, w środę pracownik może najwcześniej przyjść do pracy na godzinę 15.00. Jeśli w rozkładzie ma zaplanowaną pracę od 8.00 do 16.00, to tego dnia planowo może pracować tylko do godziny 16.00. W godzinach od 8.00 do 15.00 jest zwolniony z obowiązku wykonywania pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (zorganizowanie pracy w sposób powodujący przesunięcie wykorzystanie dobowego odpoczynku). Za godziny te pracownikowi przysługuje wynagrodzenie określone w art. 81 k.p. Praca przekraczająca tę godzinę będzie pracą w godzinach nadliczbowych.Oznacza to, że w czwartek i w piątek pracownik może mieć zaplanowaną pracę tak jak wcześniej, czyli od godziny 8.00 do 16.00... powrót Więcej w publikacji: Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Zamów Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych /* */ /* */ /* */ /* */ /* */ /* */ /* */ /* */ /* */ Dodaj do ulubionych | Napisz do nas | Pomoc | Kontakt | Księgarnia Profinfo | Reklama © Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a | tel. [phone], fax [phone], e-mail: [e-mail] Zarząd WK Polska: Włodzimierz Albin, Piotr Różański, NIP: 583-001-89-31, Regon: 190610277 KRS: 105464, Sąd Rejonowy dla M. S. Warszawy Wydział XII Gospodarczy. Kapitał zakładowy 4.870.300 PLN. _uacct = "UA-1084468-2"; urchinTracker();