Żwirownia osadów polodowcowych
w Kanigowie
Olsztynek
Lokalizacja:
województwo warmińsko-mazurskie
powiat nidzicki
gmina Nidzica
miejscowoS
ć Kolonia Kanigowo
Rejon geograficzny:
Niziny R
rodkowopolskie
5910
Nizina Północnomazowiecka
Wziesienia Mławskie
Jednostka geologiczna:
prekambryjska platforma wschodnioeuropejska
wyniesienie mazurskie
utwory zlodowacenia S
rodkowopolskiego
4462 4464
Mława
W północnej częS
ci Wzniesień Mławskich, znajdujących się Ponieważ jest to czynna żwirownia, każdorazowe wejS
cie
w obrębie płaskiej wysoczyzny lodowcowej o wysokoS
ciach na teren tego obiektu wymaga uzyskania zgody właS
ciciela i za-
nie przekraczających 200 m n.p.m, w miejscowoS
ci Kolonia chowania szczególnych S
rodków ostrożnoS
ci. W najbliższym
Kanigowo widoczny jest pagórek wznoszący się na wysokoS
ć czasie planowane jest zakończenie eksploatacji, planuje się
kilku metrów ponad otaczający teren. W pagórku tym także przeprowadzenie prac rekultywacyjnych.
1 zlokalizowano żwirownię eksploatującą czwartorzędowe Aby dostać się do opisywanego obiektu należy z przy-
utwory polodowcowe. stanku autobusowego w Kanigowie, przy koS
ciele udać się w
W wyrobisku odsłania się profil dwóch kompleksów kierunku północnym, przechodząc na wschodni skraj drogi,
osadów. W kompleksie dolnym, o miąższoS
ci około 17 m, a następnie kontynuując wędrówkę na północ, po przejS
ciu
2 zbudowanym głównie z mułków, piasków i żwirów, obser- 1,2 km przy cmentarzu żołnierzy niemieckich (pochodzącym
wujemy osady o zaburzonym ułożeniu, zalegające pod kątem z okresu I wojny R
wiatowej) drogą szutrową udać się w kie-
60-75�. Dominuje w nich laminacja równoległa, a materiał runku południowo-zachodnim następne 1,1 km.
okruchowy jest dobrze wysortowany. Cechy sedymentacyjne Obiekt przystosowany jest do zwiedzania w dużych
serii piaszczysto-żwirowej wskazują na depozycję w zbiorniku grupach zorganizowanych, jak i dla indywidualnych tury-
jeziornym, w bezpoS
redniej bliskoS
ci lądolodu. stów. Punkt ten jest dobrym miejscem w rejonie Nidzicy
W kompleksie górnym, zalegającym poziomo na zero- do zapoznania się ze zjawiskami i procesami jakie miały
dowanych osadach kompleksu dolnego, widoczne są grube tu miejsce w czasie plejstocenu, podczas zlodowacenia
warstwy (1,5-3,5 m) różnych skał. Profil rozpoczynają S
rodkowopolskiego.
mułki, piaski i żwiry nieregularnie przewarstwione osadami
Disturbances the post-glacial
gliniastymi. Powyżej zalega jednometrowa warstwa gliny
sediments pit in Kanigowo
zwałowej, w obrębie której obserwować można znaczące
nagromadzenie związków żelaza (warstwa o gruboS
ci 2-5
In the Mława Upland, north from the so-called Mława
cm) zaznaczone w profilu osadów brunatno-czerwonymi
Moraines and close to the Kolonia Kanigowo village there
barwami. Jest to dolna (starsza) glina zwałowa. Na niej leżą
is a small mound elevated several meters above the sur-
piaski drobnoziarniste, bez widocznych struktur sedymen- rounding terrain. The mound is cut by gravel pit in which
tacyjnych, z wkładkami żwirów i piasków gliniastych. W
Quaternary post-glacial sediments are exploited. The sedi-
3 warstwie tej obserwować można również strefę deforma- ments are divided into the two members: lower and upper.
cji, budiny oraz duże toczeńce. Kompleks górny zamyka
The lower member includes mostly silts, sands and gravels.
warstwa górnej gliny zwałowej o miąższoS
ci 1,5 m, mająca
The layers dip under 60-75�. Sedimentary structures are
miejscami charakter gliny spływowej.
dominated by horizontal lamination and clastic material is
W żwirowni zobaczyć można rzadko spotykane zja- well-sorted. Other depositional features point to sedimen-
wisko zdeformowania osadów zastoiska, które ulegając
tation in a glacial lake, close to the terminus of ice sheet.
4 spiętrzeniu utworzyły niemal pionowe systemy warstw. W
The varve strata are strongly disturbed. The upper member
tym rozległym odsłonięciu, o rozmiarach 150 na 20 metrów,
rests horizontally upon the lower one. The beds, 1.5-3.5-
możliwe jest także przeS
ledzenie ewolucji deformacji glaci- meters-thick, include silts, sands and gravels intercalated
tektonicznych w czasie nasuwania się lądolodu.
by clays. These are followed by 1-meter-thick boulder clay
226
Kanigowo
with abundant iron stainings. Above, fine sands devoid of heads north from bus stop in Kanigowo, close to the church,
sedimentary structures occur, intercalated by gravels and then, after about 1.2 kilometer (nearby German military
clayey sands. This layer is also deformed, with boudinage graveyard from World War I) the visitor should take a gravel
and large balls. The uppermost layer is 1.5-meters-thick road heading northwest and walk another 1.1 kilometer.
boulder clay, locally grading into flow clays. The site is a perfect touristic object, suitable for even
The site is accessible from Kanigowo village. The trail large groups and for individual visitors.
1
3
4
Wybrana literatura: 451
Autor karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:
2
M. Krawczyk (2005)
227