Osady polodowcowe w Niebylcu
Rzeszów
Lokalizacja:
województwo podkarpackie
powiat strzyżowski
gmina Niebylec
miejscowoS
ć Niebylec
Region geograficzny:
5526
Zewnętrzne Karpaty Zachodnie
Pogórze R
rodkowobeskidzkie
Pogórze Dynowskie
Jednostka geologiczna:
Zewnętrzne Karpaty fliszowe
płaszczowina skolska
pokrywa czwartorzędowa
4564 4566
Krosno
1 Obiektem jest odsłonięcie w starej żwirowni zloka- Powyżej zalegają gliny lessopodobne, reprezentujące
lizowanej w odległoS
ci około 150 m na zachód od drogi osady eoliczne złożone z pyłu kwarcowego, węglanu wapnia
krajowej z Rzeszowa do Barwinka i około 100 m od drogi i minerałów ilastych.
z Niebylca do Gwox
dzianki. Z tej drogi znajduje się wjazd Około 3 km na zachód przebiega czarny szlak turystycz-
na teren wyrobiska. ny: Czudec  Babica  Wyżne  Godowa  Brzeżanka.
Geologicznie żwirownia znajduje się w wewnętrznej Żwirownia w Niebylcu jest unikatowym odsłonięciem w
częS
ci płaszczowiny skolskiej na terenie tzw. depresji Karpatach. Można tutaj zapoznać się z najlepiej odsłoniętym
strzyżowskiej, wypełnionej sfałdowanymi utworami oligocenu profilem utworów rzeczno- i jeziorno-lodowcowych, z
i miocenu. których szczególnie iły warwowe są ewenementem w
W S
cianie dawnej żwirowni, o długoS
ci 80 m i wysokoS
ci Karpatach. Najbardziej atrakcyjne (poznawczo i wizualnie)
ponad 20 m, odsłania się profil utworów rzeczno- i jezior- są struktury deformacyjne tych utworów: fałdy, fleksury i
no-lodowcowych z okresu zlodowacenia Sanu przykry- uskoki. R
wiadczą one o ruchach tektonicznych, prawdo-
2 tych kilkumetrową pokrywą utworów lessopodobnych podobnie związanych z izostatycznym odprężeniem po
z okresu zlodowacenia Wisły. W spągu wyrobiska miejsca- ustąpieniu lodowca.
mi odsłaniają się piaskowce kliwskie warstw menilitowych
The post-glacial sediments in Niebylec
wieku oligoceńskiego (34-23 mln lat temu). Są to beżowe,
gruboławicowe piaskowce kwarcowe, spękane, pocięte usko- The old gravel pit is located about 150 meters west from
kami i przekładane cienkimi warstwami brunatnych łupków. the Rzeszów-Barwinek state highway and about 100 meters
Na erozyjnej powierzchni piaskowców kliwskich leży gru- aside the Niebylec-Gwox
dzianka local road.
ba seria utworów żwirowo-piaszczystych, reprezentujących The area belongs to the inner part of the Skole Unit,
osady powstałe w rzekach wypływających z czoła lądolodu. which forms so-called Strzyżów Depression filled with
W materiale okruchowym żwirów rozpoznajemy fragmenty folded Oligocene and Miocene sediments.
skał budujących podłoże tych osadów (piaskowce, zlepieńce In the quarry bottom the Kliwa Sandstones (member of
i łupki) oraz skały krystaliczne przyniesione przez lodowiec the Menilite Beds) are occassionally visible. The erosional
aż ze Skandynawii. surface separates the sandstones from the thick series of
Nad tymi osadami leży pakiet iłów warwowych sands and gravels which are outwash sediments deposited
3 charakteryzujących się laminacją poziomą, polegającą by glacial meltwaters. The clastic material consists of sand-
na wielokrotnym powtarzaniu się grubszych lamin jas- stones, conglomerates and shales fragments derived from
nych i cieńszych ciemnych. Para lamin  jasna i ciemna the bedrock as well as of erratic material transported by ice
powstaje w okresie 1 roku: jasna w lecie, a ciemna w sheet from Scandinavia.
zimie. Różnica wynika ze zmiennej dostawy materiału The fluvial deposits are covered by varve clays with typi-
okruchowego, iloS
ci tlenu i substancji organicznej. Pakiet cal, rhythmic, light and dark, horizontal lamination. These are
ten, o miąższoS
ci 2 m, powstał w jeziorze usytuowanym overlain by loess-like clays composed of quartz dust, calcium
na przedpolu lądolodu i został zaburzony spływami carbonate and clay minerals. This part of the succession rep-
synsedymentacyjnymi, czyli takimi, które zachodziły w resents aeolian sedimentation of the glacial period.
trakcie sedymentacji. W iłach obserwujemy także liczne The gravel pit in Niebylec is a unique exposure in the
struktury deformacyjne: uskoki i fałdy. whole Carpathians.
146
Niebylec
1
2
3
Wybrana literatura: 137, 138, 459, 460, 461
Autor karty stanowiska dokumentacyjnego i fotografii:
T. Malata (2005)
147