Zjazd nr 1. Test jako narzędzie
Zjazd nr 1. Test jako narzędzie
pracy psychologa
pracy psychologa
Justyna Rozmysłowska
Ró\
nice indywidualne
Ró\
nice indywidualne
Zjawisko polegające na tym, \
e jednostki (ludzie
i zwierzęta) nale\
ące do tej samej populacji
ró\
nią się między sobą pod względem
porównywanych charakterystyk fizycznych i
psychicznych
psychicznych
2
Przedmiot psychologii ró\
nic
Przedmiot psychologii ró\
nic
indywidualnych
indywidualnych
Względnie stałe ró\
nice indywidualne
obejmujące takie dziedziny jak:
" inteligencja
" zdolności specjalne
" zdolności specjalne
" osobowość, w tym temperament
" style poznawcze
" determinanty ró\
nic indywidualnych
" pomiar i diagnoza charakterystyk zachowania
3
Historyczne z
ródła psychologii
Historyczne z
ródła psychologii
ró\
nic indywidualnych
ró\
nic indywidualnych
Darwin O powstawaniu gatunków (1859)
Galton (1892)
 badania nad dziedziczeniem geniuszu
Dziedziczenie czy środowisko?
Dziedziczenie czy środowisko?
ć% Laboratorium Antropometryczne (pomiary rozmiaru
ró\
nych części ciała i charakterystyk
psychomotorycznych)
ć% Pierwsza próba ilościowej charakterystyki ró\
nic
indywidualnych Inquires into Human Faculty and its
Development
4
Historyczne z
ródła psychologii
Historyczne z
ródła psychologii
ró\
nic indywidualnych
ró\
nic indywidualnych
" James McKeen Cattell (1890) w stworzonym przez siebie
laboratorium stosował baterię dziesięciu testów (proste reakcje
psychomotoryczne) do pomiaru inteligencji. Wprowadził pojęcie
 test umysłowy
" Charles Spearman wprowadził pojęcie inteligencji ogólnej (g)
stosując wprowadzoną przez siebie analizę czynnikową
stosując wprowadzoną przez siebie analizę czynnikową
" Alfred Binet, wraz z Th. Simonem opracował w 1905 r. pierwszą
skalę inteligencji
" William Stern opublikował w 1900 roku ksią\
kę p.t. �ber
Psychologii der individuellen Differenzen: jest to data, od której liczy
się początek psychologii RI jako dyscypliny psychologicznej
" Immanuel Kant a po nim Wilhelm Wundt (1887) opisali typologię
temperamentu Hipokratesa-Galena odwołując się do formalnej
charakterystyki zachowania
5
Typologia Hipokratesa-Galena w ujęciu
Typologia Hipokratesa-Galena w ujęciu
 szufladkowym i wymiarowym
 szufladkowym i wymiarowym
Silne emocje
Choleryk Melancholik
(działa szybko (uczucia powolne
Choleryk Melancholik
Choleryk Melancholik
i gwałtownie) i głębokie)
Sangwinik Flegmatyk
Sangwinik Flegmatyk
(uczucia silne (działa wolno
i płytkie) i bezwładnie)
Słabe emocje
I. Kant, 1798
W. Wundt, 1887
6
Powolne zmiany emocji
Powolne zmiany emocji
Szybkie zmiany emocji
Szybkie zmiany emocji
Historyczne z
ródła psychologii
Historyczne z
ródła psychologii
ró\
nic indywidualnych
ró\
nic indywidualnych
Gerard Heymans i Enno Wiersma (pierwsza dekada
XX wieku) stosując po raz pierwszy metodę
kwestionariusza wyodrębnili 3 cechy temperamentu 
emocjonalność, aktywność, perseweratywność
Ivan P. Pawłow na początku XX wieku wprowadził do
badań nad temperamentem psów metodę
laboratoryjną: podstawowe cechy układu nerwowego
laboratoryjną: podstawowe cechy układu nerwowego
jako podstawa fizjologiczna temperamentu
W 1984 r. powstała pierwsza w Polsce Katedra
Psychologii Ró\
nic Indywidualnych na UW
7
Kategorie opisu ró\
nic
Kategorie opisu ró\
nic
indywidualnych
indywidualnych
" Cecha (właściwość)
" Wymiar
" Czynnik
" Czynnik
" Styl
" Typ
8
Pojęcie typu
Pojęcie typu
Pojęcie typu wg W. Sterna:
Pojęcie typu wg W. Sterna: typ to:  dominująca dyspozycja
psychiczna bądz
psychofizyczna, która przysługuje dającej się
wyró\
nić na jej podstawie grupie ludzi, przy czym jednak
grupy tej nie mo\
na jednoznacznie i wszechstronnie oddzielić
od innych grup
Obecnie: najczęściej pojęcie typ jest definiowane jako
Obecnie:
Obecnie:
Obecnie: najczęściej pojęcie typ jest definiowane jako
konfiguracja odpowiednich cech mających status wymiaru
Charakterystyki specyficzne dla kategorii typu:
Charakterystyki specyficzne dla kategorii typu
oTyp stanowi kategorię klasyfikacyjną
oTyp stoi na pograniczu tego co ogólne i indywidualne
oPojęcie typu obejmuje względnie stałe cechy psychiczne,
fizjologiczne bądz
anatomiczne
oGranice między typami są płynne
9
Pojęcie cechy
Pojęcie cechy
Pojęcie cechy w ujęciu Gordona Allporta: cecha to  struktura
neuropsychiczna mająca zdolność dostarczania wielu
bodz
ców funkcjonalnie równowa\
nych oraz inicjowania i
ukierunkowania równowa\
nych (spójnych znaczeniowo)
form zachowania adaptacyjnego
Cecha (ogółem) odnosi się do względnie stałych ró\
nic
indywidualnych w charakterystykach psychicznych. W
przypadku osobowości jest to zgeneralizowana
tendencja do określonych zachowań. W przypadku
zdolności/inteligencji cecha rozumiana jest jako potencjalne
mo\
liwości przejawiające się w poziomie wykonywania
zadań i rozwiązywania problemów
10
Krytyka pojęcia  cechy
Krytyka pojęcia  cechy
Badania J. Hartshorne a i M. May a (1928) nad
charakterystyką moralną dzieci w wieku szkolnym
ć% pomiar uczciwości dokonywany w ró\
nych sytuacjach:
warunki domowe, szkolne, gry zespołowe,
współzawodnictwo (stosowano ró\
ne wskaz
niki
uczciwości: kłamstwo, kradzie\
, oszustwo itp.) brak
uczciwości: kłamstwo, kradzie\
, oszustwo itp.) brak
spójności międzysytuacyjnej zachowań
W. Mischel (1968): cecha jako etykieta dla określonych
stałych ró\
nic w zachowaniu; cecha jako konstrukt
osobowości stosowana jest dla wytłumaczenia spójności
zachowania i jako taka realnie nie musi istnieć
S. Epstein (1979, 1984): spójność sytuacyjna i czasowa cech są
funkcją agregacji dokonanych pomiarów. Jednorazowy pomiar
jest obcią\
ony specyfiką sytuacji
Okoliczności preferujące środowisko lub
Okoliczności preferujące środowisko lub
cechę jako czynników determinujących
cechę jako czynników determinujących
wariancję zachowania
wariancję zachowania
Dominujący wkład w wariancję
zachowania
Okoliczności
Środowiska Cechy
Powtarzalność obserwacji jednorazowa wielokrotna
Powtarzalność obserwacji jednorazowa wielokrotna
Czas trwania obserwacji krótki długi
Stopień ró\
norodności zachowań pojedyncze akty wielość i
ró\
norodność
Mo\
liwość wyra\
ania zachowań ograniczona swobodna
Mo\
liwość wyboru systuacji brak nieograniczona
Mo\
liwość kreowania sytuacji nie istnieje istnieje
Rodzaj sytuacji eksperyment sytuacja naturalna
12
Pomiar psychometryczny cech
Pomiar psychometryczny cech
Cecha psychologiczna jest zmienną latentną
O cesze wnioskujemy na podstawie zachowań (wskaz
ników)
ć% Wskaz
nik: obserwowane zachowanie świadczące o stanach
czy cechach psychicznych
ć% W sensie metodologicznym wskaz
nik to pozycja testowa
(zdanie lub pytanie opisujące ;lub zadanie wywołujące;
(zdanie lub pytanie opisujące ;lub zadanie wywołujące;
określone zachowanie) oraz skala odpowiedzi rejestrująca
zachowanie
Cecha uzewnętrznia się w (wielu) ró\
nych zachowaniach i
sytuacjach
Dane zachowanie mo\
e być wskaz
nikiem wielu ró\
nych cech
O występowaniu cechy mo\
emy mówić na podstawie
współwystępowania ró\
nych zachowań świadczących o cesze
O cesze wnioskujemy na
O cesze wnioskujemy na
podstawie współwystępowania
podstawie współwystępowania
poszczególnych zachowań& .
poszczególnych zachowań& .
1) Unikam przebywania w miejscach, gdzie jest du\
o ludzi
(np. w środkach komunikacji miejskiej, przyjęciach itp)
a) lęk społeczny
b) introwersja
b) introwersja
c) agorafobia
2) W towarzystwie mam skłonność do trzymania się na
uboczu
a) introwersja
b) niskie kompetencje społeczne
Dopiero na podstawie kilku zachowań
mo\
emy wnioskować, jaka to cecha
Pogląd Waltera Mischel a na temat cech po
Pogląd Waltera Mischel a na temat cech po
ponad 20 latach od chwili podjęcia krytyki
ponad 20 latach od chwili podjęcia krytyki
tej kategorii opisu ró\
nic indywidualnych:
tej kategorii opisu ró\
nic indywidualnych:
W. Mischel: Jest oczywiste, \
e podstawowym wyzwaniem nie
było i nie jest to, czy dyspozycje istnieją, lecz zało\
enie co do
ich istoty. Wyzwanie więc koncentrowało się na ograniczonej
u\
yteczności wnioskowania w oparciu o przejawy
zachowania o szerokich, pozbawionych kontekstu
zachowania o szerokich, pozbawionych kontekstu
dyspozycjach jako podstawy do próby wyjaśnienia zjawisk
osobowościowych i do przewidywania specyficznego
zachowania jednostki w specyficznych sytuacjach (Mischel,
1990, s. 131)
Wniosek: Konkretne zachowanie jest wyznaczone specyfiką
sytuacji i właściwymi dla jednostki cechami osobowości i
intelektu oraz interakcją między nimi
15
Czym jest cecha?
Czym jest cecha?
" Cecha  jest to względnie stała i swoista dla
jednostki uogólniona tendencja do zachowywania
się lub reagowania w określony sposób, wyra\
ająca
się w ró\
nych, a zarazem spójnych z tą tendencją
sytuacjach
sytuacjach
" Cechy psychologiczne charakteryzuje
intraindywidualna stałość (czasowa i sytuacyjna) i
interindywidualna zmienność
Większość cech ma w populacji
Większość cech ma w populacji
rozkład normalny
rozkład normalny
Cechy a stany
Cechy a stany
R. Cattell (1950): wprowadził rozró\
nienie na cechy
(zjawiska względnie stałe/ długotrwałe) i stany (zjawiska
zmieniające się w czasie/ krótkotrwałe)
STAN CECHA
Warunki krótkotrwałe Warunki długotrwałe
Ujawnia się w odpowiedzi na bodziec lub
Przejawia się w sposób ciągły w określonych sytuacjach (tendencja do
reagowania)
reagowania)
Abstrakcyjna (wnioskowanie na
Konkretny
podstawie wielu sytuacji i zachowań)
Zale\
na od osoby (czynniki wrodzone i
Zale\
ny od sytuacji
wychowanie)
Ma charakter zdarzenia (namacalny i
Ma charakter dyspozycji
ograniczony w czasie)
Współwarunkowany przez cechę Przejawia się w stanach (i zachowaniach)
Mo\
e być zaobserwowany Nie mo\
e być zaobserwowana
Mo\
e być mierzony bezpośrednio Mo\
e być mierzona pośrednio
Przedmiot
pomiaru
Aktualna sytuacja
(bodz
ce, instrukcja,
wymagania) Wyposa\
enie
Zachowanie
genetyczne
(poziom
wykonania
Neurologiczne,
Spostrzegana
zadań)
biochemiczne i
sytuacja
hormonalne
Cecha
mechanizmy
mechanizmy
(zdolności)
(zdolności)
Stany psychiczne
oraz
oraz zachowanie
ich interakcje
Doświadczenie
tu\
przed
Stan
oparte na
pomiarem
uczeniu się oraz
(procesy)
Stany fizjologiczne
inne czynniki
tu\
przed
środowiskowe
pomiarem
Przedmiot
pomiaru
Hipotetyczny status cechy
Hipotetyczny status cechy
Styl a strategia
Styl a strategia
stopień świadomości  strategie anga\
ują świadomy
wybór wśród alternatywnych decyzji, style operują bez
anga\
owania świadomości
Stopień stałości  strategie są stosowane w odniesieniu
do specyficznych zadań i sytuacji, style wykazują stałość
do specyficznych zadań i sytuacji, style wykazują stałość
w zakresie określonych tendencji
Specyfika adaptacji  strategie traktuje się jako
mechanizmy adaptacyjne, których celem jest
minimalizacja błędu w procesach podejmowania decyzji,
zaś style to adaptacyjne mechanizmy kontroli
modyfikujące związek między określonym stanem a
środowiskiem
20
Pomiar ró\
nicowy w psychologii
Pomiar ró\
nicowy w psychologii
Celem pomiaru psychologicznego jest ró\
nicowanie
ludzi - określenie ich specyfiki na tle innych osób
(populacji odniesienia).
(populacji odniesienia).
Cel ten mo\
e być realizowany na dwa sposoby  przy
zastosowaniu podejścia idiograficznego i
nomotetycznego
21
Podejście nomotetyczne i
Podejście nomotetyczne i
idiograficzne
idiograficzne
Celem podejścia idiograficznego
jest uchwycenie specyfiki jednostki poprzez wyodrębnienie cech,
charakterystycznych tylko dla niej i wskutek tego wyró\
niających
ją z populacji
Celem podejścia nomotetycznego
jest określenie specyfiki jednostki poprzez wskazanie
charakterystycznego dla niej nasilenia cech, wspólnych dla
populacji
22
Diagnoza psychologiczna
Diagnoza psychologiczna
Diagnoza (def. ogólna): jest to rozpoznawanie istoty i uwarunkowań
zło\
onego stanu rzeczy na podstawie obserwacji jego cech (objawów) oraz
znajomości ogólnych prawidłowości panujących w danej dziedzinie
Diagnoza psychologiczna:
ć% proces diagnozowania
ć%
ć% efekt tego procesu
ć% dziedzina nauki i praktyki
Celem diagnozy [psychologicznej] jest określenie aktualnego poziomu
funkcjonowania jednostki i natury jej problemu oraz wykazanie jego
przyczyn i konsekwencji, weryfikowanie hipotez odnośnie do istoty
problemu i jego uwarunkowań, prognozowanie zachowania, tworzenie
planu interwencji oraz monitorowanie postępów i ocena efektów
interwencji
Rodzaje diagnoz psychologicznych
Rodzaje diagnoz psychologicznych
ze względu na rodzaj właściwości psychicznych będących
przedmiotem diagnozy: np. diagnoza intelektu, pamięci,
postaw, osobowości itp.
ze względu na rodzaj zjawisk (najczęściej patologicznych),
które chcemy wykryć: diagnoza depresji, lęku, tendencji do
które chcemy wykryć: diagnoza depresji, lęku, tendencji do
kłamstwa itp.
ze względu na dziedzinę psychologii: diagnoza
neuropsychologiczna, w psychologii klinicznej dziecka itp.
ze względu na sposób podejścia do diagnozowania: diagnoza
psychometryczna, kwestionariuszowa, kliniczna, dynamiczna
itp.
Diagnozowanie jako kompetencja
Diagnozowanie jako kompetencja
profesjonalna
profesjonalna
Kompetencja diagnostyczna: umiejętność posłu\
enia się odpowiednimi metodami (np. wywiadem, testami,
obserwacją) w celu określenia istotnych  ze względu na świadczoną usługę  właściwości badanej osoby, grupy,
organizacji lub sytuacji
Profesjonalna kompetencja diagnostyczna:
ć% przygotowanie z dziedziny psychometrii, znajomość teorii pomiaru psychologicznego
ć% wiedza na temat naukowych  teoretycznych, empirycznych i kontekstowych  podstaw diagnozy
psychologicznej
ć% wiedza, umiejętności i znajomość technik diagnozowania ró\
nych wymiarów ludzkiego doświadczenia 
poznawczych, afektywnych, behawioralnych i osobowościowych  w odniesieniu do jednostek i systemów
poznawczych, afektywnych, behawioralnych i osobowościowych  w odniesieniu do jednostek i systemów
ć% umiejętność oceny efektów terapii lub interwencji
ć% umiejętność krytycznej oceny ró\
nych ról, kontekstów i relacji, w których funkcjonują klient i psycholog,
oraz umiejętność rozpoznawania wpływu tych ról, kontekstów i relacji na czynności podejmowane w
ramach diagnozy
ć% umiejętność ustanowienia, podtrzymania i rozumienia współpracującej relacji profesjonalnej, która stanowi
kontekst wszelkich czynności psychologa, w tym tak\
e diagnozy psychologicznej
ć% rozumienie związku między diagnozą a interwencją i jej planowaniem  świadomość, \
e diagnoza jest
interwencją
ć% techniczne umiejętności diagnostyczne: a) zrozumienie problemu/celu; b) wybór odpowiednich metod
diagnozy; c) efektywne zastosowanie procedur diagnostycznych; d) systematyczne zbieranie danych; e)
integracja informacji, wnioskowanie i analiza; f) opracowanie wyników diagnozy i sformułowanie zaleceń
dotyczących problemu/celu; g) dostarczenie klientowi zrozumiałych i u\
ytecznych informacji zwrotnych
Testy psychometryczne  narzędzia
Testy psychometryczne  narzędzia
podejścia nomotetycznego
podejścia nomotetycznego
Standardowe (zobiektywizowane,
psychometryczne) testy psychologiczne są
narzędziami typowymi dla podejścia
nomotetycznego.
nomotetycznego.
Testy projekcyjne są narzędziami typowymi dla
podejścia idiograficznego
26
Test jako narzędzie pracy
Test jako narzędzie pracy
psychologa
psychologa
Test psychologiczny jest specyficzną procedurą
diagnozowania. Mo\
e być on zbiorem zadań lub pytań, które  w
standardowych warunkach  mają wywoływać określone rodzaje
zachowań i dostarczać wyników o po\
ądanych własnościach
psychometrycznych, tj. posiadających wysoką rzetelność i
psychometrycznych, tj. posiadających wysoką rzetelność i
trafność
Testy słu\
ą do zbierania informacji o człowieku, potrzebnych do
diagnozy psychologicznej. Słu\
ą do rejestracji faktów
psychologicznych z \
ycia człowieka; informacji o jego zachowaniu
przeszłym, obecnym, typowym (cechy) lub chwilowym (stany).
Testy rejestrują ró\
nice w zachowaniu ludzi test
psychologiczny jest jedną z metod poznania funkcjonowania
człowieka
Uporządkowanie cech testu
Uporządkowanie cech testu
obiektywność
 niezale\
ność wyników testowania i ich interpretacji
standaryzacja
 jednolitość warunków testowania
trafność
 informacja o tym, jak test pełni swoją funkcję
 informacja o tym, jak test pełni swoją funkcję
rzetelność
 dokładność pomiaru testem
normalizacja
 nadanie znaczenia wynikom testowym
właściwa adaptacja kulturowa
 dopasowanie narzędzia do specyficznych warunków
danego kraju
Standardy dla testów
Standardy dla testów
psychologicznych
psychologicznych
Ka\
dy test psychologiczny powinien posiadać dokumentację
(podręcznik lub inne materiały, opisujące jego przeznaczenie i
własności psychometryczne):
- opis populacji, dla której test jest przeznaczony
- zało\
ony cel testu
- zało\
ony cel testu
- charakterystykę testu
- proces tworzenia testu
- procedury oceniania
- dane dotyczące trafności i rzetelności
- dane normatywne lub punkty odcięcia
- reguły tworzenia profilu
- opis kwalifikacji wymaganych do posługiwania się testem oraz
właściwego interpretowania wyników testowych
Standardy dla testów
Standardy dla testów
psychologicznych
psychologicznych
Standardy dotyczące trafności pomiaru testem
- wykazanie trafności
- opis grup badanych, na których oszacowywane były wskaz
niki
trafności
Standardy dotyczące rzetelności pomiaru testem
- określenie współczynników rzetelności
- określenie SEM
- określenie standardowych błędów ró\
nicy
- mo\
na podać półprzedziały ufności
Standardy dla testów
Standardy dla testów
psychologicznych
psychologicznych
Standaryzacja
- konieczność przestrzegania wystandaryzowanych procedur badania
(poza kilkoma wyjątkami)
- nale\
y opisać wszelkie modyfikacje lub zmiany w standardowej
procedurze badania
- zadbanie o komfort i ciszę w czasie wypełniania testu
- zadbanie o komfort i ciszę w czasie wypełniania testu
- w przypadku badań komputerowych sugerowane jest zastosowanie
wstępnej sesji treningowej (wyrównanie szans osób rzadko
korzystających z komputerów)
Obiektywność
- podanie reguł obliczania wyników
- podanie przykładów interpretacji wyników (oraz przykładów
błędnych interpretacji)
Standardy dla testów
Standardy dla testów
psychologicznych
psychologicznych
Normalizacja
- normy opracowane na podstawie badań osób lub grup, z
którymi stosujący test będą zazwyczaj porównywać badane
przez siebie osoby
- opis grup badanych, na których oszacowywane były normy
- opis grup badanych, na których oszacowywane były normy
Problemy do dyskusji: modyfikacja procedury badania testem
a jego własności psychometryczne
Prawa osób badanych:
Prawa osób badanych:
do wyra\
enia świadomej zgody na badanie testem
ć% dobrowolność udziału w badaniu
ć% mo\
liwość rezygnacji w trakcie trwania badania
do prywatności
ć% stosowność badania i pytań
ć% stosowność badania i pytań
do informacji o wynikach
do zachowania w tajemnicy wyników badania
do minimalizowania skutków etykietowania
Prawa i odpowiedzialność osób
Prawa i odpowiedzialność osób
badanych
badanych
osoby badane lub ich prawni opiekunowie powinni wyrazić świadomą
zgodę na badanie testem, zanim test zostanie przeprowadzony, z wyjątkiem
sytuacji gdy:
a) testowanie bez wyra\
enia świadomej zgody jest dopuszczone przez
prawo lub inne przepisy rządowe
b) testowanie jest elementem procedur regularnie stosowanych przez
szkołę
szkołę
c) wyra\
enie zgody jest oczywiste
jeśli wyniki testowe są wykorzystywane do podejmowania decyzji o osobie
badanej, do przekazania jej określonych zaleceń lub do zarekomendowania
jej komuś trzeciemu, to osoba badana lub jej prawni opiekunowie mają
prawo do otrzymania kopii ka\
dego raportu dotyczącego wyników
testowych lub ich interpretacji, chyba \
e osoba badana zrezygnuje z tej
mo\
liwości lub jest to zakazane przez prawo
zakaz ujawniania pozycji testowych  obowiązek ochrony narzędzi le\
y
zarówno po stronie jego u\
ytkowników, jak i osób badanych
Wybór testu i badania testem
Wybór testu i badania testem
wybór narzędzi ze względy na cel lub przyczyny
diagnozy psychologicznej
o wyborze testu nie powinna decydować jego nazwa, ale
specjalistyczna opinia, jego własności psychometryczne
(trafność i rzetelność) oraz mo\
liwość wykorzystania
dostępnych w podręczniku danych normatywnych
dostępnych w podręczniku danych normatywnych
wybór testu ze względu na grupę demograficzną (płeć,
wiek, dochody, zaplecze społeczno-kulturowe, język
ojczysty, wykształcenie itp.)
Odpowiedzialność osób
Odpowiedzialność osób
stosujących testy
stosujących testy
gdy badanie testowe jest przeprowadzane na potrzeby
diagnozy klinicznej, edukacyjnej lub doradztwa, to wyniki
otrzymane przez osobę badaną nie powinny być
interpretowane w oderwaniu od innych danych. Nale\
y
wziąć pod uwagę tak\
e inne z
ródła informacji, które
mogą prowadzić do alternatywnych sposobów
mogą prowadzić do alternatywnych sposobów
wyjaśniania poziomu wykonania testu przez osobę
badaną
osoby korzystające z interpretacji danych testowych
generowanych przez komputer powinny ocenić jakość
tych interpretacji i jeśli to mo\
liwe, dopasowanie norm,
na których zostały oparte te interpretacje
Badania testowe osób
Badania testowe osób
niepełnosprawnych
niepełnosprawnych
czasem konieczność modyfikacji procedury  jak daleko
mo\
na wprowadzać modyfikacje?
czy umieszczać w raporcie informacje o wprowadzonej
modyfikacji?
Praca domowa
Praca domowa
Znalezienie osoby badanej
ć% np. maturzysty, dla którego ta diagnoza mo\
e być pewną wskazówką
(ale nie  wyrocznią!) dla wyboru ście\
ki kształcenia czy zawodu
Zawarcie kontraktu na badanie:
ć% ustalenie celu badania
ustalenie celu badania
ć% co będziemy badać (jakie sfery funkcjonowania)
ć% liczba spotkań
ć% sposób postępowania z danymi (kto ma do nich dostęp itp.)
ć% informacje zwrotne
ć% uzyskanie zgody na badanie (zgodna wyra\
ona ustnie a na piśmie)