Szyma哪呪藕ski Lekarz domowy naturalny (Zasady leczenia)



Andrzej Szyma艅ski
Lekarz domowy naturalny Zasady leczenia









PWZN
"Print 6"
Lublin 1995
Adaptacja na podstawie
ksi膮偶ki pod tym samym
tytu艂em.


Do Czytelnika


Oddajemy do r膮k Pa艅stwa ksi膮偶k臋
zwi膮zan膮 z ideami samoleczenia i
samopomocy medycznej. Wszystkie opisane
w niej metody leczenia by艂y
przedmiotem szczeg贸lnej troski autora i
zosta艂y przez niego zweryfikowane.
Mimo tego ksi膮偶ka ta nie jest
podr臋cznikiem, jest poradnikiem i
przewodnikiem po medycynie naturalnej.
W przypadku jakichkolwiek
w膮tpliwo艣ci Czytelnik proszony jest o
zasi臋gni臋cie porady do艣wiadczonego
specjalisty. Zw艂aszcza w stanach
mog膮cych stanowi膰 zagro偶enie dla 偶ycia
nie
nale偶y si臋 nigdy waha膰 z wezwaniem
lekarza. Autor i wydawca nie mog膮 bra膰 i nie bior膮 na siebie odpowiedzialno艣ci
za skutki wynikaj膮ce ze stosowania
przez Czytelnika lek贸w i metod
przedstawionych w poni偶szej ksi膮偶ce.

+
Leczenie wod膮
(hydroterapia)


W medycynie naturalnej leczenie wod膮
praktykuje si臋 od pradawnych czas贸w.
Dzisiaj uznaje si臋 powszechnie, 偶e woda
nie tylko wzmacnia i hartuje
organizm, ale r贸wnie偶 pomaga w leczeniu
pewnych chor贸b. Oczywi艣cie pod
warunkiem, 偶e zabiegi hydropatyczne
b臋d膮 przeprowadzone prawid艂owo, z
uwzgl臋dnieniem stanu zdrowia (a tak偶e
wieku i p艂ci) chorego oraz
w艂a艣ciwo艣ci wody, zwi膮zanych przede
wszystkim z jej temperatur膮.
Praktykuje si臋 nast臋puj膮ce zabiegi
hydropatyczne:
- k膮piele,
- k膮piele parowe,
- zabiegi napotne (zawijania i
wygrzewania),
- kompresy,
- zabiegi oczyszczaj膮ce (lewatywy i
naturalne 艣rodki oczyszczaj膮ce).
Ich skuteczno艣膰 jest du偶a.
Najog贸lniej m贸wi膮c, wzmacniaj膮 one
funkcjonowanie wszystkich narz膮d贸w.
G艂贸wnie jednak powoduj膮 przep艂yw krwi
do naczy艅 krwiono艣nych sk贸ry i dobrze
dzia艂aj膮 na uk艂ad nerwowy; na
przyk艂ad w czasie zabieg贸w
kr贸tkotrwa艂ych gor膮ca i zimna woda
dzia艂a
pobudzaj膮co, d艂u偶sze za艣 -w ciep艂ej i
ch艂odnej wodzie - przynosz膮
uspokojenie. Maj膮 te偶 niebagatelny
wp艂yw na prac臋 serca; na przyk艂ad
k膮piele zimne przyczyniaj膮 si臋 do
spowolnienia t臋tna i obni偶enia
ci艣nienia
krwi, a gor膮ce przy艣pieszaj膮 t臋tno i
podwy偶szaj膮 ci艣nienie. Ponadto zabiegi
te poprawiaj膮 przemian臋 materii; mi臋dzy
innymi zwi臋kszaj膮 wydzielanie
moczu. Dodajmy, 偶e lecznicze
w艂a艣ciwo艣ci ma tak偶e regularne picie
przegotowanej wody (efekty tego s膮
widoczne w chorobach nerw贸w, serca,
nerek, w膮troby, 偶o艂膮dka, a tak偶e w
zaparciach) oraz lewatywy
przeczyszczaj膮ce.
Przy r贸偶nego rodzaju niedomaganiach
wskazane jest przeprowadzanie
zabieg贸w hydropatycznych w cyklach od
6_7 dni do 2_3 tygodni. Podobnie w
przypadku os贸b zdrowych, kt贸re poddaj膮
si臋 im, by wzmocni膰 sw贸j organizm.


K膮piele


K膮piel ca艂ego cia艂a nazywamy
ca艂kowit膮, jego cz臋艣ci natomiast -
k膮piel膮
cz臋艣ciow膮. Do przeprowadzenia obu
najbardziej nadaje si臋 wanna, lecz z
braku jej mo偶emy u偶y膰 ka偶dego, byle
odpowiedniego rozmiarami naczynia.
W zale偶no艣ci od ciep艂oty wody
rozr贸偶nia si臋 k膮piele: gor膮ce - 38_42
stopni C, nawet do 45 stopni ciep艂e -
30_38 stopni C; ch艂odne - 20_30
stopni C; zimne - do 20 stopni C.
Temperatur臋 wody mierzy si臋 zawsze
termometrem wodnym, nie r臋k膮.
K膮piele gor膮ce trzeba odbywa膰 w
pomieszczeniu o temperaturze 25 stopni
C.
K膮pieli ch艂odnych i zimnych nie wolno
przyjmowa膰, kiedy jest nam zimno, a
wi臋c przy niedostatecznej ciep艂ocie
cia艂a - musimy si臋 najpierw rozgrza膰.
Je偶eli zamierzamy wzi膮膰 k膮piel
ca艂kowit膮 powinni艣my doprowadzi膰 ca艂e
cia艂o
do wyr贸wnanej temperatury; osi膮gniemy
to przez nacieranie czo艂a, piersi i
karku r臋cznikiem zamoczonym w zimnej
wodzie. Osobom ci臋偶ko chorym zaleca
si臋 zamiast naciera艅 wykonanie kilku
nie m臋cz膮cych 膰wicze艅 gimnastycznych.
Jest bardzo po偶膮dane, aby l偶ej chorzy
poruszali podczas k膮pieli ko艅czynami
lub masowali je, co wzmacnia dzia艂anie
wody. Osobom chorym i niesprawnym
nale偶y w k膮pieli pomaga膰.
Ka偶da k膮piel gor膮ca lub ciep艂a
powinna si臋 ko艅czy膰 polewaniem,
natryskiem
lub nacieraniem zimn膮 wod膮 o
temperaturze 5_1O stopni C (w przypadku
doros艂ych os艂abionych chorob膮 i dzieci
- nie mniej ni偶 1O stopni C). K膮piel
ch艂odn膮, ca艂kowit膮 lub cz臋艣ciow膮,
nale偶y zako艅czy膰 polaniem n贸g i bioder
zimn膮 wod膮.
Po ka偶dej k膮pieli trzeba si臋 dobrze
wysuszy膰. Najlepiej energicznie
wytrze膰 cia艂o suchym r臋cznikiem. Je偶eli
chory ma podwy偶szon膮 temperatur臋,
w贸wczas k艂adziemy go do 艂贸偶ka i tam
osuszamy r臋cznikiem, a偶 si臋 rozgrzeje.
Podczas ka偶dej k膮pieli powstaje
parowanie i dlatego po jej zako艅czeniu
musimy dobrze przewietrzy膰 艂azienk臋 czy
inne pomieszczenie przeznaczone na
zabiegi hydropatyczne. Musimy r贸wnie偶
pami臋ta膰 o wcze艣niejszym
przewietrzeniu pokoju osoby chorej.
Zapewnimy jej przez to lepsze
dotlenienie, bo po k膮pieli oddech
chorego jest g艂臋bszy.

K膮piele ca艂kowite

Ka偶d膮 k膮piel ca艂kowit膮 przyjmujemy na
pusty 偶o艂膮dek. Od razu, ale powoli
zanurzamy si臋 w wodzie a偶 po szyj臋.
Pocz膮tkowo mo偶e to wywo艂a膰 niemi艂e
odczucie, ale mija ono szybko i zabieg
sprawia nam przyjemno艣膰.
Ciep艂a k膮piel ca艂kowita (30_38 stopni
C) jest pomocna w przypadku
bezsenno艣ci, nerwicy serca, pobudzenia
nerwowego; powinna trwa膰 wtedy 10_25
minut, a w razie potrzeby mo偶na j膮
powt贸rzy膰 po o艣miu godzinach. D艂ugie
ciep艂e k膮piele s膮 przydatne r贸wnie偶 w
leczeniu kamicy nerkowej,
przy艣pieszaj膮 bowiem wydalanie
zatrzymanego moczu. Trzecia w艂a艣ciwo艣膰
tych
k膮pieli to 艂agodzenie skutk贸w
nadmiernego opalania si臋 na s艂o艅cu.
Z gor膮cych k膮pieli ca艂kowitych (38_42
stopni C) mog膮 korzysta膰 wy艂膮cznie
doro艣li, i to tylko ci, kt贸rzy maj膮
zdrowe nerwy i serce. Zabieg mo偶e trwa膰
najwy偶ej 10 minut. Przed wej艣ciem do
wanny nacieramy twarz i g艂ow臋 ciep艂膮
wod膮, a podczas k膮pieli trzymamy na
g艂owie ciep艂y kompres. Na zako艅czenie
polewamy si臋 ch艂odn膮 wod膮 - chorzy i
os艂abieni o 5 stopni C zimniejsz膮 od
tej, w kt贸rej si臋 k膮pali, zdrowi za艣
zimniejsz膮 o 1O stopni C. Po wyj艣ciu z
wanny nale偶y dobrze si臋 osuszy膰, ubra膰
i i艣膰 na spacer, by odetchn膮膰
艣wie偶ym powietrzem, albo te偶 nie
wyciera膰 si臋, w艂o偶y膰 p艂aszcz k膮pielowy,
po艂o偶y膰 si臋 do 艂贸偶ka, ciep艂o okry膰 i
wypoci膰.
Gor膮ce k膮piele dobrze rozgrzewaj膮
organizm, wywo艂uj膮 poty i dlatego
szczeg贸lnie skutkuj膮 w przypadku tak
zwanych zimnych st贸p, przezi臋bieniu i
innych podobnych dolegliwo艣ciach.
Wskazane s膮 te偶 w leczeniu wszystkich
rodzaj贸w skurcz贸w i kolek, piasku i
kamieni w nerkach oraz kamieni
p臋cherzyka 偶贸艂ciowego; pomagaj膮 w
leczeniu chronicznego zatrucia o艂owiem,
chor贸b sk贸ry, newralgii i rwy
kulszowej. Nie nale偶y ich natomiast
stosowa膰
w chorobach serca oraz w przypadku
mia偶d偶ycy t臋tnic, uderze艅 krwi do g艂owy
i w nadci艣nieniu. Trzeba uwa偶a膰, by po
gor膮cej k膮pieli nie zazi臋bi膰 si臋.
Praktyka uczy, 偶e po takim zabiegu
cz艂owiek robi si臋 senny i natychmiast
k艂adzie si臋 do 艂贸偶ka.

K膮piele cz臋艣ciowe

Nape艂niamy wann臋 do po艂owy
(temperatura w zale偶no艣ci od rodzaju
k膮pieli),
chory siada w niej z podci膮gni臋tymi
nogami; woda si臋ga mu mniej wi臋cej do
p臋pka. Piersi i plecy chorego polewamy
wod膮 i nacieramy go energicznie
szorstkim r臋cznikiem lub tak膮偶 myjk膮.
Jednocze艣nie on sam rozciera sobie
nogi, brzuch i biodra. Gor膮ca lub
ciep艂a k膮piel dzia艂a przeciwb贸lowo w
przypadku kamieni nerkowych i kamieni w
woreczku 偶贸艂ciowym, w skurczach
macicy i bolesnych menstruacjach.
Pod koniec k膮pieli nale偶y dola膰
zimnej wody, by obni偶y膰 temperatur臋 do
oko艂o 1O stopni C, i natychmiast pola膰
chorego. Taka k膮piel trwa od 3 do 5
minut.

K膮piel ze szczotkowaniem cia艂a

Nape艂niamy wann臋 do po艂owy
(temperatura wody 32_36 stopni C),
siadamy w
wannie z wyprostowanymi nogami.
Wydezynfekowan膮 wcze艣niej mi臋kk膮
szczotk膮
szorujemy najpierw nogi, nast臋pnie
biodra, brzuch, tu艂贸w, r臋ce, a偶 do
g艂owy
je偶eli nie mo偶emy skorzysta膰 z wanny,
zabieg wykonujemy mokr膮 szczotk膮). Po
zako艅czeniu k膮pieli - zwykle trwa 10
minut - wk艂adamy na mokre cia艂o
p艂aszcz k膮pielowy i k艂adziemy si臋 do
艂贸偶ka ciep艂o si臋 okrywaj膮c. Podczas
pierwszego zabiegu sk贸ra mo偶e by膰
nieodporna, nale偶y wi臋c delikatnie
operowa膰 szczotk膮; podczas nast臋pnych
k膮pieli nacisk szczotki mo偶na
zwi臋kszy膰.
K膮piel z u偶yciem szczotki hartuje
organizm, pod jej wp艂ywem cia艂o
rozgrzewa si臋 i j臋drnieje. Wszystko to
sprawia, 偶e takie k膮piele zaleca si臋
w przypadku fizycznego przem臋czenia i
wyczerpania, z艂ego kr膮偶enia ("zimne
stopy"), niekt贸rych chor贸b czy
zwiotcza艂o艣ci sk贸ry, a tak偶e jako pomoc
w
leczeniu nerwic, z艂ej przemiany
materii, kamicy nerkowej i 偶贸艂ciowej
oraz
chronicznych nie偶yt贸w dr贸g oddechowych.

K膮piel brzucha

Do k膮pieli tej najlepiej s艂u偶y
specjalna wanna do nasiad贸wek, ale mo偶e
by膰 te偶 zwyczajna wanna lub du偶e, do艣膰
szerokie naczynie, w kt贸rym zmie艣ci
si臋 20_30 litr贸w wody.
Siadamy w wannie w rozkroku, tak by
uda opiera艂y si臋 o jej brzegi, a
zanurzona by艂a tylko dolna cz臋艣膰 cia艂a
do p臋pka. Nast臋pnie praw膮 d艂oni膮
wykonujemy okr臋偶ne ruchy (zawsze z lewa
na prawo) po brzuchu, leciutko
uciskaj膮c palcami okolic臋 splotu
s艂onecznego. Masa偶 doskonale wp艂ywa na
unerwienie brzucha, obieg krwi oraz
prac臋 narz膮d贸w jamy brzusznej, w tym
uk艂adu trawiennego. Czas trwania
k膮pieli: latem 10_20 minut, zim膮 10_15
minut; dla os贸b os艂abionych d艂ug膮
chorob膮 3_5 minut. Pomieszczenie, w
kt贸rym przeprowadzamy zabieg, musi by膰
dobrze ogrzane, szczeg贸lnie zim膮.
K膮piele brzucha, zw艂aszcza
ch艂odniejsze, s膮 bardzo pomocne w
takich
przypadkach chorobowych, jak zast贸j
krwi w narz膮dach jamy brzusznej,
zaparcia, guzy krwawnicze, dolegliwo艣ci
jelita grubego, opuszczenie
narz膮d贸w jamy brzusznej (na przyk艂ad u
kobiet wielor贸dek). Pami臋ta膰 nale偶y,
偶e k膮piel odbywamy na p贸艂 godziny przed
jedzeniem lub 2_3 godziny po
jedzeniu. Przed zabiegiem osoby zdrowe
powinny rozgrza膰 si臋 gimnastyk膮 na
艣wie偶ym powietrzu lub w ostateczno艣ci
przy otwartym oknie, niesprawne za艣,
wycie艅czone i chore mog膮 gimnastykowa膰
si臋 w 艂贸偶ku. Jest r贸wnie偶 wskazane,
by k膮piel poprzedzi艂o suche nacieranie
mi臋kk膮 szczotk膮 ca艂ego cia艂a, a
je艣li to mo偶liwe - nale偶y zastosowa膰
delikatny masa偶 albo rozgrza膰 chorego
termoforem lub butelk膮 z gor膮c膮 wod膮.
Po k膮pieli mo偶na odpocz膮膰 w 艂贸偶ku,
je艣li ma si臋 na to ochot臋. Szczeg贸lnie
trzeba zwr贸ci膰 uwag臋 na samopoczucie
chorego. Je艣li jest mu zimno,
powinni艣my po艂o偶y膰 go do 艂贸偶ka, okry膰
ciep艂o, a nawet w艂o偶y膰 pod okrycie
termofor lub butelki z gor膮c膮 wod膮.
Zabiegi rozgrzewaj膮ce s膮 niezb臋dne
przed k膮piel膮 wieczorn膮 i po niej, gdy偶
przyczyniaj膮 si臋 do spokojnego snu
chorego.
Je艣li idzie o temperatur臋 k膮pieli
brzucha, stosujemy nast臋puj膮ce zasady:
w przypadku os贸b chorych, wycie艅czonych
lub anemicznych k膮piel zaczynamy od
temperatury 36 stopni C, a po up艂ywie
dw贸ch, trzech dni obni偶amy j膮
codziennie o 0,5 stopni C, a偶 do 25
stopni C. To samo dotyczy chorych
dzieci od lat dw贸ch do dziesi臋ciu.
Pierwsza k膮piel os贸b zahartowanych
powinna mie膰 temperatur臋 27 stopni C, a
nast臋pne coraz ni偶sz膮 - codziennie
obni偶amy j膮 o 1 stopie艅 C, a偶 do 20
stopni dla m臋偶czyzn i do 26 stopni C
dla kobiet (zim膮 jednak najwy偶ej do 25
stopni C dla m臋偶czyzn, a do 27
stopni C dla kobiet).
Je艣li poddajemy si臋 tym zabiegom
przez d艂u偶szy czas, musimy zrobi膰
przerw臋 raz w tygodniu. Zdarza si臋 do艣膰
cz臋sto, 偶e po kilku dniach kuracji
osoby pal膮ce zaczynaj膮 odczuwa膰 wstr臋t
do tytoniu. Jej kontynuowanie mo偶e
wi臋c doprowadzi膰 do ca艂kowitego
zaprzestania palenia.
K膮pieli brzucha powinny si臋
wystrzega膰 kobiety w czasie
menstruacji.
Zamiast k膮pieli mo偶na u偶ywa膰 ciep艂ej
wody (35 stopni C) do obmywania kilka
razy dziennie organ贸w p艂ciowych.
W przypadku os贸b ci臋偶ko chorych lub
os艂abionych chorob膮, kt贸re nie mog膮
przeprowadza膰 k膮pieli brzucha, stosuje
si臋 wilgotne nacierania. Ka偶dego
ranka przez jedn膮, najwy偶ej dwie minuty
naciera si臋 plecy chorego, le偶膮cego
w 艂贸偶ku, ch艂odn膮 wod膮 (20_25 stopni C).
Po zabiegu okrywa si臋 go ciep艂o;
kiedy si臋 rozgrzeje, mo偶na zdj膮膰
dodatkowy koc.

K膮piel n贸g do kolan

Stosujemy trzy rodzaje takich
k膮pieli: gor膮c膮, ciep艂膮 i zimn膮.
K膮piel gor膮ca (38_45 stopni C)
powinna trwa膰 10_20 minut. Zabieg
przeprowadzony wieczorem, przed
po艂o偶eniem si臋 spa膰, zapewnia spokojny
sen.
Dzia艂a leczniczo w takich przypadkach,
jak podwy偶szone ci艣nienie, ataki
astmatyczne, nerwowe b贸le g艂owy, b贸le
g艂owy spowodowane mia偶d偶yc膮 naczy艅
m贸zgowych, nie偶yt oskrzeli, b贸l w
uszach. Dobrze jest doda膰 do k膮pieli
gar艣膰 soli, dwie gar艣cie drzewnego
popio艂u i nieco startej na proszek
gorczycy.
K膮piel ciep艂a (30_38 stopni C) mo偶e
trwa膰 do p贸艂 godziny. Dzia艂a
orze藕wiaj膮co przy r贸偶nego rodzaju
wyczerpaniach.
K膮piel zimna (15_20 stopni C) trwa od
p贸艂 minuty do 3 minut. Podczas
zabiegu nale偶y energicznie naciera膰
r臋k膮 obie nogi. Wywo艂ane tym
podra偶nienie zako艅cze艅 nerwowych w
nogach wzmaga ruch robaczkowy jelit, co
sprzyja usuni臋ciu zapar膰.
Poniewa偶 k膮piel pobudza obieg krwi w
nogach, jest dobrym 艣rodkiem
przeciwko "zimnym stopom".
K膮piel n贸g zajmuje wa偶ne miejsce w
leczeniu wod膮, gdy偶 zako艅czenia
nerwowe, zlokalizowane w ko艅czynach,
powi膮zane s膮 z ca艂ym organizmem.
Rodzice, kt贸rzy pragn膮 mie膰 zdrowe
dzieci, powinni przyzwyczaja膰 je do
k膮pania ka偶dego wieczoru n贸g w ciep艂ej
wodzie (30_38 stopni C) i dopiero
potem k艂a艣膰 je spa膰.

K膮piel r膮k

K膮piel gor膮ca (38_45 stopni C),
trwaj膮ca 10_20 minut, jest wybornym
艣rodkiem uspokajaj膮cym w przypadku
astmy, b贸l贸w w okolicy serca i w
niekt贸rych chorobach p艂ucnych. Odci膮ga
ona krew z p艂uc i m贸zgu, a tym samym
u艂atwia prac臋 tych narz膮d贸w. B臋dzie
skuteczniejsza, gdy dodamy do wody
gar艣膰 soli, gar艣膰 popio艂u drzewnego i
szczypt臋 drobno pot艂uczonej czarnej
gorczycy.
Kr贸tkotrwa艂e zimne k膮piele r膮k s膮
popularnym i sprawdzonym 艣rodkiem przy
nerwowym ko艂ataniu serca, duszno艣ci i
nerwowym b贸lu g艂owy. Czas trwania
takich zabieg贸w nie powinien
przekracza膰 2 minut.

K膮piel oczu

Praktykowane s膮 dwa rodzaje takich
k膮pieli: ch艂odna i ciep艂a.
K膮piel ch艂odna (27_30 stopni C)
dzia艂a bardzo dobrze zar贸wno na oczy
zdrowe, jak i chore. Wzmacnia i
od艣wie偶a narz膮d wzroku, jest skuteczna
w
przypadkach dolegliwo艣ci chronicznych,
a zw艂aszcza b贸l贸w i stan贸w zapalnych
oczu. Po zanurzeniu twarzy w wodzie
kilkakrotnie otwieramy i zamykamy oczy.
Zabieg nale偶y powtarza膰 kilka razy
dziennie.
K膮piel ciep艂a (33_36 stopni C) polega
na tym, 偶e po zanurzeniu twarzy w
wodzie otwieramy oczy na 15 sekund,
nast臋pnie podnosimy g艂ow臋 i za chwil臋
powtarzamy zabieg. Na koniec poddajemy
oczy k膮pieli ch艂odnej albo
przemywamy je ch艂odn膮 wod膮. Do ciep艂ej
wody mo偶na doda膰 膰wier膰 艂y偶eczki
pot艂uczonych nasion kopru lub wywar ze
艣wietlika lekarskiego. Tak膮 k膮piel
nale偶y stosowa膰 kilka razy dziennie.
Wp艂ywa ona korzystnie na wszelkie
stany zapalne oczu.
K膮piele oczu s膮 niewskazane dla os贸b
cierpi膮cych na uderzenia krwi do
g艂owy.

K膮piel nosa

Do takiej k膮pieli potrzebne jest
naczynie z wygi臋tym dziobkiem. Wlewamy
do niego ciep艂膮 (35_37 stopni C), lekko
osolon膮 wod臋 (na szklank臋 wody
膰wier膰 艂y偶eczki soli), a nast臋pnie
wk艂adamy delikatnie dziobek do jednego
nozdrza, jednocze艣nie odchylaj膮c g艂ow臋
do ty艂u. Cz臋艣膰 strumienia wody
przep艂ynie przez drogi nosowe, a potem
t膮 sam膮 drog膮 wyp艂ynie na zewn膮trz,
cz臋艣膰 za艣 dostanie si臋 do gard艂a i
wyp艂ynie przez usta. Temu samemu
zabiegowi poddajemy drugie nozdrze. Aby
k膮piel by艂a skuteczna, nale偶y j膮
przeprowadza膰 dwa razy dziennie przez
d艂u偶szy czas. Dzia艂a ona leczniczo na
polipy, chroniczny katar, skrzywienie
przegrody nosowej i zaczerwienienie
nosa.

K膮piel podbr贸dka

K膮piel ta polega na zanurzeniu brody
w naczyniu z gor膮c膮 wod膮 (40_45
stopni C) na 10_20 minut; powinien j膮
poprzedza膰 kompres po艂o偶ony na
brzuch. Taka k膮piel pomaga w przypadku
tak zwanego za艂o偶onego nosa,
chronicznego kataru, a tak偶e ropnego
zapalenia migda艂k贸w.

K膮piel dolnej szcz臋ki

Zabieg ten przeprowadza si臋 dwa razy
dziennie przez 10_15 minut w takim
samym naczyniu jak k膮piel podbr贸dka i w
r贸wnie gor膮cej wodzie. Po偶膮dany
jest tak偶e identyczny kompres na
brzuch. Jest to bardzo skuteczny 艣rodek
przeciwko ropnemu zapaleniu migda艂k贸w,
b贸lowi z臋b贸w i w przypadku
chwiej膮cych si臋 z臋b贸w (paradontoza).

K膮piel (p艂ukanie) ust

Usta p艂uczemy zawsze ciep艂膮 wod膮
(30_32 stopni C). Ma to dodatni wp艂yw
na
biel z臋b贸w i wzmacnia je.
Uwaga! Gor膮ca lub zimna woda mo偶e
uszkodzi膰 emali臋 z臋b贸w.

Przemywania

Przemywanie oczu

Myjemy twarz wod膮 z myd艂em, po czym
wat膮 zmoczon膮 w ciep艂ym (30_38 stopni
C) naparze ze 艣wietlika lekarskiego
przecieramy g贸rn膮 cz臋艣膰 twarzy w
kierunku od nosa do skroni. W tym偶e
naparze zanurzamy drugi kawa艂ek czystej
waty i wyciskamy z niej napar nad
otwartym okiem - najpierw jednym, potem
drugim. Nale偶y oczywi艣cie pami臋ta膰 o
dok艂adnym umyciu r膮k. Mo偶na te偶
inaczej przeprowadzi膰 ten zabieg: napar
wlewamy do kieliszka - najlepiej
niskiego i szerokiego do pe艂na, powiek臋
przyk艂adamy do p艂ynu i kilkakrotnie
mrugamy, a偶 oko zostanie przemyte.
Mo偶emy te偶 u偶y膰 zakraplacza, kt贸rym
wpuszczamy do oczu po kilka kropli
naparu.
Taki zabieg 艂agodzi zm臋czenie oczu, a
tak偶e stany zapalne.

Przemywanie pochwy

Do przemywania pochwy s艂u偶y irygator.
Wieszamy go na 艣cianie na wysoko艣ci
1_1,5 metra, by woda sp艂ywa艂a
swobodnie. Po wypuszczeniu powietrza z
rurki
艂膮cz膮cej irygator z kaniul膮 wlewamy do
niego 1_1,5 litra ciep艂ej wody
zmieszanej z p贸艂 szklanki naparu z
kwiatu nagietka. Temperatura wody z
naparem nie powinna przekracza膰 37
stopni C. Zewn臋trzne cz臋艣ci p艂ciowe
myjemy wod膮 z myd艂em. K艂adziemy si臋 na
艂贸偶ko, podk艂adaj膮c pod po艣ladki
poduszk臋, wsuwamy kaniul臋 do pochwy i
otwieramy kranik. Kiedy z irygatora
wyp艂ynie ju偶 ca艂a woda, zamykamy kurek
i wyjmujemy kaniul臋 z pochwy.
Przemywanie pochwy jest wskazane w
r贸偶nych stanach zapalnych kobiecych
narz膮d贸w p艂ciowych.

K膮piele o zmiennej temperaturze

Mog膮 to by膰 k膮piele zar贸wno
ca艂kowite, jak i cz臋艣ciowe, z tym 偶e
ca艂kowite stosuje si臋 o wiele rzadziej.
Zabieg polega na przemiennym
zanurzaniu cia艂a lub jego cz臋艣ci w
wodzie o r贸偶nej temperaturze -
rozpoczynamy od k膮pieli gor膮cej, a
ko艅czymy zimn膮. Wa偶ne, aby woda by艂a
maksymalnie gor膮ca i maksymalnie zimna.
Dobrze jest wi臋c przygotowa膰 sobie
dwa naczynia, postawi膰 je obok siebie i
korzysta膰 z nich na przemian. Po
zako艅czeniu k膮pieli wycieramy si臋 do
sucha i ubieramy. Je偶eli jest nam
ch艂odno, wykonujemy kilka 膰wicze艅
gimnastycznych.
K膮piel o zmiennej temperaturze dobrze
wp艂ywa na obieg krwi, jest rodzajem
gimnastyki dla naczy艅 krwiono艣nych, a
tak偶e wzmacnia centralny uk艂ad
nerwowy. Oddzia艂uje silnie na ca艂y
organizm, mo偶na j膮 wi臋c zaleca膰 ludziom
zdrowym, a chorym - tylko je艣li
uzyskaj膮 zgod臋 lekarza. Powinny jej
unika膰
kobiety na trzy, cztery dni przed
menstruacj膮.

K膮piel zmienna n贸g

Jest to najcz臋艣ciej praktykowana
k膮piel zmienna. Do jej przeprowadzenia
potrzebne s膮 dwa dostatecznie szerokie
i g艂臋bokie naczynia (najlepiej
wiadra). Jedno nape艂niamy wod膮 bardzo
gor膮c膮 (42_45 stopni C), drugie
bardzo zimn膮 (5_1O stopni C).
Rozpoczynamy od k膮pieli gor膮cej, a po
20_30
sekundach zanurzamy nogi w zimnej
wodzie na 5_15 sekund, i tak na zmian臋.
K膮piel powtarzamy pi臋ciokrotnie i
zawsze ko艅czymy na wodzie zimnej. Je艣li
zabieg przeprowadzimy prawid艂owo, nogi
mocno si臋 zaczerwieni膮. Osuszamy je
r臋cznikiem i wk艂adamy grube skarpety
(najlepiej z owczej we艂ny) oraz ciep艂e
pantofle.
Takie k膮piele s膮 zalecane przy
"zimnych stopach", migrenach,
bezsenno艣ci,
szumie w uszach. Nale偶y je stosowa膰
przez d艂u偶szy czas, do kilku miesi臋cy,
a w贸wczas ich skuteczno艣膰 b臋dzie trwa艂a.

K膮piel zmienna r膮k

Przeprowadzamy j膮 tak jak k膮piel
zmienn膮 n贸g, a stosujemy w przypadku
"zimnych r膮k", tak zwanej martwej
kostki na stawach palc贸w r膮k, migreny i
szumu w uszach oraz w celu pobudzenia
kr膮偶enia krwi.

K膮piel zmienna twarzy

Twarz (oczy zamkni臋te) zanurzamy w
naczyniu z czyst膮, gor膮c膮 (40 stopni
C) wod膮, a po 10 sekundach - w naczyniu
z zimn膮 (20 stopni C) wod膮 na 1
sekund臋. Zabieg powtarzamy trzykrotnie.
Bardzo pomaga w przypadku zm臋czenia
umys艂owego, od艣wie偶a i dodaje
rze艣ko艣ci.

K膮piele z dodatkiem zi贸艂 leczniczych
i innych sk艂adnik贸w

Do ka偶dej k膮pieli mo偶emy dodawa膰
wywary z r贸偶nych ro艣lin. Zio艂a gotujemy
w odpowiedniej ilo艣ci wody lub zalewamy
wrz膮c膮 wod膮. Rozr贸偶niamy
nast臋puj膮ce rodzaje takich k膮pieli.

K膮piel z dodatkiem wywaru z siana

P艂贸cienn膮 torebk臋 zawieraj膮c膮 100_200
gram贸w utartego na proszek
艣wie偶ego, pachn膮cego siana zanurzamy w
naczyniu z wrz膮c膮 wod膮 i zostawiamy
do "naci膮gni臋cia" na p贸艂 godziny (nie
na ogniu). Wywar dodajemy do k膮pieli
o temperaturze 35_37 stopni C. Czas
k膮pieli: 5_20 minut. K膮piel ta dzia艂a
pobudzaj膮co na obieg krwi, pomaga w
leczeniu chronicznego bronchitu, a
tak偶e hartuje ma艂e dzieci, zw艂aszcza
zim膮.

K膮piel z dodatkiem wywaru ze s艂omy
owsianej

200_250 gram贸w s艂omy owsianej
zalewamy wrz膮c膮 wod膮 i gotujemy przez
p贸艂
godziny. Odcedzony wywar wlewamy do
k膮pieli o temperaturze 35_37 stopni C.
Czas k膮pieli: 5_20 minut. K膮piel ta
jest bardzo skuteczna w przypadku
chor贸b nerek, p臋cherza moczowego i
dolegliwo艣ci reumatycznych.

K膮piel z dodatkiem wywaru z szyszek i
igie艂 sosnowych

Ig艂y i szyszki sosnowe kroimy drobno,
trzy du偶e gar艣cie tak
przygotowanego surowca zalewamy wrz膮c膮
wod膮 i gotujemy przez p贸艂 godziny:
przez nast臋pne p贸艂 godziny wywar musi
si臋 usta膰. Przecedzony dodajemy do
k膮pieli o temperaturze 35_37 stopni C.
K膮piel ta dzia艂a nadzwyczaj
korzystnie przy zapaleniach nerek i
p臋cherza moczowego, od艣wie偶a i wzmacnia
sk贸r臋. Jest szczeg贸lnie zdrowa dla
os艂abionych dzieci i os贸b starszych
chorych na bronchit.

K膮piel z dodatkiem wywaru z korzenia
waleriany

Do naczynia z wrz膮c膮 wod膮 wsypujemy
suszony korze艅 waleriany - dla
doros艂ych dwie du偶e gar艣cie, dla dzieci
jedn膮 i gotujemy przez p贸艂 godziny,
po czym garnek odstawiamy, by wywar si臋
usta艂. Przecedzony wlewamy do
k膮pieli o temperaturze 35_37 stopni C.
Czas k膮pieli: p贸艂 godziny, a nawet
d艂u偶ej. K膮piel taka jest bardzo
zalecana zar贸wno dla dzieci, jak i
chorych
cierpi膮cych na katar sienny i choroby
nerwowe, a tak偶e na r贸偶ne choroby
sk贸ry, zw艂aszcza 艣wi膮d; dzia艂a dobrze
na sk贸r臋, czyni膮c j膮 j臋drn膮 i
elastyczn膮.

K膮piel z dodatkiem wywaru z li艣ci
orzecha w艂oskiego i soli (morskiej lub
kuchennej)

200 gram贸w 艣wie偶ych lub 100 gram贸w
suszonych li艣ci orzecha w艂oskiego
gotujemy w 2 litrach wody tak d艂ugo, a偶
zostanie jej po艂owa, i przecedzamy.
Wywar i 2 艂y偶ki sto艂owe soli dodajemy
do k膮pieli o temperaturze 35_37
stopni C. Czas jej trwania: 20_30
minut. K膮piel jest bardzo skuteczna w
przypadku krzywicy i bronchitu.

K膮piel z dodatkiem wywaru z kory
d臋bowej

Jeden kilogram kory d臋bowej gotujemy
w 6 litrach wody tak d艂ugo, a偶
zostanie po艂owa wody. Przecedzony wywar
dodajemy do k膮pieli o temperaturze
35_37 stopni C. Czas trwania k膮pieli:
10_20 minut. Pomaga w wielu chorobach
sk贸ry.

K膮piel z dodatkiem gorczycy

Do ciep艂ej wody (38 stopni C)
wk艂adamy p艂贸cienny woreczek zawieraj膮cy
100_150 gram贸w dobrze ut艂uczonych
nasion czarnej gorczycy i wyjmujemy
dopiero wtedy, gdy woda nabierze
br膮zowego koloru i zapachu musztardy.
K膮piel nie powinna trwa膰 d艂u偶ej ni偶
10_15 minut. Jest skuteczna w r贸偶nego
rodzaju przezi臋bieniach, bronchicie i
zapaleniu p艂uc.


Polewanie (natrysk) i nacieranie


Polewanie (natrysk) cia艂a zimn膮 (do
20 stopni C) lub ch艂odn膮 (20_30
stopni C) wod膮 to znakomity spos贸b na
hartowanie dzieci i doros艂ych. Jest
to r贸wnie偶 艣wietny 艣rodek wzmacniaj膮cy
uk艂ad nerwowy, pobudzaj膮cy kr膮偶enie
krwi, usuwaj膮cy przem臋czenie umys艂owe i
fizyczne. Wa偶ne, aby stosowa膰 je
rozs膮dnie, a wi臋c nie za cz臋sto i nie
za d艂ugo. Nie nale偶y te偶 przesadza膰 z
temperatur膮 wody, nie powinna ona by膰
ani za zimna, ani za ciep艂a. Wody
zimnej mog膮 u偶ywa膰 tylko ludzie
doro艣li, w dodatku silni i zahartowani.
Wycie艅czeni chorob膮, a nawet zdrowi,
ale w gorszej kondycji fizycznej oraz
dzieci powinni korzysta膰 z wody
ch艂odnej, nigdy jednak z ciep艂ej (o
temperaturze powy偶ej 30 stopni C).
Zabieg nacierania przeprowadzamy w
nast臋puj膮cy spos贸b: dwa razy dziennie,
rano i wieczorem, nacieramy ca艂e cia艂o
lub jego cz臋艣ci szorstkim r臋cznikiem
albo do艣膰 ostr膮 myjk膮 - zamoczonymi w
zimnej (20 stopni C) albo ch艂odnej
(25_30 stopni C) wodzie. Na pocz膮tku
zabiegu mo偶emy odczuwa膰 pewien ch艂贸d.
Aby tego unikn膮膰, wcze艣niej rozcieramy
cia艂o suchym r臋cznikiem. Zaleca si臋
powt贸rzy膰 to r贸wnie偶 po zabiegu albo
wykona膰 kilka rozgrzewaj膮cych 膰wicze艅
gimnastycznych.
Nacieranie ca艂ego cia艂a nale偶y
rozpocz膮膰 od plec贸w. R臋cznik lub myjk臋
przek艂adamy naprz贸d przez jedno, potem
przez drugie rami臋 i trzemy plecy od
karku w d贸艂. Nast臋pnie nacieramy
piersi, brzuch i okolice narz膮d贸w
p艂ciowych, na zako艅czenie za艣 r臋ce oraz
nogi - ka偶d膮 oddzielnie. Ca艂y
zabieg powinien trwa膰 10 minut.


Chodzenie boso i brodzenie w zimnej
wodzie


Chodzenie boso, zw艂aszcza po rosistej
trawie, jest pradawnym i
sprawdzonym 艣rodkiem leczniczym w
przypadku z艂ego kr膮偶enia, "zimnych
st贸p",
zapar膰, bezsenno艣ci oraz b贸l贸w g艂owy
r贸偶nego rodzaju. Poniewa偶 nie wszyscy,
i nie cz臋sto, mog膮 sobie na to
pozwoli膰, zaleca si臋 jako zabieg
zast臋pczy
brodzenie w zimnej wodzie. Do wanny
nalewamy tyle zimnej wody, aby stopy
by艂y zanurzone najwy偶ej do kostek.
Zabieg nie powinien trwa膰 d艂u偶ej ni偶 3
minuty.
Po偶膮dane jest, aby dzieci i doro艣li
chodzili przez ca艂e lato boso albo w
sanda艂ach, gdy偶 dzi臋ki temu b臋d膮
zahartowani i zdrowi.


K膮piele parowe


K膮piele parowe powinny cieszy膰 si臋
uznaniem zar贸wno os贸b zdrowych, jak i
chorych. K膮piele takie od艣wie偶aj膮,
usuwaj膮 zm臋czenie, wzmacniaj膮 organizm,
a tak偶e maj膮 zbawienny wp艂yw na
przewlek艂e zazi臋bienia i procesy
zapalne.
Przed k膮piel膮 ca艂ego cia艂a trzeba
dok艂adnie si臋 umy膰. Czas jej trwania
waha si臋 od 5 do 10 minut, a
temperatura pary wynosi oko艂o 40 stopni
C;
zale偶y to od wieku, p艂ci, stanu zdrowia
oraz rodzaju schorzenia osoby
poddaj膮cej si臋 zabiegowi.
Kategorycznie zabrania si臋 k膮pieli
parowych osobom starszym i s艂abowitym,
kobietom w ci膮偶y, osobom choruj膮cym na
serce, nerwy lub maj膮cym sk艂onno艣ci
do wylewu krwi do m贸zgu. Nie wolno te偶
korzysta膰 z "par贸wki" w przypadku
wysokiej, powy偶ej 39 stopni C, ciep艂oty
cia艂a. Ponadto nale偶y pami臋ta膰, 偶e
niewskazane jest przeprowadzanie
zabiegu tu偶 przed jedzeniem i zaraz po
nim; najlepsze pory to: na godzin臋
przed posi艂kiem i dwie po posi艂ku.
Ci, kt贸rzy 藕le znosz膮 wysok膮
temperatur臋, powinni przed k膮piel膮 umy膰
w
zimnej wodzie twarz, szyj臋, ramiona,
klatk臋 piersiow膮 i r臋ce, a na g艂ow臋
po艂o偶y膰 zimny kompres i zmienia膰 go
kilka razy.
W trakcie k膮pieli dobrze jest popija膰
napar z kwiatu lipy.

K膮piel parowa g艂owy, szyi i klatki
piersiowej

Chory obna偶a g贸rn膮 cz臋艣膰 cia艂a i
siada na krze艣le lub na niskim
sto艂eczku. Nakrywamy go wraz z g艂ow膮
dwoma kocami tak, aby opada艂y
swobodnie na pod艂og臋, wsuwamy pod nie
naczynie z wrz膮c膮 wod膮. Chory zamyka
oczy, pochyla si臋 nad naczyniem w taki
spos贸b, by para spowija艂a mu g艂ow臋 i
szyj臋, i trwa w tej pozycji dop贸ty,
dop贸ki si臋 dobrze nie wypoci, to jest
5_10 minut. Po zabiegu nale偶y umy膰 si臋
ch艂odn膮 wod膮, ubra膰 i po艂o偶y膰. Tego
dnia nie wolno ju偶 wychodzi膰 na
powietrze.
Tak膮 "par贸wk臋" stosujemy w leczeniu
chronicznych schorze艅 nosa, uszu i
oczu, w przypadku zapalenia oskrzeli,
zapalenia gard艂a, powi臋kszenia
migda艂k贸w, anginy, a tak偶e b贸lu z臋b贸w,
newralgii nerwu tr贸jdzielnego, b贸l贸w
g艂owy i kr臋czu karku. Je偶eli po k膮pieli
chory odczuje przyp艂yw krwi do
g艂owy, powinien wzi膮膰 k膮piel zmienn膮
n贸g.
Nie zaleca si臋 stosowania tego
zabiegu cz臋艣ciej ni偶 2_3 razy w
tygodniu.
Nadci艣nieniowcy za艣 musz膮 poradzi膰 si臋
lekarza, czy w og贸le mog膮 go
stosowa膰.

K膮piel parowa n贸g

Wod膮 o temperaturze 42_45 stopni C
nape艂niamy wiadro lub inne, do艣膰
wysokie naczynie. Mo偶na do niej doda膰
gar艣膰 soli morskiej (lub zwyk艂ej)
albo woreczek ze zmielon膮 czarn膮
gorczyc膮. Kiedy siedz膮cy chory w艂o偶y
nogi
do wody (powinna mu si臋ga膰 do kolan),
zawijamy go w koc od brzucha w d贸艂,
tak by naczynie znalaz艂o si臋 pod kocem.
Niebawem chory zaczyna si臋 poci膰;
aby pot by艂 jeszcze obfitszy, podajemy
fili偶ank臋 gor膮cego naparu z kwiatu
lipy. Po k膮pieli wycieramy chorego do
sucha, k艂adziemy do 艂贸偶ka i ciep艂o
okrywamy, by znowu si臋 poci艂. Na
zako艅czenie nacieramy mokrym i ch艂odnym
r臋cznikiem.
Zabieg ten stosujemy w takich
chorobach, jak podagra, puchlina n贸g,
zazi臋bienia, niedomagania p臋cherza i
b贸le g艂owy, kt贸rym to chorobom zawsze
towarzysz膮 "zimne stopy".

K膮piel parowa narz膮d贸w p艂ciowych i
po艣ladk贸w

Tak膮 k膮piel przyjmuje si臋 w pozycji
siedz膮cej na bidecie, wiadrze lub
innym naczyniu nape艂nionym do po艂owy
gor膮c膮 (42_45 stopni C) wod膮. Kiedy
chory, rozebrany od pasa w d贸艂,
usi膮dzie na nim, zawijamy go w koc tak,
by
i bidet by艂 okryty jak najszczelniej.
Po trwaj膮cej 5_10 minut k膮pieli
nale偶y obmy膰 si臋 ch艂odn膮 wod膮.
Zabieg ten jest znakomitym 艣rodkiem
leczniczym w chorobach kobiecych
narz膮d贸w p艂ciowych, zapaleniach jelita
grubego i owrzodzeniach odbytu.

K膮piel parowa zio艂owa

W zasadzie hydroterapia zawdzi臋cza
swoje sukcesy samej wodzie. Jednak偶e
jej skuteczno艣膰 wzmaga si臋 przez
dodawanie do k膮pieli napar贸w lub
wywar贸w z
rozmaitych zi贸艂 o w艂a艣ciwo艣ciach
leczniczych. Na przyk艂ad do k膮pieli
parowych g艂owy dodaje si臋 kwiat
rumianku, kwiat bzu czarnego, nasienie
kopru, ziele krwawnika, do k膮pieli n贸g
- starte na proszek siano.
K膮piele parowe z dodatkiem zi贸艂
leczniczych powinny trwa膰 20_30 minut.
Przeprowadza si臋 je tak samo jak
k膮piele w czystej wodzie.

K膮piel parowa z dodatkiem gotowanej
kapusty

Do k膮pieli dodajemy przecedzony wywar
z 膰wiartki drobno poszatkowanej i
ugotowanej na mi臋kko kapusty. Taka
k膮piel przynosi du偶膮 ulg臋 w zapaleniu
gard艂a, katarze i zapaleniu oskrzeli.
Przeprowadza si臋 j膮 tak samo jak
k膮piel parow膮 g艂owy.


Zabiegi napotne



Zawijania mokre

S膮 to jedne z najbardziej efektywnych
zabieg贸w hydropatycznych. Obni偶aj膮,
i to szybko, temperatur臋 cia艂a,
pobudzaj膮 obieg krwi, uspokajaj膮 uk艂ad
nerwowy. Polegaj膮 na kilkakrotnym (4_5
razy po 5 minut) zawijaniu ca艂ego
cia艂a lub jego cz臋艣ci w mokre, ch艂odne,
lniane lub bawe艂niane prze艣cierad艂o
(r贸wnie偶 r臋cznik k膮pielowy). Po zabiegu
nale偶y chorego umy膰, natrze膰
ch艂odn膮 (20_28 stopni C) wod膮 lub
podda膰 ciep艂ej (32_34 stopni C, k膮pieli
ca艂kowitej, trwaj膮cej 5_10 minut, a
nast臋pnie wytrze膰 do sucha r臋cznikiem i
dobrze okry膰 (w niekt贸rych przypadkach
- okre艣li je lekarz - mo偶na chorego
nie wyciera膰). Szczeg贸lnie trzeba
zwraca膰 uwag臋 na ciep艂ot臋 n贸g: je艣li
mimo
okrycia nogi s膮 zimne, nale偶y je ogrza膰
termoforem lub butelk膮 z gor膮c膮
wod膮.
Dla skuteczno艣ci zabiegu wa偶ne jest,
by przeprowadza膰 go spokojnie i bez
po艣piechu. Je艣li chory zasn膮艂, co
nieraz si臋 zdarza, nie wolno go budzi膰;
trzeba poczeka膰, a偶 sam si臋 ocknie i
dopiero wtedy kontynuowa膰 zabieg.
R贸wnie偶 po zabiegu chory powinien
dobrze wypocz膮膰.
Po kilku zawijaniach ciep艂ota cia艂a
wraca do normy.

Zawijanie mokre ca艂ego cia艂a

Mokre prze艣cierad艂o musi szczelnie
okry膰 ca艂e cia艂o, za艣 woda powinna by膰
ch艂odna: 20_25 stopni C, w przypadku
ci臋偶ko chorych i os艂abionych - mowa tu
o doros艂ych: 26_30 stopni C. Je偶eli
chory ma wysok膮 gor膮czk臋, ponad 38
stopni C, dobrze jest zmiesza膰 wod臋 z
octem, a przy temperaturze ponad 40
stopni C mo偶na doda膰 2 艂y偶ki sto艂owe
dwuw臋glanu sodu. Im zimniejszej wody
u偶yjemy do zawijania, tym lepszy jest
efekt. Zawijamy chorego w nast臋puj膮cy
spos贸b: na 艂贸偶ku rozpo艣cieramy ciep艂y
koc, na nim za艣 grube prze艣cierad艂o
lniane lub bawe艂niane namoczone w
wodzie i dobrze wyci艣ni臋te. Chory, sam
lub z nasz膮 pomoc膮, k艂adzie si臋 na
prze艣cieradle. Owijamy go w nie ca艂ego
z
wyj膮tkiem r膮k, a nast臋pnie 艣ci艣le
opatulamy w koc po szyj臋 (dla wi臋kszej
pewno艣ci koc mo偶emy spi膮膰 pod brod膮
agrafk膮). Na koniec okrywamy chorego
jeszcze jednym lub nawet dwoma kocami.
Do kolejnego zawijania (je艣li chory
nie usn膮艂) przyst臋pujemy po 5
minutach.

Zawijanie mokre dzieci (od 2 do 16
lat)

Do namoczenia prze艣cierad艂a u偶ywamy
wody o temperaturze 26_28 stopni C, z
dodatkiem octu. Im wy偶sz膮 dziecko ma
gor膮czk臋, tym woda powinna by膰
ch艂odniejsza. Je偶eli kompres robimy z
wywaru z siana lub ze s艂omy owsianej,
powinien on by膰 o wiele cieplejszy
(35_37 stopni C).
Nale偶y pami臋ta膰, 偶eby przed
zawijaniem dziecko opr贸偶ni艂o p臋cherz
moczowy
i odda艂o stolec.
Ca艂y zabieg przeprowadzamy tak jak
om贸wiony wy偶ej, z tym, 偶e ka偶de
zawijanie powinno trwa膰 1_2 minuty.

Zawijanie w mokr膮 koszul臋

D艂ug膮 a偶 do ziemi p艂贸cienn膮 lub
bawe艂nian膮 koszul臋 moczymy w ch艂odnej
(20_25 stopni C) wodzie i dobrze
wy偶ymamy. Na 艂贸偶ku rozk艂adamy ciep艂y
koc.
Chory, sam lub z nasz膮 pomoc膮, wk艂ada
koszul臋 i k艂adzie si臋 na 艂贸偶ku.
Owijamy go dok艂adnie w koc. Zabieg
powinien trwa膰 od p贸艂 do 2 godzin - tak
d艂ugo, a偶 na twarzy chorego pojawi si臋
pot. Wtedy odkrywamy go, zdejmujemy
koszul臋, wycieramy suchym r臋cznikiem i
ubieramy (oczywi艣cie, je艣li jest
sprawny, sam mo偶e to zrobi膰). Przez
najbli偶sze kilkana艣cie czy
kilkadziesi膮t minut, w zale偶no艣ci od
samopoczucia, chory odpoczywa le偶膮c.
Skuteczno艣膰 zabiegu jest prawie taka
sama jak zawijania ca艂kowitego:
obni偶a temperatur臋 cia艂a, pobudza obieg
krwi, uspokaja system nerwowy i
podnosi og贸lny tonus organizmu. Ponadto
przynosi zaskakuj膮co dobre wyniki w
leczeniu niekt贸rych chor贸b psychicznych.


Zawijanie suche

Ten zabieg te偶 przeprowadzamy na
艂贸偶ku, nie u偶ywamy jednak
prze艣cierad艂a.
Zawijamy chorego w suchy koc tak, by
艣ci艣le przylega艂 do szyi, a nast臋pnie
okrywamy go jeszcze dwoma, a nawet
trzema ciep艂ymi kocami. Pod g艂ow臋
chorego k艂adziemy poduszk臋, na g艂ow臋
za艣 - by zapobiec ewentualnemu
przyp艂ywowi krwi do m贸zgu - kompres.
Jeszcze raz sprawdziwszy, czy chory
jest szczelnie okryty, otwieramy okno.
Kiedy chory zacznie si臋 poci膰, poimy
go gor膮cym naparem z kwiatu lipy, co 10
minut po 艂yku. Je艣li chcemy
spowodowa膰 jeszcze silniejsze poty,
przed zawini臋ciem k艂adziemy choremu
kompres na brzuch, ale wtedy nie
okrywamy go ju偶 dodatkowymi kocami.
Ca艂y zabieg mo偶e trwa膰 30_60 minut -
jeden cz艂owiek poci si臋 szybciej,
inny wolniej. Przed rozwini臋ciem koc贸w
zamykamy okno. Chorego, wci膮偶
le偶膮cego na 艂贸偶ku, obmywamy g膮bk膮,
nacieramy wilgotnym r臋cznikiem, a potem
wycieramy do sucha i ciep艂o ubieramy.
Zaleca si臋, aby po zabiegu chory
dobrze odpocz膮艂, a nawet si臋 przespa艂.
Wypocenie skutecznie i szybko obni偶a
temperatur臋, jego efektem jest tak偶e
chudni臋cie. Zawijanie suche stosuje si臋
w przypadku wysokiej gor膮czki,
wywo艂anej na przyk艂ad silnym
przezi臋bieniem i innymi chorobami dr贸g
oddechowych, a tak偶e przy nadmiernej
oty艂o艣ci. Nie wolno jednak
przeprowadza膰 tego zabiegu bez
porozumienia si臋 z lekarzem; mo偶e on
by膰
szkodliwy dla os贸b cierpi膮cych na
jakiekolwiek niedomogi uk艂adu
sercowo_naczyniowego.


Wygrzewania

Jest to zesp贸艂 zabieg贸w, kt贸re -
dzia艂aj膮c podobnie jak k膮piele parowe i
zawijania - rozgrzewaj膮 cia艂o, co
sprzyja obfitemu wydzielaniu potu.

Wygrzewanie w gor膮cej soli

Dwa, trzy kilogramy soli pra偶ymy na
patelni. Kiedy jest gor膮ca, ale nie
parzy (sprawdzamy r臋k膮), rozsypujemy j膮
na 艂贸偶ku tak, by najwi臋cej le偶a艂o
pod plecami chorego, i przykrywamy
kocem. Na kocu uk艂adamy chorego i
okrywamy go trzema kocami. Po godzinie,
kiedy si臋 wypoci, przenosimy go
okrytego na drugie, dobrze wygrzane
艂贸偶ko, gdzie nadal b臋dzie si臋 poci艂. Na
zako艅czenie zabiegu obmywamy chorego
ch艂odn膮 (20_30 stopni C) wod膮, za
pomoc膮 g膮bki lub r臋cznika, i wycieramy
do sucha.
Takie wygrzewanie skutecznie pomaga w
leczeniu przezi臋bie艅 i stan贸w
zapalnych dr贸g oddechowych.

Wygrzewanie w gotowanym j臋czmieniu

Trzy, cztery kilogramy j臋czmienia
gotujemy przez 15 minut. Nie
rozgotowane ziarna odcedzamy,
sch艂adzamy, by nie poparzy艂y chorego, i
wsypujemy do poszewki na poduszk臋. Na
po艂owie 艂贸偶ka rozpo艣cieramy grub膮
tkanin臋 (mo偶e by膰 koc), uk艂adamy na
niej poszewk臋 z ziarnem, wyg艂adzamy
r臋k膮 i przykrywamy cienkim kocem. Chory
ma le偶e膰 w 艂贸偶ku tak, by poszewka z
j臋czmieniem by艂a pod jego szyj膮 i
plecami. Okrywamy go dwoma albo trzema
kocami. Mniej wi臋cej po 1 godzinie,
kiedy spoci si臋 mocno, zawijamy go w
koce i przenosimy na drugie 艂贸偶ko; tam
b臋dzie si臋 dalej poci艂, ju偶 bez
j臋czmienia. Na koniec obmywamy chorego
ch艂odn膮 (20_30 stopni C) wod膮.
To wygrzewanie jest szczeg贸lnie
skutecznym 艣rodkiem przeciwko
r贸偶norakim
przezi臋bieniom.

Wygrzewanie przy piecu

Chory, ca艂kowicie ubrany, siada przy
gor膮cym piecu i powoli popija gor膮cy
napar z kwiatu lipowego. Po trzech (do
pi臋ciu) fili偶ankach zaczyna si臋
obficie poci膰; w贸wczas zawijamy go w
dwa, trzy koce i z powrotem sadowimy
przy piecu, by nadal si臋 poci艂. Po
20_30 minutach rozbieramy go i szybko
nacieramy r臋cznikiem lub g膮bk膮
namoczonymi w ch艂odnej (20_30 stopni C)
wodzie, po czym wycieramy do sucha.
Wygrzewanie przy piecu bardzo pomaga
w przezi臋bieniach i
przemarzni臋ciach.


Zabiegi napotne dla osesk贸w i dzieci
do lat sze艣ciu

Dobrym 艣rodkiem napotnym dla dzieci
do lat sze艣ciu jest k膮piel (38 stopni
C) ca艂kowita z dodatkiem wywaru z
czarnej gorczycy lub soli albo te偶
wywaru
z siana. Czas trwania k膮pieli: 10_15
minut.
Je偶eli nie mamy warunk贸w do
wykonywania tego zabiegu, mo偶emy go
zast膮pi膰
k膮piel膮 parow膮 g艂owy. Po wyst膮pieniu
potu na czole dziecka zawijamy je w
r臋cznik k膮pielowy i dwa ciep艂e koce, po
czym k艂adziemy do 艂贸偶ka, by tam
nadal si臋 poci艂o. Dodatkowo mo偶na mu
po艂o偶y膰 na brzuszek kompres z wody o
temperaturze 30 stopni C. Po 10_15
minutach nacieramy ca艂e cia艂o ch艂odn膮
wod膮 o temperaturze 25 stopni C, a
potem wycieramy do sucha i k艂adziemy
dziecko do 艂贸偶ka.
Oba zabiegi s膮 bardzo skuteczne we
wszelkiego rodzaju zazi臋bieniach,
katarach nosa i stanach zapalnych
gard艂a.


Zabiegi napotne w przypadku wysokiej
temperatury cia艂a (39_40 stopni C)

Dla doros艂ych (I)
Cia艂o chorego smarujemy mieszanin膮
sporz膮dzon膮 ze zmia偶d偶onych g艂贸wek
czosnku i octu winnego w r贸wnych
cz臋艣ciach. Nast臋pnie zawijamy go w
suche
prze艣cierad艂o oraz w dwa, trzy koce
(jak przy zawijaniu suchym) i k艂adziemy
do 艂贸偶ka. Niebawem chory zaczyna si臋
poci膰, temperatura spada. Po mniej
wi臋cej 15 minutach obna偶amy go,
nacieramy r臋cznikiem zamoczonym w
ch艂odnej
(25 stopni C) wodzie, wycieramy do
sucha i ubieramy w czyst膮 bielizn臋. Na
brzuch k艂adziemy choremu kompres z
ch艂odnej (20_30 stopni C) wody i
pozostawiamy go w 艂贸偶ku, by zasn膮艂.

Dla doros艂ych (Ii)
Cia艂o chorego smarujemy mieszank膮
z艂o偶on膮 z soku wyci艣ni臋tego ze
zmia偶d偶onego czosnku lub cebuli, octu i
soli lub mieszanin膮 ch艂odnej wody,
octu i sody oczyszczonej (po 100 gram贸w
ka偶dego sk艂adnika). Dalej
post臋pujemy jak poprzednio.

Dla doros艂ych (Iii)
Cia艂o chorego smarujemy mieszank膮
z艂o偶on膮 (obj臋to艣ciowo) w dw贸ch
cz臋艣ciach z soku cytryny i w jednej
cz臋艣ci z soli kuchennej. Reszt臋 zabiegu
wykonujemy jak poprzednio.

Dla doros艂ych (Iv)
Chorego ubieramy w "mokr膮 koszul臋",
zanurzon膮 uprzednio w mieszance
z艂o偶onej z octu winnego (trzy cz臋艣ci) i
ch艂odnej wody jedna cz臋艣膰). Dalej
post臋pujemy jak poprzednio.

Dla dzieci
Cia艂o dziecka smarujemy mieszanin膮
oliwy z oliwek, octu winnego i bia艂ka
jaj (w r贸wnych cz臋艣ciach) lub te偶
smarowid艂em sporz膮dzonym z nie solonego
smalcu wieprzowego (艂y偶ka sto艂owa) i
po艂owy zmia偶d偶onej tabletki aspiryny
lub chininy.
Reszt臋 zabiegu wykonujemy tak jak w
przypadku doros艂ych.


Herbaty napotne

Herbaty napome s膮 szczeg贸lnie
skuteczne w przypadku ostrego lub
chronicznego zapalenia gard艂a oraz
p艂uc, a tak偶e wszelkich chor贸b
bior膮cych
sw贸j pocz膮tek z przezi臋bienia. Dzia艂aj膮
jeszcze efektywniej w po艂膮czeniu z
innymi zabiegami napotnymi. Najbardziej
poleca si臋 ni偶ej wymienione.

Napar z kwiatu lipy z dodatkiem
sk贸rki z jednego jab艂ka

Jedn膮 艂y偶k臋 kwiatu lipy zalewamy 250
mililitrami wrz膮cej wody. Po
zaparzeniu (mniej wi臋cej 10 minut)
przecedzamy nap贸j i s艂odzimy cukrem lub
miodem. Wypijamy 3_5 fili偶anek napoju,
jedn膮 po drugiej. Nast臋pnie
k艂adziemy si臋 do 艂贸偶ka ogrzanego
termoforem lub butelkami z gor膮c膮 wod膮,
ciep艂o okrywamy i le偶ymy dop贸ty, dop贸ki
si臋 dobrze nie wypocimy (30_60
minut). Na zako艅czenie zabiegu nale偶y
natrze膰 ca艂e cia艂o wilgotnym i
ch艂odnym r臋cznikiem, a potem suchym,
ubra膰 si臋 i odpocz膮膰. Niewskazane jest
wychodzenie z domu.

Mieszanka z owoc贸w i kwiat贸w

30 gram贸w suszonych owoc贸w malin
mieszamy z tak膮 sam膮 ilo艣ci膮 suszonego
kwiatu lipy i kwiatu dziewanny. 3 艂y偶ki
sto艂owe mieszanki wsypujemy do 0,6
litra wrz膮cej wody i pozostawiamy pod
przykryciem (nie na ogniu) na 10
minut. Po zaparzeniu nap贸j przecedzamy
i wypijamy 3n fili偶anki jedn膮 po
drugiej. Dalej post臋pujemy tak jak po
wypiciu naparu z kwiatu lipy.

Herbata z miodu i cytryny

Do 1 litra wrz膮cej wody dodajemy 2_3
艂y偶ki sto艂owe czystego miodu
pszczelego oraz sok z jednej cytryny i
pozostawiamy na 10 minut na ma艂ym
ogniu. Gor膮cy p艂yn, spo偶ywany w du偶ych
ilo艣ciach - na raz pijemy 4_5
fili偶anek - ma w艂a艣ciwo艣ci
rozgrzewaj膮ce, napotne, a tym samym
przynosi
ulg臋 cierpi膮cym na schorzenia klatki
piersiowej, przezi臋bienia i grypy.
Sch艂odzona herbata z miodu i cytryny
jest dobrym napojem orze藕wiaj膮cym i
jednocze艣nie wzmacniaj膮cym.

Herbata z szyszek i li艣ci chmielu

Jedn膮 艂y偶k臋 sto艂ow膮 szyszek i li艣ci
chmielu wsypujemy do 300 mililitr贸w
wrz膮cej wody i odstawiamy pod
przykryciem na 1 godzin臋, aby herbata
naci膮gn臋艂a. Pijemy j膮 na gor膮co;
dziennie 3 fili偶anki. 艁agodzi b贸le
r贸偶nego
rodzaju, a tak偶e pomaga w zasypianiu.

Nap贸j napotny

Do garnka wlewamy 300 mililitr贸w
starego czerwonego wina (w tym
przypadku
dzia艂a lepiej ni偶 bia艂e). Mieszamy z
300 mililitrami wody, dodajemy jedn膮
czubat膮 艂y偶k臋 sto艂ow膮 cukru i 5
go藕dzik贸w. Naczynie stawiamy na ma艂ym
ogniu
i trzymamy tam tak d艂ugo, a偶 po艂owa
p艂ynu wyparuje. Nap贸j - gor膮cy, w
du偶ych ilo艣ciach - podajemy tylko
doros艂ym. Dalej post臋pujemy tak samo
jak
po wypiciu naparu z kwiatu lipy.


Kompresy


Kompresy s膮 bardzo pomocne w leczeniu
stan贸w zapalnych sk贸ry, tkanki
podsk贸rnej i staw贸w, a tak偶e w takich
przypadkach, jak oparzenia,
st艂uczenia i zwichni臋cia. Zast臋puj膮
r贸wnie偶 k膮piele parowe lub wzmacniaj膮
ich dzia艂anie. Najcz臋艣ciej u偶ywane to
kompresy z wody i z wywar贸w z r贸偶nych
zi贸艂 leczniczych, bywaj膮 te偶 kompresy z
mleka i oliwy, z soli i innych cia艂
sta艂ych, mi臋dzy innymi z gliny. Ich
temperatura jest r贸偶na w zale偶no艣ci od
zastosowania.
Kompresy robimy z kawa艂k贸w starego,
spranego, oczywi艣cie sterylnie
czystego materia艂u - najlepiej p艂贸tna
lub bawe艂ny - bo taki przepuszcza
powietrze i dobrze przylega do cia艂a, a
tym samym d艂u偶ej, utrzymuje
w艂a艣ciw膮 ciep艂ot臋. Z tych w艂a艣nie
wzgl臋d贸w, z wyj膮tkiem niekt贸rych
kompres贸w rozgrzewaj膮cych, nie zaleca
si臋 u偶ywania ceratki lub innych
materia艂贸w nieprzepuszczalnych.
Ka偶dy kompres powinien sk艂ada膰 si臋 z
kilku warstw; latem - z trzech,
czterech, zim膮 - z dw贸ch, trzech.
Pierwsza - kt贸r膮 k艂adziemy bezpo艣rednio
na cia艂o lub kt贸r膮 je owijamy - to
kawa艂ek cienkiego materia艂u umoczony w
wodzie i mniej lub bardziej wy偶臋ty.
Druga warstwa to taki sam materia艂,
tyle 偶e suchy i szerszy od pierwszego o
trzy, cztery centymetry; trzecia -
r贸wnie szeroki co poprzedni, ale z
grubszej tkaniny: we艂nianej lub
flaneli;
czwarta wreszcie - to najcz臋艣ciej suchy
r臋cznik. (Kolejno艣膰 tych warstw, z
wyj膮tkiem pierwszej, mo偶e by膰 inna - w
zimie cz臋sto poprzestajemy na dw贸ch
pierwszych albo na pierwszej i
trzeciej; bywa te偶, 偶e dodajemy jeszcze
jedn膮 - wat臋.)
Najlepiej przyk艂ada膰 kompresy rano,
na godzin臋 przed jedzeniem, lub
wieczorem, przed po艂o偶eniem si臋 spa膰.
Cia艂o chorego powinno by膰 rozgrzane,
zw艂aszcza stopy; je艣li s膮 zimne, nale偶y
je przed zabiegiem rozgrza膰.
Woda na kompresy stosowane w stanach
zapalnych musi by膰 ch艂odna (20_25
stopni C dla doros艂ych, 25_30 stopni C
dla dzieci i os贸b os艂abionych
chorob膮). W przypadku zaognionych,
j膮trz膮cych si臋 ran, czyrak贸w i st艂ucze艅
kompres powinien pokrywa膰 nie tylko
chore miejsce, lecz tak偶e tkanki w
promieniu trzech, czterech centymetr贸w
(nale偶y pami臋ta膰, 偶e przed
po艂o偶eniem kompresu na ran臋 trzeba j膮
oczy艣ci膰 wat膮 namoczon膮 w ciep艂ej,
przegotowanej wodzie). Skuteczno艣膰 tych
ok艂ad贸w jest tym wi臋ksza, im d艂u偶ej
trzymamy je na ciele.
R贸wnie偶 w ch艂odnej wodzie moczymy
kompres, kt贸ry mamy po艂o偶y膰 na
zwichni臋ty staw. Kompres taki dodatkowo
opatrujemy grub膮 warstw膮 waty i
owijamy flanel膮. Rozgrzany ok艂ad nie
przynosi ulgi, lecz odwrotnie, cz臋sto
wi臋c musimy go zmienia膰.
Jeszcze cz臋艣ciej, bo co pi臋膰 minut,
wymieniamy kompres, kt贸ry przyk艂adamy
na sk贸r臋 poparzon膮 ogniem lub
wrz膮tkiem. Ok艂ad ten r贸偶ni si臋 od
wszystkich
innych, bo sk艂ada si臋 a偶 z sze艣ciu lub
nawet o艣miu warstw (p艂贸tna czy
bawe艂ny) namoczonych w zimnej, a
najlepiej w lodowatej wodzie.
Zimny kompres stosujemy te偶 w
przypadku zaburze艅 pracy serca (tu
nale偶y
poradzi膰 si臋 lekarza) i krwotok贸w. Aby
na przyk艂ad zahamowa膰 krwotok z
nosa, przyk艂adamy zimne ok艂ady do
tylnej cz臋艣ci czaszki poszkodowanego,
cz臋sto je zmieniaj膮c.
Inaczej natomiast post臋pujemy z
kompresami rozgrzewaj膮cymi, napotnymi,
dzia艂aj膮cymi tak jak k膮piele parowe lub
wzmacniaj膮cymi ich skuteczno艣膰.
Moczymy je w wodzie ch艂odnej (20_30
stopni C), ciep艂ej lub bardzo ciep艂ej
(30_38 stopni C) i zmieniamy - je艣li
zachodzi potrzeba - po d艂u偶szym
czasie, na og贸艂 po dw贸ch godzinach.
Temperatura kolejnego kompresu powinna
by膰 wy偶sza, a jego dzia艂anie kr贸tsze
(zdejmujemy go po dziesi臋ciu czy
kilkunastu minutach). Nale偶y pami臋ta膰,
偶e takie rozgrzewaj膮ce ok艂ady dla
dzieci oraz os贸b starszych i s艂abych
powinny mie膰 wy偶sz膮 temperatur臋 ni偶
dla doros艂ych o silnych organizmach.
Je艣li natomiast chory ma wysok膮
temperatur臋 (ponad 38 stopni C), na jej
obni偶enie skuteczniej dzia艂a
kompres z wody zmieszanej p贸艂 na p贸艂 z
octem winnym.
Tyle uwag og贸lnych o dzia艂aniu i
sposobie przygotowywania kompres贸w. A
teraz kilka uwag szczeg贸艂owych.

Kompres z wody ch艂odnej na brzuch

Poniewa偶 owijamy nim chorego,
wszystkie warstwy kompresu powinny mie膰
odpowiedni膮 d艂ugo艣膰 (dla doros艂ych -
minimum 1,5 metra, dla dzieci -
proporcjonalnie mniej) i szeroko艣膰
(oko艂o 0,5 metra dla doros艂ych).
Przyk艂adamy go wieczorem, a zdejmujemy
rano. Dla wi臋kszego efektu dobrze
jest wtedy natrze膰 brzuch r臋cznikiem,
najpierw zamoczonym w ch艂odnej
wodzie, a nast臋pnie suchym. Zabieg
przeprowadzamy codziennie, bez przerw,
dop贸ki nie ustan膮 objawy chorobowe,
proflaktycznie natomiast stosujemy go
raz w tygodniu.
Kompres wzmaga czynno艣膰 narz膮d贸w jamy
brzusznej, polepsza trawienie i
ruchy robaczkowe jelit. Ma te偶 dobry
wp艂yw na prac臋 ca艂ego organizmu,
poniewa偶 podra偶nia zako艅czenia nerwowe
brzucha. Stosuje si臋 go wi臋c w
przypadku rozmaitych zaburze艅
trawiennych (rozwolnienie, kolki,
burczenie w
brzuchu), przy braku apetytu itp.
Dzieciom aplikuje si臋 go tak偶e przy
zazi臋bieniach.

Kompres z wody ch艂odnej na klatk臋
piersiowa

Z jednego kawa艂ka grubego materia艂u
lnianego lub bawe艂nianego kroimy co艣
w rodzaju kamizelki, uwzgl臋dniaj膮c
wymiary chorego. Moczymy j膮 w wodzie
lub
wywarze z siana (temperatura 20_30
stopni C), wy偶ymamy i nak艂adamy na go艂e
cia艂o tak, by dobrze przylgn臋艂a do
piersi. Ten "ubi贸r" uzupe艂niamy drug膮
kamizelk膮 - z flaneli; powinna mie膰
d艂ugie r臋kawy i by膰 d艂u偶sza od
pierwszej o pi臋膰 centymetr贸w (mo偶na do
tego u偶y膰 g贸rnej cz臋艣ci pi偶amy).
Ostatnia warstwa kompresu to szeroki,
gruby banda偶, kt贸rym owijamy tu艂贸w
chorego, ale tak, by nie utrudnia艂o mu
to oddychania.
Kompres zak艂ada si臋 na ca艂膮 noc. Jest
nader skuteczny dla dzieci i
doros艂ych, zw艂aszcza tych, kt贸rzy
choruj膮 na chroniczny bronchit lub
kaszel.

Kompres z wody ch艂odnej na 艂ydki

Mo偶e to by膰 kompres dwojaki: zwyk艂y,
owijany wok贸艂 艂ydki od kostki do
kolana, i tak zwane mokre podkolan贸wki;
wk艂adamy na nie suche, we艂niane
(lub, je艣li takich nie mamy, inne
bardzo ciep艂e) po艅czochy lub
podkolan贸wki. Kompres贸w nie nale偶y
nak艂ada膰 na zimne nogi, najpierw trzeba
je rozgrza膰 przez rozcieranie lub
ob艂o偶y膰 butelkami z gor膮c膮 wod膮 i
ciep艂o
okry膰.
Ch艂odne kompresy na 艂ydki to
wypr贸bowany 艣rodek w przypadkach
bezsenno艣ci, b贸lu g艂owy i wyczerpania
nerwowego. Dzieciom aplikuje si臋 go
tak偶e, razem z kompresem na brzuch, w
celu obni偶enia temperatury.

Kompres na g艂ow臋, szyj臋 i gard艂o

Kompres na g艂ow臋, stosowany w
przypadku ograniczonych proces贸w
zapalnych,
na przyk艂ad wrzod贸w, powinien by膰
ch艂odny (temperatura wody 20_25 stopni
C,
dla dzieci i os贸b szczeg贸lnie
os艂abionych - 25_30 stopni C) i dobrze
wy偶臋ty. Przy b贸lach g艂owy i
chronicznych katarach bardziej pomaga
kompres
moczony w wodzie z dodatkiem octu.
Kompres na szyj臋 (gard艂o) dzia艂a
rozgrzewaj膮co, a wi臋c leczniczo w
takich
przypadkach, jak zapalenie migda艂k贸w,
angina, stany zapalne g贸rnych dr贸g
oddechowych, powi臋kszenie w臋z艂贸w
limfatycznych, a tak偶e zapalenie uszu;
w
tym ostatnim przypadku musi dobrze
przylega膰 r贸wnie偶 do uszu. Po偶膮dane
jest, aby kompresom na g艂ow臋 i uszy
towarzyszy艂y zawsze kompresy na brzuch
lub na nogi.

Kompres rozgrzewaj膮cy

Kompres rozgrzewaj膮cy jest zabiegiem
bardzo zalecanym przez zwolennik贸w
medycyny naturalnej. Stosujemy go
g艂贸wnie w ostrych lub ropnych
zapaleniach
r贸偶nego typu, w tym: w ropniach
dzi膮se艂, w z艂amaniach, zwichni臋ciach i
naci膮gni臋ciach staw贸w.
Wykonujemy go w nast臋puj膮cy spos贸b:
chor膮 cz臋艣膰 cia艂a okrywamy (lub
owijamy) r臋cznikiem zamoczonym w zimnej
(do 20 stopni C) wodzie i wy偶臋tym,
ale dobrze mokrym. Na r臋cznik k艂adziemy
cienk膮 ceratk臋 lub cienk膮 foli臋,
szersz膮 od niego o 2_3 centymetry, a na
ni膮 - do艣膰 grub膮 warstw臋 waty.
Wszystko to banda偶ujemy lub zawijamy w
we艂niany szal i umacniamy agrafk膮.
Kompres nale偶y nak艂ada膰 mo偶liwie
szybko, ale starannie, tak by warstwy
szczelnie przylega艂y do siebie, nie
daj膮c dost臋pu powietrzu. Po zdj臋ciu
kompresu miejsce, na kt贸rym le偶a艂,
trzeba energicznie natrze膰 suchym
r臋cznikiem. Kompres zmieniamy co 8_12
godzin. Zabieg mo偶emy powtarza膰
wielokrotnie, zgodnie z potrzeb膮.

Kompres z w贸dki

Jest cz臋sto u偶ywany w medycynie
ludowej. Wykonujemy go podobnie jak
kompres rozgrzewaj膮cy, lecz bez
ceratki. Ma te偶 takie samo
zastosowanie,
nie powinno si臋 go jednak przyk艂ada膰
ma艂ym dzieciom i matkom karmi膮cym.

Kompres z mleka

W medycynie ludowej takie kompresy
praktykowane s膮 od niepami臋tnych
czas贸w. Dzia艂aj膮 uspokajaj膮co,
wzmacniaj膮 nerwy, znakomicie od艣wie偶aj膮
umys艂 i cia艂o, maj膮 tak偶e szerokie
zastosowanie w r贸偶nych chorobach sk贸ry,
zazi臋bieniach, b贸lach staw贸w,
przem臋czeniu. Mo偶emy je k艂a艣膰 na ca艂e
cia艂o
lub na okre艣lone jego cz臋艣ci. Stosujemy
dwa rodzaje kompres贸w z mleka.
Kompres zwyk艂y wykonujemy z
podgrzanego (30_38 stopni C) mleka
surowego.
Zanurzamy w nim kawa艂ek tkaniny lub
prze艣cierad艂o i wy偶ymamy, nie tak
jednak mocno jak kompresy z wody. Dalej
post臋pujemy jak przy kompresach z
wody ch艂odnej, zast臋puj膮cych k膮piele
parowe (te偶 nie u偶ywamy ceratki; je艣li
jest to kompres na ca艂e cia艂o -
ostatni膮, zewn臋trzn膮, warstw臋 zast臋puje
koc). Kompres zdejmujemy po 1_2
godzinach, ale je偶eli chory za艣nie,
mo偶e to
trwa膰 d艂u偶ej, bo czekamy, a偶 si臋
obudzi. Po zdj臋ciu kompresu miejsce, na
kt贸rym le偶a艂, obmywamy ciep艂膮 wod膮 -
mo偶na doda膰 do niej nieco octu. Zabieg
ten mo偶emy przeprowadza膰 przez d艂u偶szy
czas codziennie lub co drugi dzie艅.
Drugi rodzaj kompresu mlecznego
przygotowujemy nast臋puj膮co: do 1 litra
surowego mleka wlewamy sok z 1 cytryny
lub 1 fili偶ank臋 octu albo 10_15
艂y偶ek sto艂owych zsiad艂ego mleka i
dobrze mieszamy. Po 30 minutach mleko
stawiamy na ogniu i zagotowujemy.
Dzi臋ki obecno艣ci kwas贸w mleko si臋
warzy.
P贸ki ciep艂e, rozprowadzamy je szybko na
po艂owie tkaniny przeznaczonej na
kompres, przykrywamy drug膮, przyk艂adamy
na chore miejsce (lub na ca艂e
cia艂o) i pozostawiamy tam tak d艂ugo jak
zwyk艂y kompres mleczny (oczywi艣cie
uprzednio okrywszy chorego kolejnymi
warstwami lub kocem).
Taki kompres jest szczeg贸lnie pomocny
w leczeniu bronchitu, zapalenia
p艂uc i chor贸b z gor膮czk膮.

Kompres z oliwy na klatk臋 piersiow膮

Tkanin臋 przeznaczon膮 na kompres
zanurzamy w nie solonym, gor膮cym smalcu
wieprzowym, zmieszanym p贸艂 na p贸艂 z
oliw膮 z oliwek. Po wyci艣ni臋ciu ok艂adamy
ni膮 piersi i plecy chorego, owijamy go
dwoma r臋cznikami jeden z przodu,
drugi z ty艂u), a potem flanel膮 lub
banda偶em. Ka偶dego ranka i wieczoru
zdejmujemy kompres, "odgrzewamy" i
przyk艂adamy znowu. Po trzech dniach,
kiedy kompres jest ju偶 suchy, zanurzamy
go znowu w ciep艂ym smalcu
zmieszanym z oliw膮 i przyk艂adamy na
piersi i plecy chorego. Zabieg ten
mo偶na powtarza膰 4_5 razy.
Taki kompres jest szczeg贸lnie
przydatny dla dzieci cierpi膮cych na
silny
kaszel, zapalenie g贸rnych dr贸g
oddechowych, zapalenie oskrzeli, b贸le
staw贸w
i choroby sk贸rne.

Kompresy z dodatkiem czarnej gorczycy
na klatk臋 piersiow膮

Rozr贸偶nia si臋 dwa rodzaje tych
kompres贸w: zwyczajny i tak zwan膮
komizelk臋. Kompres zwyczajny
przygotowujemy w nast臋puj膮cy spos贸b: do
0,6
litra ciep艂ej (30_38 stopni C) wody
wk艂adamy p艂贸cienny woreczek z
zawarto艣ci膮 艂y偶ki sto艂owej zmielonych
nasion czarnej gorczycy. Kiedy woda
nabierze zielonkawobr膮zowego koloru,
torebk臋 wyjmujemy. W wywarze moczymy
pas materia艂u (bawe艂nianego lub
lnianego) d艂ugo艣ci minimum 1,5 metra
dla
doros艂ych i odpowiednio mniejszej dla
dzieci oraz szeroko艣ci 10_20
centymetr贸w. Kompres przyk艂adamy do
klatki piersiowej, nak艂adamy na艅
flanel臋 i szczelnie banda偶ujemy. Po 2
godzinach kompres zdejmujemy i na
jego miejsce k艂adziemy drugi - z
ch艂odnej wody lub wywaru z siana.
Zabieg przeprowadzamy dwa razy
dziennie, rano i wieczorem. Dzia艂a on
skutecznie w przypadku silnego kaszlu,
zapalenia oskrzeli i zapalenia p艂uc.
Kamizelk臋 z gorczycy przygotowujemy
tak samo jak kamizelk臋 z wody
ch艂odnej na klatk臋 piersiow膮.

Kompres z gliny

Kompresy z gliny s膮 szczeg贸lnie
skuteczne w takich przypadkach, jak
zaparcia, biegunki i chroniczny katar
偶o艂膮dka, a tak偶e - zwichni臋cia i b贸le
staw贸w, choroby i podra偶nienia sk贸ry
(na przyk艂ad wywo艂ane 偶膮d艂ami owad贸w),
odmro偶enia oraz b贸le g艂owy i migreny.
Stosuje si臋 je r贸wnie偶 w celu
szybkiego obni偶enia wysokiej
temperatury - sprawia to kompres
po艂o偶ony
jednocze艣nie na brzuch i g艂ow臋.
Do sporz膮dzania tych kompres贸w
najlepsza jest glina niezbyt t艂usta, z
dodatkiem piasku, wydobywana z miejsc
suchych. Drugie miejsce zajmuje glina
bia艂a, trzecie za艣 偶贸艂ta. Nale偶y
pami臋ta膰, 偶e glina na kompres nie mo偶e
by膰
zanieczyszczona. Przesiewamy j膮 przez
g臋ste sito i rozrabiamy z ma艂膮
ilo艣ci膮 wody, a偶 nabierze konsystencji
rzadkiego ciasta lub g臋stej
艣mietany. Maczamy w tym odpowiedni
kawa艂ek tkaniny lnianej lub
bawe艂nianej,
przyk艂adamy do cia艂a i owijamy
kolejnymi warstwami kompresu.
Zdejmujemy go
po 2_3 godzinach.

Kompres z gliny na brzuch

Przygotowujemy taki kompres
nast臋puj膮co: na kawa艂ek materia艂u
nanosimy
jednocentymetrow膮 warstw臋 rozrobionej
gliny i przykrywamy drugim, tej samej
d艂ugo艣ci i szeroko艣ci kawa艂kiem
materia艂u. Tak przygotowany kompres
k艂adziemy na brzuch. Szczelnie
przykrywamy go r臋cznikiem zamoczonym w
ciep艂ej wodzie, a nast臋pnie owijamy
grubym banda偶em lub we艂nianym szerokim
pasem. Kompres zdejmujemy dopiero
wtedy, gdy glina zacznie zasycha膰 (po
2_3
godzinach). Sk贸r臋 brzucha myjemy ciep艂膮
wod膮.

Kompres z gliny na g艂ow臋

Wykonujemy go mniej wi臋cej tak samo
jak kompres na brzuch, z tym 偶e do
wody, w kt贸rej mieszamy glin臋, dodajemy
nieco octu, a pomi臋dzy w艂osy a
kompres podk艂adamy cienki (bawe艂niany
lub lniany) r臋cznik albo czyst膮
szmatk臋.
Do wszystkich kompres贸w z gliny,
kt贸re maj膮 leczy膰 zwichni臋cia czy
zapalenia staw贸w, dobrze jest zamiast
wody u偶ywa膰 ciep艂ego octu lub te偶
mieszanki wody z octem w r贸wnych
cz臋艣ciach.
Przy wszelkich podra偶nieniach sk贸ry
najlepiej skutkuje kompres ciep艂y.
Aby nie wystyg艂, glin臋 mieszamy z
ciep艂膮 wod膮 i octem tu偶 przed
na艂o偶eniem
na chore miejsce.


Kompresy gor膮ce

Kompresy gor膮ce z powodzeniem
zast臋puj膮 k膮piele parowe cz臋艣ciowe i
maj膮
du偶e w艂a艣ciwo艣ci lecznicze. Dzia艂aj膮
skutecznie przy braku apetytu,
obstrukcjach, zapaleniu oskrzeli,
przezi臋bieniach, wrzodach i chorobach
staw贸w, a tak偶e zapobiegaj膮 wylewom
krwi do m贸zgu, dolegliwo艣ciom
偶o艂膮dkowym i jelitowym.
Woda, w kt贸rej moczymy kompres, musi
by膰 bardzo gor膮ca, trzeba wi臋c
uwa偶a膰, by nie poparzy膰 chorego.

Zwyk艂y kompres gor膮cy

Osiem, dziesi臋膰 r臋cznik贸w wk艂adamy do
bardzo gor膮cej wody. Wyjmujemy je
po kolei, pos艂uguj膮c si臋 drewnianymi
szczypcami (takimi do gotowania
bielizny), i dobrze wyciskamy mi臋dzy
dwiema deseczkami. Wy偶臋ty r臋cznik
zawijamy w kawa艂 we艂nianego materia艂u,
formuj膮c co艣 w rodzaju poduszeczki,
i sprawdzamy, dotykaj膮c ni膮 policzka,
czy nie parzy (je艣li za gor膮ca,
poruszamy par臋 razy, by ostyg艂a). Potem
przyk艂adamy na moment do cia艂a
chorego, podnosimy, zn贸w przyk艂adamy, i
tak kilkakrotnie. Gdy sk贸ra
przywyknie do temperatury kompresu,
pozostawiamy go na 15_20 minut i
przygotowujemy drugi r臋cznik.
Post臋pujemy z nim tak samo jak z
pierwszym.
Zabieg powtarzamy dop贸ty, dop贸ki sk贸ra
nie zaczerwieni si臋, nie wolno
jednak dopu艣ci膰 do poparzenia. Na
zako艅czenie obmywamy cia艂o ciep艂膮 wod膮
i
wycieramy do sucha ciep艂ym r臋cznikiem.
Zabieg mo偶na przeprowadza膰 2_3 razy
dziennie.

Kompres gor膮cy z gotowanego
j臋czmienia

W zale偶no艣ci od tego, jak du偶a
powierzchnia cia艂a ma by膰 poddana
zabiegowi, gotujemy odpowiedni膮 ilo艣膰
j臋czmienia, p艂atk贸w owsianych lub
j臋czmiennych (od 250 do 500 gram贸w).
Gdy ziarna s膮 mi臋kkie (powinny p臋ka膰
pod naciskiem palca), odcedzamy je i
wsypujemy do p艂贸ciennej torebki.
Torebk臋 sch艂adzamy, by nie oparzy艂a
chorego, i przyk艂adamy do cia艂a.
Zdejmujemy j膮 dopiero wtedy, gdy
j臋czmie艅 wystygnie.
Taki kompres stosujemy w obrzmieniach
staw贸w i w stanach zapalnych sk贸ry.

Kompres gor膮cy z gotowanej kapusty

Zale偶nie od wielko艣ci kompresu
gotujemy p贸艂 lub ca艂膮 g艂贸wk臋
poszatkowanej
kapusty. Nast臋pnie wyciskamy j膮 i
wsypujemy do p艂贸ciennego worka. Dalej
post臋pujemy tak jak w przypadku
kompresu z gotowanego j臋czmienia.
R贸wnie偶
zastosowanie jest takie samo.

Kompres gor膮cy z soli kuchennej

250_300 gram贸w soli kuchennej
nagrzewamy w emaliowanym rondlu tak
d艂ugo,
a偶 b臋dzie dobrze ciep艂a, ale nie
gor膮ca. Nast臋pnie wsypujemy j膮 do
p艂贸ciennego woreczka, sprawdzamy
ciep艂ot臋 dotykaj膮c nim policzka i
przyk艂adamy kompres do cia艂a - na
przyk艂ad do szyi - owijamy ceratk膮 i
banda偶ujemy.
Kompres trzymamy tak d艂ugo, a偶 s贸l
ostygnie, a po zdj臋ciu owijamy szyj臋
we艂nianym szalem.
Jest to szczeg贸lnie skuteczny 艣rodek
przeciwko chrypce i zazi臋bieniu
gard艂a.

Kompres gor膮cy z koca

Na 艂贸偶ku rozk艂adamy dwa koce jeden na
drugim. Trzeci zanurzamy w gor膮cej
(do 60 stopni C) wodzie, wy偶ymamy i
rozpo艣cieramy na suchych. Chory k艂adzie
si臋 na nim. Po kolei zawijamy go:
najpierw w ten mokry, p贸藕niej w suche.
Po
kr贸tkim czasie jego cia艂o rozgrzewa
si臋. Zabieg powinien trwa膰 tak d艂ugo,
a偶 chory poczuje, 偶e ma ju偶 do艣膰, czyli
oko艂o 15 minut.
Jest to 艣wietny 艣rodek napotny,
dzia艂a silnie na uk艂ad
sercowo_naczyniowy. Nie nale偶y go
aplikowa膰 dzieciom i doros艂ym
os艂abionym
chorob膮.


Zabiegi oczyszczaj膮ce



Lewatywy

Lewatywa to zabieg oczyszczaj膮cy i
leczniczy, zalecany dla dzieci i
doros艂ych zar贸wno zdrowych, jak i
chorych.
Stosuje si臋 go w przypadku zapar膰
(oczyszcza on jelita ze stwardnia艂ego
ka艂u), w ostrych i chronicznych stanach
zapalnych jelit, a tak偶e w innych
dolegliwo艣ciach zgodnie ze wskaz贸wkami
lekarza.
Najcz臋艣ciej robi si臋 lewatyw臋 z
czystej wody, mo偶na jednak doda膰 do
niej
r贸偶ne sk艂adniki. Zabieg wykonujemy przy
u偶yciu irygatora lub specjalnej
gumowej gruszki.

Lewatywa zwyk艂a oczyszczaj膮ca

Jeden litr wody o temperaturze 37
stopni C wlewamy do irygatora
zawieszonego na wysoko艣ci 1_1,5 metra
nad 艂贸偶kiem i usuwamy powietrze z
przewodu gumowego. Chory k艂adzie si臋 na
艂贸偶ku z uniesionymi po艣ladkami. On
sam albo druga osoba wsuwa delikatnie
kaniul臋, nasmarowan膮 uprzednio
wazelin膮, do otworu stolcowego na
g艂臋boko艣膰 8_10 centymetr贸w i otwiera
jej
kurek; je偶eli woda nie p艂ynie, nale偶y
kaniul臋 nieco cofn膮膰. Zdarza si臋, 偶e
chory nie mo偶e utrzyma膰 wody, kiedy
kaniula znajduje si臋 w jego odbycie,
w贸wczas podk艂adamy r臋cznik i
przyciskamy go z dw贸ch stron odbytu tak
d艂ugo,
a偶 woda wp艂ynie do jelita grubego.
Podczas zabiegu naciskamy od czasu do
czasu przew贸d gumowy, co wzmaga
przep艂yw wody. Kiedy ca艂a woda wyp艂ynie
z
irygatora, zamykamy kurek i wyci膮gamy
kaniul臋. Wskazane jest, aby chory
pole偶a艂 przez 3_5 minut na prawym boku,
co spowoduje, 偶e woda wp艂ynie
g艂臋biej do jelit. Chory powinien
zatrzyma膰 j膮 w sobie przez kilka minut.
Po
up艂ywie tego czasu jelita opr贸偶ni膮 si臋
same w spos贸b naturalny; mo偶emy
pom贸c, lekko naciskaj膮c brzuch z obu
stron.
Woda do lewatywy mo偶e by膰 ch艂odna
albo ciep艂a (w tej kwestii nale偶y
poradzi膰 si臋 lekarza). Je偶eli nie mamy
irygatora, zabieg wykonujemy za
pomoc膮 gruszki. Ten ostatni spos贸b
zaleca si臋 szczeg贸lnie w przypadku
dzieci.
Do lewatywy oczyszczaj膮cej dla dzieci
w wieku od roku do trzech lat
trzeba zu偶y膰 100_200 mililitr贸w wody;
od 3 do 6 lat - 200_350 mililitr贸w;
od 6 do 10 lat - 300_600 mililitr贸w; od
10 do 14 lat - 600_800 mililitr贸w
wody. Niemowl臋tom zamiast lewatywy
mo偶na zaaplikowa膰 kawa艂eczek myd艂a
posmarowanego wazelin膮 lub oliw膮, kt贸ry
nale偶y bardzo delikatnie w艂o偶y膰 do
odbytu.

Lewatywy mieszane

Oto kilka przepis贸w na lewatywy z
dodatkiem skutecznych 艣rodk贸w na r贸偶ne
dolegliwo艣ci.
- Lewatywa z naparu z kwiatu
rumianku. 4 艂y偶ki sto艂owe kwiatu
rumianku
zalewamy 1 litrem wrz膮cej wody i
odstawiamy na p贸艂 godziny. Po
wystygni臋ciu
naparu do temperatury 37 stopni C
przeprowadzamy zabieg. Lewatywa ta
dzia艂a
uspokajaj膮co w przypadku skurcz贸w
brzucha.
- Lewatywa z naparu z rumianku, soli
i myd艂a. Do 1 litra naparu dodajemy
p贸艂 艂y偶eczki soli kuchennej i 1 艂y偶k臋
sto艂ow膮 p艂ynnego myd艂a oraz tyle
wody, aby p艂ynu do lewatywy by艂o nie
mniej ni偶 2 litry. Lewatywa taka
wskazana jest w zaparciach.
- Lewatywa z myd艂a i oliwy z oliwek.
I 艂y偶k臋 sto艂ow膮 p艂ynnego myd艂a
rozprowadzamy w ciep艂ej wodzie a偶 do
powstania piany. Dodajemy 1_2 艂y偶eczki
oliwy albo mieszank臋 oliwy z gliceryn膮
w r贸wnych cz臋艣ciach. Lewatyw臋 tak膮
powinno si臋 stosowa膰 w chronicznych
zaparciach.
- Lewatywa z wywaru z kwiatu rumianku
i siemienia lnianego. 1 艂y偶k臋
sto艂ow膮 nasion siemienia lnianego
gotujemy przez 10 minut w 1 litrze
wody.
Po zdj臋ciu naczynia z ognia dodajemy 2
艂y偶ki sto艂owe kwiatu rumianku i
zaparzamy. Taka mieszanka jest bardzo
skuteczna w stanach zapalnych jelita
grubego.
- Lewatywa z krwawnika. 250 gram贸w
ziela krwawnika zaparzamy w 1 litrze
wrz膮cej wody przez p贸艂 godziny. Dalej
post臋pujemy jak wy偶ej. Lewatyw臋 t臋
stosujemy w stanach zapalnych jelit.


Naturalne 艣rodki przeczyszczaj膮ce

Rozpowszechnione dzisiaj nadmierne
spo偶ywanie jedzenia przy jednoczesnym
niedostatku wysi艂ku fizycznego,
mniejszym ruchu i nieuwzgl臋dnianiu
diety
zawieraj膮cej b艂onnik prowadzi bardzo
cz臋sto do uporczywych zapar膰. W takich
przypadkach trzeba ucieka膰 si臋 do
lewatyw i r贸偶nych 艣rodk贸w
rozwalniaj膮cych, tak偶e
farmakologicznych. Jednak偶e
systematyczne u偶ywanie
tych ostatnich mo偶e mie膰 skutki ujemne,
spowodowa膰 na przyk艂ad stany
chorobowe jelit. Zatem najpierw powinno
si臋 wyregulowa膰 stolec w spos贸b
naturalny: przez higieniczny tryb
偶ycia, oddawanie stolca, kiedy czujemy
tego potrzeb臋, diet臋 - bardzo skuteczne
jest na przyk艂ad picie ciep艂ej wody
czy dania z przewag膮 surowych jarzyn i
razowego chleba - kompresy na
brzuch, k膮piele i masa偶e brzucha
(zawsze, nawet u os贸b zdrowych, dobrze
wp艂ywaj膮 na dzia艂anie przewodu
pokarmowego) oraz r贸偶ne zi贸艂ka, napary
i
napoje o w艂a艣ciwo艣ciach
przeczyszczaj膮cych.

Ciep艂a woda jako 艣rodek
przeczyszczaj膮cy

Jest to 艣rodek najbardziej
"niewinny", wypr贸bowany, dzia艂aj膮cy
szybko i
skutecznie. Rano, na pusty 偶o艂膮dek,
wypijamy wolno 1_2 szklanki gor膮cej
(38_39 stopni C) przegotowanej wody.
Defekacja nast臋puje najcz臋艣ciej zaraz
po wypiciu wody.

Nap贸j przeczyszczaj膮cy z cebuli (lub
tarniny)

Kilka g艂贸wek obranej cebuli
rozgotowujemy w 300 mililitrach wody,
odcedzamy i wypijamy na raz.
R贸wnie skutecznie dzia艂a napar z
kwiatu tarniny. 3 艂y偶ki sto艂owe
wysuszonego kwiatu wsypujemy do p贸艂
litra wrz膮cej wody i nie dopuszczaj膮c
do zagotowania, zaparzamy pod
przykryciem przez 30 minut. Codziennie
rano i
wieczorem wypijamy przed jedzeniem 1
kieliszek do wina przecedzonego
naparu.

Nap贸j przeczyszczaj膮cy ze s艂odkich
migda艂贸w

Kilka s艂odkich migda艂贸w t艂uczemy
bardzo drobno, zalewamy 1 szklank膮
zimnej przegotowanej wody. Po 15
minutach nap贸j jest gotowy. Pijemy go
rano
i wieczorem przed jedzeniem, jedn膮
niewielk膮 fili偶ank臋 na raz.

Nap贸j przeczyszczaj膮cy z li艣ci senesu

Li艣cie senesu przyrz膮dzamy jak
herbat臋 zio艂ow膮. Dla dzieci do 5 lat
zaparzamy 2_3 listki w 1 fili偶ance
wrz膮cej wody; dla dzieci starszych -
3_5
listk贸w, a dla doros艂ych - 7_8 listk贸w
w tej samej ilo艣ci wody. Herbat臋
s艂odzimy miodem i pijemy raz dziennie,
najlepiej rano na czczo. Po 4_6
godzinach poczujemy kolki i zaraz potem
nast膮pi wypr贸偶nienie.

Nap贸j przeczyszczaj膮cy z aloesu

Jest to bardzo stary przepis, podany
przez Awicenn臋 w trzech wariantach.

Jedn膮 szklank臋 ciep艂ej wody, z
dodatkiem 1 艂y偶eczki miodu i proszku
aloesowego (na czubku no偶a), wlewamy do
emaliowanego naczynia i
zagotowujemy. Po przestudzeniu pijemy
na czczo.
R贸wnie偶 rano, na pusty 偶o艂膮dek, mo偶na
pi膰 drug膮 odmian臋 napoju. Jest to
odcedzony i przestudzony wywar z
siemienia lnianego (1 艂y偶eczka
siemienia
gotowana przez 5 minut w 1 szklance
wody), doprawiony proszkiem aloesowym
(na czubku no偶a) i miodem do smaku.
Trzeci wariant napoju ma tych
sk艂adnik贸w jeszcze wi臋cej. Do 2
szklanek
wody dodajemy 1 艂y偶k臋 sto艂ow膮 kwiatu
bzu czarnego, tyle samo nasienia
kozieradki proszek aloesowy (na czubku
no偶a), 1 艂y偶eczk臋 rozgniecionych
nasion kopru i 1 艂y偶eczk臋 miodu. T臋
mikstur臋 wlewamy do garnka i stawiamy
na ogniu. Odstawiamy, gdy tylko zacznie
wrze膰. Odcedzony i przestudzony
p艂yn pijemy przez dwa dni po 2
fili偶anki dziennie -jedn膮 rano, na
czczo,
drug膮 za艣 wieczorem, po jedzeniu. Je艣li
kto艣 nie znosi goryczki zawartej w
aloesie, mo偶e nie wsypywa膰 proszku do
wody, ale po艂kn膮膰 go oddzielnie,
popijaj膮c t膮 w艂a艣nie herbat膮 zio艂ow膮.

Nap贸j przeczyszczaj膮cy z siemienia
lnianego

Po 1 艂y偶eczce siemienia lnianego,
rdestu ptasiego, kolendry, lukrecji i
ziela protki zwyczajnej zalewamy 300
mililitrami zimnej wody, stawiamy na
ogniu i gotujemy przez 5 minut.
Przecedzony i przestudzony nap贸j pijemy
3
razy dziennie po 1 ma艂ej fili偶ance, na
2_3 godziny przed g艂贸wnymi
posi艂kami.

艢liwki suszone

艢liwki suszone s膮 znakomitym 艣rodkiem
przeczyszczaj膮cym. Ka偶dego ranka
nale偶y zje艣膰 na czczo 5_6 艣liwek
suszonych. Poprzedniego wieczora mo偶na
zala膰 je wod膮, by zmi臋k艂y.
+
Inne zabiegi naturalne



Ba艅ki

Ba艅ki s膮 wy艣mienitym 艣rodkiem
przeciwb贸lowym, na przyk艂ad przy kolce
nerkowej i b贸lach mi臋艣ni. Pomagaj膮 w
chorobach dr贸g oddechowych, jak r贸偶ne
rodzaje przezi臋bie艅, kaszel, zapalenie
oskrzeli, zapalenie op艂ucnej,
trudno艣ci w oddychaniu - stawiamy je
wtedy na plecach i klatce piersiowej.
R贸wnie skutecznie dzia艂aj膮 w braku
miesi膮czki, gdy je postawi膰 po obu
stronach kr臋gos艂upa (dolne kr臋gi) i na
g贸rnej cz臋艣ci bioder. Zabieg mo偶na
przeprowadzi膰 w dwojaki spos贸b.
Pierwszy - ba艅ki wk艂adamy do wody o
temperaturze 37 stopni C, aby si臋
rozgrza艂y, po czym obsuszamy je, na
przyk艂ad na tacy. Na patyczek
kilkunastocentymetrowej d艂ugo艣ci
nawijamy wat臋 i moczymy j膮 w spirytusie
denaturowanym, po czym zapalamy. Praw膮
r臋k膮 bierzemy ba艅ki po kolei,
zbli偶amy do sk贸ry, tak jednak, by jej
nie dotyka艂y, na moment wsuwamy do
wn臋trza ka偶dej z nich p艂on膮c膮 wat臋,
przesuwamy ni膮 po 艣ciankach i
natychmiast - w pewnych odst臋pach od
siebie - przyk艂adamy ba艅ki do sk贸ry, z
lekka naciskaj膮c.
Drugi - do ka偶dej ba艅ki wk艂adamy
kawa艂eczek papieru albo ma艂y k艂aczek
waty, zamoczony przedtem w spirytusie.
Zapalamy je kolejno i szybko
przyk艂adamy ba艅ki do sk贸ry - przysysaj膮
si臋 same.
Kiedy ba艅ki postawione s膮 prawid艂owo,
sk贸ra pod nimi puchnie i sinieje.
Na ciele dzieci pozostawiamy je przez
10 minut, u doros艂ych - 20 minut.
Zaleca si臋, by ba艅ki naci膮ga艂y pod
przykryciem. Zdejmujemy je w ten
spos贸b,
偶e praw膮 r臋k膮 odci膮gamy ka偶d膮 lekko na
bok, lew膮 za艣 naciskamy sk贸r臋 przy
jej kraw臋dzi. Po usuni臋ciu baniek
smarujemy sk贸r臋 oliw膮 lub wazelin膮;
wskazane jest tak偶e po艂o偶enie kompresu
na brzuchu chorego. W czasie zabiegu
i po nim chory musi le偶e膰 w 艂贸偶ku. Nie
wolno wychodzi膰 na powietrze co
najmniej przez dwa dni, aby baniek "nie
zazi臋bi膰".


Przystawianie pijawek

Jest to bardzo stary spos贸b na tak
zwane odci膮ganie krwi, praktykowany w
takich przypadkach, jak zakrzepowe
zapalenie 偶y艂, nadci艣nienie czy wylew
krwi do m贸zgu. Najbardziej przydatne do
tego s膮 pijawki o d艂ugo艣ci oko艂o
sze艣ciu centymetr贸w, z艂owione na trzy
dni przed zabiegiem. Przetrzymuje si臋
je w s艂oju z wod膮, do kt贸rej wk艂ada si臋
kostk臋 cukru.
Pijawek nie wolno przystawia膰 do
sk贸ry w stanie zapalnym, w pobli偶u
arterii i 偶y艂 oraz otwor贸w naturalnych
(nos, ucho, kobiece narz膮dy p艂ciowe,
odbyt), a tak偶e do twarzy i szyi, gdy偶
po uk膮szeniu zawsze pozostaj膮 艣lady.
Najlepiej wybiera膰 takie miejsca na
ciele - szczeg贸lnie zaleca si臋 to w
przypadku dzieci - gdzie pod sk贸r膮
znajduje si臋 ko艣膰, bo w razie silnego
krwawienia 艂atwiej za艂o偶y膰 tam
opatrunek uciskowy. W l偶ejszych
przypadkach
przystawiamy 3 do 8 pijawek, w
ci臋偶szych - wi臋cej.
Przed zabiegiem miejsce na艅
przeznaczone nale偶y umy膰 wod膮 z myd艂em,
dobrze op艂uka膰 i natrze膰 czyst膮 wod膮;
je偶eli jest ow艂osione, w艂osy trzeba
zgoli膰. Ka偶d膮 pijawk臋 wk艂adamy do
ma艂ego kieliszka, kt贸ry nast臋pnie
przystawiamy otworem do sk贸ry. Na og贸艂
pijawka szybko przyczepia si臋 do
niej. Je偶eli jednak nie chce si臋
przyssa膰, zadrapujemy lekko sk贸r臋
wyja艂owion膮 ig艂膮, aby ukaza艂a si臋
kropelka krwi. To wypr贸bowany spos贸b na
pijawki! Kiedy ju偶 napij膮 si臋 krwi,
odpadaj膮 same. Zazwyczaj trwa to 1_3
godziny.
Je偶eli, co rzadko si臋 zdarza, pijawka
nie chce si臋 odczepi膰, posypujemy
j膮 sol膮 lub dotykamy palcem zamoczonym
w occie. Na miejsce uk膮szone przez
pijawk臋 k艂adziemy kawa艂ek sterylnej
gazy albo waty i przyciskamy tak d艂ugo,
a偶 krew zostanie zatamowana. Ranka
szybciej przestaje krwawi膰, gdy
posypiemy j膮 popio艂em ze spalonej waty.
Je偶eli krew nadal p艂ynie,
przypalamy rank臋 a艂unem.
Pijawki po zabiegu wyrzucamy lub
usypiamy (w occie). Do ponownego
zabiegu
nie wolno u偶ywa膰 tych samych pijawek.


Kataplazmy

Kataplazmy gor膮ce zaleca si臋 w takich
przypadkach chorobowych, jak
wrzody, stany zapalne sk贸ry, b贸le
g艂owy, zwichni臋cia, st艂uczenia.
Dzia艂aj膮
rozgrzewaj膮co (pobudzaj膮 ukrwienie), co
koi b贸l, a tak偶e przy艣piesza
likwidowanie proces贸w zapalnych.
Kataplazmy zimne pomagaj膮 w leczeniu
chor贸b dr贸g oddechowych, reumatyzmu,
podagry, lumbago i podobnych
dolegliwo艣ci.
Kataplazm musi dok艂adnie pokrywa膰 t臋
cz臋艣膰 cia艂a chorego, do kt贸rej go
przyk艂adamy. St膮d te偶 wielko艣膰
kataplazm贸w jest r贸偶na, co z kolei
wp艂ywa na
ilo艣膰 poszczeg贸lnych sk艂adnik贸w.

Kataplazm z siemienia lnianego lub
nasion konopi

Odpowiedni膮 ilo艣膰 siemienia lnianego
lub nasion konopi mielemy w maszynce
do mi臋sa i przez 15_20 minut gotujemy w
wodzie, 艣wie偶ym mleku, oliwie lub
te偶 w rozcie艅czonym wod膮 occie.
Powstaje g臋sta masa. Po艂ow膮 masy
nape艂niamy
p艂贸cienny woreczek, studzimy (musi by膰
gor膮ca, ale nie parz膮ca) i
przyk艂adamy do cia艂a chorego,
nakrywaj膮c kawa艂kiem we艂nianego
materia艂u. Po
25_30 minutach, kiedy siemi臋 wystygnie,
woreczek zdejmujemy. Na jego
miejsce przyk艂adamy drugi, do kt贸rego
w艂o偶yli艣my reszt臋 gor膮cego siemienia.
Oba woreczki mo偶na u偶ywa膰 przez dwa dni.

Kataplazm z gotowanych ziemniak贸w

Ugotowane ziemniaki przepuszczamy
przez maszynk臋 do mi臋sa lub gnieciemy
t艂uczkiem je艣li masa jest za sucha,
mo偶emy doda膰 troch臋 wody czy mleka).
Dalej post臋pujemy tak jak z kataplazmem
z siemienia lnianego, z tym 偶e
ok艂ad nie powinien by膰 zbyt gruby.
Stosuje si臋 go w przypadku
powierzchownych stan贸w zapalnych sk贸ry.

Kataplazm z szyszek chmielowych

Przygotowujemy go tak samo jak
kataplazm z siemienia lnianego. 艁agodzi
r贸偶norakie b贸le.

Kataplazm z dyni z dodatkiem mleka i
cukru

Sto gram贸w 艣wie偶ej dyni gotujemy w
300 mililitrach mleka tak d艂ugo, a偶
zamieni si臋 w g臋st膮 mas臋. Dodajemy do
niej 1 艂y偶k臋 sto艂ow膮 cukru i po
przestudzeniu wk艂adamy do woreczka.
Zabieg przeprowadzamy tak jak
poprzednie. Tan kataplazm jest
szczeg贸lnie skuteczny przy b贸lach g艂owy
i
zwichni臋ciach staw贸w.

Kataplazm z bia艂ej gorczycy

Rozr贸偶nia si臋 dwa jego rodzaje:
szybko i silnie dzia艂aj膮cy oraz
dzia艂aj膮cy powolnie. Aby kataplazm
dzia艂a艂 szybko, do 2 艂y偶ek sto艂owych
zmielonej bia艂ej gorczycy dodajemy 2
艂y偶ki m膮ki pszennej i mieszamy z
niewielk膮 ilo艣ci膮 zimnej wody tak
d艂ugo, a偶 powstanie jednorodna masa.
No偶em lub 艂y偶k膮 rozprowadzamy j膮 na
du偶ym kawa艂ku gazy lub na cienkim
r臋czniku i przykrywamy takim samym
kawa艂kiem gazy lub r臋cznikiem.
Przyk艂adamy kataplazm do cia艂a chorego
na 10_20 minut, zdejmujemy wtedy,
gdy sk贸ra zrobi si臋 czerwona. Obmywamy
j膮 ch艂odn膮 wod膮 i delikatnie
smarujemy oliw膮.
Kataplazm dzia艂aj膮cy powolnie
przyrz膮dzamy w identyczny spos贸b, ale z
innych sk艂adnik贸w. Dwie 艂y偶ki sto艂owe
zmielonej lub rozgniecionej bia艂ej
gorczycy mieszamy z tak膮 sam膮 ilo艣ci膮
soli kuchennej i ciep艂ego octu.
Wyrabiamy tak d艂ugo, a偶 otrzymamy g臋st膮
mas臋. Rozprowadzamy j膮 na
odpowiednio du偶ym kawa艂ku p艂贸tna i
przykrywamy drugim, tej samej
wielko艣ci.
Tak przygotowany kataplazm pozostawiamy
na ciele chorego przez ca艂膮 dob臋.
Po zdj臋ciu obmywamy sk贸r臋 ch艂odn膮 wod膮
i smarujemy oliw膮.
Kataplazmy z gorczycy dzia艂aj膮
pobudzaj膮co na ukrwienie sk贸ry,
pomagaj膮 w
leczeniu zapalenia p艂uc, zapalenia
oskrzeli i innych schorze艅 dr贸g
oddechowych.

Kataplazm z chrzanu, m膮ki, soli i octu

Dzia艂anie jego jest bardzo silne i
skuteczne, zw艂aszcza w takich
schorzeniach, jak zwichni臋cia,
reumatyzm, podagra i lumbago.
Zale偶nie od przewidywanej wielko艣ci
kataplazmu ucieramy na tarce 1_2 lub
wi臋cej korzeni chrzanu. Do przecieru
dodajemy tyle samo m膮ki, soli i octu.
Mieszamy tak d艂ugo, a偶 otrzymamy
jednorodn膮 mas臋. Rozprowadzamy j膮 na
kawa艂ku p艂贸tna odpowiedniej wielko艣ci,
przykrywamy drugim, identycznym
kawa艂kiem p艂贸tna i przyk艂adamy do cia艂a
chorego. Zabieg powinien trwa膰 1_2
godziny w przypadku dzieci, 2_5 godzin
w przypadku doros艂ych. Po zdj臋ciu
kataplazmu w jego miejsce k艂adziemy
kompres z zimnego wywaru z siana.


Rozcierania i masa偶e

Rozcieranie ca艂ego cia艂a lub jego
poszczeg贸lnych cz臋艣ci wzmaga obieg
krwi, powoduj膮c przyp艂yw ciep艂a.
Wykonujemy je r臋k膮, flanel膮, aksamitem
lub
such膮 szczotk膮 z w艂osia. Jak uczy
do艣wiadczenie, najskuteczniejsze jest
rozcieranie r臋k膮, a zaraz po nim
flanel膮. Rozciera膰 nale偶y r贸wnomiernie,
zdecydowanie, lecz niezbyt mocno. Je艣li
wykonuj膮cy zabieg ma zimne d艂onie,
musi je rozgrza膰. Do rozciera艅 u偶ywa
si臋 spirytusu, spirytusu
bursztynowego, w贸dki, r贸偶nych olejk贸w,
oliwy.
Masa偶 uwa偶a si臋 od najdawniejszych
czas贸w za 艣rodek leczniczy w przypadku
dolegliwo艣ci narz膮d贸w ruchu, niekt贸rych
chor贸b uk艂adu oddechowego i
nerwowego oraz w parali偶ach. Wp艂ywa
korzystnie na prac臋 przepony, a ta z
kolei dzi臋ki szybszym i g艂臋bszym ruchom
"masuje" przez ucisk narz膮dy jamy
brzusznej: 偶o艂膮dek, jelita, w膮trob臋,
艣ledzion臋, nerki. Masa偶 nadaje sk贸rze
j臋drno艣膰, pobudza obieg krwi, koi b贸le,
wzmacnia mi臋艣nie; stanowi odmian臋
gimnastyki, a tak偶e wyra藕nie
przy艣piesza rehabilitacj臋 pacjenta.
Zastosowany po d艂ugotrwa艂ym chodzeniu
lub m臋cz膮cej pracy fizycznej usuwa
zm臋czenie i zapewnia spokojny sen.
Skutecznie te偶 pomaga w odchudzaniu si臋.
R臋ce masa偶ysty musz膮 by膰 zawsze
mi臋kkie i ciep艂e. Mo偶na, a nawet nale偶y
u偶ywa膰 do zabiegu wazeliny lub oliwy,
gdy sk贸ra chorego jest sucha
(przeszkadza to w 艂agodnym przesuwaniu
po niej d艂oni). Ilo艣膰 wazeliny lub
oliwy, kt贸r膮 masa偶ysta smaruje d艂o艅, ma
by膰 niewielka, nadmiar t艂uszczu
utrudnia manipulacje. Masa偶owi
poddajemy g艂贸wnie mi臋艣nie, g艂adz膮c je
od
brzeg贸w ku 艣rodkowi ko艅czyny lub innej
cz臋艣ci cia艂a. Szczeg贸lnie wa偶ne jest
przestrzeganie zasad masa偶u w przypadku
parali偶u i atrofii mi臋艣ni.
Masa偶 sk艂ada si臋 z kilku element贸w,
jak g艂adzenie, poklepywanie,
popukiwanie i poszczypywanie. Po艂膮czony
z gimnastyk膮 i wodoleczeniem
(hydropati膮) przynosi 艣wietne
rezultaty. Najlepsze wyniki uzyskuje
si臋
w贸wczas, gdy przed poddaniem si臋
masa偶owi chory przyjmie k膮piel parow膮,
kt贸ra spowoduje obfite poty. Po zabiegu
nale偶y po艂o偶y膰 kompres na brzuchu.
Nie wolno masowa膰 sk贸ry zmienionej
zapalnie, na przyk艂ad pokrytej
wypryskami, ani te偶 nabrzmia艂ych,
rozszerzonych 偶y艂.

Masa偶 brzucha

Wymaga on od wykonuj膮cego szczeg贸lnej
bieg艂o艣ci, a stosowany jest w
przypadku obstrukcji, oty艂o艣ci
(zw艂aszcza brzucha) i zapalenia jelit.
Masa偶
rozpoczynamy od p臋pka, potem ruchem
kolistym zgodnie ze wskaz贸wkami zegara
przechodzimy do brzeg贸w brzucha i
nast臋pnie powracamy w okolic臋 偶o艂膮dka.

Masa偶 w przypadku nadmiaru gaz贸w w
brzuchu

Masa偶ysta staje z ty艂u
wyprostowanego, tak偶e stoj膮cego chorego
i obejmuje
obiema r臋kami jego brzuch. Naciska go
silnie przez 2 minuty, a przez
nast臋pne 2 minuty pozostawia r臋ce w
takim samym po艂o偶eniu. Zabieg
wykonujemy 5_6 razy.

Masa偶 w przypadku nap艂ywu krwi do
g艂owy i b贸l贸w g艂owy

Masa偶ysta staje z ty艂u siedz膮cego na
krze艣le chorego i obejmuje r臋kami
jego kark. Kciuki podpieraj膮 podstaw臋
czaszki, reszta palc贸w wysuni臋ta jest
w kierunku dolnej szcz臋ki. Lekkim
zdecydowanym ruchem - naciskiem kciuk贸w
-
masa偶ysta przechyla g艂ow臋 chorego do
przodu; w tej pozycji musi on wytrwa膰
2 minuty.
Uwaga! Nie wolno naciska膰 naczy艅
krwiono艣nych szyi.

Masa偶 w przypadku newralgii g艂owy

Wykonujemy go tak samo jak masa偶
poprzedni, z tym, 偶e po przechyleniu
g艂owy do przodu pozwalamy na jej powr贸t
do stanu poprzedniego, nie
przerywaj膮c jednak nacisku.

Masa偶 w przypadku b贸l贸w nerwowych
g艂owy, czo艂a i uczucia ucisku w g艂owie

Chory siedzi na krze艣le z zamkni臋tymi
oczami. Masa偶ysta otacza r臋kami
jego czaszk臋 tak, aby cztery palce
ka偶dej r臋ki dotyka艂y czo艂a, kciuki za艣
wspiera艂y si臋 na tyle czaszki.
Nast臋pnie przez p贸艂 minuty naciska
palcami
powieki.

Masa偶 w przypadku kokluszu

Chory siada na krze艣le i otwiera
usta. Masa偶ysta staje za nim. Lew膮 r臋k膮
uciska mu czo艂o, a palce prawej wsuwa
na z臋by dolne (kciuk podpiera brod臋)
i lekko porusza szcz臋k膮 do przodu,
naciskaj膮c j膮 jednocze艣nie w d贸艂.
Zabieg przynosi ulg臋 nie tylko w
kokluszu, ale tak偶e w innych
duszno艣ciach. Nie powinien trwa膰 d艂u偶ej
ni偶 5 minut.

Masa偶 klatki piersiowej

Do tego masa偶u u偶ywa si臋 talku lub
oliwy. Klatk臋 piersiow膮 le偶膮cego
chorego masuje si臋 zaci艣ni臋t膮 pi臋艣ci膮 w
kierunku od 偶eber do 艣rodka,
naciskaj膮c niezbyt mocno. Zabieg trwa
tak d艂ugo, a偶 sk贸ra zaczerwieni si臋,
a chory zacznie si臋 poci膰.

Masa偶 ko艅czyn (r膮k i n贸g)

Chory k艂adzie si臋 z odwiedzion膮 i
uniesion膮 (nale偶y j膮 podeprze膰)
ko艅czyn膮, kt贸ra ma by膰 poddana
zabiegowi. Masa偶 mo偶e by膰 suchy (z
u偶yciem
talku) lub wilgotny (z u偶yciem oliwy).
Przeprowadzamy go g艂adz膮c i lekko
naciskaj膮c palcami cia艂o chorego,
omijaj膮c pachy i pachwiny. Ten sam
masa偶
mo偶na wykona膰 z u偶yciem mydlanej wody.

Masa偶 sucha szczotk膮

Masa偶 ten polega na delikatnym
postukiwaniu w艂osiem o sk贸r臋. Jest to
bardzo 艂atwy zabieg, tote偶 chory mo偶e
go sobie robi膰 sam (z wyj膮tkiem
masa偶u plec贸w, ale i wtedy mo偶e si臋
pos艂u偶y膰 szczotk膮 na dr膮偶ku do
k膮pieli). Aby sk贸r臋 zahartowa膰, powinno
si臋 najpierw u偶ywa膰 szczotki o
mi臋kkim w艂osiu, kiedy za艣 sk贸ra
przywyknie - o twardym. Je偶eli nie ma
szczotki, mo偶e j膮 zast膮pi膰 szorstka
g膮bka.
Masa偶 ca艂ego cia艂a najlepiej zaczyna膰
od twarzy, a sko艅czy膰 na stopach.
Kobietom zaleca si臋 przede wszystkim
szczotkowanie brzucha, piersi i okolic
wzd艂u偶 kr臋gos艂upa. Ruchy masa偶ysty
powinny by膰 koliste, w kierunku
przeciwnym ruchowi wskaz贸wek zegara.
Masa偶 os贸b doros艂ych trwa zwykle 10_30
minut, a偶 do zaczerwienienia sk贸ry.
Masowanie dzieci i chorych,
wycie艅czonych i os艂abionych - kr贸cej:
do 10 minut, z tym 偶e w ci膮gu kilku
pierwszych dni nie d艂u偶ej ni偶 5 minut;
w dodatku masowanie szczotk膮 powinno
by膰 poprzedzone nacieraniem suchym,
szorstkim r臋cznikiem lub flanel膮. We
wszystkich przypadkach dobrze jest
po艂膮czy膰 ten masa偶 z 膰wiczeniami
gimnastycznymi, w tym oddechu.
Masowanie such膮 szczotk膮 wzmacnia i
od艣wie偶a
organizm, pobudza czynno艣膰 naczy艅
krwiono艣nych sk贸ry, hartuje j膮 i czyni
elastyczn膮. Dzia艂a bardzo korzystnie na
nadci艣nieniowc贸w i osoby oty艂e, na
podagryk贸w i reumatyk贸w, a tak偶e na
kobiety w okresie klimakterium, pobudza
potencj臋 seksualn膮, 艂agodzi nerwob贸le,
bezsenno艣膰, a tak偶e zmniejsza
pocenie si臋 r膮k i n贸g. Nie zaleca si臋
tego masa偶u osobom cierpi膮cym na
choroby sk贸rne (egzema, ropne wypryski)
oraz osobom nadpobudliwym.

Deptanie stopami

Ten rodzaj masa偶u jest bardzo
popularny w lecznictwie Wschodu i
stosowany
przy r贸偶nych okazjach. Szczeg贸lnie
zaleca si臋 go w przypadku parali偶u,
przezi臋bie艅 i niedow艂ad贸w, a tak偶e
b贸l贸w ko艅czyn. Osoba poddaj膮ca si臋
zabiegowi k艂adzie si臋 na pod艂odze na
brzuchu, z r臋koma wyci膮gni臋tymi wzd艂u偶
cia艂a. Ta za艣, kt贸ra wykonuje masa偶
jest po偶膮dane, aby by艂a ci臋偶sza od
pacjenta), delikatnie wchodzi na ni膮
bosymi stopami i dok艂adnie depce
najpierw jedn膮 stron臋 cia艂a, a potem
drug膮. Po chwili zabieg powtarza si臋.
+
Dietetyka naturalna



Od偶ywianie niew艂a艣ciwe


Zaburzenia stanu zdrowia wywo艂ane
b艂臋dami w 偶ywieniu prowadz膮 cz臋sto do
艣mierci, cho膰 nikt ze specjalist贸w nie
wskazuje na przyk艂ad na oty艂o艣膰 jako
bezpo艣redni膮 przyczyn臋 zgonu. A
przecie偶 jest rzecz膮 bezsporn膮, 偶e
nadmierna waga sprzyja powstawaniu
chor贸b. St膮d te偶 g艂贸wne has艂o
wsp贸艂czesnego cz艂owieka powinno
brzmie膰: "Od偶ywiajmy si臋 m膮drze!
Unikajmy
b艂臋d贸w w naszej codziennej diecie!"


Jakie b艂臋dy pope艂niamy najcz臋艣ciej?

1. Jemy zbyt wiele. Wprowadzamy do
organizmu nadmiar kalorii, zw艂aszcza w
posi艂kach wieczornych i w dni
艣wi膮teczne. Jadamy o wiele wi臋cej, ni偶
jest
to potrzebne organizmowi. Cho膰 nasz
wysi艂ek fizyczny trzeba uzna膰 raczej za
minimalny, od偶ywiamy si臋 tak, jakby艣my
wykonywali ci臋偶k膮 prac臋 fizyczn膮. Z
danych 艢wiatowej Organizacji Zdrowia
wynika, 偶e 艣rednio poch艂aniamy
dziennie 360 kilokalorii wi臋cej, ni偶
wymaga tego nasz organizm. Warto
przypomnie膰, 偶e tylko jedna czwarta tej
liczby powoduje, i偶 po pi臋ciu
latach nasza waga wzrasta o 18
kilogram贸w.
2. Jemy zbyt t艂usto. 艢rednio zu偶ywamy
132 gramy t艂uszczu dziennie,
podczas gdy norma wynosi 80 gram贸w. Ten
pozornie niewielki nadmiar t艂uszczu
stanowi powa偶ne zagro偶enie dla
organizmu.
3. Od偶ywiamy si臋 藕le pod wzgl臋dem
dietetycznym. Spo偶ywamy zbyt ma艂膮 ilo艣膰
witamin, b艂onnika, bia艂ka - inaczej
m贸wi膮c: zbyt ma艂o 艣wie偶ych jarzyn,
owoc贸w, mleka, ryb - za du偶o natomiast
bia艂ego chleba, ciastek i innych
wyrob贸w m膮cznych; zbyt ma艂o 偶ywno艣ci
naturalnej, a zbyt wiele konserw,
mro偶onek i p贸艂fabrykat贸w.
4. Pijemy za du偶o alkoholu i s艂odkich
napoj贸w. 艢rednio 8 procent kalorii
uzyskujemy z napoj贸w alkoholowych.
Ka偶dy doros艂y cz艂owiek "wypija"
dziennie
330 kilokalorii.
5. Jemy nieregularnie i za szybko.
6. Spo偶ywamy za du偶o cukru i s艂odyczy.
7. Gotujemy niew艂a艣ciwie - na
przyk艂ad u偶ywamy za du偶o soli i zbyt
du偶o
potraw sma偶ymy.
8. Nie dostosowujemy diety do wieku.
Na przyk艂ad zdecydowanie przekarmia
si臋 dzieci. Za du偶o kalorii spo偶ywaj膮
ludzie po pi臋膰dziesi膮tym roku 偶ycia,
kt贸rzy przecie偶 powinni je艣膰 znacznie
mniej ni偶 w贸wczas, gdy byli m艂odzi,
bo zu偶ywaj膮 ju偶 mniej energii.
9. Zbyt ma艂o wiemy o w艂a艣ciwym
od偶ywianiu si臋. Dietetycy w takich czy
innych publikacjach podaj膮 wiele danych
na temat w艂a艣ciwego od偶ywiania si臋.
Dotyczy to ilo艣ci bia艂ka, t艂uszcz贸w,
w臋glowodan贸w, witamin i
mikroelement贸w, a tak偶e sposob贸w
przyrz膮dzania potraw. Niestety, na og贸艂
konsumenci o tym nie wiedz膮.


Od偶ywianie w艂a艣ciwe



Ile i co nale偶y je艣膰?

Ograniczenie ilo艣ci przyjmowanego
po偶ywienia do niezb臋dnych kalorii -
uzale偶nione to jest od wieku, p艂ci,
budowy fizycznej i charakteru pracy
cz艂owieka, inaczej m贸wi膮c: od strat
energetycznych organizmu - stanowi
podstawowy warunek zdrowia.
Przede wszystkim powinni艣my
wprowadzi膰 do naszej codziennej diety
jak
najwi臋cej surowych jarzyn i owoc贸w.
Zawieraj膮 one mn贸stwo sk艂adnik贸w
nieodzownych dla normalnego
funkcjonowania organizmu - na przyk艂ad
mikroelementy, w臋glowodany, 艂atwo
przyswajalne sole mineralne - i s膮
g艂贸wnymi dostawcami witamin C i P oraz
witamin z grupy B. W owocach
cytrusowych, cebuli, czosnku, a tak偶e w
innych owocach i jarzynach zawarte
s膮 substancje lotne niszcz膮ce bakterie
chorobotw贸rcze. Wiele jarzyn usuwa
niekorzystny wp艂yw t艂uszcz贸w na funkcj臋
wydzielnicz膮 偶o艂膮dka; w po艂膮czeniu
z t艂uszczami dzia艂aj膮 偶贸艂ciop臋dnie. Oto
kilka szczeg贸艂owych przyk艂ad贸w.
Arbuz i dynia s膮 zalecane w przypadku
sk艂onno艣ci do powstawania kamieni
偶贸艂ciowych i nerkowych oraz w r贸偶nych
chorobach uk艂adu sercowo_naczyniowego
i nerek.
Bak艂a偶any obni偶aj膮 zawarto艣膰
cholesterolu we krwi, w膮trobie i
nerkach,
wzmagaj膮 usuwanie z organizmu kwasu
szczawiowego. Powinni je jada膰
cierpi膮cy na arterioskleroz臋, choroby
w膮troby, nerek i podagr臋.
Je偶yny - 艣wie偶e i herbata z suszonych
owoc贸w - s膮 dobrym 艣rodkiem
uspokajaj膮cym, zw艂aszcza w czasie
klimakterium; pobudzaj膮 ruchy trawienne
偶o艂膮dka.
Kapusta zawiera sk艂adnik
zapobiegaj膮cy przekszta艂caniu
w臋glowodan贸w w
t艂uszcze. Sok z kapusty pobudza
wydzielanie soku 偶o艂膮dkowego i
produkcj臋
偶贸艂ci, jest wskazany w leczeniu nie偶ytu
偶o艂膮dka i choroby wrzodowej.
Maliny maj膮 wiele puryn i dlatego nie
zaleca si臋 ich osobom chorym na
podagr臋 i choroby nerek. S膮 pradawnym
艣rodkiem napotnym.
Marchew to bardzo warto艣ciowa jarzyna
ze wzgl臋du na du偶膮 zawarto艣膰
karotenu (nale偶y jednak pami臋ta膰, 偶e
karoten przyswajany jest tylko w
po艂膮czeniu z t艂uszczami). Jest pomocna
w chorobach nerek, w膮troby,
nadci艣nieniu, odk艂adaniu si臋 z艂og贸w,
zaparciach, ale niewskazana w ostrych
stanach choroby wrzodowej, kolkach i
nie偶ytach okr臋偶nicy. Suszone li艣cie
marchwi zaparza si臋 jak herbat臋 i pije
w przypadku guz贸w krwawniczych
odbytu.
Pietruszka jest bogata w substancje,
kt贸re przyczyniaj膮 si臋 do
rozpuszczania kamieni nerkowych i
kamieni p臋cherza moczowego. Jednak偶e w
ostrych stanach chor贸b nerek pietruszk臋
nale偶y wykluczy膰 z po偶ywienia.
Pomidory maj膮 wiele karotenu,
witamin, potasu; witaminy zachowuj膮 si臋
tak偶e w pomidorach konserwowanych. Nie
s膮 wskazane przy niewydolno艣ci
nerek.
Porzeczka czarna zawiera wiele
witamin (C, B, P, karoten), a jej
li艣cie -
substancje lotne. Sok z owoc贸w i napar
z li艣ci s膮 pomocne w chorobach
偶o艂膮dka. Nap贸j z li艣ci, zalanych zimn膮
wod膮 na oko艂o sze艣膰 godzin, dzia艂a
pobudzaj膮co na wydzielanie kwasu
moczowego.
Poziomki maj膮 w艂a艣ciwo艣ci lecznicze w
chorobach uk艂adu
sercowo_naczyniowego, w chorobie
wrzodowej 偶o艂膮dka, dolegliwo艣ciach
p臋cherza 偶贸艂ciowego, nadci艣nieniu,
arteriosklerozie, podagrze i innych
zaburzeniach przemiany materii;
reguluj膮 prac臋 jelit.
Rzodkiew i rzodkiewka zawieraj膮
witaminy, fermenty, puryny. U艂atwiaj膮
trawienie i wydzielanie moczu, ale nie
s膮 wskazane w chorobie wrzodowej,
nie偶ycie 偶o艂膮dka, chorobach w膮troby,
nerek i podagrze.
Seler dzia艂a moczop臋dnie i
przeciwzapalnie. Sok ze 艣wie偶ego selera
u偶ywany jest w leczeniu podagry.
Wi艣nie - sok tych owoc贸w hamuje
procesy fermentacyjne w jelitach.
Ziemniaki zawieraj膮 du偶o potasu i
niewiele sodu, co sprawia, 偶e ich
dzia艂anie jest moczop臋dne. S膮
po偶yteczne w chorobach nerek i uk艂adu
sercowo_naczyniowego. Sok ze 艣wie偶ych
ziemniak贸w u偶ywany jest z powodzeniem
do leczenia chor贸b 偶o艂膮dka
spowodowanych nadkwasot膮. W przypadku
cukrzycy i
oty艂o艣ci nale偶y jednak ograniczy膰
spo偶ywanie ziemniak贸w.


Jak nale偶y je艣膰?

Aby by膰 zdrowym, nale偶y jada膰 trzy
razy dziennie. Przerwy mi臋dzy
posi艂kami nie mog膮 by膰 za d艂ugie -ju偶
po siedmiu, o艣miu godzinach nasz
apetyt osi膮ga granic臋 g艂odu i zjadamy
wi臋cej, ni偶 potrzebuje organizm.
Potrawy i napoje powinny by膰 ciep艂e,
ale nie gor膮ce, gdy偶 te ostatnie 藕le
wp艂ywaj膮 na uk艂ad trawienny (szkodz膮
艣luz贸wce 偶o艂膮dka). Wszystkie napoje
nale偶y pi膰 艂ykami, a nie jednym
haustem, zimne za艣 - bardzo wolno i nie
na
pusty 偶o艂膮dek. Po zjedzeniu owoc贸w nie
wolno pi膰 wody, tak jak nie wolno
艂膮czy膰 t艂ustego po偶ywienia z ciep艂ym
pieczywem i s艂odyczami. Nie powinni艣my
siada膰 do posi艂ku, kiedy jeste艣my
zm臋czeni, najpierw trzeba odpocz膮膰.
Warto
wtedy napi膰 si臋 soku owocowego, a je艣li
kto艣 woli wod臋, niech doda do niej
troch臋 soku z cytryny.
Zdrowy cz艂owiek mo偶e oby膰 si臋 bez
jedzenia przez kilka dni, pij膮c tylko
wod臋. Taka przerwa odm艂odzi go i doda
mu energii, bo g艂od贸wka to odpoczynek
dla organizmu, przede wszystkim dla
uk艂adu trawiennego. W pierwszym dniu
mo偶e pojawi膰 si臋 szum w uszach i
uczucie ci臋偶ko艣ci g艂owy, ale objawy te
szybko mijaj膮. Dwa, trzy dni bez
jedzenia wystarczaj膮 zazwyczaj na
oczyszczenie organizmu i odnow臋 si艂.
Zrozumia艂e jest, 偶e podczas g艂od贸wki
nie nale偶y przeci膮偶a膰 si臋 prac膮
fizyczn膮. Mo偶na te偶 przeprowadza膰
g艂od贸wk臋
regularnie - przez jeden dzie艅 w
tygodniu, zawsze ten sam, pi膰 jedynie
ciep艂y napar lipowy z dodatkiem miodu.
Podstaw膮 leczenia naturalnego jest
odpowiednie po偶ywienie, z przewag膮
-jak ju偶 pisali艣my - surowych owoc贸w i
jarzyn. Uzupe艂nione ciemnym
pieczywem, ro艣linami str膮czkowymi,
mlekiem i jego przetworami - dostarcza
organizmowi odpowiedni膮 ilo艣膰
w臋glowodan贸w, bia艂ka, soli mineralnych,
t艂uszcz贸w i witamin, a tym samym jest w
pe艂ni wystarczaj膮ce.
Aby je dobrze przyswoi膰, trzeba
przestrzega膰 nast臋puj膮cych zasad (pr贸cz
tych, o kt贸rych by艂a ju偶 mowa).
- Nie jedzmy, kiedy nie czujemy
艂aknienia lub kiedy jeste艣my w z艂ym
nastroju, a zw艂aszcza rozgniewani.
- Ka偶d膮 potraw臋 gry藕my dok艂adnie i
przed po艂kni臋ciem mieszajmy ze 艣lin膮 -
uchroni nas to od nie偶ytu 偶o艂膮dka.
- Je偶eli mamy k艂opoty z trawieniem,
unikajmy - zw艂aszcza wieczorem -
ostrych przypraw, grochu, fasoli,
soczewicy, bobu, kapusty, cebuli,
czosnku
i jaj na twardo. One to powoduj膮
powstawanie gaz贸w. Ro艣liny str膮czkowe,
dobrze ugotowane, jedzmy najwy偶ej raz
lub dwa razy w tygodniu, tylko na
obiad.
- Starajmy si臋 nie je艣膰, zw艂aszcza
wieczorem, potraw nazbyt s艂odkich,
s艂onych i t艂ustych, a tak偶e nie pi膰
napoj贸w gazowanych.
- Do potraw nie u偶ywajmy octu, ale
soku z cytryny, kwasku cytrynowego lub
octu winnego.
- Je艣li jeste艣my os艂abieni, pijmy
soki owocowe zamiast wody i u偶ywek.
Je偶eli mamy tak膮 mo偶liwo艣膰,
zaspokajajmy pragnienie owocami.
- Jajka spo偶ywajmy tylko w jednej
postaci: ugotowane na mi臋kko. Osoby
zdrowe mog膮 zjada膰 2_3 jaja dziennie,
chore - tylko 2_3 na tydzie艅.
- Je偶eli nie jeste艣my wegetarianami,
zrezygnujmy przynajmniej raz w
tygodniu z mi臋sa.
- Rano, na godzin臋 przed posi艂kiem,
pijmy ma艂ymi 艂ykami ch艂odn膮 wod臋, a
je艣li cierpimy na zaparcia - na p贸艂
godziny przed ka偶dym posi艂kiem i
wieczorem przed po艂o偶eniem si臋 spa膰.
- Unikajmy szkodliwego dla 偶o艂膮dka
po艂膮czenia potraw, a zw艂aszcza
gotowanych ryb z mlekiem; potraw
s艂onych i kwa艣nych ze s艂odkimi; potraw
ro艣linnych z potrawami pochodzenia
zwierz臋cego, na przyk艂ad fasoli,
soczewicy i soi razem z jajami, serem
bia艂ym i serami twardymi; t艂uszcz贸w
zwierz臋cych z t艂uszczami ro艣linnymi;
jarzyn surowych z owocami (takie
kombinacje zjadane w umiarkowanych
ilo艣ciach nie s膮 szkodliwe).
- Nie u偶ywajmy raz ju偶 u偶ytych
t艂uszcz贸w.
- Nie przejadajmy si臋.


Diety lecznicze



Dieta bezsolna

Polega ona na ograniczeniu ilo艣ci
soli u偶ywanej do przyprawiania potraw.
Ca艂kowita z niej rezygnacja jest
szkodliwa, przede wszystkim dla dzieci,
gdy偶 umiarkowane ilo艣ci tej przyprawy -
zw艂aszcza kamiennej, szarej,
zawieraj膮cej mikroelementy - s膮
nieodzowne dla normalnego
funkcjonowania
organizmu, brak jej powoduje zaburzenia
smaku, utrat臋 apetytu, b贸le mi臋艣ni
i og贸lne os艂abienie organizmu.
Dieta z ma艂膮 ilo艣ci膮 soli stosowana
jest w chorobach serca, nerek i
chorobach sk贸ry.


Dieta pomidorowo_dyniowa

Przygotowujemy j膮 nast臋puj膮co: 250
gram贸w dyni kroimy na kawa艂eczki, a
oko艂o 400 gram贸w 艣wie偶ych, umytych
pomidor贸w na 膰wiartki. Dodajemy g艂贸wk臋
cebuli, szczypt臋 soli i 2_3 listki
laurowe. Wszystko to razem mieszamy i
wrzucamy do wrz膮cej oliwy. Dusimy przez
oko艂o 15 minut. Stosujemy jako
diet臋 oczyszczaj膮c膮 偶o艂膮dek i jelita.


Dieta 偶ytnia

Na 艣niadanie, obiad i kolacj臋 jemy
1_2 fili偶anki gotowanego ziarna 偶yta z
odrobin膮 soli. Ziarno gotujemy tak
d艂ugo, a偶 b臋dzie mi臋kkie, ale nie
rozgotowane. Taka dieta jest bardzo
wskazana w przypadku k艂opot贸w z
trawieniem.


Dieta jab艂eczna

Przez pierwsze dwa dni jemy tylko
surowe jab艂ka w dowolnej ilo艣ci,
trzeciego natomiast - lekkie potrawy i
napoje. Taka dieta jest bardzo
skuteczna (dla dzieci i doros艂ych) w
chorobach w膮troby i przy cukrzycy,
kt贸ra nie wymaga leczenia insulin膮, a
tak偶e jako kuracja odchudzaj膮ca.
Mo偶na j膮 powtarza膰 co tydzie艅.


Dieta jarska z surowizn

Dzi臋ki tej diecie wszystkie
substancje od偶ywcze, witaminy i
sk艂adniki
mineralne trafiaj膮 do organizmu w nie
zmienionej postaci. Dopuszcza ona
bowiem do spo偶ywania jedynie surowe i
suszone owoce (w tym orzechy i
migda艂y), jarzyny, warzywa, kie艂ki i
ziarna zb贸偶, kasze oraz potrawy z nich
przyrz膮dzane, z dodatkiem oliwy z
oliwek lub oleju ro艣linnego i majonezu
domowej roboty.
Ci, kt贸rzy decyduj膮 si臋 na t臋 diet臋,
powinni wzi膮膰 pod uwag臋 w艂asn膮
kondycj臋 fizyczn膮, a tak偶e warunki
klimatyczne, w jakich 偶yj膮. Najlepiej
zreszt膮 poradzi膰 si臋 do艣wiadczonego
dietetyka. Cho膰 bowiem stosuj膮cy t臋
diet臋 na og贸艂 czuj膮 si臋 doskonale i nie
odczuwaj膮 braku ciep艂ego jedzenia i
picia, mo偶e si臋 zdarzy膰, 偶e jedzenie
wy艂膮cznie surowizn spowoduje
chroniczne uczucie g艂odu, co odbije si臋
na samopoczuciu i stanie zdrowia. W
ka偶dym razie przej艣cie na t臋 diet臋
powinno by膰 stopniowe i ostro偶ne. Nie
zaszkodzi ponadto dodawa膰 do niej
troch臋 chleba, s艂odkiego i zsiad艂ego
mleka lub 艣mietanki oraz gotowanych
ziemniak贸w. Najkorzystniej jest przez
pi臋膰 dni w tygodniu je艣膰 proste jarskie
potrawy, a przez dwa - wy艂膮cznie
surowizny.
Najbardziej sprawdzaj膮 si臋 w tej
diecie soczyste owoce: jagody, maliny,
truskawki, poziomki, jab艂ka, gruszki; z
jarzyn za艣: marchewka, seler,
czerwony burak, szczaw, og贸rek, zielony
groszek, kukurydza i sa艂ata - ta
jako dodatek do wszystkich potraw.
Jarzyny drobno kroimy lub przepuszczamy
przez maszynk臋 do mi臋sa. Doprawiamy
oliw膮 z oliwek, cytryn膮, kwa艣n膮
艣mietan膮 lub majonezem. Dodanie cebuli,
czosnku, kminku, koperku lub innych
przypraw poprawia smak potrawy (jedna
mo偶e si臋 sk艂ada膰 najwy偶ej z dw贸ch
jarzyn). Je偶eli dieta spowoduje gazy i
burczenie w 偶o艂膮dku, trzeba przesta膰
je艣膰 owoce w po艂膮czeniu z jarzynami.
Bardzo od偶ywcze s膮 wszelkiego rodzaju
kasze. Nale偶y je moczy膰 w wodzie
przez dwana艣cie godzin, a przed
jedzeniem doprawi膰 do smaku mlekiem,
艣mietank膮, owocami 艣wie偶ymi lub
suszonymi, orzechami, miodem itp.
Warto艣膰 kaloryczna tej diety waha si臋
od 800 do 2500 kilokalorii dziennie
lub troch臋 wi臋cej, gdy dodajemy do
potraw oliw臋, majonez, orzechy i
suszone
owoce. Medycyna naturalna zaleca j膮
szczeg贸lnie w takich przypadkach, jak
r贸偶ne dolegliwo艣ci 偶o艂膮dka i jelit (w
tym zaparcia), nadci艣nienie, choroby
nerek i w膮troby, cukrzyca, choroby
serca (osobne dni owocowe i osobne
jarzynowe), podagra, zapalenie staw贸w,
choroby tarczycy, migrena, zapalenie
t臋tnic, skleroza.
Jak w ka偶dej diecie, tak i w tej
pacjent musi wykaza膰 siln膮 wol臋. Nie
powinien tej diety przerywa膰. Jest to
trudne ze wzgl臋du na nawyk jedzenia
potraw gotowanych. Ale przyzwyczai膰 si臋
mo偶na, tym bardziej 偶e dieta nie
zmniejsza apetytu.

A oto kilka przepis贸w na potrawy z
surowizn.

Potrawa z jab艂ek

Ucieramy 1_3 jab艂ka na grubej tarce,
dodajemy 1 szklank臋 kie艂k贸w
owsianych, sok z p贸艂 cytryny, 1 艂y偶k臋
艣mietanki lub t艂ustego mleka, 1 艂y偶k臋
miodu lub s艂odkiego soku owocowego i
wszystko to delikatnie mieszamy.

Przysmak z jab艂ek i orzech贸w w艂oskich

Ucieramy na grubej tarce 1_4 jab艂ka,
dodajemy 1_2 艂y偶ki sto艂owe kie艂k贸w
owsianych lub pszenicznych, sok z p贸艂
cytryny, p贸艂 艂y偶ki posiekanych
orzech贸w, 1 艂y偶k臋 艣mietanki lub
t艂ustego mleka. Delikatnie mieszamy.

Potrawa z jab艂ek i marchewki

Ucieramy na grubej tarce 1_3 jab艂ka,
dodajemy 1_2 艂y偶ki drobno utartej
marchewki, sok z p贸艂 cytryny, 1 艂y偶k臋
艣mietanki lub t艂ustego mleka.
Delikatnie mieszamy.

Potrawa ze 艣liwek suszonych lub
innych owoc贸w

Miksujemy 200_300 gram贸w namoczonych
uprzednio suszonych 艣liwek, 1_2
艂y偶ki kie艂k贸w pszenicznych, sok z p贸艂
cytryny; przed jedzeniem dodajemy
艂y偶k臋 艣mietanki lub t艂ustego mleka.

Potrawa z p艂atk贸w owsianych ze
艣liwkami

Pi臋膰dziesi膮t gram贸w wymoczonych
uprzednio p艂atk贸w owsianych mieszamy ze
125 gramami mielonych orzech贸w i 250
gramami namoczonych i posiekanych
艣liwek suszonych. Mo偶na do smaku doda膰
na koniec p贸艂 szklanki mleka.


Leczenie sokami

Leczenie sokami przynosi po偶膮dane
rezultaty, gdy s膮 w艂a艣ciwie
przygotowane i 艣wie偶e, wtedy bowiem
zawieraj膮 najwi臋cej witamin i soli
mineralnych. Je偶eli s膮 za kwa艣ne, mo偶na
je doprawi膰 miodem lub s艂odkim
sokiem owocowym. W trakcie tej diety
mo偶na je艣膰 p艂atki owsiane oraz
pieczone lub gotowane ziemniaki.
Os艂abionym pacjentom zaleca si臋, by
pili
soki na pusty 偶o艂膮dek, czyli oko艂o 3
godzin po jedzeniu albo 1 godzin臋
przed posi艂kiem.
Leczenie sokami jest bardzo pomocne w
chorobach 偶o艂膮dka i nieprawid艂owej
przemianie materii. Poniewa偶 soki
owocowe i jarzynowe obfituj膮 w
witaminy,
s膮 szczeg贸lnie wskazane dla dzieci. A
oto dwa przyk艂ady.

Sok z pokrzywy

Ma艂o znany a cenny jest sok z
pokrzywy. Po wyci艣ni臋ciu go z ro艣liny
mieszamy z tak膮 sam膮 ilo艣ci膮 wody i
wstawiamy do lod贸wki na kilka dni. Sok
z pokrzywy skutecznie leczy anemi臋,
og贸lne os艂abienie organizmu i odgrywa
du偶膮 rol臋 w tak zwanych kuracjach
wiosennych, gdy偶 zawiera mi臋dzy innymi
艂atwo przyswajalne 偶elazo.

Sok z cytryn

Cytryny s膮 skutecznym lekarstwem w
dw贸ch chorobach: anginie i dyfterycie;
w obu przypadkach zaleca si臋
p臋dzlowanie gard艂a 艣wie偶o wyci艣ni臋tym
sokiem.
P艂ukanie gard艂a ciep艂膮 cytrynow膮 wod膮
(1 艂y偶eczka soku na p贸艂 szklanki
wody) dzia艂a dezynfekuj膮co i koj膮co,
picie za艣 herbaty z cytryn膮 lub
lemoniady (mi贸d, sok cytrynowy i woda)
przynosi du偶膮 ulg臋 chorym na gryp臋 i
zapalenie p艂uc.
Sok z cytryny jest pierwszym sokiem
owocowym podawanym niemowl臋tom; od
trzeciego do czwartego miesi膮ca 偶ycia -
po 2, 3 krople 3 razy dziennie, od
pi膮tego do sz贸stego - po 1 8艢2 艂y偶eczki
3 razy dziennie co drugi dzie艅. Sok
ten jest szczeg贸lnie potrzebny
niemowl臋tom zim膮 i na wiosn臋, chroni je
bowiem przed awitaminoz膮 (uzupe艂nia
witamin臋 C) i uodpornia na inne
choroby.
Dobre rezultaty przynosi specjalna,
dwudziestodniowa kuracja cytrynowa -
codzienne wypijanie soku z 1_2 cytryn
bardzo wzmacnia organizm.


Leczenie poziomkami

Medycyna naturalna traktuje poziomki
jako lek przeciwko chorobom uk艂adu
sercowo_naczyniowego i przewodu
pokarmowego, w tym - dolegliwo艣ciom
w膮troby, a tak偶e jako skuteczny 艣rodek
moczop臋dny. Specjalna, uodporniaj膮ca
kuracja poziomkowa powinna trwa膰 1
miesi膮c. Codziennie zjada si臋 wtedy
1_1,5 kilograma umytych owoc贸w: po艂ow臋
tej porcji na czczo, drug膮 - w dw贸ch
"rzutach" -przed obiadem i kolacj膮.


Kuracja winogronowa

Jest to jeden z najstarszych sposob贸w
leczenia owocami. Stosowano go ju偶
w staro偶ytno艣ci. Cho膰by wi臋c dlatego
warto si臋 z nim zapozna膰, mimo 偶e w
Polsce nie b臋dzie to kuracja tania i
nie dla ka偶dego dost臋pna, tym bardziej
偶e dobre gatunki winogron mamy tylko z
importu.
Kuracja trwa 1 miesi膮c. Codziennie
powinno si臋 zje艣膰 2 kilogramy winogron
(nie wi臋cej jednak ze wzgl臋du na du偶膮
ilo艣膰 cukru w tych owocach - 15
procent, co stanowi obci膮偶enie dla
w膮troby); rano, na pusty 偶o艂膮dek - 1
kilogram (potem lekkie 艣niadanie), a po
p贸艂 kilograma przed obiadem i
kolacj膮. Przed spo偶yciem winogrona
trzeba dobrze umy膰 (w ochronie przed
szkodnikami posypuje si臋 je zwi膮zkami
arsenu): na p贸艂 godziny przed
zjedzeniem w艂o偶y膰 do zimnej wody z
octem (0,25 litra octu na 1 litr wody),
po czym kilkakrotnie wyp艂uka膰 pod
bie偶膮c膮 wod膮 (przy podra偶nionym 偶o艂膮dku
zanurzy膰 jeszcze na chwil臋 w wodzie o
temperaturze 40 stopni C). Najwi臋ksz膮
warto艣膰 maj膮 ca艂e owoce, wraz ze sk贸rk膮
i nasionami, nale偶y je tylko dobrze
gry藕膰 lub zmiksowa膰. Je艣li jednak z
tych czy innych wzgl臋d贸w pacjent mo偶e
tylko pi膰 sok z przetartych 艣wie偶ych
owoc贸w - kuracja przewiduje 3 razy
dziennie, przed 艣niadaniem, obiadem i
kolacj膮, po p贸艂 litra soku. 艢wie偶e
winogrona mo偶na w ostateczno艣ci
zast膮pi膰 suszonymi; zjada si臋 wtedy na
czczo 50 gram贸w, a po 100 gram贸w -
przed obiadem i kolacj膮.
Podczas kuracji winogronowej nie
wolno je艣膰 mi臋sa, w臋dzonych w臋dlin, jaj
na twardo i jarzyn.
Dieta winogronowa ma szerokie
zastosowanie, poniewa偶 owoce te
dzia艂aj膮
moczop臋dnie, odkwaszaj膮co, lekko
przeczyszczaj膮co, i dostarczaj膮
organizmowi wiele sk艂adnik贸w
mineralnych oraz du偶膮 ilo艣膰 witamin z
grupy B
i witamin臋 C. Zaleca si臋 j膮 w takich
przypadkach, jak r贸偶ne postacie
gru藕licy, choroby kobiece, dolegliwo艣ci
艣ledziony, w膮troby, 偶o艂膮dka i jelit
(przede wszystkim wzmacnia funkcje tych
organ贸w, a tak偶e leczy zaparcia i
ich nast臋pstwa, czyli guzy krwawnicze),
zaburzenia przemiany materii,
podagra, piasek w p臋cherzu moczowym
(dzia艂a rozpuszczaj膮co), artretyzm
(likwiduje tak zwane guzki
artretyczne). Jest tak偶e bardzo
wskazana w
chorobach oczu i uszu, szkorbucie,
chorobach sk贸ry (egzema), newralgiach i
nerwicach.
Cho膰 wydaje si臋 to niemo偶liwe ze
wzgl臋du na wielkie ilo艣ci cukru w
winogronach, jednak fakty - odnotowane
ju偶 w czasach staro偶ytnych -
艣wiadcz膮 o tym, 偶e taka kuracja
likwiduje cukier we krwi i moczu.
Do艣膰 cz臋sto skutkiem tej diety jest
przybieranie na wadze pacjent贸w albo
te偶 dzia艂a ona odchudzaj膮co; w
pierwszym przypadku owoce musz膮 by膰
bardzo
s艂odkie, w drugim - zawieraj膮ce jak
najmniej cukru (tu mog膮 by膰 przydatne
nasze rodzime winogrona).
Efekty kuracji winogronowej s膮
jeszcze lepsze i szybsze je艣li 艂膮czy
si臋
j膮 z zabiegami wodoleczniczymi.


Leczenie miodem

Jest to bardzo wa偶ny dzia艂 we
wsp贸艂czesnej medycynie naturalnej. Mi贸d
bowiem ma znakomite w艂a艣ciwo艣ci,
szczeg贸lnie przeciwdzia艂aj膮ce
wielorakim
schorzeniom gastrycznym, przewodu
moczowego i nerek, przezi臋bieniom
(kaszel) oraz stanom zapalnym: gard艂a,
migda艂k贸w i strun g艂osowych, staw贸w
czy spoj贸wek. Oto kilka prostych
przepis贸w, kt贸re ka偶dy mo偶e z
powodzeniem
zastosowa膰 bez uciekania si臋 do pomocy
lekarza.

Nap贸j z miodem przeciwko chorobie
wrzodowej 偶o艂膮dka i dwunastnicy

Na p贸艂torej, 2 godziny przed
jedzeniem lub w 3 godziny po posi艂ku
nale偶y
pi膰 1 szklank臋 ciep艂ej wody z
rozpuszczon膮 w niej 1 艂y偶eczk膮 miodu.
Roztworu nie wolno gotowa膰, ale te偶 nie
mo偶e by膰 zimny, gdy偶 taki dra偶ni
jelita i podwy偶sza kwasowo艣膰 soku
偶o艂膮dkowego. Pod wp艂ywem kuracji ustaj膮
b贸le, zgaga i md艂o艣ci.

Mi贸d w b贸lach w膮troby

Fili偶anka s艂abej, ciep艂ej herbaty z 1
艂y偶eczk膮 miodu i sokiem z p贸艂
cytryny, pita regularnie rano i
wieczorem, znacznie 艂agodzi b贸le
wywo艂ane
stanem zapalnym w膮troby (zw艂aszcza
zapaleniem wirusowym). Lek skutkuje
jeszcze lepiej, gdy po jego wypiciu
chory po艂o偶y si臋 na chwil臋 na prawym
boku.

Zi贸艂ka nerkowe z miodem

Trzy 艂y偶ki sto艂owe owoc贸w dzikiej
r贸偶y zalewa si臋 3 szklankami wody i
pozostawia na p贸艂 godziny na ma艂ym
ogniu. Nie wolno gotowa膰! Po
przecedzeniu naparu dodaje si臋 1
艂y偶eczk臋 miodu do ka偶dej szklanki
napoju.
Pi膰 nale偶y ciep艂y nap贸j 3 razy
dziennie. Lek stosuje si臋 w r贸偶nych
dolegliwo艣ciach nerek zwi膮zanych ze
zmniejszonym wydzielaniem moczu. W
uporczywych przypadkach dobrze jest
wzi膮膰 r贸wnie偶 tak zwan膮 nasiad贸wk臋 z
wywaru skrzypu.

Herbatka z miodem przeciwko piaskowi
w nerkach i kamieniom 偶贸艂ciowym

Jedn膮 艂y偶k臋 ziela biedrze艅ca i 1
艂y偶k臋 owoc贸w dzikiej r贸偶y zalewa si臋 2
szklankami wrz膮cej wody, stawia na
ma艂ym ogniu na 30 minut i pilnuje, by
si臋 nie zagotowa艂a. Po odcedzeniu i
przestudzeniu naparu dodaje si臋 1
艂y偶eczk臋 miodu. Ciep艂y napar trzeba pi膰
2_3 razy dziennie.

P艂ukanka z miodu do gard艂a (wed艂ug
ksi臋dza Kneippa)

1 艂y偶eczk臋 miodu rozpuszcza si臋 w
0,25 litra ciep艂ej wody. P艂ynem tym
p艂ucze si臋 gard艂o w przypadku zapalenia
migda艂k贸w lub strun g艂osowych.
Zabieg nale偶y powtarza膰 kilka razy
dziennie, a偶 do wyzdrowienia.

Mikstura z miodem przeciwko kaszlowi

Do szklanki wyciska si臋 sok z du偶ej
cytryny i miesza z 2 艂y偶eczkami
gliceryny spo偶ywczej. Do pe艂na dok艂ada
si臋 mi贸d i jeszcze raz miesza.
Mikstur臋 nale偶y 艂yka膰 po 1 艂y偶eczce 3
razy dziennie, dop贸ki kaszel nie
minie.

Ok艂ad z miodu na chore stawy

B贸l ust臋puje niemal natychmiast,
je艣li przy艂o偶y膰 na stawy odpowiedni
rozmiarami kawa艂ek p艂贸tna posmarowany 1
艂y偶eczk膮 miodu (najlepiej
gryczanego!) i owin膮膰 go flanel膮. Po
umocowaniu ok艂adu dobrze jest zje艣膰 1
艂y偶eczk臋 miodu (przy dolegliwo艣ciach
偶o艂膮dkowych trzeba go rozpu艣ci膰 w p贸艂
szklanki ciep艂ej wody i szybko wypi膰).
Ok艂ad dzia艂a leczniczo na zapalenie
staw贸w, ich obrz臋k i na tak zwane guzki
artretyczne.

P艂ukanka z miodu do oczu (wed艂ug
ksi臋dza Kneippa)

Roztworem miodu, przygotowanym tak
jak nap贸j stosowany w chorobie
wrzodowej, nale偶y przemywa膰 oczy oraz
moczy膰 w nim kompres przyk艂adany na
oczy na noc. Kuracj臋, stosowan膮 tak
d艂ugo, a偶 nie nast膮pi poprawa, zaleca
si臋 szczeg贸lnie w ropnym zapaleniu
spoj贸wek (wydzielina skleja powieki).


Leczenie py艂kiem kwiatowym

Emulsja py艂kowo_miodowa ma
niewiarygodnie wprost rozleg艂e i zawsze
skuteczne zastosowanie. Kuracj臋 py艂kiem
kwiatowym zaleca si臋 w chorobie
nadci艣nieniowej, zaburzeniach pracy
jelit, biegunkach, anemii, zani偶onym
poziomie hemoglobiny i erytrocyt贸w we
krwi, zaparciach, a tak偶e chorobach
gruczo艂u krokowego.
Przygotowanie emulsji i jej
stosowanie jest bardzo proste: 1
czubat膮
艂y偶eczk臋 py艂ku kwiatowego utart膮 z
艂y偶eczk膮 miodu miesza si臋 w 1 szklance
wody mineralnej lub zimnej
przegotowanej wody i pije regularnie 3
razy
dziennie.
tutej

Leczenie kitem pszczelim

Kit pszczeli to jeden z
najcenniejszych specyfik贸w w medycynie
naturalnej. U偶ywa si臋 go zar贸wno
doustnie - w postaci roztworu
alkoholowego
i mleczka, jak i do leczenia schorze艅
zewn臋trznych - roztw贸r spirytusowy,
ma艣膰, emulsja, plaster, a tak偶e do
inhalacji. Przygotowanie tych lek贸w
wymaga pracy, ale warto je mie膰 pod
r臋k膮 w domowej apteczce. Odpowiednio
przechowywane mo偶na u偶ywa膰 przez
d艂u偶szy czas; w dodatku, zrobione w
domu,
s膮 ta艅sze od kupowanych w aptekach czy
sklepach.

Roztw贸r alkoholowy kitu pszczelego

Dziesi臋膰 gram贸w kitu (je艣li roztw贸r
ma by膰 mocniejszy, to 50 gram贸w)
rozkruszamy, oczyszczamy z kawa艂eczk贸w
li艣ci, kory i innych zanieczyszcze艅
i zalewamy zimn膮 wod膮. Po dok艂adnym
usuni臋ciu resztek drobin, kt贸re wyp艂yn膮
na powierzchni臋, kit rozk艂adamy na
bibule, by wysech艂. Wk艂adamy do ciemnej
butelki, zalewamy 100 gramami
spirytusu, wstrz膮samy i odstawiamy w
ciemne
miejsce na 10 dni. Butelk膮 codziennie
mocno wstrz膮samy. Po up艂ywie tego
czasu wstawiamy do lod贸wki na 3_4
godziny, po czym roztw贸r przes膮czamy
przez bibu艂臋 lub przez wat臋 i z
powrotem wlewamy do butelki.
Przechowujemy
w lod贸wce lub w ch艂odnej spi偶arni -
b臋dzie nam s艂u偶y艂 wielokrotnie.
W przypadku b贸l贸w 偶o艂膮dka
przyrz膮dzamy mikstur臋 z艂o偶on膮 w po艂owie
z
roztworu i w po艂owie z nalewki
pio艂unowej; pijemy 3 razy dziennie po
10
kropli (na cukrze lub w mleku).
W paradontozie (przyz臋bicy) 3 razy
dziennie przecieramy dzi膮s艂a watk膮
zamoczon膮 w roztworze. W ten sam spos贸b
nawil偶amy poparzenia sk贸ry i
obola艂e, sw臋dz膮ce czy j膮trz膮ce si臋
艣lady uk膮sze艅 przez owady. Tak samo,
cho膰 to ju偶 o wiele d艂u偶sza kuracja,
post臋pujemy w przypadku grzybic, egzem
i innych chor贸b sk贸ry.

Mleko z kitem pszczelim

Do 1 litra gor膮cego - tu偶 po
zagotowaniu - pe艂not艂ustego mleka
wsypujemy
50 gram贸w rozdrobnionego kitu
pszczelego. Przez 10 minut trzymamy na
ma艂ym
ogniu, pilnuj膮c, by nie zawrza艂o.
Mieszamy i przecedzamy przez g臋st膮
gaz臋.
Przechowujemy w s艂oiku w lod贸wce.
Lek ten ma szczeg贸lne zastosowanie w
chorobie wrzodowej 偶o艂膮dka i
dwunastnicy, a tak偶e w zapaleniach
oskrzeli, astmie oskrzelowej i w
zazi臋bieniach. Za偶ywamy go 2 razy
dziennie po 1 艂y偶ce sto艂owej, dop贸ki
choroba (czy atak astmy) nie ust膮pi.

Ma艣膰 z kitu pszczelego

Dziesi臋膰 gram贸w rozkruszonego kitu
dok艂adnie mieszamy ze 100 gramami
艣wie偶ego mas艂a 艣mietankowego. Mas臋
wk艂adamy do niewielkiego emaliowanego
naczynia, kt贸re wstawiamy do szerszego
garnuszka z wrz膮c膮 wod膮 i ogrzewamy
przez 10 minut, ci膮gle mieszaj膮c (nie
wolno dopu艣ci膰 do wrzenia). Przez
g臋st膮 gaz臋 przecedzamy ma艣膰 wprost do
s艂oiczka odpowiedniej pojemno艣ci.
Przechowujemy w lod贸wce.
Jest to znakomity 艣rodek nie tylko
koj膮cy, ale i lecz膮cy, szeroko
stosowany we wszelkiego rodzaju
chorobach sk贸ry - g艂贸wnie pryszcze,
wrzody,
czyraki; uszu - stany zapalne; nosa -
katar, wrzodzianki; ust - uszkodzenie
艣luz贸wki; paznokci
(zw艂aszcza u n贸g - tak zwane
paznokcie wrastaj膮ce) i w innych
infekcjach.
Kilka razy dziennie, a偶 do wygojenia,
smaruje si臋 ma艣ci膮 (cienk膮 warstw膮)
chore miejsca - mo偶na je zawija膰 gaz膮
czy banda偶em, mo偶na pozostawia膰
ods艂oni臋te.

Emulsja z kitu pszczelego

Jedn膮 艂y偶eczk臋 dziesi臋cioprocentowego
roztworu kitu pszczelego mieszamy z
10 艂y偶eczkami wody destylowanej, i
emulsja gotowa. Obficie skrapiamy ni膮
gaz臋 i opatrujemy chore miejsce, na
przyk艂ad wrzody na 艂ydkach. Opatrunek
zmieniamy 2 razy dziennie.

Plaster z kitu pszczelego przeciwko
odciskom

Niewielki kawa艂ek kitu rozgrzewamy w
palcach, a偶 stanie si臋 mi臋kki, i
przylepiamy na odcisk. Po kilku dniach
odcisk da si臋 wy艂uska膰 razem z
korzeniem.

Inhalacja z kitu pszczelego

60 gram贸w kitu i 40 gram贸w wosku
wk艂adamy do emaliowanego naczynia o
pojemno艣ci 0,5 litra, mieszamy, po czym
naczynie wstawiamy do garnka z
wrz膮c膮 wod膮. Pochylamy si臋 nad
garnkiem, g艂ow臋 okrywamy grubym i
szerokim
r臋cznikiem tak, by opada艂 poza brzegi
naczynia, i g艂臋boko wdychamy par臋.
Inhalacja powinna trwa膰 najwy偶ej 10
minut. Przeprowadzamy j膮 rano i
wieczorem przez 1_2 miesi膮ce.
Najcz臋艣ciej zabieg stosuje si臋 w
chronicznym
nie偶ycie dr贸g oddechowych i nosa.

Uwaga! Osoby uczulone na produkty
pszczele nie mog膮 poddawa膰 si臋 偶adnej z
om贸wionych tu kuracji.


Leczenie g艂odem


Kuracj臋 t臋 przeprowadza si臋 w
przypadku oty艂o艣ci, nadci艣nienia,
mia偶d偶ycy
naczy艅, kamieni w nerkach, chor贸b
p臋cherzyka 偶贸艂ciowego (w dw贸ch
ostatnich
przypadkach g艂od贸wka mo偶e trwa膰 d艂ugo,
je艣li tylko pozwala na to og贸lny
stan zdrowia chorego), w schorzeniach
w膮troby, ostrym lub chronicznym
nie偶ycie 偶o艂膮dka i jelit, w nerwicach i
chorobach sk贸ry. Jest natomiast
niedozwolona, bo szkodliwa, dla os贸b
cierpi膮cych na choroby serca (z
wyj膮tkiem ot艂uszczenia).
G艂odowanie okresowe polega na
powstrzymywaniu si臋 od jakiegokolwiek
po偶ywienia z wyj膮tkiem wody - mo偶na j膮
pi膰 w dowolnych ilo艣ciach.
G艂odowanie cz臋艣ciowe, czyli
oczyszczaj膮ce, to ca艂kowity post przez
1_2 dni
w tygodniu.


Jak przeprowadza膰 kuracj臋 g艂odow膮?

Jest rzecz膮 nieodzown膮, aby przed
rozpocz臋ciem kuracji chory nabra艂
przekonania, 偶e przyniesie mu ona
korzy艣膰. Najlepiej zreszt膮 poradzi膰 si臋
lekarza. Wst臋pem do kuracji powinno by膰
stopniowe, przez kilka dni,
ograniczanie jedzenia, zrobienie
choremu lewatywy oraz podanie mu 艣rodka
przeczyszczaj膮cego, najlepiej mieszanki
zio艂owej normosan. Podczas kuracji
nale偶y zaniecha膰 pracy fizycznej,
zmniejszy膰 ruchliwo艣膰 itp., czyli
ograniczy膰 to wszystko, co powoduje
utrat臋 energii. Zaleca si臋, by osoba
odbywaj膮ca g艂od贸wk臋 pozostawa艂a w 艂贸偶ku
(dla os贸b silnych chodzenie nie
jest zakazane), wysypia艂a si臋 i
wygrzewa艂a (jej organizm wymaga
ciep艂a);
ruch mo偶na zast膮pi膰 lekkim masa偶em
cia艂a. Pok贸j, w kt贸rym pacjent
przebywa,
powinien by膰 nagrzany i cz臋sto
przewietrzany.
Wskazane jest tak偶e, by chory bra艂
codziennie wieczorem pi臋tnastominutow膮
k膮piel ca艂kowit膮 o temperaturze 36_38
stopni C, zako艅czon膮 suchym
zawijaniem, a tak偶e kilka kr贸tkich
(5_20 minut) k膮pieli s艂onecznych. W
miesi膮cach zimowych te ostatnie mo偶na
zast膮pi膰 bardzo ciep艂ymi (38 stopni
C) k膮pielami r膮k i n贸g, te偶
pi臋tnastominutowymi. Chory powinien
kilka razy
dziennie p艂uka膰 jam臋 ustn膮 ch艂odnym
naparem z kwiatu rumianku, z臋by czy艣ci膰
szczoteczk膮, ale nie u偶ywa膰 pasty.
Konieczne jest robienie mu codziennie
lewatywy z ciep艂ej (38 stopni C) wody.
G艂oduj膮cy -jak by艂o powiedziane -
mo偶e pi膰 surow膮, najlepiej destylowan膮
wod臋, ale nie haustami, tylko ma艂ymi
艂ykami i niezbyt cz臋sto. Je偶eli czuje
skurcze jelit, mo偶na mu poda膰 ciep艂y
napar z kwiatu lipy lub rumianku,
os艂odzony odrobin膮 miodu z dodatkiem
10_20 kropli soku z cytryny.
Osoby cierpi膮ce na r贸偶ne dolegliwo艣ci
w膮troby nie powinny g艂odowa膰 d艂ugo,
a w czasie kuracji musz膮 pi膰 soki
owocowe i zjada膰 codziennie p贸艂
艂y偶eczki
miodu.
Kuracj臋 nale偶y bezwzgl臋dnie przerwa膰,
je偶eli u chorego pojawi si臋
przy艣pieszenie t臋tna i nadmierne
pobudzenie lub gdy zacznie by膰
niespokojny, odczuwa膰 cierpni臋cie
palc贸w r膮k albo du偶e os艂abienie.
Leczenie g艂odem mo偶na przeprowadza膰 w
ci膮gu ca艂ego roku, najlepiej jednak
w lecie i jesieni膮; zazwyczaj 2_3 razy
w miesi膮cu po 3 dni je艣li d艂u偶ej,
nie mo偶e to by膰 kuracja ca艂kowita).
Uwaga! Nale偶y pami臋ta膰, 偶e ka偶da,
zw艂aszcza d艂u偶sza kuracja g艂odowa
bezwzgl臋dnie musi by膰 kontrolowana
przez lekarza.


Rekonwalescencja po kuracji g艂odowej

Po kr贸tkotrwa艂ej kuracji g艂odowej nie
jest wymagany specjalny okres
rekonwalescencji, w czasie kt贸rego
chory przywyka do normalnego jedzenia.
Natomiast po kuracji d艂u偶szej powr贸t do
normalnego od偶ywiania musi by膰
stopniowy.
Kuracj臋 g艂odow膮 ko艅czy si臋 zwykle
wieczorem, zjadaj膮c jedno jab艂ko oraz
wypijaj膮c sok z owoc贸w. Nast臋pnego dnia
liczba i zawarto艣膰 posi艂k贸w powinny
by膰 do艣膰 sk膮pe, nie spo偶ywamy te偶
pieczywa. Dopiero kolejnego dnia
powracamy do normalnego jedzenia - jemy
ju偶 ziemniaki, jarzyny, owoce. Nie
nale偶y s膮dzi膰, 偶e organizm wycie艅czony
kuracj膮 g艂odow膮 wymaga dodatkowego
"wzmocnienia"; takie podej艣cie
doprowadzi艂oby do zaprzepaszczenia jej
wynik贸w. Ca艂kowicie wystarczaj膮c膮 dla
organizmu diet膮 b臋dzie zsiad艂e mleko,
bia艂y ser, mas艂o 艣mietankowe, orzechy,
p艂atki owsiane, chleb, ry偶,
ziemniaki, 艂atwo przyswajalne jarzyny,
kompoty, kasze. Okres
rekonwalescencji powinien trwa膰 tyle
dni, ile kuracja g艂odowa.


Niepe艂na kuracja g艂odowa

W trakcie tej kuracji chory zjada
tyle samo i to samo co zwykle na
艣niadanie i obiad, wieczorem za艣 po艣ci.
Taka kuracja mo偶e trwa膰 d艂ugo.
Inna odmiana niepe艂nej kuracji
g艂odowej to dieta mleczna: 1_1,5 litra
s艂odkiego albo zsiad艂ego mleka dzielimy
na 3 porcje i wypijamy (ma艂ymi
艂ykami) rano, w po艂udnie i wieczorem.

Leczenie zio艂ami



Apteczka zio艂owa


Efekty leczenia zio艂ami zale偶膮 w
du偶ej mierze od ilo艣ci i jako艣ci zi贸艂,
jakimi dysponujemy, tym bardziej 偶e
odpowiednio dobrane mieszanki s膮 o
wiele skuteczniejsze od pojedynczych
ro艣lin. Dlatego te偶 apteczka domowa
naturalna powinna by膰 dobrze
zaopatrzona. Sporo zi贸艂 znajdziemy w
sklepach
zielarskich i aptekach. Ale i sami
mo偶emy wiele zebra膰 na 艂膮kach, polach i
w lasach, je艣li tylko wiemy, jak to
robi膰 oraz jak suszy膰 i przechowywa膰
ro艣liny.


Podstawowy zestaw zi贸艂

Wykrztu艣ne 艂agodne: any偶, bratki,
biedrzeniec, koper w艂oski.
Wykrztu艣ne silniej dzia艂aj膮ce:
kopytnik, mydlnica lekarska.
Powlekaj膮ce (stosowane w chrypie,
katarach 偶o艂膮dka, zapaleniu gard艂a,
nadkwasocie soku 偶o艂膮dkowego, a tak偶e
do ok艂ad贸w): babka, dziewanna, bia艂a
gorczyca, len, kwiat lipy, prawo艣laz,
偶ywokost.
Gorzkie, poprawiaj膮ce trawienie i
apetyt: bobrek, pio艂un, tysi膮cznik,
tatarak.
Przeczyszczaj膮ce: senes, kruszyna,
szak艂ak (dwa ostatnie dzia艂aj膮 te偶
偶贸艂ciop臋dnie).
W膮trobowe i 偶贸艂ciop臋dne: kolendra,
jask贸艂cze ziele, mi臋ta, mniszek.
Przeciwbiegunkowe (tak偶e przeciwko
katarowi kiszek): bor贸wka czernica,
serdecznik, srebrnik, sza艂wia, rdest
w臋偶ownik.
Koj膮ce b贸le 偶o艂膮dka i w膮troby,
nerwob贸le i zapalenie dzi膮se艂:
arcydzi臋giel, chmiel, koz艂ek lekarski
(waleriana), mi臋ta, sza艂wia,
macierzanka, nostrzyk, rumianek,
tymianek.
Moczop臋dne i nerkowe: bor贸wka,
brusznica, ja艂owiec, m膮cznica,
paprotka,
poziomka.
Przeciwkrwotoczne: krwawnik, tasznik
pospolity, pieprz wodny.
Przeciwko nadci艣nieniu: czosnek,
jemio艂a.
Przeciwgor膮czkowe i napotne: czarny
bez, g艂贸g, malina, dzika r贸偶a,
rumianek, kwiat lipy.
Przeciwartretyczne i
przeciwreumatyczne: jarz臋bina, g艂贸g,
czarna
porzeczka, rdest ptasi, skrzyp, tawu艂a
艂膮kowa.
Poprawiaj膮ce przemian臋 materii: bez
czarny, bratki, dziurawiec, 艂opian,
pokrzywa, ruta, 艣wietlik lekarski.
Przeciwko robakom: czosnek, wrotycz
Zbieranie ro艣lin leczniczych
Co, kiedy i jak zbieramy

W celach leczniczych zbiera si臋
nast臋puj膮ce cz臋艣ci ro艣lin: kwiaty
(kwiatostany), li艣cie, owoce, nasiona,
korzenie i k艂膮cza, p膮czki, kor臋,
艂odygi z li艣膰mi i kwiatami. Powinno si臋
to robi膰 wtedy, kiedy zawieraj膮 one
najwi臋ksz膮 ilo艣膰 czynnych substancji.
Nagromadzenie owych substancji w
podziemnych cz臋艣ciach ro艣lin zbiega si臋
z regu艂y z powstawaniem tam zapas贸w
sk艂adnik贸w od偶ywczych, czyli pod koniec
okresu wegetacyjnego, w cz臋艣ciach
naziemnych natomiast - od pocz膮tkowego
okresu kwitnienia do zawi膮zywania
si臋 owoc贸w.
Kwiaty - najcz臋艣ciej ca艂e koszyczki
kwiatowe, niekiedy, jak w wypadku
dziewanny, tylko kwiatostany - zbieramy
w okresie pe艂nego kwitnienia
ro艣liny. Zebrane kiedy indziej trac膮
naturaln膮 barw臋 (na przyk艂ad
dziurawiec), krusz膮 si臋 po wysuszeniu
(na przyk艂ad rumianek lekarski), a
nawet - co wa偶niejsze - ich w艂a艣ciwo艣ci
lecznicze ca艂kowicie zanikaj膮.
Kwiaty s膮 najdelikatniejszymi
cz臋艣ciami ro艣lin, st膮d te偶 powinno si臋
obchodzi膰 z nimi bardzo ostro偶nie. Nie
wolno ich ugniata膰 w torbach czy
workach, najlepiej przenosi膰 je i
przechowywa膰 w otwartych koszykach. Nie
nale偶y te偶 zwleka膰 z suszeniem, bo
szybko trac膮 substancje lecznicze.
Trzeba je suszy膰 zaraz po zbiorze.
Szczytowa faza rozwoju li艣ci -
najbardziej odpowiednia dla zbioru
-jest
rozci膮gni臋ta w czasie, zale偶y od
gatunku ro艣liny i pogody. W wi臋kszo艣ci
przypadk贸w zbiega si臋 z kwitnieniem
ro艣lin - tu偶 przed nim, w trakcie i tu偶
po. Na przyk艂ad w li艣ciach konwalii
majowej czynnych substancji jest dwa
razy wi臋cej na dwa, trzy tygodnie przed
zakwitni臋ciem ni偶 w okresie
otwierania si臋 kwiatk贸w. Li艣cie
podbia艂u pospolitego z kolei zbieramy
po
zako艅czeniu kwitnienia ro艣liny, gdy偶
wcze艣niej po prostu ich jeszcze nie
ma. I ostatni przyk艂ad: zbi贸r li艣ci
ro艣lin dwuletnich, kt贸re kwitn膮 w
drugim roku 偶ycia, przeprowadzamy w
pierwszym, poniewa偶 w drugim maj膮 one
ma艂o li艣ci, a jedynie kilka p臋d贸w
zako艅czonych kwiatami.
Du偶e znaczenie ma tu r贸wnie偶 pora
dnia czy nocy. Na przyk艂ad ilo艣膰
czynnych substancji w li艣ciach
naparstnicy jest najwi臋ksza wieczorem,
noc膮
za艣 ulegaj膮 one rozk艂adowi, st膮d te偶
poranny zbi贸r tych li艣ci mija si臋 z
celem.
Aby otrzyma膰 surowiec wysokiej
jako艣ci, li艣cie nale偶y zbiera膰 r臋cznie.
Grube, soczyste p膮czki przylistne
takich ro艣lin, jak bobrek tr贸jlistny
czy
podbia艂 pospolity, odrzucamy, gdy偶
przed艂u偶aj膮 proces suszenia i zawieraj膮
niewiele czynnych substancji. Z kolei
podczas zbioru geranium, jask贸艂czego
ziela i arcydzi臋gla usuwamy g艂贸wny p膮k,
a p膮ki przylistne pozostawiamy.
Li艣cie bielunia dzi臋dzierzawy i lulka
zbieramy razem z p膮czkami.
Owoce i nasiona mo偶na zbiera膰 w ci膮gu
ca艂ego dnia, najlepiej jednak
wtedy, kiedy jest ch艂odno i sucho
(chocia偶 na przyk艂ad wid艂ak "woli"
wilgotne powietrze). W dni upalne
najlepsza pora to wczesny ranek, tu偶 po
wyschni臋ciu rosy, albo wiecz贸r, zanim
si臋 rosa pojawi. Owoce r贸wnie偶
zbieramy r臋cznie; wszystkie bez
szypu艂ek. Mi臋siste - gdy dojrzej膮;
jednak偶e
owoce dzikiej r贸偶y wcze艣niej, to jest
kilka dni przed ostatecznym
dojrzeniem (kiedy nie maj膮 jeszcze
charakterystycznego zabarwienia), gdy偶
w
tym w艂a艣nie czasie zawieraj膮 najwi臋ksz膮
ilo艣膰 witaminy C.
Korzenie i k艂膮cza wi臋kszo艣ci ro艣lin
leczniczych wykopuje si臋 p贸藕n膮
jesieni膮 - kiedy na dworze jest sucho i
nie ma przymrozk贸w - a wi臋c po
zako艅czeniu wegetacji, gdy naziemna
cz臋艣膰 ro艣liny ju偶 usycha. Mo偶na je te偶
zbiera膰 wczesn膮 wiosn膮, a nawet podczas
ca艂ego okresu wegetacyjnego. Nale偶y
jednak pami臋ta膰, 偶e wtedy czynne
substancje znajduj膮 si臋 w dolnych
cz臋艣ciach korzeni, gdy偶 ro艣lina
wykorzystuje sk艂adniki od偶ywcze na
wykszta艂cenie li艣ci i pozosta艂ych
cz臋艣ci naziemnych. Krochmal i inne
substancje lecznicze zwykle gromadz膮
si臋 w korzeniach i k艂膮czach jesieni膮,
natomiast olejki eteryczne - przede
wszystkim w okresie kwitnienia ro艣liny.
I chocia偶 zbi贸r jesienny jest lub
mo偶e by膰 najobfitszy, bo w贸wczas
podziemne cz臋艣ci ro艣liny osi膮gaj膮
najwi臋ksz膮 mas臋, nie nale偶y zapomina膰,
偶e
o tej porze roku nie zawsze mo偶na
rozpozna膰 ro艣lin臋, kt贸rej korze艅
zamierza
si臋 wykopa膰. Dlatego te偶 korzenie
niekt贸rych ro艣lin, jak na przyk艂ad
omanu
wielkiego, lepiej wykopywa膰 na wiosn臋.
Z kolei korzenie ro艣lin
jednorocznych zbiera si臋 przed
zakwitni臋ciem ro艣liny, dwuletnich za艣
pod
koniec pierwszej wegetacji.
P膮czki zbiera si臋 wczesn膮 wiosn膮,
kiedy s膮 ju偶 nabrzmia艂e, kleiste, lecz
jeszcze nie rozwini臋te. W tym okresie
zawieraj膮 najwi臋cej czynnych
substancji. P膮czki sosny, brzozy i
topoli obrywa si臋 z bocznych ga艂臋zi
doros艂ych drzew (z m艂odych nie nale偶y,
gdy偶 brak p膮czk贸w lub ich
uszkodzenie przeszkadza w normalnym
rozwoju i wzro艣cie drzewa). Du偶e p膮ki,
na przyk艂ad sosnowe, 艣cina si臋 no偶em,
drobne za艣, na przyk艂ad brzozowe,
razem z ga艂膮zk膮. Te ostatnie mo偶na te偶
zrywa膰 zim膮, ale w贸wczas maj膮 mniej
substancji leczniczych.
Kor臋 艣ci膮ga si臋 wiosn膮, w okresie
kr膮偶enia sok贸w, wzbierania p膮k贸w i
pierwszej fazy otwierania si臋 li艣ci.
Praktykuje si臋 to r贸wnie偶 na pocz膮tku
lata, lecz tylko z m艂odych ga艂膮zek,
gdy偶 w tym okresie stara kora zawiera
ma艂o czynnych substancji. W naszych
warunkach geograficznych do cel贸w
leczniczych nadaje si臋 kora wierzby,
kaliny, kruszyny i d臋bu. Musi by膰
g艂adka, z po艂yskiem, bez p臋kni臋膰; przed
zdj臋ciem oczyszczamy j膮 z mchu.
Do艣膰 cz臋sto dobry surowiec leczniczy
to ca艂a naziemna cz臋艣膰 ro艣liny,
czyli 艂odyga, li艣cie i kwiaty. 艢cinamy
j膮, na pocz膮tku kwitnienia, na
poziomie dolnych li艣ci, u偶ywaj膮c do
tego sierpa lub no偶a. Go艂e twarde
艂odygi (na przyk艂ad tawu艂y) wyrzucamy
po oberwaniu z nich li艣ci i
kwitn膮cych wierzcho艂k贸w. W przypadku
natomiast niekt贸rych krzew贸w (na
przyk艂ad bor贸wki) ca艂膮 cz臋艣膰 naziemn膮
suszymy i dopiero potem obrywamy
li艣cie i kwiaty, 艂odygi za艣 wyrzucamy.
Ro艣liny jednoroczne z bardzo s艂abym
uk艂adem korzeniowym (na przyk艂ad
m膮cznica lekarska) lub, odwrotnie, z
do艣膰 rozwini臋tymi, grubymi korzeniami,
zawieraj膮cymi wiele czynnych substancji
(mniszek, jask贸艂cze ziele) -
zbieramy w ca艂o艣ci razem z cz臋艣ci膮
podziemn膮. Je偶eli ro艣lina ma wiele
艂odyg
(macierzanka piaskowa, lebiodka
pospolita, dziurawiec), po wysuszeniu
m艂贸cimy j膮, a pozbawione li艣ci 艂odygi
wyrzucamy. Taki surowiec nazywamy
pruszem zio艂owym.
W staro偶ytnym Babilonie bielunia i
lulka zbierano tylko w nocy. I nie
by艂o to pozbawione sensu. W ksi臋dze
osiemnastej Historii naturalnej
Pliniusza Starszego czytamy o wp艂ywie
faz ksi臋偶yca na ro艣liny i 艣wiat
zwierz臋cy. Wiadomo, 偶e podczas pe艂ni
ksi臋偶yca ro艣liny maj膮 w sobie wi臋cej
wody ni偶 w innych fazach. W Ameryce
Po艂udniowej po dzi艣 dzie艅 istnieje
zwyczaj zaznaczania na 艣ci臋tym drzewie
fazy ksi臋偶yca. Tak偶e w naszych
ludowych przypowie艣ciach zaleca si臋
niekt贸re ro艣liny zbiera膰 w nocy,
dok艂adnie - o p贸艂nocy, przy ksi臋偶ycu
wschodz膮cym, ksi臋偶ycu ubywaj膮cym lub w
noc bezksi臋偶ycow膮. Wskaz贸wek tych nie
nale偶y lekcewa偶y膰, gdy偶 s膮 one
sprawdzone przez wielowiekowe
do艣wiadczenie.
I jeszcze jedna rada. Kto chce zaj膮膰
si臋 zbiorem ro艣lin leczniczych,
powinien zaopatrzy膰 si臋 w kolorowy
atlas tych ro艣lin, je艣li tylko b臋dzie
dost臋pny w sprzeda偶y.


Kalendarz zbioru ro艣lin leczniczych
(Znak + przy nazwie ro艣liny oznacza,
i偶 jest truj膮ca.)


Stycze艅 i luty. Mech islandzki,
偶ywica sosnowa, jemio艂a d臋bowa.

Marzec i kwiecie艅. Mech islandzki,
偶ywica sosnowa. Kora: kruszyny,
czarnego bzu, wilczego 艂yka, d臋bu,
szak艂aka. Kwiat: podbia艂u, tarniny,
fio艂ka wonnego. K艂膮cza: perzu, turzycy
piaskowej, paprotki pospolitej.
P膮czki: brzozy, sosny, topoli. Korzenie
i roz艂ogi: biedrze艅ca pospolitego,
dziewi臋膰si艂u, dzi臋gla lekarskiego,
kopytnika, koz艂ka lekarskiego
(waleriany), lukrecji, 艂opianu, mydlika
lekarskiego, paproci samczej,
pietruszki siewnej, podr贸偶nika,
+przest臋pu, prawo艣lazu, wil偶yny
ciernistej.
Ziele: +mi艂ka wiosennego, +sasanki
dzwonkowej.

Maj. Kwiat: bobrka tr贸jlistnego,
jasnoty bia艂ej, pierwiosnka
lekarskiego,
tarniny. Kora: kruszyny, d臋bu,
+wilczego 艂yka.
Li艣cie: rosiczki okr膮g艂olistnej
(tylko z hodowli, bowiem ro艣lina ta
znajduje si臋 pod ochron膮), barwinku,
brzozy, m膮cznicy lekarskiej, 艣lazu
le艣nego. Roz艂ogi: perzu, turzycy
piaskowej.

Czerwiec. G膮bka rzeczna, k艂膮cze
tataraku. Kwiat: akacji bia艂ej,
czarnego
bzu, chabru, jasnoty bia艂ej,
kasztanowca, krwawnika, lipy, malwy
czarnej,
pokrzywy, rumianku lekarskiego. Ziele:
dziurawca lekarskiego, dymnicy
lekarskiej, macierzanki, og贸recznika,
pio艂unu, podr贸偶nika lekarskiego,
rdestu ptasiego, skrzypu polnego,
艣wietlika lekarskiego. Li艣cie: +bagna,
bobrka tr贸jlistnego, czarnego bzu,
babki lancetowatej, krwawnika, lulka
czarnego, mi臋ty k臋dzierzawej, mi臋ty
pieprzowej, +naparstnicy, orzecha
w艂oskiego, podbia艂u, m膮cznicy
lekarskiej, +pokrzyku, czarnej
porzeczki,
pokrzywy. Owoce: malin, poziomek,
jagody czarnej.

Lipiec. G膮bka rzeczna, k艂膮cza
tataraku. Kwiat: akacji bia艂ej,
czarnego
bzu, chabru, dziewanny, krwawnika,
kocanki piaskowej, lawendy, lipy, malwy
czarnej, 艣lazu lekarskiego, rumianku
lekarskiego. Li艣cie: +bielunia,
czarnego bzu, +bagna, mi臋ty
k臋dzierzawej, mi臋ty pieprzowej,
+naparstnicy
purpurowej, orzecha w艂oskiego,
podbia艂u, pokrzyku, 艣lazu lekarskiego,
sza艂wii. Ziele: bukwicy lekarskiej,
bylicy pospolitej, bratk贸w polnych,
dymnicy lekarskiej, dziurawca, lebiodki
pospolitej, macierzanki, nostrzyka
偶贸艂tego, og贸recznika lekarskiego,
po艂onicznika g艂adkiego, pio艂unu,
艣wietlika lekarskiego, szanty,
tymianku, skrzypu polnego. Nasiona:
gorczycy
bia艂ej i czarnej, kopru w艂oskiego,
kminku, kolendry, any偶u. Owoce maliny.

Sierpie艅. G膮bka rzeczna. Korzenie:
+pokrzyku, mydlika, rzewienia. Kwiat:
malwy czarnej, jasnoty bia艂ej,
nagietka, dziewanny. Li艣cie: babki
szerokolistnej, +bielunia, fio艂ka,
majeranku, mi臋ty k臋dzierzawej, mi臋ty
pieprzowej, orzecha w艂oskiego, melisy,
+pokrzyku, pokrzywy, podbia艂u,
krwawnika.
Nasiona: any偶u, kopru w艂oskiego,
pietruszki, kolendry, gorczycy bia艂ej,
gorczycy czarnej, szyszki chmielu.
Ziele: witu艂ki lekarskiej, bylicy
pospolitej, macierzanki, naw艂oci
pospolitej, rdestu ptasiego, 艣wietlika
lekarskiego, lebiodki pospolitej,
po艂onicznika nagiego. K艂膮cza perzu i
tataraku.

Wrzesie艅. Li艣cie: m膮cznicy,
+bielunia. Korze艅: 艂opianu, bylicy,
biedrze艅ca, wil偶yny, +przest臋pu, koz艂ka
lekarskiego, dzi臋gla, +pokrzyku,
艣lazu lekarskiego, 偶ywokostu
lekarskiego. K艂膮cza perzu. Nasiona:
kopru
w艂oskiego, kozieradki, +bielunia.

Pa藕dziernik. Li艣cie: m膮cznicy, fio艂ka
wonnego. Mech islandzki. Jagody
ja艂owca. 呕o艂臋dzie d臋bowe. Korzenie:
koz艂ka lekarskiego, mydlnika
lekarskiego, pietruszki siewnej,
艂opianu, 艣lazu lekarskiego, +pokrzyku,
wil偶yny, +przest臋pu, dzi臋glu, 偶ywokostu
lekarskiego, goryczki, biedrze艅ca
pospolitego.

Listopad, grudzie艅. Jagody: ja艂owca,
jarz臋biny. Mech islandzki. 呕ywica
sosnowa. Jemio艂a d臋bowa.

Uwaga! Nie nale偶y zbiera膰 ro艣lin
leczniczych w pobli偶u dr贸g
komunikacyjnych, z kt贸rych korzystaja
pojazdy nap臋dzane benzyn膮 lub olejem
nap臋dowym.


Suszenie i przechowywanie

Prawid艂owe zebranie ro艣lin
leczniczych to dopiero po艂owa pracy,
suszenie
ich bowiem nie jest spraw膮 tak prost膮,
jak mog艂oby si臋 wydawa膰. Przede
wszystkim nie wolno zi贸艂 suszy膰 na
s艂o艅cu, gdy偶 trac膮 naturaln膮 barw臋 i
znaczn膮 ilo艣膰 czynnych substancji. W
pierwszej fazie suszenia rozk艂adamy je
wprawdzie na s艂o艅cu, ale na kr贸tko, aby
tylko przywi臋d艂y, po czym
przenosimy w cie艅, najlepiej w
przewiewne, os艂oni臋te dachem miejsce
(weranda, wiata). Trzeba je te偶
posegregowa膰. Ro艣lin truj膮cych nie
powinno
si臋 suszy膰 razem z nietruj膮cymi, a
korzeni i k艂膮czy aromatycznych z
korzeniami i k艂膮czami pozbawionymi
zapachu.
Dobrze wysuszone cz臋艣ci ro艣lin
powinny mie膰 nast臋puj膮ce cechy:
kwiaty - twarde w dotyku, przy lekkim
nacisku rozpadaj膮 si臋 na cz臋艣ci
sk艂adowe, barwa nieco ciemniejsza od
naturalnej;
li艣cie - skr臋cone, krusz膮 si臋 z
艂atwo艣ci膮, w wi臋kszo艣ci przypadk贸w
barwa
nie zmieniona;
sk艂adniki pruszu - li艣cie i kwiaty
krusz膮 si臋 z 艂atwo艣ci膮, 艂odygi za艣
艂ami膮 si臋 przy delikatnym nacisku;
korzenie i k艂膮cza -mocno zmarszczone,
barwa ciemna, 艂ami膮 si臋 przy
naci艣ni臋ciu, grubsze z nich nie trac膮
swego kszta艂tu, p臋kaj膮 z trzaskiem,
wydzielaj膮c przy tym bia艂y py艂;
owoce - mocno zmarszczone, barwa
ciemna, przy 艣ci艣ni臋ciu nie
odkszta艂caj膮
si臋 i nie barwi膮 r膮k, nasiona wysypuj膮
si臋 艂atwo;
kora i p膮czki - zewn臋trznie niemal
nie zmienione, kora 艂amie si臋 z lekkim
chrz臋stem, p膮czki za艣 rozsypuj膮 si臋
przy delikatnym nawet zgniataniu.
Nale偶y skrupulatnie przestrzega膰
zasad przechowywania suszonych ro艣lin.
Nie nadaj膮 si臋 do tego du偶e worki, gdy偶
susz mo偶e si臋 w nich zaparzy膰 i
b臋dzie niezdatny do u偶ytku. Najlepiej
przechowywa膰 go w blaszanych puszkach
lub skrzynkach, w dobrze
przewietrzanych pomieszczeniach. Okres
przydatno艣ci surowca - od roku do kilku
lat.


Przygotowywanie lek贸w
zio艂owych (i innych
lek贸w naturalnych)


Najskuteczniejszym lekiem zio艂owym s膮
suszone ro艣liny starte na proszek,
ale w takiej postaci podawa膰 mo偶na
tylko niekt贸re. Najcz臋艣ciej stosowan膮
form膮 takiego leku s膮 napary z
mieszanek zio艂owych (inaczej: herbaty
czy
herbatki zio艂owe), w kt贸rych czynne
substancje, zawarte w ro艣linach
leczniczych, zachowane s膮 do艣膰 dobrze.


Napary, czyli herbatki zio艂owe

Do parzenia najlepiej u偶ywa膰 dobrze
nagrzanego glinianego naczynia.
Wsypuje si臋 do niego odpowiedni膮 ilo艣膰
zi贸艂 - na fili偶ank臋 wody szczypt臋, a
do ok艂ad贸w i p艂uka艅 30_40 gram贸w na p贸艂
litra wody - i zalewa wrz膮c膮,
mi臋kk膮 wod膮. Naczynie przykrywa si臋
szczelnie i stawia na 15 minut w
ciep艂ym miejscu (na blasze kuchni z
dala od ognia, na p艂ytce na male艅kim
gazie albo na s艂o艅cu). Po up艂ywie tego
czasu p艂yn nale偶y przecedzi膰.
Drugi spos贸b parzenia polega na tym,
偶e zio艂a zalewa si臋 zimn膮 wod膮,
pozostawia pod przykryciem w ciep艂ym
miejscu (obok pieca czy kaloryfera lub
nawet na s艂o艅cu) na 12 godzin, a
dopiero potem doprowadza si臋 na chwil臋
do
wrzenia i odcedza. Je偶eli zaparzone
zio艂a zawieraj膮 艣luz, garnek z naparem
musi jeszcze 20 minut sta膰 w cieple, a
potem 6 godzin w temperaturze
pokojowej; przez ten czas kilkakrotnie
mieszamy p艂yn.
Taka g臋sta herbata zio艂owa znakomicie
leczy katar dr贸g oddechowych i
niedyspozycje narz膮d贸w trawiennych.
Je偶eli chcemy, by chory po wypiciu
naparu spoci艂 si臋, dolewamy do herbaty
bia艂e wino (lub czerwone, gdy chory
ma rozwolnienie) i zagotowujemy. W tym
przypadku, a tak偶e w bezgor膮czkowych
przezi臋bieniach, chory musi pi膰 herbat臋
gor膮c膮. We wszystkich innych -
ch艂odn膮, ale nie zimn膮.
Do herbaty zio艂owej nie dodajemy
cukru. Je偶eli ma niemi艂y smak, mo偶emy
j膮
pos艂odzi膰 miodem pszczelim.
Dla os贸b doros艂ych za dzienn膮 porcj臋
naparu uwa偶a si臋 2 fili偶anki; dla
os贸b od 15 do 20 lat - dwie trzecie tej
racji; dzieci od 7 do 14 lat
powinny wypija膰 1 fili偶ank臋, m艂odsze -
od 4 do 7 lat - dwie trzecie
fili偶anki, a najm艂odsze - do czterech
lat - p贸艂 fili偶anki.
Dzienn膮 porcj臋 naparu nale偶y popija膰
przez ca艂y dzie艅 drobnymi 艂ykami.
Je偶eli przeprowadzamy kuracj臋 zio艂ow膮
przez d艂u偶szy czas, wskazane jest
co tydzie艅 lub dwa zmienia膰 gatunki
zi贸艂. D艂ugie bowiem u偶ywanie tej samej
mieszanki sprawia, 偶e organizm przywyka
do niej i jej lecznicze dzia艂anie
zanika.
Kor臋, korzenie i k艂膮cza zawsze
zalewamy najpierw zimn膮 wod膮, stawiamy
na
12 godzin w ciep艂ym miejscu, gotujemy
przez 30 minut i odcedzamy.


Olejek dziurawcowy

Sze艣膰 艂y偶ek sto艂owych 艣wie偶ych
kwiat贸w dziurawca mia偶d偶ymy lekko, a偶
poka偶e si臋 czerwonawy sok, zalewamy w
s艂oju 0,5 litra oliwy z oliwek i
pozostawiamy na s艂o艅cu przez 10 dni
(oliwa nabierze wtedy czerwonego
koloru). Do s艂oja dok艂adamy tak膮 sam膮
co poprzednio porcj臋 zmia偶d偶onych
kwiat贸w dziurawca. Czynno艣膰 t臋
powtarzamy co 10 dni jeszcze 3_4 razy,
dop贸ki oliwa nie zrobi si臋
ciemnoczerwona.
Olejek dziurawcowy ma bardzo szerokie
zastosowanie. Leczy zaburzenia
pracy 偶o艂膮dka, stany zapalne narz膮d贸w
wewn臋trznych, zapalenie 偶y艂 i staw贸w,
pod jego wp艂ywem mijaj膮 kolki, sprzyja
szybkiemu zamykaniu si臋 ran i
wrzod贸w, koi b贸le spowodowane
oparzeniami sk贸ry.


Syropy zio艂owe i zio艂owo_owocowe

Na dno czystego i suchego s艂oja
sypiemy warstw臋 cukru kryszta艂u,
nast臋pnie warstw臋 艣wie偶ych, czystych
li艣ci, kwiat贸w lub jag贸d, na nie za艣
znowu warstw臋 cukru, i tak na przemian
do 0,75 wysoko艣ci s艂oja (mo偶na te偶
jedn膮 warstw臋 li艣ci, drug膮 kwiat贸w, a
trzeci膮 jag贸d). Na zako艅czenie
wszystko dobrze ugniatamy, wsypujemy
jeszcze jedn膮 warstw臋 cukru i
przykrywamy s艂贸j szklan膮 pokrywk膮. Po 2
tygodniach uzyskujemy g臋sty syrop,
kt贸ry mo偶na przechowywa膰 latami w
ch艂odnym miejscu. W celu sporz膮dzenia
napoju leczniczego do fili偶anki gor膮cej
wody dodajemy 1 艂y偶eczk臋 syropu.


Powide艂ka

Ten rodzaj lek贸w zio艂owych jest ju偶
dzisiaj zapomniany, lecz warto go
przypomnie膰, gdy偶 jest bardzo
skuteczny, a w dodatku 艂atwy do
przygotowania. Odpowiedni膮 porcj臋 mocno
sproszkowanych zi贸艂 mieszamy
dok艂adnie z miodem pszczelim, a偶
powstanie g臋sta masa. Przechowujemy je
w
ch艂odnym miejscu. Na raz za偶ywamy p贸艂
艂y偶eczki 3 razy dziennie.


Soki ro艣linne

Soki z ro艣lin leczniczych stosujemy w
przezi臋bieniach, chorobach 偶o艂膮dka
i jelit, a tak偶e w celu uregulowania
przemiany materii. W warunkach
domowych 艣wie偶e soki uzyskujemy z
rozdrobnionych cz臋艣ci ro艣lin, 艣wie偶ych
owoc贸w, korzeni i k艂膮czy po
przepuszczeniu ich przez maszynk臋 do
mielenia
mi臋sa lub sokowir贸wk臋. Wodnist膮 miazg臋
wy偶ymamy przez g臋sto tkane p艂贸tno.
Do pozosta艂ej po wyci艣ni臋ciu masy
dodajemy niewielk膮 ilo艣膰 wody i jeszcze
raz wy偶ymamy. Sok zawiera wszystkie
rozpuszczalne w wodzie cz臋艣ci sk艂adowe
ro艣liny. Chorym cierpi膮cym na zapalenie
艣luz贸wki 偶o艂膮dka i jelit nale偶y
podawa膰 sok wymieszany ze 艣wie偶ym
wywarem z ry偶u lub p艂atk贸w owsianych.
艢wie偶e soki ro艣linne zawieraj膮 zestaw
witaminy B, witamin臋 C, sole
偶elaza, wapno, w臋glowodany.


Ma艣ci

Na s艂abym ogniu roztapiamy wazelin臋 i
dodajemy do niej zio艂a utarte na
py艂. Je偶eli ma艣膰 jest zbyt g臋sta,
dolewamy troch臋 oliwy, a gdy za rzadka,
dodajemy wosku pszczelego.
Przechowujemy w ch艂odnym miejscu.


Proszki


Proszek z w臋gla drzewnego
Najlepszy w臋giel drzewny otrzymuje
si臋 z drewna lipowego. Kawa艂ki drewna
nale偶y spali膰 w piecu, a kiedy ulegn膮
zw臋gleniu, wyj膮膰 i pola膰 wod膮, potem
dobrze wysuszy膰 i ut艂uc na proszek.
Jest on skuteczny we wszystkich
dolegliwo艣ciach uk艂adu trawiennego:
u艂atwia prac臋 偶o艂膮dka, 艂agodzi
zaburzenia jelit i r贸偶ne dolegliwo艣ci
w膮troby; stanowi te偶 du偶膮 pomoc w
leczeniu gru藕licy p艂uc. Cierpi膮cy na te
choroby powinni wypija膰 dziennie 2
fili偶anki 艣wie偶ego mleka (ewentualnie
os艂odzonego miodem) zmieszanego z 2
艂y偶eczkami proszku z w臋gla drzewnego;
r贸wnie偶 w tej postaci zaleca si臋
przyjmowa膰 proszek chorym na w膮trob臋.
Inny spos贸b to za偶ywanie 2 razy
dziennie po 1 艂y偶eczce do kawy proszku
i popijanie przegotowan膮 wod膮.

Proszek kostny czarny
Grub膮 ko艣膰 bydl臋c膮 pali si臋 w piecu
dop贸ty, dop贸ki si臋 nie zw臋gli,
nast臋pnie t艂ucze si臋 i uciera w
mo藕dzierzu, a na koniec przesiewa.
Otrzymany w ten spos贸b proszek jest
艣rodkiem wzmacniaj膮cym, a wi臋c bardzo
wskazanym dla rekonwalescent贸w, a tak偶e
dla s艂abowitych dzieci, zw艂aszcza
choruj膮cych na krzywic臋. Za偶ywa si臋 go
codziennie - po 膰wier膰 艂y偶eczki do
kawy w wodzie lub po偶ywieniu.

Proszek kostny bia艂y
Grub膮 ko艣膰 bydl臋c膮 trzyma si臋 na
silnym ogniu tak d艂ugo, a偶 si臋 spali na
bia艂y kolor. Nast臋pnie rozbija si臋 j膮
na kawa艂eczki, gniecie i uciera w
mo藕dzierzu, a wreszcie przesiewa.
Proszek podaje si臋 chorym cierpi膮cym na
zaburzenia uk艂adu trawiennego lub
krwiono艣nego, w takich samych ilo艣ciach
jak proszek czarny.

Proszek kostny siwy
Jest to mieszanka proszku czarnego i
bia艂ego, w proporcji 1:1, kt贸ra
dzia艂a wzmacniaj膮co i przy艣piesza
powr贸t do zdrowia rekonwalescentom.
Dawkowanie i spos贸b za偶ywania taki sam
jak proszk贸w czarnego i bia艂ego.

Proszek ze skorupek jaj
Sparzone wrz膮tkiem skorupki jaj
suszymy, jak najdrobniej t艂uczemy w
mo藕dzierzu i przesiewamy przez g臋ste
sito. Otrzymujemy w ten spos贸b
naturalne, 艂atwo przyswajalne wapno.
Zaleca si臋 je osobom cierpi膮cym na
chroniczny katar 偶o艂膮dka i jelit,
nadkwasot臋, dolegliwo艣ci w膮troby,
zaparcia, wypadanie z臋b贸w lub w艂os贸w;
dzia艂a tak偶e wzmacniaj膮co na uk艂ad
kostny. Codziennie, na czczo, chory
za偶ywa p贸艂 艂y偶eczki do kawy proszku.
Taka kuracja wapniowa powinna trwa膰 21
dni.


Jak leczy膰 najskuteczniej



Choroby dr贸g oddechowych

Skuteczno艣膰 leczenia zio艂ami zale偶y
przede wszystkim od w艂a艣ciwej
diagnozy choroby. Nie wystarczy tu
okre艣li膰 rodzaj choroby. Na przyk艂ad w
przypadku zapalenia oskrzeli nale偶y
stwierdzi膰, czy stan jest ostry czy
chroniczny, czy charakteryzuje si臋
silnym wydzielaniem 艣luzu czy jego
brakiem, czy 艣luz jest g臋sty czy
rzadki, czy chory 艂atwo go wykrztusza
czy
te偶 nie. W przypadku, z ostrego lub
chronicznego zapalenia oskrzeli z g臋st膮
wydzielin膮 trzeba podawa膰 choremu
zi贸艂ka dzia艂aj膮ce wykrztu艣nie - przede
wszystkim tymianek pospolity i
macierzank臋 piaskow膮. W zapaleniu
oskrzeli
bez wydzielania 艣luzu wskazane s膮
korzenie mydlnicy lekarskiej,
pierwiosnka
lekarskiego i fio艂ka pachn膮cego;
dodatkowo - owoc any偶u lub kopru
w艂oskiego.
Przeciwko kaszlowi stosuje si臋 przede
wszystkim jask贸艂cze ziele. Je偶eli
kaszel powoduje b贸l w klatce
piersiowej, kt贸remu towarzyszy
krwawienie z
oskrzeli, zaleca si臋 zio艂a zawieraj膮ce
艣luz - korze艅 prawo艣lazu
lekarskiego, li艣cie 艣lazu dzikiego,
kwiat dziewanny kutnerowej. Dobrze te偶
dzia艂aj膮 m艂ode p膮czki sosny i owoc
ja艂owca (maj膮 one r贸wnie偶 w艂a艣ciwo艣ci
dezynfekuj膮ce).
Zmieniona przez chorob臋 艣luz贸wka dr贸g
oddechowych szybciej si臋 regeneruje
dzi臋ki kwiatom rumianku i krwawnika; w
takich przypadkach mo偶na te偶
stosowa膰 korze艅 pi臋ciornika g臋siego,
kt贸ry dzia艂a przeciwzapalnie.
W przypadku bronchitu po艂膮czonego z
astm膮 oskrzelow膮 skuteczne jest
jask贸艂cze ziele, kt贸rego alkaloidy
dzia艂aj膮 przeciwskurczowo. W przypadku
za艣 kokluszu - rosiczka okr膮g艂olistna i
tymianek pospolity; wed艂ug wielu
praktyk贸w rosiczka leczy skutecznie
nawet taki koklusz, kt贸ry nie poddaje
si臋 innym 艣rodkom.
W niekt贸rych chorobach narz膮d贸w
oddechowych wskazane s膮 zio艂a
zawieraj膮ce
krzem - skrzyp polny, poziewnik blady,
rdest ptasi, miodunka lekarska - w
po艂膮czeniu z surowcami ro艣linnymi
zawieraj膮cymi witamin臋 C (owoc
jarz臋biny,
g艂贸g, owoc dzikiej r贸偶y).
A oto przyk艂ady kilku mieszanek
zio艂owych, sprawdzonych zw艂aszcza w
leczeniu chor贸b oskrzeli (ostre i
chroniczne zapalenie) oraz p艂uc
(rozedma
i w艂贸knikowe zapalenie):
- 3 艂y偶ki sto艂owe korzenia
prawo艣lazu, po 1 艂y偶ce korzenia
lukrecji i
li艣ci podbia艂u, po 1 ly偶eczce do
herbaty kwiatu dziewanny i owocu kopru
w艂oskiego;
- po 1 艂y偶eczce ziela nostrzyka i
tymianku, owocu kopru w艂oskiego i li艣ci
mi臋ty, po 1 艂y偶ce sto艂owej li艣ci babki,
korzenia prawo艣lazu i lukrecji, po
2 艂y偶ki ziela p艂ucnika i li艣ci podbia艂u;
- po 2 艂y偶ki ziela szanty, li艣ci
babki, kwiatu pierwiosnka, ziela
przetacznika;
- 1 艂y偶ka li艣ci podbia艂u, 2 艂y偶ki
li艣ci babki, 3 艂y偶ki ziela skrzypu, 4
艂y偶ki kwiatu pierwiosnka;
- po 1 艂y偶ce owocu any偶u i kopru
w艂oskiego, korzenia pierwiosnka i
lukrecji, ziela poziewnika bladego,
li艣ci podbia艂u i mchu islandzkiego.
Ka偶d膮 mieszank臋 przygotowuje si臋 tak
samo. Wszystkie sk艂adniki nale偶y
dobrze rozdrobni膰 i wymiesza膰, 1 p艂ask膮
艂y偶k臋 sto艂ow膮 mieszanki zala膰 1
szklank膮 zimnej wody, a po 2 godzinach
gotowa膰 przez kilka minut, po czym
przecedzi膰. Napar nale偶y pi膰 ma艂ymi
艂ykami przez ca艂y dzie艅.
Ulg膮 dla chorych cierpi膮cych na
uporczywe kaszle, zapalenie oskrzeli i
bronchit s膮 kompresy rozgrzewaj膮ce lub
nacieranie piersi specjalnym p艂ynem
zio艂owym. Mo偶na go sporz膮dzi膰 domowym
sposobem, je艣li tylko dysponuje si臋
olejkami: sosnowym, eukaliptusowym,
lawendowym i sza艂wiowym (po p贸艂
艂y偶eczki do herbaty) oraz kamforowym (2
艂y偶ki sto艂owe). 10 kroplami tej
mieszanki naciera si臋 codziennie rano
piersi, dop贸ki choroba nie minie.
W przypadku chor贸b nosa - katar,
nie偶yt, zapalenie 艣luz贸wki, wrzody,
wypryski - nale偶y przemywa膰 ten narz膮d
ciep艂ym naparem z kwiatu rumianku (1
艂y偶ka sto艂owa suszu zalana 1 szklank膮
wrz膮tku). W przypadku szczeg贸lnie
g臋stej wydzieIiny dobrze jest p艂uka膰
nos i gard艂o ciep艂ym wywarem z
korzenia mydlnicy (1 艂y偶k臋 suszu zalewa
si臋 1 szklank膮 przegotowanej
ch艂odnej wody, a po 8 godzinach
zagotowuje). Du偶膮 ulg臋 przy katarze
przynosi w膮chanie mieszanki z ziela
bukwicy i ruty oraz korzenia kopytnika
lekarskiego, utartych na proszek (po 1
艂y偶ce sto艂owej ka偶dego).
W anginie, zapaleniu gard艂a,
zapaleniu krtani nale偶y kilka razy
dziennie
p艂uka膰 gard艂o ciep艂ym wywarem z kwiatu
rumianku lub li艣ci sza艂wii (1 艂y偶ka
sto艂owa suszu na 1 szklank臋 wrz膮tku)
albo te偶 ciep艂ym naparem z kwiatu
rumianku, li艣ci sza艂wii i ziela rzepiku
(po 1 艂y偶ce), przyrz膮dzonym w ten
spos贸b, 偶e 1 艂y偶eczk臋 do herbaty
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮cej
wody. W zapaleniu krtani szczeg贸lnie
pomocne jest p艂ukanie gard艂a ciep艂ym
wywarem z li艣ci malin (2 艂y偶ki) oraz
ziela prawo艣lazu, li艣ci podbia艂u i
li艣ci sza艂wii (po p贸艂 艂y偶ki) - 3 艂y偶ki
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku - a tak偶e naparem z k艂膮czy
tataraku (1 艂y偶eczk臋 do herbaty suszu
zalewa si臋 1 szklank膮 zimnej wody i po
5 godzinach zagotowuje). Ten ostatni
napar jest te偶 bardzo pomocny w
zapaleniach dzi膮se艂; nale偶y wtedy
p艂uka膰
nim jam臋 ustn膮.
W wielu chorobach dr贸g oddechowych,
mi臋dzy innymi w tak zwanych zwyk艂ych
przezi臋bieniach, du偶膮 rol臋 odgrywaj膮
艣rodki napotne. Medycyna naturalna
proponuje r贸偶ne mieszanki zio艂owe,
kt贸re t臋 funkcj臋 spe艂niaj膮. Przyrz膮dza
si臋 je nast臋puj膮co: 1 艂y偶k臋 sto艂ow膮
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku, odstawia pod przykryciem na 15
minut i odcedza. Napar pije si臋
gor膮cy, 2_3 fili偶anki dziennie.
A oto sk艂ad mieszanek:
- kwiaty tarniny, dziewanny,
rumianku, lipy, bzu czarnego i kora
wierzbowa (po 2 艂y偶ki sto艂owe);
- korze艅 lukrecji (4 艂y偶ki), kwiat
lipy (6 艂y偶ek);
- kwiaty rumianku i bzu czarnego (po
2 czubate 艂y偶ki);
- kwiaty bzu czarnego, rumianku, lipy
i li艣cie mi臋ty pieprzowej (po 3
艂y偶ka).
Z kolei w leczeniu gru藕licy idzie
niekiedy o to, by powstrzyma膰 nadmierne
wydzielanie potu, zw艂aszcza noc膮. Mo偶na
wtedy przeprowadzi膰 2_3 miesi臋czn膮
kuracj臋 zio艂ow膮, polegaj膮c膮 na piciu
1_3 fili偶anek ciep艂ego naparu
dziennie: z korzenia waleriany, li艣ci
sza艂wii, zielonej sk贸rki orzecha
w艂oskiego (po 2 czubate 艂y偶ki) i ziela
skrzypu (4 czubate 艂y偶ki) lub z
owocu any偶ku, li艣ci sza艂wii i ziela
krwawnika (po 2 艂y偶ki). Oba napary
przygotowuje si臋 tak samo: zio艂a miesza
si臋 dok艂adnie, po czym 1 艂y偶k臋
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮 wody i
gotuje przez 15 minut.
W b贸lach mi臋艣ni i ko艣ci wywo艂anych
przezi臋bieniem du偶膮 ulg臋 przynosz膮
kompresy z gorczycy. Sze艣膰 czubatych
艂y偶ek zmia偶d偶onych lub zmielonych
nasion gorczycy czarnej trzeba rozrobi膰
jak ciasto) zimn膮 wod膮, roz艂o偶y膰
cienk膮 warstw膮 na kawa艂ku p艂贸tna,
nakry膰 odpowiednim kawa艂kiem gazy,
przy艂o偶y膰 na chore miejsce i owin膮膰
flanel膮. Kompres nale偶y zdj膮膰 po 10_20
minutach, gdy sk贸ra mocno si臋
zaczerwieni je偶eli mamy stosowa膰
dzieciom,
gorczyc臋 nale偶y zmiesza膰 z m膮k膮).
Stosuje si臋 te偶 rozgrzewaj膮ce k膮piele
i kompresy na ko艅czyny z napar贸w
zio艂owych: z li艣ci rozmarynu (2 艂y偶ki),
kwiatu rumianku i zmia偶d偶onych
nasion gorczycy bia艂ej (4 艂y偶ki) lub z
li艣ci sza艂wii (4 艂y偶ki) i
zmia偶d偶onych nasion gorczycy bia艂ej (4
czubate 艂y偶ki). Oba napary
przygotowuje si臋 jednakowo: 2 艂y偶ki
mieszanki zalewa si臋 0,5 l ch艂odnej
wody, pozostawia na 20 minut i odcedza.


Choroby serca i uk艂adu kr膮偶enia

Leczenie naturalne tych chor贸b nale偶y
traktowa膰 jedynie jako pomocnicze.
W 偶adnym przypadku nie wolno nim
zast臋powa膰 kuracji przepisanej przez
lekarza. Dla cierpi膮cych na nerwic臋
serca wskazany jest napar z szyszek
chmielu, ziela krwawnika (po 2 czubate
艂y偶ki sto艂owe), korzenia waleriany i
li艣ci melisy (po 3 czubate 艂y偶ki); 1
czubat膮 艂y偶k臋 mieszanki zalewa si臋 1
szklank膮 wrz膮tku; przestudzon膮, popija
si臋 艂ykami przez ca艂y dzie艅.
W nerwowym ko艂ataniu serca zaleca si臋
pi膰 przed snem (powoli, 艂yk po
艂yku) napar z waleriany. Przyrz膮dza si臋
go nast臋puj膮co: 1 艂y偶k臋
rozdrobnionego korzenia zalewa si臋 rano
1 szklank膮 zimnej wody, a wieczorem
zagotowuje i przestudza.
Je艣li ko艂ataniu serca towarzyszy
bezsenno艣膰, nale偶y popija膰 kilkakrotnie
w ci膮gu dnia wywar z mieszanki z艂o偶onej
z korzenia waleriany, li艣ci melisy
(po 1 艂y偶ce) i ziela krwawnika (4
艂y偶ki). 2 艂y偶eczki mieszanki zalewa si臋
1
szklank膮 wody, odstawia na 3 godziny, a
nast臋pnie zagotowuje i przecedza.
Identycznie przyrz膮dza si臋 i za偶ywa
napar z mieszanki zio艂owej
szczeg贸lnie skutecznej w nerwicy serca
po艂膮czonej z zaburzeniami trawienia,
niepokojem i bezsenno艣ci膮. Mieszanka ta
sk艂ada si臋 z kwiatu rumianku i
konwalii (po 1 p艂askiej 艂y偶ce), owocu
kopru w艂oskiego (2 艂y偶ki), li艣ci
mi臋ty (3 艂y偶ki) oraz korzenia waleriany
(4 艂y偶ki).
Uspokajaj膮co i przeciwskurczowo
dzia艂a napar z mieszanki ziela
serdecznika (2 艂y偶ki), korzenia
waleriany, kwiatu lawendy, owocu kminku
i
kopru w艂oskiego (po 1 p艂askiej 艂y偶ce).
1 艂y偶k臋 mieszanki zalewa si臋 1
szklank膮 wrz膮cej wody, po zaparzeniu
dzieli si臋 j膮 na 3 porcje i wypija
(powoli, nie jednym haustem) w ci膮gu
dnia.
W zaburzeniach rytmu serca zaleca si臋
wypija膰 codziennie (po trochu, co
kilka godzin) szklank臋 wywaru z szyszek
chmielu, ziela szanty (po 1 艂y偶ce),
kwiatu g艂ogu (2 艂y偶ki) i ziela
serdecznika (3 艂y偶ki). Po wymieszaniu 2
czubate 艂y偶eczki do herbaty zi贸艂 zalewa
si臋 1 szklank膮 wrz膮tku na 30 minut.
Tak samo zaparza si臋 i za偶ywa herbat臋 z
ziela skrzypu i rdestu ptasiego (po
2 czubate 艂y偶ki) oraz kwiatu g艂ogu (4
艂y偶ki); jest bardzo pomocna w
niewydolno艣ci mi臋艣nia sercowego.
Cierpi膮cym na t臋 chorob臋 osobom
starszym
zaleca si臋 za偶ywanie rano i wieczorem
po 5 kropli wyci膮gu z kwiatu g艂ogu
(kupuje si臋 gotowy).

Przewlek艂e zmiany zapalne mi臋艣nia
sercowego, osierdzia, zastawek
sercowych

W tych chorobach serca i w ich
pochodnych -jak przede wszystkim
zwyrodnienie mi臋艣nia sercowego, wady
zastawek, zapalenie osierdzia,
niewydolno艣膰 i zw臋偶enie zastawki
dwudzielnej, niewydolno艣膰 zastawki
aorty,
zw臋偶enie aorty - medycyna naturalna
proponuje do wyboru a偶 siedem mieszanek
zio艂owych.
Rano i wieczorem nale偶y wypija膰 po
szklance naparu z ziela mi艂ka
wiosennego, 偶arnowca, ruty, li艣ci
rozmarynu i kwiatu lawendy (w r贸wnych
cz臋艣ciach); 1 艂y偶eczk臋 mieszanki zalewa
si臋 1 szklank膮 wrz膮tku.
Wywar z pozosta艂ych sze艣ciu mieszanek
popija si臋 w ci膮gu ca艂ego dnia
ma艂ymi 艂ykami - w sumie 1 szklank臋
dziennie.
W zwyrodnieniu mi臋艣nia sercowego
zaleca si臋 szczeg贸lnie herbat臋
sporz膮dzon膮 z ziela serdecznika i
pi臋ciornika g臋siego (po 2 艂y偶ki) oraz
li艣ci melisy (3 艂y偶ki); 2 czubate 艂y偶ki
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku i odstawia na 30 minut.
W niewydolno艣ci mi臋艣nia sercowego i
zaburzeniach trawiennych na tle
chor贸b serca pomocny jest napar z
kwiatu konwalii (1 p艂aska 艂y偶ka), owocu
kopru w艂oskiego (2 p艂askie 艂y偶ki),
li艣ci mi臋ty (3 p艂askie 艂y偶ki), korzenia
waleriany (4 p艂askie 艂y偶ki); 1 艂y偶k臋
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku.
Identycznie sporz膮dza si臋 trzy dalsze
herbaty: z kwiatu bzu czarnego i
arniki (po 2 p艂askie 艂y偶ki) oraz li艣ci
rozmarynu (2 czubate 艂y偶ki); z ziela
mi艂ka wiosennego, korzenia waleriany
(po 2 p艂askie 艂y偶ki) i li艣ci melisy (4
p艂askie 艂y偶ki); z korzenia wil偶yny,
ziela mi艂ka wiosennego, li艣ci brzozy
(po 2 p艂askie 艂y偶ki ka偶dego sk艂adnika).
Nale偶y je pi膰 we wszystkich wy偶ej
wymienionych chorobach serca.
R贸wnie szerokie zastosowanie ma napar
z kwiat贸w tarniny, wrzosu i g艂ogu,
z ziela serdecznika i krwawnika oraz z
korzenia lubczyku (po 1 艂y偶ce
sto艂owej wszystkich sk艂adnik贸w); 2
艂y偶eczki mieszanki gotuje si臋 przez 20
minut w 1 szklance wody.

Mia偶d偶yca t臋tnic, choroba
nadci艣nieniowa

Medycyna naturalna przewiduje tu a偶
siedem mieszanek zio艂owych. Spos贸b
przygotowania i u偶ycia czterech z nich
jest taki sam: 1 艂y偶k臋 mieszanki
zalewa si臋 1 szklank膮 zimnej wody,
odstawia na 3 godziny, potem gotuje
przez 5 minut i zn贸w odstawia - tym
razem na 15 minut; szklank臋 naparu
popija si臋 przez ca艂y dzie艅 ma艂ymi
艂ykami. S膮 to nast臋puj膮ce mieszanki:
- kwiat g艂ogu, ziele skrzypu i
jemio艂y, li艣cie barwinka (po 1 艂y偶ce)
oraz
ziele krwawnika (2 艂y偶ki);
- ziele krwawnika, jemio艂y i
morszczynu p臋cherzykowatego (po 3
艂y偶ki);
- ziele ruty, pi臋ciornika g臋siego,
jemio艂y, krwawnika i skrzypu (po 2
艂y偶ki);
- kwiat konwalii (1 艂y偶ka), li艣cie
melisy (2 艂y偶ki), ziele pi臋ciornika
g臋siego i ruty (po 3 艂y偶ki).
Podobnie przyrz膮dza si臋 pi膮t膮
mieszank臋, sk艂adaj膮c膮 si臋 z ziela ruty
i
macierzanki (po 1 艂y偶ce) oraz z li艣ci
melisy (3 p艂askie 艂y偶ki), ale inaczej
dawkuje: dziennie wypija si臋 1_2
fili偶anki naparu.
Sz贸st膮 herbat臋 zio艂ow膮 przygotowuje
si臋 najszybciej. Owoce kminku, ziele
ruty (po 1 p艂askiej 艂y偶ce), li艣cie
melisy, korze艅 waleriany (po 1 艂y偶ce),
kwiat g艂ogu i li艣cie barwinka (po 1
czubatej 艂y偶ce) oraz ziele jemio艂y (2
czubate 艂y偶ki) miesza si臋 dok艂adnie, po
czym 1 czubat膮 艂y偶eczk臋 do herbaty
owej mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku.
Ostatnia wreszcie mieszanka zio艂owa
dzia艂aj膮ca leczniczo w przypadku
mia偶d偶ycy i nadci艣nienia to owoce
kminku i li艣cie barwinka (po 1 p艂askiej
艂y偶ce), korze艅 waleriany, li艣cie melisy
(po 1 艂y偶ce), kwiat g艂ogu (2
p艂askie 艂y偶ki) i ziele jemio艂y (2
czubate 艂y偶ki); 1 czubat膮 艂y偶k臋 sto艂ow膮
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku
i odstawia pod przykryciem na 2
godziny, po czym przecedza; dziennie
nale偶y wypi膰 2 fili偶anki naparu.
W chorobie nadci艣nieniowej zaleca si臋
r贸wnie偶 jedzenie czosnku.


Choroby nerek i dr贸g moczowych

W leczeniu tych chor贸b zio艂a
odgrywaj膮 szczeg贸ln膮 rol臋. Wsp贸艂graj膮
bowiem
ze 艣rodkami farmakologicznymi, a nieraz
je zast臋puj膮. Tak przede wszystkim
mo偶na by okre艣li膰 moczop臋dne dzia艂anie
zi贸艂.

Choroby nerek

Dzia艂aj膮 moczop臋dnie i przynosz膮 ulg臋
w r贸偶nych schorzeniach nerek dwie
mieszanki, kt贸re przygotowuje si臋 tak
samo: 1 艂y偶k臋 sto艂ow膮 wymieszanych
zi贸艂 nale偶y zala膰 1 szklank膮 zimnej
wody, pozostawi膰 pod przykryciem na 6
godzin, a potem gotowa膰 przez 15 minut;
napar zaleca si臋 pi膰 kilka razy
dziennie po par臋 艂yk贸w na raz (w sumie
1_2 fili偶anki).
Sk艂ad mieszanek: ziele poziewnika
polnego i skrzypu (po 2 艂y偶ki) oraz
ziele rdestu ptasiego (4 艂y偶ki) albo
li艣cie m膮cznicy, ziele janowca
barwierskiego i rdestu ptasiego (po 2
艂y偶ki) oraz ziele skrzypu (4 艂y偶ki).
W zapaleniu nerek szczeg贸lnie
wskazane s膮 dwie mieszanki. Pierwsz膮,
sk艂adaj膮c膮 si臋 z siemienia lnianego (3
艂y偶ki), korzenia wil偶yny i li艣ci
brzozy (po 2 艂y偶ki), przyrz膮dza si臋 i
stosuje tak jak poprzednie. Drug膮
robi si臋 o wiele szybciej: ziele
przetacznika, janowca barwierskiego,
rdestu ptasiego, rzepiku i li艣ci brzozy
(po 1 艂y偶ce) miesza si臋 dok艂adnie,
po czym 1 艂y偶k臋 mieszanki zalewa si臋 1
szklank膮 wrz膮tku; dziennie wypija
si臋 2_3 fili偶anki naparu po p贸艂 lub
nawet mniej fili偶anki na raz.
W podostrym zapaleniu nerek
szczeg贸lnie leczniczo dzia艂a napar z
mieszanki ziela janowca barwierskiego,
siemienia lnianego (po 3 艂y偶ki) i
owocu ja艂owca (1 艂y偶ka); przygotowuje
si臋 go i stosuje jak poprzedni.
Identycznie przygotowuje si臋 napar
zalecany w przewlek艂ym zapaleniu
nerek: z mieszanki ziela przetacznika i
rdestu ptasiego (po 2 艂y偶ki) oraz
rzepiku (4 艂y偶ki); 1 fili偶ank臋 tego
naparu nale偶y wypija膰 rano przed
jedzeniem.
R贸wnie偶 tak samo przyrz膮dza si臋
jeszcze dwie herbaty zio艂owe. Pierwsza
to
mieszanka str膮czyn fasoli, li艣ci
czernicy, ziela krwawnika, kwiatu
tarniny
(po 1 艂y偶ce), ziela skrzypu i dziurawca
(po 2 艂y偶ki) - stosowana jest w
kamicy moczanowej; szklank臋 naparu
popija si臋 ma艂ymi 艂ykami przez ca艂y
dzie艅.
Druga to mieszanka li艣ci brzozy (3
czubate 艂y偶ki), owoc贸w r贸偶y i korzenia
wil偶yny (po 2 p艂askie 艂y偶ki) - zalecana
jest w puchlinie wodnej; szklank臋
naparu wypija si臋 w ci膮gu ca艂ego dnia.
Kamienie fosforanowe w nerkach pomaga
rozpuszcza膰 napar z korzenia
marzanny barwierskiej; 1 艂y偶k臋 sto艂ow膮
ziela zalewa si臋 1 szklank膮 zimnej
wody na 10 godzin, potem zagotowuje,
przecedza i wypija gor膮cy.

Choroby p臋cherza moczowego

Najbardziej uci膮偶liwe choroby
p臋cherza to bakteriomocz i zapalenie
p臋cherza. Szczeg贸lnie wskazane s膮 w
tych przypadkach nast臋puj膮ce napary,
kt贸re przygotowuje si臋 identycznie (1
艂y偶k臋 sto艂ow膮 mieszanki zalewa si臋 1
szklank膮 zimnej wody, pozostawia pod
przykryciem na 6 godzin, a potem
gotuje przez 15 minut) i popija 艂ykami
w ci膮gu ca艂ego dnia:
- z li艣ci brzozy i m膮cznicy, ze
s艂upk贸w kukurydzianych, korzeni
lukrecji
i k艂膮czy perzu (po 2 p艂askie 艂y偶ki
sto艂owe ka偶dego sk艂adnika);
- z korzenia prawo艣lazu, li艣ci
m膮cznicy, przetacznika i sza艂wii (po 2
p艂askie 艂y偶ki) oraz z ziela skrzypu (4
p艂askie 艂y偶ki);
- z ziela po艂onicznika, owocu
pietruszki (po 2 p艂askie 艂y偶ki) i li艣ci
m膮cznicy (4 czubate 艂y偶ki);
- z korzenia lubczyka, owocu
pietruszki (po 1 p艂askiej 艂y偶ce), li艣ci
brzozy i owoc贸w ja艂owca (po 2 czubate
艂y偶ki).
Dwie ostatnie mieszanki zaleca si臋
przede wszystkim w przypadku
zasadowego odczynu moczu.
Kolejne mieszanki zio艂owe pomagaj膮
przede wszystkim w r贸偶nych
trudno艣ciach i komplikacjach z
oddawaniem moczu.
W skurczach p臋cherza i zatrzymaniu
moczu nale偶y pi膰 napar z korzenia
waleriany, li艣ci melisy (po 2 p艂askie
艂y偶ki), ziela pi臋ciornika g臋siego i
ruty (po 2 czubate 艂y偶ki) -1 艂y偶k臋
sto艂ow膮 mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku; po zaparzeniu ca艂膮 porcj臋
ciep艂ych zi贸艂ek wypija si臋 na raz.
Przy wzmo偶onym parciu na mocz noc膮
dobrze jest wypija膰 w ci膮gu dnia
ma艂ymi 艂ykami 1 szklank臋 naparu z
mieszanki ziela wrzosu i naw艂oci,
str膮czyn fasoli, korzenia lubczyku,
szyszek chmielu (po 1 艂y偶ce), owocu
pietruszki, ziela skrzypu (po 2 艂y偶ki);
1 艂y偶k臋 sto艂ow膮 mieszanki zalewa
si臋 szklank膮 wrz膮tku i trzyma pod
przykryciem do zaparzenia.
U艂atwia oddawanie moczu mieszanka: ze
str膮czyn fasoli, kwiatu tarniny,
k艂膮czy tataraku, ziela skrzypu, owoc贸w
ja艂owca (po 1 艂y偶ce ka偶dego
sk艂adnika) i li艣ci m膮cznicy (2 艂y偶ki);
4 艂y偶ki sto艂owe wymieszanych zi贸艂
zalewa si臋 1 litrem wrz膮tku, przykrywa
i po wystygni臋ciu wypija na raz ca艂膮
porcj臋.
Reakcja organizmu jest
natychmiastowa, trzeba jednak jak
najd艂u偶ej
powstrzymywa膰 oddanie moczu;
jednocze艣nie nale偶y zrobi膰 sobie gor膮c膮
nasiad贸wk臋.
Podobnie, a jednocze艣nie napotnie
dzia艂a napar z li艣ci je偶yny, kwiat贸w
bzu czarnego, rumianku i lipy, ziela
dziurawca (po 2 czubate 艂y偶ki ka偶dego
sk艂adnika); 1 艂y偶k臋 mieszanki zalewa
si臋 1 szklank膮 wrz膮tku, a kiedy zi贸艂ka
ostygn膮, trzeba je przecedzi膰 i wypi膰
duszkiem (wieczorem) 2 fili偶anki.

Kamica nerkowa, kamica moczowod贸w i
p臋cherza moczowego

Wi臋kszo艣膰 napar贸w z mieszanek
zio艂owych zalecanych w tych chorobach
przygotowuje si臋 podobnie: 1 艂y偶k臋
sto艂ow膮 dobrze wymieszanych zi贸艂 zalewa
si臋 1 szklank膮 wrz膮tku, odstawia pod
przykryciem do ostygni臋cia - na 30
minut, a nast臋pnie przecedza. Oto
najbardziej wypr贸bowane mieszanki:
- li艣cie bluszczyka, kurdybanku,
rozmarynu i m膮cznicy, ziele skrzypu,
korze艅 lukrecji (po 1 艂y偶ce ka偶dego
sk艂adnika), owoce kminku i ja艂owca (po
1 p艂askiej 艂y偶ce sto艂owej) - 2
fili偶anki naparu nale偶y wypi膰
wieczorem,
przed snem;
- owoce any偶ku i pietruszki (po 4
艂y偶ki), ziele tasznika, owoce ja艂owca,
li艣cie m膮cznicy, korzenie wil偶yny,
lubczyka i mniszka (po 1 czubatej
艂y偶ce)
- dawkuje si臋 jak napar poprzedni;
- kwiaty wrotyczu, ziele skrzypu (po
1 艂y偶ce sto艂owej), ziele rzepiku,
li艣cie bor贸wki czerwonej, k艂膮cze perzu
(po 2 czubate 艂y偶ki) - dawkuje si臋
jak napar poprzedni;
- li艣cie pokrzywy, dziewi臋膰si艂u i
mi臋ty, k艂膮cze tataraku (po 1 czubatej
艂y偶eczce do herbaty ka偶dego sk艂adnika),
ziele skrzypu, kwiaty bzu czarnego
i lipy, owoce ja艂owca i r贸偶y (po 1
艂y偶ce sto艂owej) - wypija si臋 rano i
wieczorem po 1 fili偶ance naparu.
W tych samych ilo艣ciach i porach dnia
nale偶y pi膰 napar z trzech kolejnych
mieszanek:
- li艣cie poziomki le艣nej, bor贸wki
brusznicy, li艣cie rozmarynu, ziele
skrzypu, korzenie lukrecji, owoce
kminku i ja艂owca (po 1 艂y偶ce ka偶dego
sk艂adnika);
- ziele kopytnika wraz z korzeniem (1
czubata 艂y偶ka), li艣cie brzozy (3
czubate 艂y偶ki), li艣cie bor贸wki
brusznicy i korze艅 lukrecji (po 2
艂y偶ki);
- ziele przetacznika, rdestu
ptasiego, skrzypu, owoce ja艂owca,
li艣cie
bor贸wki brusznicy (po 1 艂y偶ce ka偶dego
sk艂adnika).
Po 2_3 fili偶anki dziennie nale偶y
natomiast pi膰 napar przyrz膮dzony z
mieszanki owoc贸w r贸偶y i ja艂owca,
korzenia wil偶yny i ziela mi艂ka
wiosennego
(w r贸wnych cz臋艣ciach).
Identycznie dawkuje si臋 napar z dw贸ch
mieszanek zi贸艂 inaczej ju偶
przygotowanych: pierwsza sk艂ada si臋 z
ziela po艂onicznika, korzenia lubczyku
i wil偶yny oraz owoc贸w ja艂owca (po 1
艂y偶ce sto艂owej) - 1 艂y偶k臋 mieszanki
zalewa si臋 1 szklank膮 zimnej wody;
druga sk艂ada si臋 z jask贸艂czego ziela,
dziurawca i macierzanki (po 2 艂y偶ki
ka偶dego sk艂adnika) - 4 czubate 艂y偶ki
mieszanki zalewa si臋 1 litrem wrz膮tku.
Ostatni膮 herbat膮 zio艂ow膮, kt贸ra
znakomicie si臋 sprawdza w leczeniu
kamicy
nerkowej, jest mieszanka moczop臋dna z
owoc贸w dzikiej r贸偶y i ja艂owca, li艣ci
brzozy (po 2 艂y偶ki) i korzenia marzanny
barwierskiej (4 艂y偶ki) - po
wymieszaniu 1 艂y偶k臋 sto艂ow膮 zi贸艂 zalewa
si臋 1 szklank膮 zimnej wody,
odstawia na 2 godziny, a nast臋pnie
gotuje przez 5 minut; wywar popija si臋
艂ykami w ci膮gu ca艂ego dnia.


Choroby przewodu pokarmowego

W leczeniu tych chor贸b
zio艂olecznictwo odnosi du偶e sukcesy.
Mieszanki
zio艂owe, pojedyncze zio艂a, a tak偶e
艣wie偶e owoce i warzywa znakomicie
wsp贸艂graj膮 z zaleceniami lekarzy.

Choroby 偶o艂膮dka

W takich schorzeniach, jak ostry i
chroniczny nie偶yt 偶o艂膮dka, nie偶yt
偶o艂膮dka nadkwa艣ny (nadkwasota), nie偶yt
偶o艂膮dka z obni偶on膮 kwa艣no艣ci膮,
choroba wrzodowa, stosuje si臋
r贸偶norodne zestawy zi贸艂.
Na pierwszym miejscu nale偶y wymieni膰
tak zwane zio艂a gorzkie, szczeg贸lnie
skuteczne w bezsoczno艣ci 偶o艂膮dka. Napar
z trzech przedstawionych poni偶ej
mieszanek przygotowuje si臋 podobnie:
p艂ask膮 艂y偶k臋 sto艂ow膮 zi贸艂 zalewa si臋 1
szklank膮 wrz膮tku i przecedza; wypija
si臋 1 fili偶ank臋 dziennie. Oto sk艂ad
tych mieszanek:
- ziele drapacza lekarskiego, pio艂unu
i podr贸偶nika (po 2 czubate 艂y偶ki
sto艂owe ka偶dego sk艂adnika);
- te same zio艂a z dodatkiem sk贸rki
pomara艅czowej i li艣ci bobrka
tr贸jlistnego (po 2 艂y偶ki ka偶dego
sk艂adnika);
- kora cynamonowa, k艂膮cze tataraku,
li艣cie bobrka tr贸jlistnego (po 1
p艂askiej 艂y偶ce), sk贸rka pomara艅czowa,
ziele podr贸偶nika i pio艂unu (po 2
艂y偶ki);
Kolejny zestaw to "zio艂a 偶o艂膮dkowe".
Napar wielu z nich przyrz膮dza si臋
tak samo jak "zio艂a gorzkie" i tak samo
dawkuje. Oto one:
- k艂膮cze tataraku, li艣cie bobrka
tr贸jlistnego, ziele goryczki,
podr贸偶nika
i pio艂unu, sk贸rka pomara艅czowa (po 2
czubate 艂y偶ki ka偶dego sk艂adnika) - w
zaburzeniach trawienia;
- kwiat lipy, siemi臋 lniane, korze艅
lukrecji, k艂膮cze tataraku, li艣cie
mi臋ty pieprzowej, owoce kopru w艂oskiego
(po 2 艂y偶ki ka偶dego sk艂adnika) -
skuteczne w nadkwasocie;
- ziele jask贸艂czego ziela, krwawnika
i dziurawca oraz kwiat rumianku (po
2 艂y偶ki) - r贸wnie偶 zalecane w
nadkwasocie;
- owoce kopru w艂oskiego, korze艅
prawo艣lazu i lukrecji, kwiat rumianku,
k艂膮cze perzu (po 2 艂y偶ki) - wskazane w
nie偶ycie 偶o艂膮dka;
- korzenie prawo艣lazu i 偶ywokostu (po
2 艂y偶ki) - tak偶e wskazane w
nie偶ycie 偶o艂膮dka.
R贸wnie偶 tak samo przygotowuje si臋,
ale inaczej dawkuje - bo 2_3 fili偶anki
dziennie - napary z nast臋puj膮cych
mieszanek:
- ziele jask贸艂czego ziela i rzepiku
pospolitego, korzenie omanu
wielkiego, lubczyka, 偶ywokostu i
prawo艣lazu, li艣cie mi臋ty pieprzowej i
podbia艂u (po 1 艂y偶ce ka偶dego sk艂adnika)
- szczeg贸lnie skuteczne w nie偶ycie
偶o艂膮dka;
- korzenie prawo艣lazu, lukrecji i
偶ywokostu (po 2 艂y偶ki), ziele
jask贸艂czego ziela (1 艂y偶ka) - zalecane
w chorobie wrzodowej 偶o艂膮dka i
dwunastnicy;
- kwiaty lawendy i rumianku, li艣cie
melisy, korze艅 mniszka lekarskiego
(po 1 艂y偶ce), ziele tasznika i
podr贸偶nika, kora kruszyny (po 2 艂y偶ki)
-
za偶ywa膰 nale偶y w chorobie wrzodowej
偶o艂膮dka i dwunastnicy;
- owoce kopru w艂oskiego, ziele
podr贸偶nika (po 3 czubate 艂y偶ki) -
wskazane
w niestrawno艣ci;
- ziele szanty, podr贸偶nika i tymianku
(po 3 艂y偶ki) - zalecane w
zaburzeniach trawienno_sercowych.
Jeszcze inaczej dawkuje si臋 - cho膰
tak samo przyrz膮dza - kolejne herbaty
zio艂owe:
- li艣cie bobrka tr贸jlistnego i mi臋ty
pieprzowej, owoce kopru w艂oskiego,
ziele krwawnika i podr贸偶nika (po 2
艂y偶ki ka偶dego sk艂adnika) - nale偶y
wypija膰 p贸艂 fili偶anki naparu na 30
minut przed jedzeniem; skuteczne w
nadkwasocie 偶o艂膮dka;
- li艣cie mi臋ty pieprzowej, ziele
macierzanki, kwiat lawendy (po 2
艂y偶ki),
kwiat go藕dzika (1 艂y偶ka) - pi膰 po 1
fili偶ance naparu po obiedzie i po
kolacji w zaburzeniach
trawienno_sercowych;
- owoce kopru w艂oskiego, korzenie
prawo艣lazu i lukrecji, kwiat rumianku,
k艂膮cze perzu (po 2 艂y偶ki) - fili偶ank臋
naparu wypija膰 wieczorem; wskazane w
chorobie wrzodowej 偶o艂膮dka i
dwunastnicy;
- ziele podr贸偶nika (2 艂y偶ki), li艣cie
mi臋ty pieprzowej (5 艂y偶ek) - pi膰 1
fili偶ank臋 na 30 minut przed jedzeniem;
zalecane w nie偶ycie 偶o艂膮dka, kt贸remu
towarzysz膮 dolegliwo艣ci w膮troby;
- owoce any偶u, kopru w艂oskiego i
kminku (po 1 艂y偶ce), li艣cie mi臋ty
pieprzowej (2 艂y偶ki) - 1 szklank臋
naparu wypija膰 艂ykami w ci膮gu dnia w
przypadku kurcz贸w 偶o艂膮dka i wzd臋膰;
- owoce any偶u, kopru w艂oskiego,
kolendry i kminku (po 2 艂y偶ki), przed
zaparzeniem ut艂uczone na miazg臋 w
mo藕dzierzu pi膰 1_2 fili偶anki dziennie w
niestrawno艣ci i wzd臋ciach;
- ziele pio艂unu, skrzypu i krwawnika,
korze艅 pi臋ciornika g臋siego (po 1
艂y偶ce ka偶dego sk艂adnika) - pi膰 1_2
fili偶anki naparu dziennie w przypadku
wzd臋膰 i sk艂onno艣ci do biegunek.
Ostatnia proponowana mieszanka sk艂ada
si臋 z najwi臋kszej liczby
sk艂adnik贸w: z korzenia waleriany, ziela
goryczki, k艂膮czy tataraku (po 1
艂y偶eczce), li艣ci bobrka tr贸jlistnego,
ziela podr贸偶nika, owoc贸w kminku,
any偶u, kopru w艂oskiego, kwiatu rumianku
(po 1 p艂askiej 艂y偶ce sto艂owej),
li艣ci mi臋ty pieprzowej i ziela
krwawnika (po 1 czubatej 艂y偶ce
sto艂owej). 1
czubat膮 艂y偶k臋 sto艂ow膮 dobrze
wymieszanych zi贸艂 nale偶y zala膰 1
szklank膮
wrz膮tku i pozostawi膰 pod przykryciem na
10 minut. Porcj臋 t臋 nale偶y pi膰,
p贸ki gor膮ca (nie wolno s艂odzi膰!), na 30
minut przed jedzeniem. Skutecznie
dzia艂a we wszystkich chorobach 偶o艂膮dka.
Opr贸cz napar贸w z mieszanek zio艂owych
medycyna naturalna zaleca w
chorobach 偶o艂膮dka r贸wnie偶 inne domowe
艣rodki: w nadkwasocie 偶o艂膮dka - sok
ze 艣wie偶ych ziemniak贸w (najlepiej z tak
zwanych amerykan贸w,
charakteryzuj膮cych si臋 fioletowym
podbiciem sk贸rki), a dla pobudzenia
czynno艣ci wydzielniczych 偶o艂膮dka -
niekt贸re przyprawy (kt贸re nale偶y
zjada膰,
nie za艣 przyrz膮dza膰 z nich wywar), jak
cz膮ber, koper w艂oski, kolendra,
kminek, majeranek, oraz 艣wie偶e warzywa:
czosnek, natka pietruszki,
pasternak.

Choroby jelit

Najcz臋艣ciej potrzebne i najszerzej
stosowane s膮 tu mieszanki zio艂owe
zalecane w zaparciach.
Prostym w przygotowaniu, a
jednocze艣nie bardzo skutecznym 艣rodkiem
jest
napar z siemienia lnianego: 1 艂y偶k臋
sto艂ow膮 nasion zalewa si臋 p贸艂 szklanki
ciep艂ej wody, trzyma pod przykryciem
przez kilka godzin, po czym przecedza
i wypija; tak膮 porcj臋 nale偶y za偶ywa膰
2_3 razy dziennie, w tym - na czczo.
Tak samo przyrz膮dza si臋 i dawkuje
napar z kwiat贸w dzikiego bzu i owoc贸w
szak艂aka (po 2 czubate 艂y偶ki).
Kolejne trzy herbaty zio艂owe
przygotowuje si臋 nast臋puj膮co: 1 艂y偶k臋
dobrze
wymieszanych zi贸艂 zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku; po zaparzeniu porcj臋 t臋
wypija si臋 w dw贸ch turach - po obiedzie
i po kolacji. Ostatni膮 mieszank臋
nale偶y stosowa膰 w zaparciu przewlek艂ym.
A oto ich sk艂ad:
- kora kruszyny, kwiaty dzikiego bzu,
owoce kopru w艂oskiego (po 2 艂y偶ki)
i owoce any偶u (1 艂y偶ka);
- kora kruszyny (4 艂y偶ki), owoce
any偶u i kopru w艂oskiego (po 1 艂y偶ce)
oraz korzeni lukrecji (2 艂y偶ki);
- korze艅 omanu, arcydzi臋gla,
mydlnicy, waleriany i kwiat lawendy (po
1
艂y偶ce) oraz kora kruszyny (2 czubate
艂y偶ki).
Owoce kminku, sk贸rk臋 pomara艅czow膮 (po
1 艂y偶ce) i kor臋 kruszyny (4 艂y偶ki)
miesza si臋 dok艂adnie, po czym 1 艂y偶k臋
sto艂ow膮 mieszanki zalewa si臋 1
szklank膮 wrz膮tku, gotuje przez 10 minut
i odstawia pod przykryciem na 30
minut; ciep艂y napar wypija si臋 rano, na
czczo, i wieczorem.
Kwiaty maku polnego, pokrzywy bia艂ej,
rumianku i owoce kminku (po 1
艂y偶ce), kwiat tarniny i kor臋 kruszyny
(po 2 czubate 艂y偶ki) miesza si臋, po
czym 2 艂y偶eczki do herbaty zi贸艂 zalewa
si臋 1 szklank膮 wrz膮tku. Cierpi膮cy na
zapalenie w膮troby powinni pi膰
wieczorem, przed snem, fili偶ank臋 naparu
w
celu utrzymania normalnego stolca.
Identycznie przygotowuje si臋 napar z
dw贸ch nast臋pnych mieszanek:
- z kory kruszyny i owoc贸w kopru
w艂oskiego (po 2 艂y偶ki) oraz owoc贸w
szak艂aka i korzenia lukrecji (po 1
艂y偶ce) - rano i wieczorem nale偶y pi膰 po
1 fili偶ance;
- z kory kruszyny, korzenia lukrecji
i owoc贸w kopru w艂oskiego (po 1
czubatej 艂y偶ce) oraz z korzenia
prawo艣lazu i siemienia lnianego (po 2
czubate 艂y偶ki) - rano i wieczorem
nale偶y pi膰 po 1 fili偶ance naparu w
zaparciach wywo艂anych niedoczynno艣ci膮
jelit.
Z kolei w zaparciu przewlek艂ym zaleca
si臋 mieszank臋 z kory kruszyny,
owoc贸w szak艂aka (po 2 czubate 艂y偶ki) i
owoc贸w kopru w艂oskiego (1 艂y偶ka).
Wszystkie sk艂adniki nale偶y utrze膰 na
proszek i dok艂adnie wymiesza膰 - je艣膰
2_3 razy dziennie po p贸艂 p艂askiej
艂y偶eczki do herbaty.
Ludziom oty艂ym cierpi膮cym na zaparcia
szczeg贸lnie pomagaj膮 dwie kolejne
herbaty zio艂owe, przyrz膮dzane tak samo:
1 艂y偶k臋 sto艂ow膮 mieszanki zalewa
si臋 szklank膮 wody i gotuje przez 10
minut - dziennie wypija si臋 2_3
fili偶anki wywaru.
Sk艂ad mieszanek:
- korze艅 lubczyka, owoce ja艂owca,
morszczyn, kora kruszyny i ziele
krwawnika (po 2 czubate 艂y偶ki);
- ziele bratka polnego i krwawnika,
szyjki kukurydzy, owoce kminku,
kwiaty tarniny (po 1 艂y偶ce ka偶dego
sk艂adnika) i kora kruszyny (po 4
czubate
艂y偶ki).
Przewlek艂e zaparcia mog膮 spowodowa膰
chorobowe wykwity sk贸ry. Zaleca si臋
wtedy dwie - do wyboru - mieszanki
zio艂owe.
Obie przygotowuje si臋 podobnie: 1
艂y偶k臋 mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku, gotuje przez 15 minut i
przecedza.
A oto ich sk艂ad:
- kora kruszyny, li艣cie brzozy
bia艂ej, ziele bratka polnego, kwiat bzu
czarnego, owoce kopru w艂oskiego, korze艅
lukrecji (po 2 艂y偶ki sto艂owe);
- kora kruszyny, li艣cie pokrzywy i
brzozy, siemi臋 lniane (po 3 czubate
艂y偶ki).
Medycyna naturalna zaleca te偶 w
zaparciach jedzenie 艣liwek 艣wie偶ych lub
suszonych (te ostatnie zalewa si臋 na
noc wod膮, by zmi臋k艂y) oraz dojrza艂ych
owoc贸w tarniny.
W biegunkach, pr贸cz stosowania
w艂a艣ciwej diety przepisanej przez
lekarza,
zaleca si臋 szczeg贸lnie napary z dw贸ch
mieszanek:
- k艂膮cza pi臋ciornika g臋siego i rdestu
ptasiego (po 3 艂y偶ki sto艂owe) - 1
艂y偶k臋 sto艂ow膮 dobrze wymieszanych zi贸艂
zalewa si臋 1 szklank膮 zimnej wody i
pozostawia na 6godzin, a nast臋pnie
gotuje przez 10 minut; tak przygotowan膮
porcj臋 wypija si臋 w ci膮gu dnia po par臋
艂yk贸w;
- kora d臋bowa (3 艂y偶ki) i li艣膰
orzecha w艂oskiego (4 艂y偶ki) - 1
艂y偶eczk臋
do herbaty mieszanki zalewa si臋 2
szklankami zimnej wody, pozostawia na 6
godzin i gotuje przez 10 minut;
1 艂y偶eczk臋 do herbaty wywaru dodaje
si臋 do 2 fili偶anek przegotowanej wody
i wypija w ci膮gu dnia po par臋 艂yk贸w.
Dobrym 艣rodkiem przeciw biegunkom -
skutecznym szczeg贸lnie u dzieci -jest
tarte jab艂ko.
W stanach zapalnych i zaburzeniach
jelit zaleca si臋 - pr贸cz stosowania
w艂a艣ciwej diety -przede wszystkim dwie
mieszanki:
- k艂膮cza pi臋ciornika g臋siego, li艣cie
mi臋ty pieprzowej, bor贸wki brusznicy,
pokrzywy i orzecha w艂oskiego oraz kwiat
rumianku (po 1 艂y偶ce sto艂owej
ka偶dego sk艂adnika) - 1 艂y偶k臋 mieszanki
zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku; w
ci膮gu dnia nale偶y wypi膰 ma艂ymi porcjami
2_3 fili偶anki naparu;
- kora d臋bowa, k艂膮cze tataraku, ziele
tymianku i li艣cie orzecha w艂oskiego
(po 2 艂y偶ki) - 1 艂y偶k臋 mieszanki zalewa
si臋 1 szklank膮 zimnej wody, a po 6
godzinach gotuje przez 10 minut; napar
nale偶y pi膰 艂ykami przez ca艂y dzie艅.
W zapaleniu jelita grubego wskazane
jest wypijanie w ci膮gu dnia 2_3
fili偶anek naparu z k艂膮czy pi臋ciornika
g臋siego i rdestu ptasiego oraz naparu
z k艂膮czy tasznika i srebrnika, li艣ci
mi臋ty pieprzowej i kwiatu rumianku (po
1 艂y偶ce sto艂owej) - 1 艂y偶k臋 sto艂ow膮
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku.
Mieszanki zio艂owe do lewatyw
przeczyszczaj膮cych i w guzach
krwawniczych
(hemoroidach):
- ziele szanty, korze艅 waleriany i
mniszka, kwiat rumianku, k艂膮cze perzu
(po 2 艂y偶ki sto艂owe ka偶dego sk艂adnika)
wymiesza膰 i 2 czubate 艂y偶ki
mieszanki zala膰 0,5 litra wody;
pozostawi膰 na 6 godzin, po czym gotowa膰
przez 10 minut; z 0,25 litra ciep艂ego
wywaru zrobi膰 lewatyw臋
przeczyszczaj膮c膮.
Tak samo przygotowuje si臋 i stosuje
dwie kolejne mieszanki do lewatyw.
- kwiat rumianku, korze艅 mniszka i
mydlnicy (po 2 艂y偶ki sto艂owe);
- kora d臋bowa, siemi臋 lniane (po 2
czubate 艂y偶ki) i kwiat rumianku (4
p艂askie 艂y偶ki) - bardzo pomaga w
zaparciach wywo艂anych guzami
krwawniczymi.
Napary zio艂owe do nasiad贸wek i
ok艂ad贸w na odbyt w hemoroidach:
- nasiona kasztana ko艅skiego,
zmielone wraz ze sk贸rk膮, kwiat rumianku
(po
2 czubate 艂y偶ki), ki艣cie sza艂wii (2
p艂askie 艂y偶ki), kora d臋bowa (3 p艂askie
艂y偶ki) - 3 艂y偶ki sto艂owe mieszanki
zala膰 1 litrem wrz膮tku, pozostawi膰 na 6
godzin;
- kora d臋bowa (3 艂y偶ki), ziele
skrzypu, korze艅 waleriany (po 2 艂y偶ki)
-
spos贸b przygotowania taki sam jak
poprzedniego naparu.


Choroby w膮troby i dr贸g 偶贸艂ciowych

Mieszanki zio艂owe dzia艂aj膮ce
偶贸艂ciop臋dnie:
- ziele pi臋ciornika g臋siego i
jask贸艂czego ziela, li艣cie melisy i
mi臋ty
pieprzowej (po 2 czubate 艂y偶ki sto艂owe)
- 1 艂y偶k臋 mieszanki zalewa si臋 1
szklank膮 wrz膮cej wody i odstawia do
przestygni臋cia; w ci膮gu dnia wypija si臋
ma艂ymi porcjami 1_2 fili偶anki naparu;
- korze艅 mniszka i wil偶yny, kora
kruszyny i li艣cie mi臋ty pieprzowej (po
2
czubate 艂y偶ki) - przygotowuje si臋 i
stosuje jak napar poprzedni;
- korzenie podr贸偶nika i mniszka,
ziele macierzanki (po 3 艂y偶ki sto艂owe)
-
1 czubat膮 艂y偶k臋 mieszanki zalewa si臋 1
szklank膮 wody i gotuje przez 5
minut, a po ostygni臋ciu przecedza;
napar dzieli si臋 na trzy porcje i
wypija
rano, w po艂udnie i wieczorem;
- li艣cie bobrka tr贸jlistnego i mi臋ty
pieprzowej, ziele pio艂unu (po 2
czubate 艂y偶ki) - 2 艂y偶ki mieszanki
zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku; rano i
wieczorem pije si臋 po 1 fili偶ance.
Mieszanki zalecane w kamicy
偶贸艂ciowej. Przyrz膮dza si臋 je tak samo -
2
艂y偶ki sto艂owe zi贸艂 zalewa si臋 1
szklank膮 wrz膮tku - ale dawkuje r贸偶nie:
- napar z dw贸ch 艂y偶ek korzenia
podr贸偶nika nale偶y pi膰 艂ykami w ci膮gu
ca艂ego dnia;
- naparz li艣ci mi臋ty pieprzowej,
ziela pio艂unu, kwiat贸w macierzanki,
kory
kruszyny, korzenia mniszka (po 1 艂y偶ce)
i korzenia marzanny barwierskiej (3
艂y偶ki) - pije si臋 rano i wieczorem po 1
fili偶ance;
- naparz ziela arniki, k艂膮czy kosa膰ca
(po 1 艂y偶ce), li艣ci bobrka
tr贸jlistnego i mi臋ty pieprzowej,
korzenia mniszka i podr贸偶nika (po 2
艂y偶ki)
- nale偶y pi膰 co drugi dzie艅 po 2_3
fili偶anki w ci膮gu dnia;
- napar z kwiatu arniki (1 艂y偶ka
sto艂owa), ziela bobrka tr贸jlistnego,
krwawnika i pio艂unu (po 2 艂y偶ki) - pije
si臋 rano i wieczorem po 1
fili偶ance.
Mieszanki skuteczne w zapaleniu
p臋cherzyka 偶贸艂ciowego:
- 3 czubate 艂y偶ki ziela pi臋ciornika
g臋siego zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku
i po zaparzeniu wypija 艂ykami w ci膮gu
dnia;
- li艣cie bobrka tr贸jlistnego i
korzenia goryczki (po 1 艂y偶ce) oraz
korze艅
mniszka i li艣cie mi臋ty pieprzowej (po 2
艂y偶ki) dok艂adnie si臋 miesza, po
czym 2 艂y偶ki zi贸艂 zalewa 1 szklank膮
wrz膮cej wody; napar nale偶y pi膰 dwa razy
dziennie po 1 fili偶ance na 30 minut
przed jedzeniem;
- li艣cie mi臋ty pieprzowej, ziele
pio艂unu i korze艅 waleriany (po 2
艂y偶ki),
2 czubate 艂y偶ki ziela dziurawca oraz 1
艂y偶k臋 szyszek chmielu miesza si臋
dok艂adnie, po czym 3 czubate 艂y偶ki zi贸艂
zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku; rano
i wieczorem pije si臋 po 1 fili偶ance
naparu.
W zapaleniu w膮troby wskazane jest
wypijanie w ci膮gu dnia ma艂ymi 艂ykami 1
szklanki naparu z ziela marzanki
wonnej; 2 pe艂ne 艂y偶ki zalewa si臋 1
szklank膮 wody, pozostawia na 8 godzin
pod przykryciem, a potem odcedza.
W celu utrzymania regularnego stolca
w zapaleniu w膮troby nale偶y pi膰 napar
z owoc贸w kopru w艂oskiego i kminku (po 1
艂y偶ce sto艂owej), z kory kruszyny,
li艣ci mi臋ty pieprzowej, ziela
podr贸偶nika i krwawnika (po 2 艂y偶ki) - 1
艂y偶k臋
sto艂ow膮 mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku; jest to porcja na jeden
dzie艅, kt贸r膮 nale偶y dawkowa膰 艂ykami.
Bardzo dobry jest te偶 napar z kory
kruszyny, li艣ci bobrka tr贸jlistnego i
mi臋ty pieprzowej, korzenia goryczki i
mniszka oraz ziela jask贸艂czego ziela -
1 艂y偶k臋 sto艂ow膮 mieszanki zalewa si臋
1 szklank膮 zimnej wody i gotuje przez 5
minut; 2 razy dziennie przed
jedzeniem nale偶y wypi膰 po 1 fili偶ance
naparu.
Przy nieregularnym stolcu (wskutek
zapalenia w膮troby i zapalenia woreczka
偶贸艂ciowego) pomaga mieszanka sk艂adaj膮ca
si臋 z kwiatu rumianku i korzenia
lukrecji (po 1 艂y偶ce) oraz ziela
dziurawca i jask贸艂czego ziela, a tak偶e
li艣ci mi臋ty pieprzowej (po 2 艂y偶ki) - 1
艂y偶k臋 mieszanki zalewa si臋 1
szklank膮 wody i gotuje przez 5 minut;
wypija si臋 po 1 fili偶ance 2 razy
dziennie przed jedzeniem.
W stanach zapalnych w膮troby, kt贸rym
towarzysz膮 zaburzenia kr膮偶enia krwi i
obrz臋ki, zaleca si臋 pi膰 2 razy dziennie
po 1 fili偶ance naparu sporz膮dzonego
z ziela mi艂ka wiosennego, skrzypu i
krwawnika (po 2 艂y偶ki) oraz jask贸艂czego
ziela (3 p艂askie 艂y偶ki) -1 艂y偶k臋
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku
i
odstawia na 30 minut pod przykryciem.
W marsko艣ci w膮troby wskazane s膮 trzy
mieszanki. Przygotowuje si臋 je
podobnie: 3 czubate 艂y偶ki zalewa si臋 1
szklank膮 wrz膮tku. Pije rano i
wieczorem po 1 fili偶ance. Oto ich sk艂ad:
- korze艅 kruszyny, ziele drapacza
lekarskiego, dziurawca i krwawnika oraz
owoce kminku (po 1 艂y偶ce sto艂owej);
- korze艅 podr贸偶nika, ziele skrzypu,
krwawnika i dziurawca (po 2 艂y偶ki);
- owoce r贸偶y i k艂膮cze perzu (po 3
艂y偶ki) oraz li艣cie pokrzywy (2 艂y偶ki).
W niedokwa艣nym nie偶ycie 偶o艂膮dka i
niedostatecznym wydzielaniu 偶贸艂ci
nale偶y stosowa膰 napar z ziela szanty i
melisy (po 1 艂y偶ce) oraz ziela mi臋ty
pieprzowej, podr贸偶nika i pio艂unu (po 2
艂y偶ki).
Medycyna naturalna zaleca cierpi膮cym
na schorzenia w膮troby i dr贸g
偶贸艂ciowych r贸wnie偶 jedzenie warzyw
pobudzaj膮cych wydzielanie 偶贸艂ci, a
przede wszystkim chrzanu, rukwi wodnej,
czarnej rzepy i korzenia kurkumy.


Choroby kobiece


Zaburzenia menstruacji

Je艣li miesi膮czkowanie jest
nieregularne i bolesne, zaleca si臋
wypija膰 w
ci膮gu dnia ma艂ymi 艂ykami 1 fili偶ank臋
naparu z dw贸ch - do wyboru -
mieszanek, przygotowanych tak samo: 1
czubat膮 艂y偶k臋 sto艂ow膮 wymieszanych
zi贸艂 zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku,
studzi i przecedza. Oto sk艂ad
mieszanek:
- kora kruszyny i kaliny oraz k艂膮cza
perzu (po 2 艂y偶ki sto艂owe);
- kora kruszyny, li艣cie je偶yny,
brzozy i mi臋ty pieprzowej, ziela
krwawnika i korzenia waleriany (po 2
czubate 艂y偶ki ka偶dego sk艂adnika).
W nieregularnych menstruacjach
pierwsza proponowana kuracja zio艂owa
powinna rozpocz膮膰 si臋 na pi臋膰 dni przed
oczekiwan膮 miesi膮czk膮 i zako艅czy膰 w
dniu jej rozpocz臋cia. Przez te pi臋膰 dni
nale偶y wypija膰 po 4 fili偶anki
naparu z kory kruszyny, li艣ci melisy,
korzenia waleriany i ziela
pi臋ciornika g臋siego (po 2 艂y偶ki
sto艂owe), sporz膮dzonego tak samo, jak
opisane wy偶ej. Druga kuracja polega na
piciu rano i wieczorem po 1
fili偶ance naparu z ziela szanty,
dziurawca, tymianku pospolitego i
podr贸偶nika (po 2 czubate 艂y偶ki),
przygotowanego tak jak poprzednie.
W celu pobudzenia menstruacji
wskazane s膮 nast臋puj膮ce mieszanki:
- kora kruszyny, ziele ruty (po 2
艂y偶ki), li艣cie rozmarynu (4 艂y偶ki);
- ziele ruty, kwiat rumianku (po 2
艂y偶ki);
- korze艅 waleriany, ziele dziurawca,
kwiat tarniny (po 2 艂y偶ki);
- ziele ruty, pi臋ciornika g臋siego (po
2 艂y偶ki), owoce ja艂owca i ziele
pio艂unu (po 2 czubate 艂y偶ki);
Napary z tych mieszanek sporz膮dza si臋
identycznie i tak samo dawkuje: 1
艂y偶k臋 sto艂ow膮 wymieszanych zi贸艂 zalewa
si臋 1 szklank膮 wrz膮tku, Przez osiem
dni przed spodziewan膮 menstruacj膮 pije
si臋 rano i wieczorem po 1 fili偶ance
naparu.
Tak samo przygotowuje si臋, ale
dawkuje inaczej - codziennie wieczorem
przez te osiem dni 2 fili偶anki naparu -
herbat臋 zio艂ow膮 z ziela krwawnika,
dziurawca i ruty oraz korzenia lukrecji
i owoc贸w ja艂owca (po 2 艂y偶ki).
Je艣li menstruacje s膮 zbyt obfite,
mo偶na je zmniejszy膰 pij膮c rano i
wieczorem po 1 fili偶ance naparu z dw贸ch
- do wyboru - mieszanek zio艂owych,
kt贸re przygotowuje si臋 jednakowo ( 1
艂y偶k臋 sto艂ow膮 zi贸艂 zalewa si臋 1
szklank膮 wrz膮tku):
- ziele tasznika, rdestu ptasiego i
jemio艂y (po 2 czubate 艂y偶ki);
- kora d臋bowa (1 p艂aska 艂y偶ka), ziele
tasznika, krwawnika i pi臋ciornika
g臋siego (po 2 czubate 艂y偶ki).
Zmniejsza nadmierne krwawienie
r贸wnie偶 mieszanka z kory d臋bowej, li艣ci
poziomki le艣nej i maliny, ziela
pi臋ciornika g臋siego i krwawnika (po 2
艂y偶ki
ka偶dego sk艂adnika) - 1 艂y偶k臋 zi贸艂
zalewa si臋 1 szklank膮 wody, odstawia na
6
godzin, a potem zagotowuje. Pi膰 nale偶y
po 1 fili偶ance dziennie, ma艂ymi
porcjami, przez osiem dni przed
pocz膮tkiem menstruacji. Te zio艂a zaleca
si臋
przede wszystkim kobietom, kt贸re
cierpi膮 na katar jelit.
Dobrze hamuje zbyt obfite
miesi膮czkowanie mieszanka z trzech
zi贸艂: ziela
pi臋ciornika g臋siego i krwawnika oraz
korzenia waleriany (po 2 艂y偶ki) - 2
艂y偶eczki do herbaty mieszanki zalewa
si臋 1 szklank膮 wrz膮tku; wypija si臋 2
fili偶anki dziennie po 膰wier膰, a nawet
mniej, na raz.

Up艂awy

Podstawowa mieszanka do picia po 1
fili偶ance dziennie:
- korze艅 waleriany, li艣cie melisy (po
2 艂y偶ki), ziele przewrotnika,
kwiaty pokrzywy bia艂ej (po 2 czubate
艂y偶ki) - 2 艂y偶eczki do herbaty
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku.
Mieszanka do przemywania pochwy w
stanie zapalnym:
- kwiat rumianku, ziele pi臋ciornika
g臋siego (po 3 czubate 艂y偶ki) - 1
艂y偶k臋 mieszanki zalewa si臋 1 litrem
wrz膮tku, a po zaparzeniu studzi.
Mieszanki do p艂ukania pochwy:
- kora d臋bowa i kwiat rumianku (po 2
艂y偶eczki), li艣cie pokrzywy (2 艂y偶ki
sto艂owe), ziele rdestu ptasiego (3
czubate 艂y偶ki) - 2 艂y偶ki mieszanki
zalewa si臋 1 litrem wrz膮tku, a po
zaparzeniu studzi;
- kwiat prawo艣lazu, kora d臋bowa (po 2
艂y偶eczki), li艣cie sza艂wii (1
czubata 艂y偶ka), kwiat rumianku, li艣cie
orzecha w艂oskiego (po 2 艂y偶ki) -
przygotowuje si臋 tak jak poprzedni
napar;
- li艣cie rozmarynu i sza艂wii, ziele
krwawnika (po 2 艂y偶ki), kora d臋bowa
(3 艂y偶ki) - gotowa膰 w 3 litrach wody
przez 30 minut; codziennie p艂uka膰
pochw臋 dwa razy.

Zaburzenia w laktacji u kobiet
karmi膮cych

Mieszanki zio艂owe pobudzaj膮ce
wydzielanie mleka:
- owoce any偶u i kopru, nasiona
kozieradki (po 2 czubate 艂y偶ki);
- ziele rutwicy lekarskiej (po 2
czubate 艂y偶ki), owoce any偶u i kopru
w艂oskiego (po 2 艂y偶eczki do herbaty);
- owoce any偶u (2 艂y偶eczki), li艣cie
melisy (2 艂y偶ki sto艂owe), ziele
rutwicy (3 艂y偶ki), owoce kopru
w艂oskiego (4 艂y偶ki).
Wszystkie trzy mieszanki przygotowuje
si臋 i dawkuje jednakowo: sk艂adniki
nale偶y ut艂uc na miazg臋 w mo藕dzierzu i
dok艂adnie wymiesza膰 - 1 艂y偶eczk臋
mieszanki zala膰 niepe艂n膮 szklank膮
wrz膮cej wody; pi膰 2_3 razy dziennie po
1
fili偶ance naparu.
Mieszanka hamuj膮ca wydzielanie mleka:
- li艣cie orzecha w艂oskiego (2
艂y偶eczki), szyszki chmielu, li艣cie
sza艂wii
(po 3 艂y偶ki) - 1 艂y偶eczk臋 mieszanki
zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku; pije si臋
2_3 razy dziennie po 1 fili偶ance.


Zaburzenia przemiany materii i
reumatyzm

Na lepsz膮 przemian臋 materii dobrze
wp艂ywaj膮 rozmaite napary z zi贸艂. Oto
trzy skuteczne mieszanki:
- ziele macierzanki i marzanki
wonnej, li艣cie melisy i poziomki le艣nej
(po 3 艂y偶ki) wymiesza膰 - 1 艂y偶k臋 zi贸艂
zala膰 1 szklank膮 wrz膮tku; wypija膰 2_3
fili偶anki naparu w ci膮gu dnia;
- owoce kopru w艂oskiego, kwiat
rumianku i lipy, li艣cie melisy (po 1
czubatej 艂y偶ce), kwiat bzu czarnego (2
艂y偶ki), li艣cie mi臋ty pieprzowej (2
czubate 艂y偶ki) przygotowa膰 tak jak
poprzedni napar; dziennie wypija膰
艂ykami
1_2 fili偶anki;
- kwiat piwonii lekarskiej, dziewanny
i rumianku, korze艅 lukrecji, li艣cie
mi臋ty pieprzowej (po 1 艂y偶ce), kwiat
bzu czarnego i lipy (po 2 艂y偶ki), kor臋
wierzbow膮 (3 艂y偶ki) wymiesza膰 - 2 艂y偶ki
zi贸艂 zala膰 0,5 litra wrz膮tku,
odstawi膰 na 15 minut, a nast臋pnie
przecedzi膰; ciep艂y wywar popija膰 przez
ca艂y dzie艅 (nap贸j wybitnie napotny).

Skaza wysi臋kowo_nie偶ytowa

W leczeniu tego schorzenia,
objawiaj膮cego si臋 mi臋dzy innymi
tr膮dzikiem,
dobre rezultaty przynosi kuracja
zio艂owa. Zaleca si臋 tu a偶 cztery
mieszanki:
- korze艅 lukrecji (1 艂y偶ka), korze艅
艂opianu i mniszka (po 1 czubatej
艂y偶ce), korze艅 mydlnicy i marzanny
barwierskiej (po 2 czubate 艂y偶ki) - 1
艂y偶k臋 zi贸艂 zala膰 1 szklank膮 wrz膮tku i
gotowa膰 przez 15 minut; podczas
艣niadania wypija膰 1_2 fili偶anki
ciep艂ego naparu;
- li艣cie pokrzywy, melisy, sza艂wii i
brzozy (po 2 czubate 艂y偶ki)
wymiesza膰, 1 艂y偶k臋 zi贸艂 zala膰 1
szklank膮 wrz膮tku, odstawi膰 pod
przykryciem
na 15 minut, a potem przecedzi膰; rano i
wieczorem wypija膰 po 1 fili偶ance
naparu;
- kor臋 kruszyny, korze艅 lukrecji (po
1 艂y偶ce sto艂owej), ziele bratka
polnego (3 艂y偶ki), li艣cie orzecha
greckiego (4 艂y偶ki) wymiesza膰, 1 艂y偶k臋
zi贸艂 zala膰 3 szklankami wody i gotowa膰
tak d艂ugo, a偶 zostan膮 2 szklanki
wywaru; wywar popija膰 przez ca艂y dzie艅
艂ykami;
- korzenie 艂opianu i omanu wielkiego,
li艣cie orzecha w艂oskiego, ziele
dziurawca (po 1 czubatej 艂y偶ce)
wymiesza膰, 1 艂y偶k臋 zi贸艂 zala膰 1
szklank膮
wody i gotowa膰 przez 10 minut,
przecedzi膰 i pi膰 2_3 fili偶anki dziennie.

Stany zapalne sk贸ry i 艣luz贸wek jamy
ustnej

Ludziom sk艂onnym do chor贸b sk贸rnych
zaleca si臋 wypijanie 1_2 fili偶anek
dziennie naparu z mieszanki li艣ci
orzecha w艂oskiego (1 艂y偶ka), ziela
marzanki wonnej (4 艂y偶ki), kwiatu lipy
(5 艂y偶ek) - 2 艂y偶eczki mieszanki
zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku.
W egzemach wskazane s膮 szczeg贸lnie
dwie mieszanki:
- korze艅 podr贸偶nika i mniszka, li艣cie
bratka polnego, owoce kopru
w艂oskiego (po 2 艂y偶ki), kora kruszyny
(4 艂y偶ki) - 1 艂y偶k臋 zi贸艂 zala膰 jedn膮
szklank膮 wody, gotowa膰 przez 10 minut i
przecedzi膰; pi膰 2_3 fili偶anki
dziennie;
- li艣cie rozmarynu, kwiat lawendy (po
1 艂y偶ce), ziele tymianku, kwiat
rumianku (po 2 czubate 艂y偶ki) - 3 艂y偶ki
zi贸艂 zala膰 0,5 litra wody i gotowa膰
przez 10 minut; gaz臋 zamoczon膮 w
gor膮cym wywarze przyk艂ada膰 na miejsca
zaatakowane egzem膮.
Liszaje skutecznie leczy si臋 gor膮cymi
ok艂adami z wywaru nasion
kozieradki, ziela ruty i korzenia
pi臋ciornika g臋siego (po 2 艂y偶ki) -
zio艂a
nale偶y zagotowa膰 w 1 litrze wody.
Do kompres贸w i k膮pieli w stanach
zapalnych sk贸ry w przypadku wrzod贸w i
zastrza艂贸w zaleca si臋: napar z kwiatu
rumianku (2 艂y偶ki) lub z kory d臋bowej
i k艂膮cza tataraku (po 2 艂y偶ki), albo z
li艣ci rozmarynu (2 艂y偶ki) i kwiatu
malwy i rumianku (po 4 艂y偶ki); 2 艂y偶ki
rumianku lub mieszanki zalewa si臋
0,5 litra wrz膮tku, odstawia na 15
minut, potem przecedza.
Tak samo przygotowuje si臋 napary do
ciep艂ych kompres贸w na trudno goj膮ce
si臋 rany i wrzody, stosuj膮c nast臋puj膮ce
mieszanki:
- ziele skrzypu i wrzosu (po 2
czubate 艂y偶ki), ziele naw艂oci (4 艂y偶ki);
- ziele skrzypu i dziurawca, kwiat
rumianku (po 4 艂y偶ki);
- kora wierzby i d臋bu, k艂膮cze
pi臋ciornika g臋siego (po 2 czubate
艂y偶ki).
Przy odmro偶eniach stosuje si臋
kompresy z wywaru kory d臋bowej (2
艂y偶ki),
gotowanej przez 15 minut w 0,5 litra
wody, albo z wywaru li艣ci orzecha
w艂oskiego i kwiatu rumianku (po 3
czubate 艂y偶ki) - 1 艂y偶k臋 sto艂ow膮
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku.
W przypadku 艂ysienia nale偶y wciera膰 w
g艂ow臋 wywar z ziela macierzanki,
kory wierzbowej i d臋bowej (po 2 czubate
艂y偶ki) - 4 艂y偶ki mieszanki gotuje
si臋 w 1 litrze wody przez 15 minut i
przecedza - oraz my膰 w艂osy w wywarze z
li艣ci pokrzywy: 2 艂y偶ki ziela zalewa
si臋 0,5 litra wrz膮cej wody, odstawia
na 4 godziny, a nast臋pnie zagotowuje.
W zapaleniu jamy ustnej nale偶y p艂uka膰
j膮 wywarem z sza艂wii - 1 艂y偶k臋
sto艂ow膮 zi贸艂 zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮cej wody i odstawia pod przykryciem
na 30 minut.

Cukrzyca

W l偶ejszych przypadkach tej choroby
mo偶na stosowa膰 napary z zi贸艂
zawieraj膮cych sk艂adniki, kt贸re dzia艂aj膮
podobnie jak insulina, czyli
zmniejszaj膮 ilo艣膰 cukru we krwi i moczu
- nale偶y si臋 jednak poradzi膰
lekarza. Napar贸w nie wolno s艂odzi膰
cukrem. Efekt kuracji zio艂owych jest
jeszcze lepszy, gdy po艂膮czy si臋 je z
tak zwan膮 diet膮 owsian膮 (dwa, trzy dni
w tygodniu je si臋 tylko p艂atki owsiane
w r贸偶nych postaciach).
Trzy spo艣r贸d stosowanych w cukrzycy
napar贸w przyrz膮dza si臋 tak samo: 1
艂y偶eczk臋 mieszanki zi贸艂 zalewa si臋 1
szklank膮 wrz膮tku, odstawia na 15 minut
pod przykryciem i przecedza. Pije si臋
po 1 fili偶ance przed ka偶dym
posi艂kiem. Oto ich sk艂adniki:
- ziele rutwicy lekarskiej (1
艂y偶eczka);
- li艣cie m膮cznicy i czernicy, korze艅
waleriany, ziele rutwicy lekarskiej
(po 2 艂y偶ki);
- kora kruszyny, li艣cie brzozy (po 1
艂y偶ce), li艣cie bor贸wki czernicy
(czarna jagoda), ziele rutwicy
lekarskiej (po 2 czubate 艂y偶ki).
Inne antycukrzycowe mieszanki:
- ziele rutwicy lekarskiej, str膮czyny
fasoli, li艣cie bor贸wki czernicy i
pokrzywy, korze艅 mniszka (po 2 艂y偶ki) -
1 艂y偶k臋 zi贸艂 zala膰 1 szklank膮
wrz膮tku, odstawi膰 na 15 minut pod
przykryciem, przecedzi膰; pi膰 3 razy
dziennie po 1 fili偶ance przed jedzeniem;
- ziele przewrotnika (1 艂y偶ka),
li艣cie bor贸wki czernicy (4 艂y偶ki),
owoce
ja艂owca, siemi臋 lniane (po 2 艂y偶ki) - 1
艂y偶k臋 zi贸艂 zala膰 1 szklank膮 wody i
gotowa膰 przez 10 minut; pi膰 2_3 razy
dziennie po 1 fili偶ance;
- li艣cie bor贸wki czernicy i mi臋ty
pieprzowej, str膮czyny fasoli, ziele
rutwicy lekarskiej (po 3 czubate 艂y偶ki)
- 2 艂y偶ki zi贸艂 zala膰 0,5 litra
wrz膮tku i odstawi膰 pod przykryciem na
30 minut; wywar popija膰 przez ca艂y
dzie艅 艂ykami.

Choroby tarczycy

Zaleca si臋 tu dwie mieszanki
sporz膮dzone i stosowane tak samo: 1
艂y偶k臋
zi贸艂 zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku i
odstawia pod przykryciem do zaparzenia
- pije si臋 2 fili偶anki naparu na czczo.
Oto sk艂ad tych mieszanek:
- korze艅 lukrecji (2 艂y偶ki), korze艅
marzanny barwierskiej i mydlnicy (po
3 艂y偶ki);
- korze艅 偶ywokostu i 艂opianu oraz
ziele rdestu ptasiego (po 2 艂y偶ki).

Zaburzenia klimakteryczne

W tym okresie 偶ycia kobiet
charakterystyczne s膮 r贸偶ne przejawy
zaburze艅 w
przemianie materii: sw臋dz膮ce wypryski,
migreny, zawroty g艂owy, bezsenno艣膰,
ko艂atanie serca i inne. Du偶膮 ulg臋 w
tych przypad艂o艣ciach mog膮 przynie艣膰
mieszanki zio艂owe. Wszystkie
przygotowuje si臋 tak samo: 1 艂y偶k臋
sto艂ow膮
zi贸艂 zalewa si臋 1 szklank膮 wrz膮tku i
odstawia pod przykryciem na 30 minut.
Oto sk艂ad i dawkowanie sze艣ciu r贸偶nych
mieszanek:
- kwiaty nagietka i 艣lazu (po 1
艂y偶ce), ziele macierzanki i bratka
polnego, owoce any偶u, kwiat bzu
czarnego, korzenie wil偶yny i lukrecji,
kora
kruszyny (po 1 czubatej 艂y偶ce) -
dziennie nale偶y wypija膰, 艂ykami, 2
fili偶anki naparu;
- ziele pi臋ciornika g臋siego,
jask贸艂czego ziela i krwawnika oraz
kwiat
rumianku (po 2 艂y偶ki) - dziennie nale偶y
wypija膰, 艂ykami, 2 fili偶anki
naparu;
- li艣cie mi臋ty pieprzowej, ziele
pio艂unu (po 1 艂y偶ce), owoce kopru
w艂oskiego, kwiat lipy, kora kruszyny
(po 2 艂y偶ki) - rano i wieczorem nale偶y
pi膰 po 1 fili偶ance naparu;
- li艣cie orzecha w艂oskiego, korze艅
wil偶yny, k艂膮cze perzu, owoce ja艂owca,
ziele naw艂oci (po 2 艂y偶ki) - rano i
wieczorem pi膰 po 1 fili偶ance naparu;
- korze艅 wil偶yny i lubczyka, kora
kruszyny, morszczyn (po 1 艂y偶ce) -
dziennie nale偶y pi膰 3 fili偶anki naparu;
- li艣cie orzecha w艂oskiego, ziele
bratka polnego, korze艅 pierwiosnka i
any偶ku dzikiego, kwiat tarniny (po 1
czubatej 艂y偶ce) - pi膰 2 razy dziennie
po 1 fili偶ance; skuteczna w
przewlek艂ych wysypkach sk贸rnych.

Nadmierna oty艂o艣膰

Jest to bardzo cz臋sto objawem z艂ej
przemiany materii. 艁膮cznie z kuracj膮
wskazan膮 przez lekarza mo偶na pi膰 napary
z zi贸艂: mieszank臋 ziela krwawnika i
dziurawca (po 3 艂y偶ki) lub mieszank臋 z
kory kruszyny (4 czubate 艂y偶ki),
korzenia mniszka, owoc贸w pietruszki i
kopru w艂oskiego oraz li艣ci mi臋ty
pieprzowej (po 2 艂y偶ki). Sporz膮dza si臋
je tak samo: 2 艂y偶ki mieszanki
zalewa si臋 0,5 litra gor膮cej wody,
odstawia na 30 minut i przecedza. Do
obu
herbat nie wolno u偶ywa膰 cukru. Pierwsz膮
nale偶y pi膰 2_3 razy dziennie po 1
fili偶ance, drug膮. - na raz, na czczo.

Choroby reumatyczne i dna (podagra)

Wywary z wielu mieszanek zio艂owych
przynosz膮 ulg臋 w takich schorzeniach,
jak skaza moczanowa, czyli dna,
zapalenie staw贸w, go艣ciec stawowy i
inne
postacie reumatyzmu, a tak偶e dzia艂aj膮
moczop臋dnie, co w leczeniu tych
chor贸b jest bardzo wskazane. Oto
mieszanki najcz臋艣ciej stosowane:
- bulwy zimowita jesiennego (1
艂y偶eczka), korzenie przest臋pu bia艂ego i
goryczki 偶贸艂tej, kwiat rumianku (po 1
艂y偶ce sto艂owej) - 1 艂y偶eczk臋
mieszanki zala膰 1 szklank膮 wody i
gotowa膰 przez 15 minut; wypija膰 艂ykami
1
fili偶ank臋 wywaru dziennie (je偶eli
wyst膮pi biegunka, zaprzesta膰 picia
zi贸艂!), w przypadku dny i go艣膰ca
stawowego;
- owoce any偶ku, ziele pio艂unu (po 2
艂y偶ki), li艣cie bobrka tr贸jlistnego,
kora wierzby, kwiat lipy (po 2 czubate
艂y偶ki) - 1 艂y偶k臋 mieszanki zala膰 1
szklank膮 wody i gotowa膰 przez 15 minut;
dziennie wypija膰 1_3 fili偶anki
ciep艂ego wywaru.
Dwie nast臋pne herbaty przygotowuje
si臋 tak samo - 3 艂y偶ki wymieszanych
zi贸艂 zalewa si臋 2 szklankami wrz膮tku,
odstawia na 10 minut pod przykryciem
i przecedza - ale stosuje inaczej.
Oto sk艂ad i dawkowanie:
- kwiaty b艂awatka, nagietka i piwonu
lekarskiej, owoce ja艂owca, ga艂膮zki
s艂odkogorzu, kora kruszyny (po 1
czubatej 艂y偶eczce), kwiaty bzu
czarnego,
li艣cie pokrzywy (po 1 艂y偶ce), kora
wierzby, ziele skrzypu, li艣cie brzozy
(po 2 艂y偶ki) - co 2 godziny wypija膰
fili偶ank臋 naparu;
- korze艅 wil偶yny i mydlnicy, ga艂膮zki
s艂odkogorzu, kora wierzby (po 2
czubate 艂y偶ki) - wypija膰 3 fili偶anki w
ci膮gu dnia.
Wszystkie kolejne napary przyrz膮dza
si臋 i dawkuje nast臋puj膮co: 1 艂y偶k臋
mieszanki zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku, odstawia na 15 minut pod
przykryciem, przecedza; wypija si臋 2
fili偶anki dziennie. Oto one:
- kwiaty lipy i bzu czarnego, ziele
naw艂oci i dziurawca (po 2 艂y偶ki);
- nasiona kasztana ko艅skiego,
zmielone wraz ze sk贸rk膮 (1 艂y偶ka),
kwiaty
bzu czarnego i lipy (po 2 czubate
艂y偶ki);
- kora kruszyny (1 艂y偶ka sto艂owa),
li艣cie brzozy (4 艂y偶ki), kora wierzby
(5 艂y偶ek);
- kwiat bzu czarnego, li艣cie
pokrzywy, korze艅 pietruszki, kora
wierzby
(po 3 艂y偶ki);
- li艣cie brzozy i pokrzywy, ziele
janowca i bratka polnego (po 2 czubate
艂y偶ki);
- ziele po艂onicznika, wrzosu i
dziurawca, li艣cie m膮cznicy i sza艂wii,
k艂膮cza tataraku, kwiat lawendy (po 1
艂y偶ce);
- ziele po艂onicznika i skrzypu, kora
kruszyny, korze艅 bodziszka, owoce
ja艂owca i pietruszki (po 1 艂y偶ce);
mieszanka moczop臋dna i czyszcz膮ca krew;
- ziele po艂onicznika i naw艂oci,
p膮czki sosnowe, korze艅 berberysu, kora
wierzby; mieszanka moczop臋dna.
W zapaleniu staw贸w medycyna naturalna
zaleca te偶 k膮piele zio艂owe. Oto
podstawowa k膮piel:
- po 1 艂y偶ce ziela tymianku, kwiatu
lawendy, li艣ci rozmarynu i 4 czubate
艂y偶ki kory wierzby wymiesza膰, 2 艂y偶ki
zi贸艂 zala膰 0,5 litra wrz膮tku,
odstawi膰 na 15 minut, przecedzi膰. Wywar
dolewa膰 do k膮pieli.


Choroby uk艂adu nerwowego


Nadpobudliwo艣膰, ko艂atanie serca,
stany depresyjne

We wszystkich tych dolegliwo艣ciach
zaleca si臋 pi膰 zio艂a uspokajaj膮ce.
Bardzo dobry jest tu napar z trzech
mieszanek, kt贸re przygotowuje si臋 i
dawkuje tak samo: po wymieszaniu 1
艂y偶k臋 zi贸艂 zalewa si臋 1 szklank膮
wrz膮tku, odstawia pod przykryciem na 30
minut i przecedza; 1_2 fili偶anki
naparu pije si臋 przed snem. Oto sk艂ad
mieszanek:
- kwiat lawendy, li艣cie mi臋ty
pieprzowej (po 2 艂y偶ki), korze艅
waleriany,
kwiat rumianku (po 2 czubate 艂y偶ki);
- kwiat lawendy i pierwiosnka, li艣cie
rozmarynu i melisy (po 2 艂y偶ki);
- li艣cie bobrka tr贸jlistnego i mi臋ty
pieprzowej, korze艅 waleriany (po 2
czubate 艂y偶ki).

Bezsenno艣膰

Trzy z proponowanych tu mieszanek
przyrz膮dza si臋 tak samo jak mieszanki
uspokajaj膮ce, ale dawkuje r贸偶nie. Oto
one:
- kora kruszyny, kwiat rumianku (po 1
艂y偶ce) - 1_2 fili偶anki naparu
nale偶y wypi膰 wieczorem;
- li艣cie bobrka tr贸jlistnego i mi臋ty
pieprzowej (po 2 艂y偶ki), korzenie
arcydzi臋gla i waleriany (po 2 czubate
艂y偶ki) - wypija si臋 1 fili偶ank臋
naparu dziennie;
- ziele wrzosu, li艣cie melisy (po 2
艂y偶ki), korze艅 waleriany (4 艂y偶ki) -
wypija si臋 1_2 fili偶anki przed snem.
Czwart膮 mieszank臋 przygotowuje si臋 i
dawkuje inaczej. Szyszki chmielu,
li艣cie rozmarynu, mi臋ty pieprzowej i
melisy, ziele dziurawca, korze艅
waleriany (po 2 艂y偶ki) - 2 czubate
艂y偶ki zala膰 1 szklank膮 wrz膮tku i
odstawi膰 pod przykryciem na 15 minut.
Ca艂膮 porcj臋 wypija si臋 艂ykami w ci膮gu
dnia.

Migreny

Najbardziej sprawdzone mieszanki
zio艂owe skuteczne w przypadkach migreny:
- korzenie pierwiosnka i waleriany,
kwiat lawendy, li艣cie mi臋ty
pieprzowej i rozmarynu (po 2 艂y偶ki) - 1
艂y偶k臋 mieszanki zala膰 1 szklank膮
wrz膮tku, odstawi膰 na 30 minut pod
przykryciem, przecedzi膰; 1_2 fili偶anki
naparu pijemy wieczorem;
- li艣cie melisy i mi臋ty pieprzowej
zmia偶d偶one w mo藕dzierzu, owoce
kolendry (po 2 艂y偶ki) zala膰 100
mililitrami spirytusu zmieszanego z 20
mililitrami wody; po 24 godzinach p艂yn
odcedzi膰, a reszt臋 surowca wycisn膮膰
- w tak powsta艂ej nalewce moczy膰
chusteczk臋 i przyk艂ada膰 do skroni i
ty艂u
g艂owy w czasie migreny.


Jak leczono dawniej


Rozdzia艂 ten zawiera tylko ma艂膮
pr贸bk臋 znanych recept i przepis贸w
stosowanych przed laty w
zio艂olecznictwie. Cz臋艣膰 z nich
zachowa艂a si臋 do
dzi艣, cz臋艣膰 zosta艂a zmodyfikowana, a
jeszcze inne wysz艂y z u偶ycia. Warto
jednak, by czytelnik zapozna艂 si臋 z
nimi cho膰by wycinkowo.


Recepty stare i bardzo stare


Zi贸艂ka gorzkie
Li艣cie pio艂unu, ziele podr贸偶nika,
sk贸rka pomara艅czowa (po 2 艂y偶ki),
li艣cie bobrka tr贸jlistnego (1 czubata
艂y偶ka), k艂膮cze tataraku i korze艅
goryczki (po 1 艂y偶ce), cynamon mielony
(1 艂y偶eczka do herbaty) - 1 艂y偶k臋
mieszanki zala膰 1 szklank膮 zimnej wody,
odstawi膰 na 30 minut i gotowa膰
przez 15 minut. Wypija膰 po 1 fili偶ance
wywaru na 30 minut przed ka偶dym
posi艂kiem; stosowa膰 w zaburzeniach
trawienia, nadkwasocie, wzd臋ciach,
odbijaniach.

Zi贸艂ka gorzko_aromatyczne na apetyt
Kwiat rumianku i owoc kminku (po 1
艂y偶ce), li艣cie mi臋ty pieprzowej i
bobrka tr贸jlistnego (po 2 艂y偶ki),
li艣cie podbia艂u (4 艂y偶ki) - 1 艂y偶k臋
mieszanki zala膰 0,5 szklanki wrz膮tku.
Po zaparzeniu wypija膰 tak膮 porcj臋
przed ka偶dym posi艂kiem.

Zi贸艂ka przeciwko katarom kiszek i
biegunkom
Kwiat kocanki, owoce kminku i jagody
czarnej, ziele srebrnika, k艂膮cze
pi臋ciornika g臋siego (po 2 艂y偶ki) - 1
艂y偶k臋 mieszanki zala膰 1 szklank膮
wrz膮tku. Pi膰 3 razy dziennie przed
jedzeniem po 1 fili偶ance.

Zi贸艂ka Avera od wiatr贸w i wzd臋膰
Kwiat rumianku, owoce kopru w艂oskiego
(po 1 艂y偶ce), korzenie prawo艣lazu i
lukrecji, k艂膮cze perzu (po 2 艂y偶ki) - 1
艂y偶k臋 mieszanki zala膰 1 szklank膮
zimnej wody, odstawi膰 na 2 godziny,
gotowa膰 przez 15 minut, przecedzi膰. Pi膰
2_3 razy dziennie po 1 fili偶ance.

Zi贸艂ka Kaempla do lewatywy
Korzenie waleriany i mniszka, k艂膮cze
perzu, ziele mniszka i szanty, kwiat
rumianku (po 1 艂y偶ce) - 1 艂y偶k臋
mieszanki zala膰 1 szklank膮 zimnej wody,
odstawi膰 na 2 godziny, gotowa膰 przez 10
minut i przecedzi膰. Stosowa膰 w
zaburzeniach trawienia i nie偶ytach
jelit.

Zi贸艂ka Endlera przeciw hemoroidom
Korze艅 cytwaru i owoc any偶u (po 1
艂y偶eczce), li艣cie senesu (2 艂y偶eczki),
korze艅 lukrecji (1 艂y偶ka sto艂owa),
k艂膮cze perzu, korze艅 prawo艣lazu, owoc
kopru w艂oskiego (po 2 艂y偶ki) - 1 艂y偶k臋
sto艂ow膮 mieszanki zala膰 1 szklank膮
zimnej wody, odstawi膰 na 2 godziny,
gotowa膰 przez 15 minut, przecedzi膰. Pi膰
2_3 razy dziennie po 1 fili偶ance.

Zi贸艂ka przeciwartretyczne
Ziele rdestu ptasiego (3 艂y偶ki), kora
szak艂aka i li艣cie mi臋ty pieprzowej
(po 2 艂y偶ki), ziele macierzanki i
p膮czki topoli (po 1 艂y偶ce), owoc
kolendry
(1 czubata 艂y偶eczka do herbaty) - 1
艂y偶k臋 mieszanki zala膰 1 szklank膮
wrz膮tku i odstawi膰 na 30 minut. Pi膰 2_3
razy dziennie po 1 fili偶ance (je艣li
chory ma zaparcia - 3 razy, je艣li
rozwolnienie - 2 razy).

Zi贸艂ka do p艂ukania gard艂a
Li艣cie sza艂wii, kwiaty 艣lazu i bzu
czarnego (po 1 艂y偶ce sto艂owej) - 1
艂y偶k臋 mieszanki zala膰 1 szklank膮
wrz膮tku, odstawi膰 pod przykryciem na 30
minut i przecedzi膰. Do p艂ukania u偶ywa膰
ciep艂ego naparu.

Nalewka bursztynowa
Dwie 艂y偶ki bursztynu ciemnego utrze膰
na proszek i zala膰 0,5 litra
spirytusu rektyfikowanego o mocy 90
procent, pozostawi膰 w ciemnym miejscu
na 14 dni, co par臋 dni wstrz膮sa膰.
Nalewka s艂u偶y do nacierania w b贸lach
mi臋艣niowych, artretycznych,
nadwer臋偶eniach 艣ci臋gien, a tak偶e usuwa
zm臋czenie - wystarczy natrze膰 skronie i
nadgarstki, by si臋 o tym przekona膰.


Herbaty zio艂owe ksi臋dza Kneippa


Przeciw krwawieniom i krwotokom
Kory d臋bowej, jask贸艂czego ziela,
tasznika, jemio艂y lub skrzypu po 1
艂y偶eczce do herbaty. Kor臋 d臋bow膮
gotowa膰 przez 5 minut w 1 szklance
wody,
potem doda膰 reszt臋 zi贸艂, odstawi膰 na 15
minut pod przykryciem, przecedzi膰.
Pi膰 po 1 fili偶ance 2 razy dziennie.

W chorobach 偶o艂膮dka i w膮troby
Ja艂owca 10 ziarenek dobrze
ut艂uczonych, skrzypu 1 艂y偶eczk臋 do
herbaty,
pio艂unu p贸艂 艂y偶eczki. Ja艂owiec gotowa膰
przez 5 minut w szklance wody, potem
doda膰 reszt臋 zi贸艂, odstawi膰 pod
przykryciem na 15 minut, przecedzi膰.
Pi膰 po
1 fili偶ance
2_3 razy dziennie.

Bardzo dobra herbata 偶o艂膮dkowa
Ziela podr贸偶nika i bobrka
tr贸jlistnego po 1 艂y偶eczce do herbaty,
ja艂owca
12 ziarenek dobrze ut艂uczonych. Spos贸b
przygotowania jak w poprzedniej
recepcie. Pi膰 w razie potrzeby.

Skuteczna herbata rozwalniaj膮ca
艢wietlika lekarskiego 1 艂y偶eczk臋 do
herbaty, kwiatu tarniny 2 艂y偶eczki
zaparzy膰 w szklance wody. Na noc pi膰
1_2 fili偶anki.

Herbata przeczyszczaj膮ca
Li艣ci senesu 2 艂y偶ki sto艂owe zaparzy膰
w 1 litrze wrz膮cej wody (przez 15
minut). Pi膰 co p贸艂 godziny po 2 艂y偶ki.

Herbata wzmacniaj膮ca 偶o艂膮dek
Ziela pio艂unu i podr贸偶nika, li艣ci
bobrka tr贸jlistnego po 1 艂y偶ce,
korzenia goryczki i k艂膮czy tataraku po
1 艂y偶eczce, 1 艂y偶eczk臋 mieszanki
zala膰 1 szklank膮 wrz膮cej wody. Pi膰 2
razy dziennie po 1 fili偶ance.

Herbata moczop臋dna
Korzeni bzu niskiego, li艣ci
rozmarynu, ziela skrzypu po 1 艂y偶eczce.
Korze艅 gotowa膰 przez 5 minut w 1
szklance wody, potem doda膰 reszt臋 zi贸艂,
odstawi膰 pod przykryciem na 15 minut,
przecedzi膰. Pi膰 rano i wieczorem po 1
fili偶ance.

Herbata dla melancholik贸w
Ziela przetacznika 1 czubat膮
艂y偶eczk臋, korzenia waleriany 1 艂y偶eczk臋
zaparzy膰 w 1 szklance wrz膮cej wody. Na
noc pi膰 1_2 fili偶anki.

Szperacz ksi臋dza Kneippa,
oczyszczaj膮cy ca艂y organizm z r贸偶nych
szkodliwych z艂og贸w
Mielonego nasienia kopru w艂oskiego i
ut艂uczonych owoc贸w ja艂owca po 1
艂y偶ce sto艂owej, ut艂uczonego nasienia
kozieradki i sproszkowanego aloesu po
1 艂y偶eczce, 1 艂y偶eczk臋 mieszanki zala膰
1 szklank膮 wrz膮cej wody. Wypija膰 1
fili偶ank臋 dziennie.

Uwaga! Herbata ta jest niewskazana
dla os贸b cierpi膮cych na hemoroidy,
zapalenie narz膮d贸w brzucha i choroby
kobiece, nie wolno te偶 jej podawa膰
kobietom w ci膮偶y.
+
Naturalna apteczka domowa


"Naturalna apteczka domowa" powinna
zawiera膰 -jak sama nazwa wskazuje -
leki naturalne, kt贸rych dostarcza 艣wiat
ro艣lin, zwierz膮t i minera艂贸w.
Wi臋kszo艣膰 tych lek贸w mo偶na przygotowa膰
samemu, ale niekt贸rych nie spos贸b,
inne s膮 do nabycia w aptekach i
sklepach zielarskich. Farmacja
dysponuje
dzisiaj ca艂膮 mas膮 naturalnych 艣rodk贸w
leczniczych wywodz膮cych si臋 z
pradawnych czas贸w, a wyst臋puj膮cych pod
nazw膮 preparat贸w galenowych (od
nazwiska Klaudiusza Galena, 偶yj膮cego i
dzia艂aj膮cego w Rzymie w II wieku
naszej ery). Dla u艂atwienia wi臋c 偶ycia
"naturalnemu lekarzowi domowemu"
podajemy tu zestaw i sposoby oraz cele
u偶ycia parudziesi臋ciu lek贸w z tej
grupy.


艢rodki przeczyszczaj膮ce
i 偶o艂膮dkowe


Suszone li艣cie senesu
Zaparzamy jak herbatk臋 zio艂ow膮: dla
doros艂ych - 12 listk贸w na 1 fili偶ank臋
wrz膮cej wody, dla dzieci - 6 listk贸w.

Olej rycynowy
Jednorazowa dawka dla doros艂ych - 2_3
艂y偶ki sto艂owe, dla dzieci - 2_4
艂y偶eczki do herbaty. Aby unikn膮膰
niemi艂ego smaku oleju, mo偶na go
rozpu艣ci膰
w niewielkiej ilo艣ci czarnej kawy
(prawdziwej lub zbo偶owej) albo w
ocukrzonej wodzie z cytryn膮.

Krople 偶o艂膮dkowe
Skuteczne w b贸lach brzucha,
rozwolnieniach i wzd臋ciach - tylko dla
doros艂ych. Za偶ywamy 2_3 razy dziennie
po 10_12 kropli na kostce cukru.

Krople mi臋towe
Skuteczne w przypadku uczucia ci臋偶aru
w 偶o艂膮dku lub w nudno艣ciach.
Za偶ywamy 2_3 razy dziennie po 10_15
kropli na kostce cukru lub w
przegotowanej wodzie.


艢rodki uspokajaj膮ce i pobudzaj膮ce -
nasercowe


Nalewka koz艂kowa lub krople
walerianowe
Skuteczne w zdenerwowaniu, b贸lach w
okolicy serca, omdleniach.
Jednorazowa dawka - 10_20 kropli w
omdleniach (dzia艂a pobudzaj膮co), 60
kropli -jako lek uspokajaj膮cy.
Najlepiej podawa膰 na kostce cukru i
trzyma膰
w ustach do rozpuszczenia. Skuteczne
jest tak偶e w膮chanie leku.

Kamfora
Krystaliczna substancja aromatyczna;
艣rodek pobudzaj膮cy obieg krwi i
o艣rodkowy uk艂ad nerwowy, zw艂aszcza
uk艂ad oddechowy. Mo偶na j膮 w膮cha膰, a
tak偶e wytwarza膰 z niej spirytus
kamforowy lub olejek. Kamfor臋 nale偶y
przechowywa膰 w szklanym s艂oiczku z
dobrze dopasowanym przykryciem,
najlepiej szklanym korkiem.


艢rodki przeciwb贸lowe


Gorczyca czarna
Ziarenka mo偶na rozgrza膰 na patelni,
w艂o偶y膰 do lnianego woreczka i
przyk艂ada膰 na bol膮ce miejsca. Kataplazm
nale偶y zdj膮膰 wtedy, gdy sk贸ra si臋
zaczerwieni.

Gorczyca czarna mielona
Jedn膮 艂y偶k臋 sto艂ow膮 gorczycy zalewa
si臋 1 szklank膮 ciep艂ej wody, w
rozmieszanym p艂ynie zanurza si臋 kawa艂ek
flaneli i przyk艂ada j膮 do sk贸ry na
10_15 minut; dop贸ki si臋 nie
zaczerwieni. Po zdj臋ciu kompresu cia艂o
przemywa
si臋 ciep艂膮 wod膮.

Olejek kamforowy
S艂u偶y do naciera艅 w b贸lach mi臋艣ni, a
r贸wnie偶 jako 艣rodek rozgrzewaj膮cy w
innych b贸lach, na przyk艂ad w zapaleniu
ucha 艣rodkowego - w tym przypadku
nasycon膮 olejkiem wat臋 wk艂ada si臋 do
ucha (niezbyt g艂臋boko) lub smaruje si臋
sk贸r臋 za ma艂偶owin膮 uszn膮.

Olejek go藕dzikowy
艁agodzi b贸l z臋b贸w - kawa艂eczek waty
nale偶y zmoczy膰 w olejku i przyk艂ada膰
do bol膮cego z臋ba. Jest tak偶e znakomitym
艣rodkiem 艂agodz膮cym b贸l spowodowany
uk膮szeniem przez owady -
trzydziestoprocentowym roztworem olejku
w
spirytusie smaruje si臋 obola艂e miejsce.


艢rodki dezynfekuj膮ce, antyseptyczne


Jodyna
S艂u偶y do dezynfekowania ran i
skalecze艅.

Rivanol
艢rodek antyseptyczny.

A艂un
Wyst臋puje w trzech postaciach:
bezbarwnych kryszta艂k贸w, bia艂ego
proszku o
kwaskowatym smaku i twardej laseczki
wysuwanej z plastikowej oprawki. S艂u偶y
do tamowania krwi w przypadku
skalecze艅, tamowania krwotoku z nosa
itp.
oraz do dezynfekcji wody. Proszek i
kryszta艂ki rozpuszczamy w wodzie (1
艂y偶eczka na 1 szklank臋 wody), moczymy w
niej wat臋 i przyk艂adamy do ranki
lub dziurek w nosie. Laseczk臋
sprasowanego a艂unu przyk艂adamy wprost
do
ranki i lekko naciskamy.


艢rodki do piel臋gnacji sk贸ry


Talk
U偶ywany jest do leczenia odparze艅
sk贸ry, tak偶e posypuje si臋 nim cia艂o
profilaktycznie, aby zapobiec
odparzeniom (na przyk艂ad u niemowl膮t
czy
ob艂o偶nie chorych). S艂u偶y r贸wnie偶 do
piel臋gnacji poc膮cych si臋 st贸p - w tym
przypadku talk wsypuje si臋 do skarpetek.

Wazelina
Zmi臋kcza sk贸r臋 twarzy i r膮k, jest
najlepszym 艣rodkiem przeciwko
spierzchni臋ciom (p臋kaniu nask贸rka)
warg. Nale偶y j膮 przechowywa膰 w
porcelanowym s艂oiczku, w ch艂odnym
miejscu.

Gliceryna
U偶ywa si臋 jej do nacierania
spierzchni臋tej sk贸ry, najcz臋艣ciej r膮k i
st贸p.


Leki o kilku zastosowaniach


Olejek migda艂owy
U偶ywany jest zar贸wno jako lek
wewn臋trzny, jak i zewn臋trzny. W
pierwszym
przypadku podaje si臋 go dzieciom
cierpi膮cym na kaszel i anemi臋 - 1
艂y偶eczka
do herbaty przed obiadem i 2 艂y偶eczki
po kolacji, zmieszane z mlekiem lub
rozpuszczonym miodem. Pomaga w leczeniu
zapalenia p艂uc, czy艣ci gard艂o z
zaflegmienia, uspokaja zaburzenia
偶o艂膮dkowe, pobudza apetyt - w tych
czterech schorzeniach za偶ywa si臋 olejek
3_4 razy dziennie po 1 艂y偶eczce.
W drugim przypadku 艂agodzi b贸l i szum
w uszach - kilka kropli ciep艂ego
olejku wpuszcza si臋 do ucha i zatyka
kawa艂kiem waty; leczy odle偶yny -
delikatnie smaruje si臋 nim chore
miejsca; dzia艂a przeciwko wypadaniu
w艂os贸w
- ka偶dego wieczoru naciera si臋 nim
sk贸r臋 g艂owy.

Spirytus kamforowy
Je艣li brak go w aptekach, mo偶na
sporz膮dzi膰 go samemu, rozpuszczaj膮c
8_10
gram贸w kamfory w 100 gramach
siedemdziesi臋cioprocentowego spirytusu.
U偶ywa
si臋 go do naciera艅 rozgrzewaj膮cych (na
przyk艂ad klatki piersiowej i plec贸w
w przypadku przezi臋bie艅) lub
antyb贸lowych (na przyk艂ad mi臋艣ni).

S贸l kuchenna
Jest bardzo skuteczna w leczeniu
poparze艅 s艂onecznych - poparzon膮 sk贸r臋
skrapia si臋 wod膮 i posypuje sol膮; a
tak偶e w nadkwasocie 偶o艂膮dka - 1
艂y偶eczk臋 do kawy soli rozpuszcza si臋 w
1 szklance ciep艂ej wody i wypija
duszkiem 1_3 szklanki dziennie.

Kwasek cytrynowy w kryszta艂kach
Rozpuszczony w wodzie (dobrze kwa艣na
lemoniada) stanowi znakomit膮
odtrutk臋 w zatruciach alkaliami (mi臋dzy
innymi amoniak, soda kaustyczna,
woda wapienna). Roztworem z kwasku - 1
cz臋艣膰 kryszta艂k贸w na 9 cz臋艣ci wody -
p臋dzluje si臋 gard艂o w przypadku anginy.

Olejek terpentynowy
S艂u偶y do naciera艅 w b贸lach
reumatycznych i przezi臋bieniu - naciera
si臋
klatk臋 piersiow膮 i plecy; s艂u偶y tak偶e
do inhalacji.
+
Kosmetyka naturalna



Rady nie tylko dla kobiet


W艂a艣ciwa dieta
Praktyka uczy, 偶e znaczny wp艂yw na
urod臋 ma od偶ywianie si臋. Ono za艣
uzale偶nione jest od stanu zdrowia.
W艂a艣ciwie dobrana dieta sprawia, 偶e
w艂osy nabieraj膮 po艂ysku, blade wargi -
czerwieni, paznokcie staj膮 si臋
l艣ni膮ce, a z臋by 艣nie偶nobia艂e. Z kolei
zaczerwieniony nos lub nieczysta
sk贸ra twarzy s膮 zazwyczaj wynikiem
niew艂a艣ciwej diety, zw艂aszcza
przejadania si臋.
Najwa偶niejszym warunkiem zdrowia i
urody jest unikanie nadmiaru
po偶ywienia, przede wszystkim mi臋sa i
jego przetwor贸w, t艂uszcz贸w
zwierz臋cych, potraw m膮cznych, ostrych
przypraw - s膮 one szczeg贸lnie
szkodliwe dla cery - i alkoholu. 艁atwo
zauwa偶y膰, 偶e twarze tych, kt贸rzy
pij膮 alkohol, maj膮 brzydki, niebieskawy
odcie艅. Warunek drugi to
uwzgl臋dnienie w diecie du偶ej ilo艣ci
surowych owoc贸w (w pewnej mierze mog膮
je zast膮pi膰 kompoty) i jarzyn, gdy偶 one
w艂a艣nie zawieraj膮 mn贸stwo
sk艂adnik贸w wp艂ywaj膮cych korzystnie na
tkank臋 sk贸rn膮. I trzeci wreszcie
warunek: nale偶y pi膰 sporo mleka, nadaje
ono bowiem cerze delikatny, jasny
odcie艅, wzmacnia organizm - st膮d jest
bardzo wskazane dla os贸b os艂abionych
i zbyt szczup艂ych.

Sen
Sen jest niezb臋dny dla wszystkich
istot 偶ywych. Podczas snu wypoczywa
ca艂y organizm, a zw艂aszcza uk艂ad
nerwowy. Regularny sen wp艂ywa
korzystnie
na stan fizyczny i psychiczny cz艂owieka
- kto 艣pi dostatecznie d艂ugo i
spokojnie, czuje si臋 od艣wie偶ony i pe艂en
si艂. Takiego odpoczynku nic nie
mo偶e zast膮pi膰. Nawet najlepsze leki nie
przywr贸c膮 zdrowego wygl膮du osobom
zm臋czonym i niewyspanym. Niespokojny,
zbyt kr贸tko trwaj膮cy sen wp艂ywa tak偶e
ujemnie na samopoczucie - cz艂owiek robi
si臋 rozdra偶niony i apatyczny.
Ka偶da kobieta, kt贸ra pragnie wygl膮da膰
艣wie偶o i na d艂ugo zachowa膰 艂adny
wygl膮d, powinna k艂a艣膰 si臋 spa膰
najp贸藕niej o jedenastej wieczorem. Dla
kobiet w 艣rednim wieku jest nieodzowne
minimum osiem godzin snu na dob臋.
Za艣ni臋cia przed p贸艂noc膮 nie zast膮pi
d艂u偶sze spanie. W dodatku samo
k艂adzenie si臋 do 艂贸偶ka przed p贸艂noc膮
jeszcze nie wystarczy. Aby wypoczynek
wp艂ywa艂 skutecznie na organizm, sk贸ra
ca艂ego cia艂a powinna swobodnie
oddycha膰. Dlatego przed po艂o偶eniem si臋
na spoczynek trzeba umy膰 si臋
starannie i koniecznie zmieni膰 bielizn臋
z dziennej na nocn膮. Wa偶ne jest
tak偶e u艂o偶enie cia艂a przed za艣ni臋ciem.
Nie nale偶y spa膰 na lewym boku i na
plecach, sen w takiej pozycji bowiem
藕le wp艂ywa na narz膮dy wewn臋trzne.
Dobrze jest natomiast spa膰 na prawym
boku i na brzuchu.
W ci膮gu dnia warto pami臋ta膰 o kilku
podstawowych wskaz贸wkach
higienicznych.
Rano. Latem nale偶y wstawa膰 o sz贸stej,
zim膮 za艣 o si贸dmej godzinie.
Zaraz po wstaniu otworzy膰 okno i
wietrzy膰 pok贸j przez pi臋膰 minut. Such膮
szczotk膮 zrobi膰 najpierw masa偶 twarzy,
a potem ca艂ego cia艂a. Wzi膮膰 ch艂odn膮
k膮piel lub te偶 natrze膰 ch艂odn膮 wod膮
brzuch, pachy i narz膮dy p艂ciowe. Umy膰
z臋by i wyp艂uka膰 usta naparem z rumianku.
Po ubraniu si臋 zrobi膰 dziesi臋膰
g艂臋bokich wdech贸w i tyle偶 wydech贸w.

Przed obiadem. Nale偶y wykona膰
dziesi臋膰 g艂臋bokich wdech贸w i tyle samo
wydech贸w. Po jedzeniu odpocz膮膰 przez
p贸艂 godziny w pozycji le偶膮cej.

Wieczorem. Przed kolacj膮 nale偶y
wykona膰 dziesi臋膰 g艂臋bokich wdech贸w i
tyle偶 wydech贸w.

Przed po艂o偶eniem si臋 spa膰 zrobi膰
p贸艂godzinny spacer.
Umy膰 twarz ch艂odn膮 wod膮 lub ciep艂ym
wywarem z siana. Z臋by oczy艣ci膰 tward膮
szczoteczk膮 i past膮, usta wyp艂uka膰
naparem rumianku.

Uwaga tylko dla kobiet: podczas mycia
twarzy nale偶y j膮 masowa膰 od do艂u do
g贸ry. W ten sam spos贸b smaruje si臋
twarz kremem.


Piel臋gnacja twarzy



Co robi膰, aby cera by艂a 艂adna i 艣wie偶a

Barwa sk贸ry twarzy zale偶y od wielu
czynnik贸w: od indywidualnej karnacji,
od uk艂adu sercowo_naczyniowego, a wi臋c
przyp艂ywu krwi do twarzy, od
grubo艣ci pod艣ci贸艂ki t艂uszczowej, od
wydzielania gruczo艂贸w potowych, a tak偶e
od stanu samej sk贸ry. Do艣膰 istotnie
wp艂ywa na jej barw臋 r贸wnie偶 og贸lny stan
zdrowia, temperament, w艂a艣ciwe lub z艂e
funkcjonowanie uk艂adu nerwowego.
Je偶eli cera nie jest zbyt blada, ale
te偶 niezbyt rumiana, oznacza to, 偶e
organizm jest zdrowy.
Aby poprawi膰 karnacj臋, wystarczy
stosowa膰 bardzo proste zabiegi, spo艣r贸d
kt贸rych najlepszym jest maseczka
miodowa (mi贸d rozcie艅czony odrobin膮
wody)
- pod jej wp艂ywem sk贸ra staje si臋
mi臋kka i aksamitna.
Bardzo skuteczna jest te偶 maseczka z
jednego bia艂ka, soku z po艂贸wki
cytryny i 艂y偶ki dobrej wody kolo艅skiej.
Po dok艂adnym rozmieszaniu
sk艂adnik贸w (masa musi by膰 jednorodna)
maseczk臋 nak艂adamy, trzymamy przez
p贸艂 godziny, a nast臋pnie myjemy twarz w
zimnej wodzie. Nie ka偶da sk贸ra
jednak dobrze znosi t臋 maseczk臋 - nie
nale偶y jej stosowa膰, je艣li sk贸ra jest
podra偶niona, ma wypryski lub jest zbyt
wysuszona.
Zastosowanie uniwersalne, a wi臋c dla
ka偶dej sk贸ry, ma maseczka sk艂adaj膮ca
si臋 z jednego 艣wie偶ego 偶贸艂tka rozbitego
z 艂y偶k膮 sto艂ow膮 zimnego surowego
mleka. Przed na艂o偶eniem maseczki myjemy
twarz ciep艂膮 wod膮 z myd艂em. Kiedy
maseczka zaschnie, zmywamy twarz ciep艂膮
wod膮 lub ciep艂ym naparem z
rumianku. Mo偶na tak偶e u偶y膰 do tego soku
ze 艣wie偶ego selera.

Aby zachowa膰 艣wie偶膮 cer臋
Ka偶dego wieczoru przed po艂o偶eniem si臋
spa膰 dok艂adnie myjemy twarz w
ciep艂ym wywarze z otr膮b pszennych,
sp艂ukujemy zimn膮 wod膮 i wycieramy
suchym, mi臋kkim r臋cznikiem. Dzi臋ki
takiemu zabiegowi sk贸ra zostaje
oczyszczona i mo偶e swobodnie oddycha膰,
co nie jest bez wp艂ywu na zdrowy,
spokojny sen.
Przy cerze normalnej (ani t艂ustej,
ani suchej) piel臋gnacja twarzy wymaga
szczeg贸lnej pieczo艂owito艣ci. Wieczorem
nale偶y delikatnie natrze膰 twarz
pra偶onymi otr臋bami (zamiast myd艂a)
rozrobionymi w ciep艂ej wodzie, a po
paru
minutach umy膰 w ch艂odnej mi臋kkiej
wodzie i bardzo delikatnie wytrze膰
mi臋kkim r臋cznikiem. Opr贸cz tego dobrze
jest stosowa膰 k膮piele parowe w
wywarze z rumianku. Znakomicie
oczyszczaj膮 sk贸r臋 i sprawiaj膮, 偶e staje
si臋
ona elastyczna i aksamitna. Mo偶na je
przeprowadza膰 ka偶dego wieczoru albo co
drugi dzie艅; w drugim przypadku w dzie艅
wolny od k膮pieli parowej koniecznie
trzeba sobie zrobi膰 masa偶 twarzy.


Jak piel臋gnowa膰 such膮 cer臋?

Przy cerze suchej i wra偶liwej mycie
twarzy w zimnej wodzie jest
szkodliwe, a jeszcze bardziej szkodzi
u偶ywanie myd艂a. Najbardziej wskazane
jest mycie twarzy w ciep艂ej mi臋kkiej
wodzie, do kt贸rej dodaje si臋 bukiecik
naci z pietruszki albo wywar z siana.
Po umyciu nale偶y nawil偶y膰 twarz wat膮
zamoczon膮 w surowym mleku z dodatkiem
takiej samej ilo艣ci soku z cytryny i
艣mietanki lub te偶 w mieszaninie
z艂o偶onej z soku og贸rkowego, surowego
mleka
(w r贸wnych cz臋艣ciach) i 1 艂y偶eczki
gliceryny. Tak膮 maseczk臋 pozostawia si臋
na twarzy na 10_15 minut, a nast臋pnie
zmywa.
Najlepsz膮 od偶ywk膮 dla suchej cery s膮
dobre kremy. Oto dwa przepisy na
takie, kt贸re mo偶na zrobi膰 w domu.

Krem ksi臋偶nej Anny
Jedn膮 czubat膮 艂y偶k臋 sto艂ow膮 czystego
bia艂ego wosku pszczelego i 4 艂y偶ki
olejku migda艂owego wk艂ada si臋 do
emaliowanego garnuszka wstawionego do
rondla z wrz膮c膮 wod膮 (tak zwana 艂a藕nia
wodna) i miesza od czasu do czasu,
dop贸ki wosk i olejek nie nabior膮
p艂ynnej konsystencji. W贸wczas garnuszek
wyjmuje si臋 z "艂a藕ni", a jego zawarto艣膰
ubija si臋 tak d艂ugo, a偶 nabierze
konsystencji piany. Kiedy masa troch臋
ostygnie, nale偶y doda膰 do niej 2_3
krople jakiego艣 aromatycznego olejku.
Kremu mo偶na u偶ywa膰 po ca艂kowitym
wystudzeniu.

Krem og贸rkowy
艢wie偶e, cieniutko pokrojone og贸rki
miesza si臋 w porcelanowym naczyniu z
tak膮 sam膮 ilo艣ci膮 oliwy z oliwek.
Naczynie wk艂ada si臋 do garnka z wod膮, a
ten stawia na ogniu. Kiedy woda zacznie
wrze膰, nale偶y naczynie wyj膮膰, jego
zawarto艣膰 dobrze wymiesza膰, przecedzi膰
przez kilkakrotnie z艂o偶on膮 gaz臋 i do
p艂ynu doda膰 tak膮 sam膮 co poprzednio
ilo艣膰 drobno pokrojonych og贸rk贸w. T臋
czynno艣膰 powtarza si臋 pi臋膰 razy. W
efekcie powstaje g臋sty, bia艂y, bardzo
od偶ywczy krem.
Nie tylko dla suchej, ale tak偶e dla
grubej, brzydkiej cery przeznaczona
jest maseczka z koziego lub krowiego
mleka.
Z kawa艂ka mi臋kkiego bawe艂nianego
materia艂u wykona膰 nale偶y co艣 w rodzaju
maski. Ka偶dego wieczoru zanurza si臋 j膮
w surowym mleku, wyciska i na 30
minut przyk艂ada do twarzy. Kiedy
zaczyna wysycha膰, nawil偶a si臋 j膮
k艂臋bkiem
waty zamoczonym w mleku. Po zdj臋ciu
maski twarz trzeba wytrze膰 wilgotnym
r臋cznikiem (nie wolno u偶ywa膰 偶adnych
krem贸w ani pudru).


Jak piel臋gnowa膰 t艂ust膮 i porowat膮
cer臋?

Do takiego jej wygl膮du przyczynia si臋
nadmierny rozw贸j podsk贸rnych
gruczo艂贸w t艂uszczowych. Osoby z tak膮
cer膮 powinny wystrzega膰 si臋 t艂ustych i
ostrych potraw, s艂odyczy i alkoholu,
gdy偶 maj膮 one wielki wp艂yw na
czynno艣ci wydzielnicze gruczo艂贸w.
Najlepszym lekiem dla takiej cery
jest myd艂o i ciep艂a woda. Szkodz膮 za艣
t艂uste r贸偶e, t艂uste 艣rodki do zmywania
cery i kremy na noc.
Na zmniejszenie wydzielania t艂uszczu
przez gruczo艂y 艂ojowe dobrze dzia艂a
maseczka z jednego bia艂ka, ubitego na
pian臋 z dodatkiem trzech kropli soku
z cytryny. Maseczk臋 trzeba trzyma膰 na
twarzy 1 godzin臋, a potem usun膮膰 j膮
za pomoc膮 mi臋kkiego, wilgotnego
r臋cznika i zmy膰 sk贸r臋 ch艂odn膮,
przegotowan膮
wod膮.
W celu 艣ci膮gni臋cia por贸w nale偶y co
drugi dzie艅 robi膰 sobie kompres z
gor膮cego wywaru z ususzonej kory
d臋bowej (szczypta kory d臋bowej na 2
litry
wody - p艂yn powinien wrze膰 tak d艂ugo,
a偶 pozostanie go po艂owa). Zamiast
kory d臋bowej mo偶na te偶 przygotowa膰
wywar z suchych kwiat贸w arniki,
rumianku
i rozmarynu (po 1 艂y偶ce ka偶dego
sk艂adnika). Zio艂a gotuje si臋 w wodzie
mi臋kkiej albo destylowanej tak d艂ugo,
a偶 si臋 rozgotuj膮, nast臋pnie przek艂ada
do maski uszytej z cienkiego
bawe艂nianego materia艂u i gor膮ce nak艂ada
na
twarz. Po up艂ywie 15 minut kompres
trzeba zdj膮膰, a twarz umy膰 w ciep艂ym
wywarze z kory d臋bowej albo jeszcze
lepiej, w ch艂odnej przegotowanej wodzie
z dodatkiem jednego z dw贸ch roztwor贸w
(na 1 litr 2 艂y偶ki):
- 100 mililitr贸w czystego octu
winnego z p贸艂 艂y偶eczki a艂unu i sokiem z
p贸艂 cytryny;
- 3 cytryny pokrojone razem ze sk贸rk膮
zalewa si臋 150 mililitrami octu
winnego i 90 mililitrami wody
pomara艅czowej (do nabycia w aptece) -
naczynie z p艂ynem nale偶y przykry膰
szczeln膮 pokrywk膮 i odstawi膰 na dwa
tygodnie w ch艂odne miejsce.
Gor膮ce kompresy mo偶na robi膰
przemiennie z k膮piel膮 parow膮 w naparze
z
rumianku; po "par贸wce" nale偶y umy膰
twarz w ch艂odnej wodzie i wytrze膰 j膮
mi臋kkim r臋cznikiem.


Jak przywr贸ci膰 j臋drno艣膰 obwis艂ej
sk贸rze?


Bardzo dobre wyniki daj膮 ni偶ej
wymienione kuracje.

Kuracja pierwsza. Ka偶dego wieczoru
myje si臋 twarz w gor膮cej (42_45 stopni
C) wodzie, nawil偶aj膮c ni膮 sk贸r臋 30_40
razy. Nast臋pnie sp艂ukuje zimn膮 wod膮
lub zimnym wywarem z siana, tak偶e 30_40
razy. Po 5_6 dniach takich zabieg贸w
sk贸ra wyra藕nie nabierze j臋drno艣ci. Aby
leczenie by艂o bardziej skuteczne, po
umyciu mo偶na delikatnie natrze膰 twarz
sokiem ze 艣wie偶ego og贸rka.

Kuracja druga. Ka偶dego wieczoru
przeprowadza si臋 k膮piel parow膮 z naparu
rumianku, a nast臋pnie smaruje sk贸r臋
emulsj膮 z 1 艣wie偶ego jajka ubitego z 1
艂y偶eczk膮 ciep艂ej wody. Kiedy maseczka
zaschnie, myje si臋 twarz w wywarze z
siana i otr膮b (otr臋by zast臋puj膮 myd艂o,
dobrze czyszcz膮 sk贸r臋 z t艂ustego
osadu).

Kuracja trzecia to maseczka
kamforowa. Przygotowuje si臋 j膮 z 2
sto艂owych
艂y偶ek migda艂贸w, 4 艂y偶ek gliceryny i 2
艂y偶ek wody kamforowej (do nabycia w
aptece). Migda艂y nale偶y sparzy膰 w
gor膮cej wodzie tak, by ich sk贸rka
zrobi艂a
si臋 bia艂a, potem obra膰 ze sk贸rki,
posieka膰, zala膰 100 mililitrami wrz膮cej
wody i pozostawi膰 na noc. Otrzymane w
ten spos贸b tak zwane mleczko
migda艂owe przecedza si臋, miesza z
gliceryn膮 oraz wod膮 kamforow膮, i
maseczka
gotowa. Smaruje si臋 ni膮 twarz i
pozostawia a偶 do zaschni臋cia (na mniej
wi臋cej 20 minut), po czym zmywa ciep艂膮
wod膮. Na koniec delikatnie wyciera
si臋 twarz mi臋kkim r臋cznikiem. Taki
zabieg daje wspania艂e rezultaty.


Jak leczy膰 sk贸r臋 spalon膮 s艂o艅cem i
wysuszon膮 wiatrem?


Kuracja pierwsza. Myjemy twarz zimn膮
wod膮 lub wywarem z otr膮b i po
wysuszeniu r臋cznikiem smarujemy 艣wie偶ym
zsiad艂ym mlekiem. Zabieg powtarza膰
wielokrotnie, dop贸ki stan sk贸ry si臋 nie
poprawi.

Kuracja druga. Do 0,25 litra mleka
doda膰 sok z 1 cytryny i postawi膰 na
ogniu. Po zagotowaniu 艣ci臋te mleko
odcedzi膰, a do serwatki doda膰 1
艂y偶eczk臋
spirytusu. P艂ynem tym my膰 twarz rano i
wieczorem dop贸ty, dop贸ki nie nast膮pi
polepszenie.
W celu od艣wie偶enia i wybielenia cery
zaleca si臋 stosowanie tak zwanej
wody poziomkowej - dobrze dojrza艂e
poziomki nale偶y wycisn膮膰 przez gaz臋, a
otrzymany sok zmiesza膰 z tak膮 sam膮
ilo艣ci膮 艣wie偶ego mleka. P艂ynem tym myje
si臋 twarz rano i wieczorem.


Jak usuwa膰 zaczerwienienia?

Zaczerwieniona twarz stanowi -
zw艂aszcza dla kobiet - przykry defekt.
Aby
go usun膮膰, trzeba przede wszystkim
poprawi膰 trawienie i obieg krwi. Nale偶y
te偶 unika膰 ciasnych ko艂nierzyk贸w, gdy偶
utrudniaj膮 prawid艂owy obieg krwi w
szyi i g艂owie. Opr贸cz tego medycyna
naturalna proponuje nast臋puj膮c膮
kuracj臋.
Ka偶dego ranka delikatnie natrze膰
twarz ciep艂膮 wod膮 poziomkow膮 z
dodatkiem
wywaru z babki szerokolistnej i
rozmarynu - po 1 艂y偶ce sto艂owej zi贸艂
zalewa
si臋 2 litrami wrz膮cej wody, odstawia na
30 minut, a potem przecedza.
Wieczorem przed po艂o偶eniem si臋 spa膰
zrobi膰 sobie ciep艂膮 lewatyw臋 z naparu z
rumianku, nast臋pnie umy膰 twarz jak rano
i wzi膮膰 zmienn膮 k膮piel (patrz
odpowiedni rozdzia艂). Zabiegi powtarza
si臋, dop贸ki zaczerwienienie nie
zniknie.


Co robi膰 z podw贸jnym podbr贸dkiem?

Medycyna naturalna zaleca w takim
przypadku cztery podstawowe zabiegi.
1. Codzienny poranny masa偶 podbr贸dka
i szyi, wykonywany z do艂u do g贸ry
najpierw praw膮, potem lew膮 r臋k膮. Zaraz
po tym delikatny - robiony 艣rodkowym
palcem, okr臋偶nymi ruchami - masa偶
mi臋艣ni twarzy na ca艂ej szeroko艣ci, od
dolnej szcz臋ki do podstawy szyi. Po
chwilowym za艣 odpoczynku - masa偶
policzk贸w, polegaj膮cy na 艂agodnym ich
poklepywaniu palcami od do艂u do g贸ry.
2. 膯wiczenie ruchowe podbr贸dka,
wykonywane w pozycji le偶膮cej. 膯wicz膮cy
k艂adzie si臋 na plecach, a pod nie
podk艂ada poduszk臋 tak, by g艂owa zwisa艂a
nieco poza ni膮 je偶eli poduszka jest
zbyt p艂aska, nale偶y j膮 z艂o偶y膰 na p贸艂).
Po u艂o偶eniu si臋 - wolno i stopniowo
podnosi g艂ow臋 tak d艂ugo, a偶 broda
dotknie klatki piersiowej, a nast臋pnie
r贸wnie wolno i stopniowo opuszcza j膮
z powrotem. W ci膮gu pierwszych dni
膰wiczenie mo偶na wykona膰 6_8 razy, a
nast臋pnie ju偶 10 razy. W trakcie
膰wiczenia trzeba oddycha膰 p艂ynnie i
g艂臋boko - powstrzymywanie oddechu mo偶e
wywo艂a膰 b贸l g艂owy.
3. 膯wiczenie 偶uchwy, wykonywane na
stoj膮co. Do ust nale偶y w艂o偶y膰 porcj臋
gumy do 偶ucia i - odchyliwszy g艂ow臋 jak
najdalej do ty艂u - mocno j膮 偶u膰
przednimi z臋bami. Ju偶 po pierwszym
ruchu mo偶na 艂atwo stwierdzi膰, 偶e w
膰wiczeniu tym bior膮 udzia艂 nie tylko
mi臋艣nie jamy ustnej, ale tak偶e szyi i
klatki piersiowej. St膮d te偶 膰wiczenie
to jest wskazane tak偶e dla kobiet,
kt贸re maj膮 zwiotcza艂膮 szyj臋 lub piersi.
4. Wieczorem, przed po艂o偶eniem si臋
spa膰, nale偶y zrobi膰 sobie ciep艂膮
lewatyw臋 z naparu rumianku, nast臋pnie
k膮piel parow膮 twarzy w naparze z
rumianku lub przy艂o偶y膰 do podbr贸dka
gor膮cy kompres z siemienia lnianego
zagotowanego z mlekiem (aby siemi臋
nap臋cznia艂o, trzeba je odstawi膰 na 30
minut pod przykryciem w ciep艂e
miejsce). Po zdj臋ciu kompresu na
podbr贸dek
k艂adziemy ch艂odny kompres z naparu z
rumianku, a na brzuch kompres z
krwawnika. Oba trzymamy do rana.


Jak walczy膰 z w膮grami?

Owe brzydkie czarne punkty na twarzy
s膮 to rozszerzone pory sk贸ry
wype艂nione 艂ojem i brudem. Pojawiaj膮
si臋 najcz臋艣ciej na nosie, w jego
okolicach i na brodzie. Sprawdzonym
艣rodkiem przeciwko nim s膮 codzienne
wieczorne k膮piele twarzy w wywarze z
kwiatu rumianku. Dodatkowo za艣 nale偶y
przeprowadzi膰 nast臋puj膮c膮 kuracj臋.
Ka偶dego ranka naciera膰 miejsca z
w膮grami such膮 szczoteczk膮, po czym umy膰
twarz w ciep艂ej wodzie z dodatkiem
myd艂a siarkowego, wysuszy膰 mi臋kkim
r臋cznikiem i wetrze膰 sok z po艂贸wki
obranej cytryny. Z kolei wieczorem,
przed spoczynkiem, zrobi膰 k膮piel parow膮
twarzy w naparze z kwiatu rumianku
i kompres na brzuch z wywaru z siana
(patrz odpowiednie rozdzia艂y).
Kuracj臋 przeprowadza si臋 tak d艂ugo,
a偶 w膮gry znikn膮. W 偶adnym razie nie
wolno ich wyciska膰, gdy偶 zabieg ten
niszczy tkank臋 sk贸rn膮.


Jak piel臋gnowa膰 oczy, brwi, rz臋sy i
powieki?

Je偶eli oczy s膮 zdrowe, nale偶y je my膰
rano i wieczorem w zimnej wodzie,
je偶eli za艣 podra偶nione - przemywa膰
ch艂odnym naparem z kwiatu rumianku lub
-
co jest bardziej skuteczne - naparem z
herbaty.
Na oczy zm臋czone i bez blasku dobrze
jest k艂a艣膰 (na 5 minut) kompres z
zimnej wody albo k膮pa膰 je w zimnej
s艂onej wodzie; do 1 litra zimnej
przegotowanej wody dodaje si臋 1
艂y偶eczk臋 soli kuchennej i po
rozmieszaniu
zanurza w wodzie twarz i otwiera oczy.
Mo偶na te偶 stosowa膰 k膮piel w naparze
z herbaty (膰wier膰 艂y偶eczki herbaty
wsypuje si臋 do 100 mililitr贸w wrz膮cej
wody, odstawia z ognia na 20_30 minut i
przecedza; k膮piel taka powinna
trwa膰 p贸艂 minuty.
Zbyt rzadkie brwi mo偶na wzmocni膰,
je偶eli ka偶dego wieczoru b臋dziemy je
silnie wyci膮ga膰 przez kilkana艣cie
sekund, a nast臋pnie naciera膰 popio艂em z
kory d臋bowej zmieszanym z gliceryn膮.
Opr贸cz tego codziennie trzeba je
szczotkowa膰 szczoteczk膮 do z臋b贸w, co
doda im po艂ysku. Zabieg ten dotyczy
r贸wnie偶 rz臋s.
Wypr贸bowanym 艣rodkiem przeciwko
obwis艂ym powiekom jest przeprowadzana
ka偶dego wieczoru k膮piel parowa twarzy w
naparze z kwiatu rumianku (5_10
minut), a nast臋pnie wtarcie w nasad臋
rz臋s oliwy z oliwek lub nies艂onego i
nie przypalonego g臋siego smalcu. Potem
nale偶y po艂o偶y膰 ok艂ad ze 艣wie偶ego,
s艂odkiego twaro偶ku - na powieki k艂adzie
si臋 kawa艂ek gazy, na gaz臋 1
艂y偶eczk臋 twaro偶ku, a na twaro偶ek
kolejny kawa艂ek gazy, wszystko to razem
lekko si臋 banda偶uje i z takim ok艂adem
idzie si臋 spa膰. W czasie tej kuracji
powinno si臋 uwzgl臋dni膰 w diecie wi臋cej
owoc贸w i jarzyn.
Niekiedy na powiekach pojawiaj膮 si臋
bia艂e lub 偶贸艂te plamki, wielko艣ci
ziarna 偶yta, a nawet pszenicy. S膮 nie
jako wtopione czy wro艣ni臋te w cia艂o i
najcz臋艣ciej lokuj膮 si臋 w wewn臋trznych
k膮tach powiek. Nie jest to schorzenie
sk贸ry, lecz wynik jakiej艣 niedomogi
wewn臋trznej. Dlatego te偶 kuracja ma na
celu poprawienie og贸lnego stanu zdrowia.
Ka偶dego dnia nale偶y robi膰 przez 5
minut masa偶 ca艂ego cia艂a such膮
szczotk膮, a nast臋pnie - 10 g艂臋bokich
wdech贸w i tyle samo powolnych
wydech贸w. W przypadku zaparcia
niezb臋dna jest wieczorem ciep艂a
lewatywa z
wywaru z kwiatu rumianku, a co drugi
dzie艅, r贸wnie偶 wieczorem, k膮piel
parowa twarzy z naparu z rumianku, po
niej za艣 gor膮cy kompres na brzuch z
wywaru z siana (nale偶y go pozostawi膰 na
ca艂膮 noc).
Ostatni element kuracji to wypijanie
3 razy dziennie na 15 minut przed
posi艂kiem po 1 fili偶ance naparu z
dziurawca, podr贸偶nika i goryczki; 6
p艂askich 艂y偶ek zi贸艂 - po 2 ka偶dego -
miesza si臋 dok艂adnie, po czym 1
czubat膮 艂y偶k臋 mieszanki zalewa 0,5
litra wrz膮cej wody i pozostawia pod
przykryciem na 10 minut. Bardzo pomocne
jest r贸wnie偶 unikanie soli w
po偶ywieniu.


Jak piel臋gnowa膰 z臋by, wargi i jam臋
ustn膮?

Ten, kto chce mie膰 bia艂e, zdrowe
z臋by, musi codziennie je czy艣ci膰
szczoteczk膮 i past膮 do z臋b贸w. Jeszcze
lepszy od pasty jest proszek, kt贸ry
mo偶na zrobi膰 ze zwyk艂ego, spieczonego
na w臋giel i roztartego bardzo mia艂ko
chleba. Dwa razy w miesi膮cu dobrze jest
my膰 z臋by mieszank膮 soli kuchennej i
soku cytrynowego w r贸wnych cz臋艣ciach.
Je偶eli na z臋bach odk艂ada si臋 kamie艅,
nale偶y systematycznie p艂uka膰 jam臋
ustn膮 ch艂odnym naparem z kwiatu lipy i
suszu s艂onecznikowego (po 4 艂y偶ki
sto艂owe). Oba sk艂adniki miesza si臋
dok艂adnie, gotuje przez 30 minut w 1
litrze wody, przecedza i studzi. Wywar
rozmi臋kcza kamie艅, tak 偶e po pewnym
czasie znika on z z臋b贸w.
Do piel臋gnacji jamy ustnej najlepiej
u偶ywa膰 mieszanki z suszonego kwiatu
lipy i nadmanganianu potasu. 2 艂y偶ki
sto艂owe suszu gotuje si臋 przez 5 minut
w 0,5 litra wody, po czym rozpuszcza w
naparze jeden kawa艂eczek
nadmanganianu. Kiedy napar przestygnie,
4 艂y偶ki sto艂owe wlewa si臋 do 1
szklanki ciep艂ej wody i w tak
przyrz膮dzonym p艂ynie p艂ucze usta. Jest
to
艣rodek dezynfekuj膮cy, a tak偶e zapobiega
powstawaniu kamienia naz臋bnego.
Nie艣wie偶y oddech mo偶na zmieni膰 w
艂adnie pachn膮cy dzi臋ki jedzeniu 3 razy
dziennie 1 艂y偶eczki cukru z dodatkiem
jednej kropli olejku mi臋towego.
Stan warg - zbyt bladych, z
艂uszcz膮cym si臋 nask贸rkiem - bardzo
poprawia
jedzenie czere艣ni (mog膮 by膰 tak偶e
kompoty). Kobiety o bladych,
艂uszcz膮cych
si臋 wargach powinny stosowa膰 pomadk臋,
kt贸r膮 mo偶na przygotowa膰 w domu: 100
gram贸w wazeliny bia艂ej rozciera si臋 z 5
gramami alloksanu (do nabycia w
aptece); pomadka ma wprawdzie bia艂y
kolor, ale po na艂o偶eniu na wargi staje
si臋 czerwona.
Je偶eli p臋ka nask贸rek warg, przede
wszystkim trzeba zaprzesta膰 u偶ywania
szminki oraz smarowa膰 wargi specjaln膮,
przyrz膮dzon膮 w domu pomadk膮: 60
gram贸w 艣wie偶ego 艂oju wo艂owego, 40
gram贸w wosku bia艂ego, 8 gram贸w mas艂a
kakaowego i 20 gram贸w olejku
bergamotowego dok艂adnie uciera si臋 w
porcelanowym naczyniu, aby masa sta艂a
si臋 jednorodna.


Piel臋gnacja w艂os贸w



Mycie w艂os贸w

S膮 trzy rodzaje w艂os贸w: normalne,
t艂uste i suche.
W艂osy normalne nale偶y my膰 dwa razy w
tygodniu w ciep艂ej, mi臋kkiej wodzie,
u偶ywaj膮c do tego delikatnego myd艂a lub
偶贸艂tka jajka. Po umyciu p艂ucze si臋
w艂osy kilkakrotnie, a do wody
przeznaczonej do ostatniego p艂ukania
dolewa
sok z 1 cytryny albo 1 fili偶ank臋 octu
winnego. Taka p艂ukanka uelastycznia
w艂osy i dodaje im po艂ysku. Latem dobrze
jest suszy膰 w艂osy na s艂o艅cu. Kiedy
ju偶 wyschn膮, czesze si臋 je szczotk膮, a
nast臋pnie g艂adzi szczotk膮 spryskan膮
brylantyn膮 sporz膮dzon膮 w domu (100
gram贸w wody kolo艅skiej miesza si臋 z 30
gramami oleju parafinowego). Przed
u偶yciem brylantyn臋 nale偶y dobrze
rozmiesza膰.

Piel臋gnacja w艂os贸w suchych jest taka
sama jak normalnych, tyle 偶e po
umyciu, wysuszeniu i wyszczotkowaniu
naciera si臋 je, a tak偶e sk贸r臋 g艂owy,
olejkiem migda艂owym lub cytrynowym z
dodatkiem kropli perfum.

W艂osy t艂uste nale偶y my膰 gor膮c膮 wod膮,
dok艂adnie wymieszan膮 z 1 艂y偶k膮
sto艂ow膮 sody oczyszczonej i
rozgotowanym myd艂em siarkowym.
Mieszanka jest
gotowa do u偶ycia wtedy, kiedy powstanie
z niej g臋sta piana. Po umyciu
w艂os贸w nale偶y odczeka膰 10 minut, po
czym dok艂adnie wyp艂uka膰 w艂osy czyst膮
wod膮, wysuszy膰, a na zako艅czenie
zabiegu natrze膰 je (tak偶e sk贸r臋 g艂owy)
watk膮 namoczon膮 w eterze.
Drugim sposobem na poprawienie
wygl膮du t艂ustych i 藕le utrzymanych
w艂os贸w
jest mycie ich w gor膮cej, nast臋puj膮co
przygotowanej p艂ukance: do naczynia z
zimn膮 wod膮 wrzuca si臋 szczypt臋
suszonych li艣ci rozmarynu, doprowadza
do
zagotowania, a nast臋pnie dodaje sok z 1
cytryny i 1 艂y偶eczk臋 do herbaty
w臋glanu potasu (do nabycia w aptece). W
takiej p艂ukance zaleca si臋 my膰
w艂osy dwa razy w tygodniu.


Zapobieganie wypadaniu w艂os贸w

Skutecznie zapobiega wypadaniu w艂os贸w
wcieranie nast臋puj膮cych 艣rodk贸w:
- wywar z korzenia pokrzywy: 200
gram贸w drobno pokrojonych korzeni
pokrzywy gotuje si臋 w 1 litrze wody z
dodatkiem 0,25 litra octu winnego;
kiedy pozostanie po艂owa obj臋to艣ci
p艂ynu, przecedza si臋 go - ka偶dego
wieczoru palcami zamoczonymi w wywarze
nale偶y masowa膰 g艂ow臋; zabieg
powtarza si臋 dop贸ty, dop贸ki w艂osy nie
przestan膮 wypada膰;
- napar z suszonych li艣ci 艂opianu,
pokrzywy i rozmarynu: 1 czubat膮 艂y偶k臋
sto艂ow膮 ka偶dego ziela wsypuje si臋 do
0,5 litra wrz膮cej wody i odstawia z
ognia pod przykryciem na 30 minut - po
przecedzeniu u偶ywa si臋 tego p艂ynu do
masowania (palcami) sk贸ry g艂owy;
- woda do w艂os贸w: p贸艂 艂y偶ki sto艂owej
sody oczyszczonej, p贸艂 艂y偶ki
sto艂owej sproszkowanego boraksu, p贸艂
艂y偶eczki do herbaty amoniaku -
wszystkie sk艂adniki (do nabycia w
aptekach lub drogeriach) rozpuszcza si臋
w
0,5 litra ciep艂ej wody i w otrzymanym
roztworze myje si臋 w艂osy 2 razy w
tygodniu; podczas mycia nale偶y mocno
masowa膰 sk贸r臋 g艂owy;
- wywar na porost w艂os贸w: 4 艂y偶ki
sto艂owe suchych li艣ci buk szpanu gotuje
si臋 przez 20 minut w 2 litrach wody -
wywarem tym codziennie naciera si臋
sk贸r臋 g艂owy.


Usuwanie w艂os贸w niepo偶膮danych

Przedstawiamy tu trzy skuteczne
sposoby usuwania niepo偶膮danych w艂os贸w.
- Do 1 艂y偶eczki do herbaty wody
utlenionej dodaje si臋 2_3 krople
amoniaku
(na 20 kropli wody utlenionej 1 kropla
amoniaku). Tak膮 mieszank膮 smaruje
si臋 w艂osy przeznaczone do usuni臋cia
albo przyk艂ada do nich wat臋 namoczon膮 w
mieszance. Po 15 minutach sk贸r臋 nale偶y
op艂uka膰 czyst膮 wod膮.
- Z 5 gram贸w perhydrolu i 10 gram贸w
wazeliny (do nabycia w aptekach)
przygotowuje si臋 ma艣膰 i smaruje ni膮
w艂osy; kiedy sk贸ra zaczerwieni si臋
mocno, ma艣膰 nale偶y zetrze膰, a
podra偶nione miejsca posmarowa膰 czyst膮
wazelin膮. Zabieg przeprowadza si臋 3
razy dziennie - rano, w po艂udnie i
wieczorem. W jego efekcie w艂osy trac膮
barw臋, staj膮 si臋 mi臋kkie i
niewidoczne.
- Mieszank膮 sporz膮dzon膮 z 35
mililitr贸w spirytusu, 5 gram贸w
amoniaku, 1,5
grama jodyny i 5 gram贸w oleju
rycynowego smaruje si臋 2 razy dziennie
w艂osy
przeznaczone do usuni臋cia, a po kilku
dniach wypadn膮 same.


Piel臋gnacja r膮k


Wi臋kszo艣膰 prac domowych -jak wiadomo
- niszczy r臋ce. Aby temu zapobiec,
trzeba je my膰 kilka razy dziennie
myd艂em i ciep艂膮 wod膮, a po wytarciu
naciera膰 kremami nawil偶aj膮cymi.
Kosmetyka naturalna zaleca nast臋puj膮ce
艣rodki, kt贸re ka偶dy mo偶e sam
przygotowa膰:
- bia艂ko 1 jajka ubite na pian臋 i
dok艂adnie wymieszane z sokiem z 1
cytryny i 2 艂y偶eczkami wody kolo艅skiej;
p艂yn nale偶y przechowywa膰 w
szczelnie zamkni臋tym naczyniu;
- mieszanka wody kolo艅skiej,
gliceryny i soku cytrynowego w r贸wnych
cz臋艣ciach; powinna by膰 zawsze 艣wie偶a,
lepiej wi臋c przyrz膮dza膰 porcje
mniejsze, najwy偶ej na jeden dzie艅;
- krem migda艂owy: 125 gram贸w olejku
ze s艂odkich migda艂贸w i 25 mililitr贸w
esencji z gorzkich migda艂贸w nale偶y
wymiesza膰 na jednolit膮 mas臋 z 25
gramami
bia艂ego miodu, 1O gramami myd艂a w
p艂ynie i 2 mililitrami esencji
cytrynowej; przechowywa膰 w zamkni臋tym
naczyniu w ch艂odnym miejscu.
Aby sk贸ra r膮k by艂a bia艂a i pozbawiona
stwardnie艅, do miski wody nale偶y
doda膰 szczypt臋 otr膮b oraz szczypt臋
trocin drzewnych i podczas mycia mocno
szorowa膰 nimi d艂onie.
Je偶eli r臋ce "przejd膮" zapachem
czosnku lub cebuli, dobrze jest natrze膰
je
wilgotnym popio艂em, a potem umy膰 w
mleku lub ciep艂ej wodzie. Je偶eli za艣
"przejd膮" benzyn膮 lub naft膮, trzeba je
- po umyciu w ciep艂ej wodzie z
myd艂em - natrze膰 octem.
Znakomitym 艣rodkiem przeciwko
spierzchni臋ciom sk贸ry jest mieszanka
100
gram贸w gliceryny, 50 mililitr贸w wody
kolo艅skiej i soku z 1 cytryny. Nale偶y
naciera膰 ni膮 d艂onie po ka偶dym myciu
(przed u偶yciem naczyniem z mieszank膮
mocno wstrz膮sn膮膰).
Zdrowe paznokcie s膮 lekko r贸偶owe, a
ich dolna cz臋艣膰 - w kszta艂cie
p贸艂ksi臋偶yca - bia艂a, nieprzezroczysta.
Wyst臋puj膮ce na nich niekiedy bia艂e
plamki to nie oznaka specyficznej
"urody", ale zbytniej wra偶liwo艣ci.
Znakomicie usuwa je sok z cytryny.
Nale偶y nim smarowa膰 paznokcie kilka
razy
dziennie.
Mi臋kkie i 艂amliwe paznokcie stan膮 si臋
twarde, r贸偶owe i b艂yszcz膮ce po
nast臋puj膮cej miesi臋cznej kuracji:
偶贸艂tko 1 jajka ugotowanego na twardo
rozciera si臋 tak d艂ugo z 2 gramami
stopionego bia艂ego wosku i odrobin膮 (1
kropla) olejku migda艂owego, a偶
powstanie krem. Ka偶dego wieczoru przed
p贸j艣ciem na spoczynek smaruje si臋 tym
kremem paznokcie i nak艂ada na d艂onie
r臋kawiczki. R臋ce myje si臋 rano w
ciep艂ej wodzie.
W razie zaburze艅 w rozwoju paznokci
zaleca si臋 stosowanie rano i
wieczorem pi臋tnastominutowej ciep艂ej
(36 stopni C) k膮pieli r膮k w wywarze z
jarz臋biny - 2 艂y偶ki sto艂owe suszonych
li艣ci kwiatu jarz臋biny trzeba zala膰
0,5 litra wrz膮cej wody i odstawi膰 na 5
minut, a potem gotowa膰 przez
nast臋pne 5 minut i po ostygni臋ciu
przecedzi膰.
Obrz臋ki wok贸艂 paznokci ust臋puj膮 pod
wp艂ywem stosowania codziennie rano i
wieczorem pi臋tnastominutowych gor膮cych
(39 stopni C) k膮pieli r膮k w wywarze
z soczewicy - 2 艂y偶ki sto艂owe soczewicy
gotuje si臋 przez 15 minut w 0,6
litra wody, a nast臋pnie przecedza.
Efekt kuracji b臋dzie jeszcze lepszy,
je艣li chory paznokie膰 ob艂o偶y si臋 po
k膮pieli przekrojonym na p贸艂 rodzynkiem,
posypanym od wewn膮trz sproszkowanym
salmiakiem.


Piel臋gnacja n贸g


Podstawow膮 zasad膮 w piel臋gnacji n贸g
jest codzienne ich mycie w bardzo
ciep艂ej wadzie z dodatkiem 1 艂y偶ki
sto艂owej soli kuchennej i, o ile to
mo偶liwe, sporej szczypty popio艂u
drzewnego. Zaleca si臋 tak偶e cz臋ste
k膮piele
st贸p; je艣li s膮 zimne, temperatura wody
nie powinna by膰 ni偶sza ni偶 24_26
stopni C, je艣li ciep艂e - woda mo偶e by膰
ch艂odniejsza, ale w贸wczas zabieg
trzeba sko艅czy膰 po najwy偶ej 10
minutach. Po k膮pieli nale偶y wykona膰
masa偶
st贸p i podudzi.
Je偶eli nogi s膮 zm臋czone z powodu
d艂ugiego chodzenia, po powrocie do domu
dobrze jest po艂o偶y膰 si臋 w takiej
pozycji, aby nogi le偶a艂y wy偶ej. Po
p贸艂godzinnym odpoczynku trzeba je umy膰
w ch艂odnej wodzie, a nast臋pnie
polewa膰 zimn膮 z dodatkiem 1 艂y偶ki
sto艂owej octu. Zabieg ten dzia艂a
zw臋偶aj膮co na naczynia krwiono艣ne, a
tak偶e od艣wie偶a ca艂y organizm. Je偶eli
mimo to zm臋czenie n贸g nie mija, nale偶y
w艂o偶y膰 na noc skarpetki (najlepiej
we艂niane) zamoczone w wodzie z octem i
dobrze wy偶臋te, a zdj膮膰 je dopiero
rano.
W razie zaburze艅 w rozwoju paznokci
poddajemy je takiej samej kuracji jak
paznokcie r膮k.


Piel臋gnacja piersi



Piel臋gnacja zwiotcza艂ych piersi

Leczenie naturalne tej przypad艂o艣ci
polega na:
- kilku 膰wiczeniach gimnastycznych,
kt贸re maj膮 szczeg贸lny wp艂yw na
mi臋艣nie klatki piersiowej (s膮 opisane w
r贸偶nych og贸lnie dost臋pnych
poradnikach);
- przyjmowaniu w艂a艣ciwej pozycji
cia艂a, a wi臋c trzymaniu si臋 prosto, z
ramionami cofni臋tymi nieco do ty艂u;
- wykonywaniu dwa razy dziennie, rano
i wieczorem, zabiegu sk艂adaj膮cego
si臋 z suchego masa偶u piersi szczotk膮
(okr膮g艂ymi ruchami), obmycia piersi
ciep艂膮 wod膮, zimnego prysznicu klatki
piersiowej i rozcierania piersi
r臋cznikiem zamoczonym (dobrze wy偶膮膰!) w
soku ze 艣wie偶ego og贸rka zmieszanym
z tak膮 sam膮 ilo艣ci膮 艣wie偶ego mleka;
- piciu przed 艣niadaniem, obiadem i
kolacj膮 1 fili偶anki naparu z melisy
lekarskiej (1 艂y偶k臋 sto艂ow膮 ziela
wsypuje si臋 do 0,5 litra wrz膮cej wody,
pozostawia pod przykryciem na 1 godzin臋
i przecedza);
- unikaniu potraw mi臋snych, a
jedzeniu w du偶ych ilo艣ciach owoc贸w i
jarzyn;
- robieniu przed udaniem si臋 na
spoczynek ciep艂ej lewatywy z 0,5 litra
naparu z kwiatu rumianku.


Leczenie spierzchni臋tych sutek i
br膮zowych plam

Spierzchni臋te sutki nale偶y my膰 ciep艂膮
wod膮 z myd艂em i naciera膰 olejkiem
migda艂owym.
Br膮zowe plamy pojawiaj膮 si臋 - nie
tylko na piersiach, ale r贸wnie偶 na
plecach, nogach i pod pachami - u os贸b,
kt贸re mocno si臋 poc膮. Nie bol膮, nie
sw臋dz膮 i nigdy nie s膮 w stanie
zapalnym. S膮 jedynie nieprzyjemne ze
wzgl臋d贸w estetycznych. Leczenie
naturalne polega na przestrzeganiu
czysto艣ci i nacieraniu plam 2 razy
dziennie mieszank膮 1 艂y偶ki sto艂owej
oliwy (z oliwek) i soku z 1 cytryny.


Piel臋gnacja ca艂ego cia艂a


Najwa偶niejszym zabiegiem,
sprawiaj膮cym, 偶e sk贸ra staje si臋 j臋drna
i
m艂oda, mi臋kka i elastyczna, jest
codzienny poranny suchy masa偶,
zako艅czony
ciep艂膮 k膮piel膮 ca艂kowit膮 trwaj膮c膮 10_20
minut. Po k膮pieli nale偶y wzi膮膰
ch艂odny prysznic. Je偶eli sk贸ra (lub jej
fragmenty) jest sucha, trzeba j膮
(lub je) natrze膰 oliw膮 z oliwek.
Du偶e znaczenie i dla nas samych, i
dla otoczenia ma zapach cia艂a. Do
przyjemnego znacznie przyczyniaj膮 si臋
k膮piele ca艂kowite z dodatkiem wywaru
z zi贸艂 aromatycznych. Wszystkie k膮piele
ca艂kowite przygotowuje si臋 tak
samo: zio艂a gotuje si臋 przez 30 minut w
5 litrach wody, po czym wywar wlewa
do wanny. Oto kilka przyk艂ad贸w:
- wywar z kwiatu rumianku lub lipy -
500 gram贸w;
- wywar z mieszanki zio艂owej - po 100
gram贸w (7 艂y偶ek sto艂owych) kwiatu
lipy, macierzanki, 艣lazu dzikiego i
rumianku;
- szczeg贸lnie aromatyczny wywar - 50
gram贸w (3 czubate 艂y偶ki) marzanki
wonnej, tyle偶 macierzanki, 80 gram贸w (5
czubatych 艂y偶ek) li艣ci orzecha
w艂oskiego, 60 gram贸w (4 czubate 艂y偶ki)
kwiatu 艣lazu dzikiego.
Je偶eli cia艂o wydziela przykry zapach
potu, w贸wczas k膮piel aromatyczn膮
nale偶y przyjmowa膰 regularnie dwa razy w
tygodniu, po ka偶dej za艣 k膮pieli
energicznie masowa膰 szczotk膮 ca艂e
cia艂o. Je偶eli poceniu si臋 towarzysz膮
k艂opoty z trawieniem, trzeba jeszcze
pi膰 zio艂a:
- dwie godziny przed jedzeniem 1
fili偶ank臋 wywaru z dziurawca, li艣ci
babki, perzu (ca艂a ro艣lina wraz z
k艂膮czami) i papryki czerwonej - po 50
gram贸w (3 czubate 艂y偶ki) ka偶dego
sk艂adnika; po wymieszaniu 3 艂y偶ki zi贸艂
zalewa si臋 0,6 litra wrz膮cej wody i
gotuje pod przykryciem przez 10 minut,
a po wystygni臋ciu przecedza;
- po 10 minutach pije si臋 drug膮
fili偶ank臋 - tym razem z wywaru z
mieszanki rzepiku pospolitego, p膮czk贸w
sosnowych, mchu islandzkiego, li艣ci
orzecha w艂oskiego, wi膮z贸wki b艂otnej i
dymnicy lekarskiej - po 50 gram贸w (3
czubate 艂y偶ki) ka偶dego sk艂adnika; 2
艂y偶ki sto艂owe mieszanki zalewa si臋 0,5
litra wrz膮cej wody i gotuje na ma艂ym
ogniu przez 15 minut, a po ostygni臋ciu
przecedza.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Szyma墓鈥瀞ki Lekarz domowy naturalny dla reumatyk膫艂w (1)
Podstawowe zasady leczenia ostrego i przewlek艂ego b贸lu w praktyce lekarza rodzinnego
obrz脛鈩 patomechamizm,podzia墓鈥,zasady leczenia
Wsp贸艂czesne zasady leczenia zawa艂u serca
Zasady leczenia krwawie艅 z 偶ylak贸w prze艂yku
Padaczka zasady leczenia dzieci

wi臋cej podobnych podstron