PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA
W TARNOWIE
INSTYTUT POLITECHNICZNY
LABORATORIUM METROLOGII
Instrukcja do wykonania ćwiczenia laboratoryjnego:
 Badanie własności dynamicznych przetworników
pomiarowych i korekcja dynamiczna
Tarnów 2009
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
Celem tego ćwiczenia jest zapoznanie się z metodami wyznaczania parametrów
charakteryzujących własności dynamiczne przetwornika, takie jak stała czasowa i stopień
tłumienia, na podstawie jego charakterystyk:
- czasowych, to jest wyznaczenie odpowiedzi przejściowej na zdeterminowany sygnał
wymuszajÄ…cy (skok jednostkowy)
- częstotliwościowych: amplitudowo- i fazowo  częstotliwościowych, to jest wyznaczenie
odpowiedzi przejściowej na wejściowy sygnał sinusoidalny o zmiennej częstotliwości,
oraz korygowanie charakterystyk przetwornika inercyjnego I-go rzędu za pomocą korektora
szeregowego dynamicznego.
Program ćwiczenia:
1. Badanie własności dynamicznych przetwornika I-go rzędu i korektora dynamicznego:
a) dobór kondensatora w korektorze dla dolnoprzepustowego układu inercyjnego według
odpowiedzi czasowej na wymuszenie skokowe najszybszej wolnej od przeregulowania
b) wyznaczenie stałych czasowych: samego członu inercyjnego, członu inercyjnego
z korektorem, samego korektora.
c) zdjęcie charakterystyk częstotliwościowych: samego członu inercyjnego, członu
inercyjnego z korektorem, samego korektora
2. Badanie własności dynamicznych przetwornika II-go rzędu:
a) wyznaczenie stopnia tłumienia dolnoprzepustowego układu oscylacyjnego na podstawie
odpowiedzi czasowej na wymuszenie skokowe
b) wyznaczenie doświadczalnie dodatkowej rezystancji potrzebnej do uzyskania stopnia
tłumienia: z = 0.3, z = 0.5, z = 0.7, z = 1.0 na podstawie odpowiedzi na wymuszenie
skokowe
c) zdjęcie charakterystyk częstotliwościowych dolnoprzepustowego układu oscylacyjnego
dla stopnia tłumienia: z = 0.3, z = 0.7
Zakres wymaganych wiadomości:
1. Pojęcie transmitancji operatorowej i widmowej (transmitancje obiektów inercyjnego I-go
rzędu, oscylacyjnego II-go rzędu)
2. Charakterystyki amplitudowo i fazowo-częstotliwościowe obiektów jak wyżej (zależności
teoretyczne, metody pomiaru)
3. Wyznaczanie stałej czasowej, częstotliwości własnej i stopnia tłumienia na podstawie
odpowiedzi na skok jednostkowy oraz na podstawie charakterystyki amplitudowo-
częstotliwościowej
4. Zasada korekcji własności dynamicznych za pomocą korektorów szeregowych; dobór
parametrów korektora
5. Zasada pomiaru przesunięcia fazowego za pomocą oscyloskopu dwukanałowego
Literatura:
1. Hagel R., Zakrzewski J.:  Miernictwo dynamiczne , Warszawa WNT 1984..
2. Zatorski A., Rozkrut A.:  Miernictwo elektryczne , Skrypt AGH Kraków nr 1585/1999
3. Tumański S. : Technika Pomiarowa; Wydawnictwa Naukowo-Techniczne / 2007
2
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
Przygotowanie oscyloskopu do pomiarów
Oscyloskop należy ustawić tak, aby światło nie padało bezpośrednio na ekran
oscyloskopu, gdyż zmusza to do niekorzystnego zwiększania jasności plamki świetlnej.
Przy odłączonych wejściach kanałów, CHI i CHII włączyć zasilanie oscyloskopu
wyłącznikiem POWER. Po upływie około jednej minuty na ekranie oscyloskopu powinna
ukazać się plamka lub linia pozioma, ( gdy na płytki odchylania poziomego podane jest
napięcie z generatora liniowej podstawy czasu). Jeżeli plamka na ekranie jest nie widoczna
należy nastawić jej jasność na maksimum potencjometrem INTENS, a następnie przy
odłączonej podstawie czasu ( dłuższe naciśniecie przycisku DUAL), manipulować pokrętłami
przesunięcia pionowego Y - POS i poziomego X  POS, aż do jej ukazania się. Następnie po
włączeniu generatora podstawy czasu przez dłuższe naciśniecie przycisku DUAL reguluje się
jego częstotliwość oraz synchronizacje za pomocą potencjometru TIME / DIV aż do
uzyskania ciągłej linii poziomej, którą ustawiamy na środku ekranu. Na końcu przeprowadzić
korekcję ostrości potencjometrem FOCUS, oraz jasności w celu otrzymania jak najcieńszej
dobrze widoczne linii, aby uzyskać duża dokładność odczytu. Przed przystąpieniem do
pomiaru należy nastawić czułość napięciową na wartość minimalną ( maksymalna wartość
stałej napięciowej) za pomocą potencjometru VAR.
Dane techniczne dwukanałowego oscyloskopu typu HM 404.
Zastosowanie - dwukanałowy szerokopasmowy oscyloskop HM 404 jest przyrządem
ogólnego zastosowania, przeznaczonym do pomiarów i obserwacji przebiegów elektrycznych
okresowych i jednorazowych w paśmie od 0 do 40 MHz
Wejścia Y - ( odchylanie pionowe) są wyposażone w dwukanałowy, szerokopasmowy
wzmacniacz napięcia stałego - wzmacnia składową stałą i zmienną napięcia (DC) i tylko
zmiennÄ… (AC)
BÅ‚Ä…d kalibracji: 3%
Impedancja wejściowa: 1M&! // 18pF
Maksymalne napięcie wejściowe: 400V
RozciÄ…g linearny - (podstawa czasu) 22 kalibrowane pozycje od 0,5s/dz do 50ns/dz
Wzmacniacz zewnętrznego odchylania w osi X  szerokopasmowy napięcia stałego
Opis elementów regulacyjnych oscyloskopu typu HM 404.
POWER (przycisk) - Włącznik zasilania. Wciśnięty - zasilanie załączone (ON), zwolniony -
zasilanie wyłączone (OFF).
FOCUS (pokrętło) - Potencjometr regulacji ostrości obrazu. Ustawianie tylko ręczne.
INTENS. (pokrętło) - Potencjometr regulacji jaskrawości.
AUTO SET (przycisk) - Przycisk funkcji samonastawności. Przyrząd automatycznie ustawia
parametry obserwacji optymalne dla sygnału wejściowego. Naciśnięcie przycisku podczas
pracy w trybie testera podzespołów lub XY powoduje przejście do trybu Yt. odchylania
pionowego (jedno- lub dwukanałowego). Parametry ustawiane na drodze elektronicznej mogą
być inne, niż wynika to z fizycznej pozycji regulatorów. Ręczna obsługa każdego z tych
pokręteł powoduje powrót do ustawienia odpowiadającego pozycji regulatora.
X-MAG.x10 (przycisk + dioda LED) - Przycisk włączania (dioda świeci) 10 - krotnego
rozciągu przebiegu w osi X. Maksymalna rozdzielczość 10ns/dz.
3
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
DUAL (przycisk) - Dłuższe naciśnięcie tego przycisku umożliwia włączanie i wyłączanie
trybu XY odchylania (podstawa czasu nie pracuje). Odchylanie plamki w osi X odbywa siÄ™
sygnałem kanału 2 (CHII). Uwaga! Przy braku odchylania poziomego możliwość wypalenia
luminoforu.
Krótkie naciśnięcie przycisku umożliwia jednoczesną obserwację przebiegów z obydwu
kanałów.
TIME/DIV. (potencjometr nastawny) - Skokowy wybór kalibrowanej wartości
współczynnika podstawy czasu w zakresie 0,5 s/dz do 0,05 s/dz.
VOLTS/DIV. (potencjometr nastawny) - Pole tłumika kanału 1. Skokowy wybór czułości
wejściowej wzmacniacza odchylania pionowego w mV/dz lub V/dz z krokiem, co 1-2-5
wartości.
X-POS. (pokrętło) - Potencjometr regulacji położenia przebiegu w osi poziomej.
Y-POS.I (pokrętło) - Potencjometr regulacji w pionie położenia na ekranie przebiegu kanału
pierwszego
Y-POS.II (pokrętło) - Potencjometr regulacji w pionie położenia na ekranie przebiegu kanału
drugiego.
INPUT CHI (złącze BNC) - Wejście sygnału kanału 1. (X). Impedancja 1M&! / 18pF.
INPUT CHII (złącze BNC) - Wejście sygnału kanału 2. (Y). Impedancja 1M&! / 18pF.
AC-DC - Przełącznik rodzaju sprzężenia sygnału wejściowego kanału
DC - sprzężenie bezpośrednie (wszystkie składowe sygnału wejściowego są przenoszone
przez obwody wejściowe i wyświetlane na ekranie) AC - sprzężenie pojemnościowe
(składowe stałe sygnału są blokowane).
GD (przycisk) - Wciśnięcie przycisku odłącza sygnał wejściowy  wejście wzmacniacza
odchylania pionowego kanału 1lub kanału 2. na potencjale masy. .
INV (przycisk) - Dłuższe naciśnięcie tego przycisku umożliwia odwrócenie fazy przebiegu o
180º kanaÅ‚u drugiego (CHII).
LEVEL (potencjometr) - Potencjometr regulacji poziomu wyzwalania.
TRIG. MODE (przyciski + wskaz
niki diodowe) - Kolejne naciśnięcia przycisku przełączają
rodzaj sprzężenia sygnału wyzwalania według poniższej sekwencji:
AC sprzężenie zmiennoprądowe  składowa stała odcinana
DC wyłączona detekcja międzyszczytowa
HF sprzężenie po przez filtr górnoprzepustowy  tłumione częstotliwości poniżej 50 kHz
NR włączony układ redukcji szumów wysokiej częstotliwości
LF sprzężenie po przez filtr dolnoprzepustowy  tłumione częstotliwości powyżej 1,5 kHz
TVL sprzężenie sygnału TV  generator wyzwalania synchronizowany impulsami linii,
znacznik punktu wyzwalania wyłączony
TVF sprzężenie sygnału TV  generator wyzwalania synchronizowany impulsami ramki,
znacznik punktu wyzwalania wyłączony
4
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
1. Badanie własności dynamicznych przetwornika I-go rzędu i korektora
dynamicznego:
a) Dobór kondensatora w korektorze dla dolnoprzepustowego układu inercyjnego
według odpowiedzi czasowej na wymuszenie skokowe najszybszej wolnej od
przeregulowania.
W celu poprawy własności dynamicznych przetwornika inercyjnego pierwszego rzędu
( zmniejszeniu stałej czasowej) dołączono szeregowo za przetwornikiem korektor pasywny,
umożliwiający korygowanie charakterystyk dynamicznych przetwornika.
Transmitancja operatorowa korektora:
1+ sT1
G (s) = K Å"
k
1+ sT2
Transmitancja operatorowa przetwornika I-go rzędu:
k
G(s) =
1+ sT
Transmitancja wypadkowa układu przetwornik- korektor:
1+ sT1
Gw(s) = G(s)Å" Gk(s) = k Å" K Å"
(1+ sT)(1+ sT2)
gdzie:
R
2
T = C Å" R , T1 = C1 Å" R1, T2 = K Å" T1 , K =
R1 + R
2
Odpowiedz
układu o takiej transmitancji na skok jednostkowy jest funkcją dwuwykładniczą
o równaniu:
t
t
îÅ‚ Å‚Å‚
-
-
T2
T śł
y(t) = A Å" k Å" KïÅ‚1- a1e - a e
2
ïÅ‚ śł
ðÅ‚ ûÅ‚
T - T1
gdzie: a1 = , a = 1- a1
2
T - T2
Odpowiedz
ta może ustalać się monotonicznie lub z przerzutem (dla m >1),
w zależności od wartości współczynnika dopasowania korektora  m .
Najszybsze ustalenie siÄ™ odpowiedzi czasowej wolnej od przeregulowania zachodzi dla
m = 1, czyli takim dopasowaniu korektora do przetwornika za pomocÄ… regulowanej
pojemności ( kondensator dekadowy), aby T1 = T, wówczas wypadkowa transmitancja
operatorowa układu przetwornik- korektor wynosi:
1
Gw(s) = k Å" K Å"
1+ sT2
a odpowiedz
czasowa takiego układu ma przebieg o równaniu:
t
ëÅ‚ öÅ‚
-
÷Å‚
T2
y(t)= A Å" k Å" KìÅ‚1 - e
ìÅ‚ ÷Å‚
ìÅ‚ ÷Å‚
íÅ‚ Å‚Å‚
Układ z korektorem optymalnie dopasowanym zachowuje się, więc nadal jak układ
inercyjny pierwszego rzędu, lecz o K- krotnie mniejszej stałej czasowej niż naturalna stała
czasowa przetwornika T. Równocześnie sygnał wyjściowy posiada, przy takim samym
wymuszeniu, K razy mniejszą wartość.
5
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
Zestawić poniższy układ pomiarowy:
Y1 Y2
C1
R R1
C R2
G
W układzie pomiarowym jak wyżej obiekt inercyjny pierwszego rzędu stanowi układ RC,
korektor stanowi układ R1, R2, C1
Na wejście badanego obiektu podać skok jednostkowy w postaci ciągu impulsów
prostokątnych z generatora. Częstotliwość generatora należy ustawić na wartość ok. 80Hz.
Regulować częstotliwość generatora podstawy czasu tak, aby otrzymany przebieg był
widoczny w stanie ustalonym.
Za pomocą kondensatora dekadowego dobrać pojemność C1 w korektorze tak, aby
odpowiedz
czasowa układu przetwornik  korektor na skok jednostkowy była najszybsza i
wolna od przeregulowania tzn., ( aby kształt sygnału wyjściowego był podobny do skoku
jednostkowego).
6
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
b) Wyznaczenie stałych czasowych: samego członu inercyjnego, członu inercyjnego
z korektorem, samego korektora.
Dla układu pomiarowego jak wyżej na podstawie odpowiedzi czasowej na skok jednostkowy
wyznaczyć stałe czasowe:
- samego członu inercyjnego
- członu inercyjnego z korektorem
- samego korektora.
Częstotliwość generatora dla układu bez korektora najlepiej ustawić na około 50 Hz a dla
układu z korektorem na około 150 Hz.
Sposób wyznaczenia stałej czasowej jest przedstawiony na poniższym rysunku:
Na podstawie otrzymanej odpowiedzi należy określić wartość stałej czasowej  T
przetwornika za pomocą jednej z dwóch metod. Pierwsza metoda polega na poprowadzeniu
stycznej do krzywej y(t) z początku układu współrzędnych aż do punktu przecięcia z linią
poziomÄ… y = k Å" A odpowiadajÄ…cÄ… stanowi ustalonemu odpowiedzi i zrzutowaniu tego punktu
na oś  t . Druga wykorzystująca fakt, że dla układu pierwszego rzędu odpowiedz
na
wymuszenie skokowe po upływie czasu równego jednej stałej czasowej osiąga wartość około
0,63 wartoÅ›ci stanu ustalonego wówczas y(t = T) = k Å" A(1 - e-1) H" k Å" A Å" 0,63
7
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
c) Zdjęcie charakterystyk częstotliwościowych: samego członu inercyjnego, członu
inercyjnego z korektorem, samego korektora.
Transmitancja widmowa przetwornika I-go rzędu
k
G(jÉ)=
1+ jÉT
Transmitancja widmowa korektora
1+ jÉT1
Gk (s) = K Å"
1+ jÉT2
Transmitancja widmowa układu przetwornik- korektor
1
Gw (s) = k Å" K Å"
1+ jÉT2
Zestawić poniższy układ pomiarowy:
X Y
C1
R R1
V2
V1 R2
Hz C
G
Na wejście badanego obiektu podać sygnał sinusoidalny o stałej amplitudzie i
regulowanej częstotliwości w zakresie od około 10 do 1200Hz co 100Hz.
Przesunięcie fazowe Ć wyznaczyć za pomocą oscyloskopu metodą elipsy poprzez
porównanie sygnału wyjściowego z sygnałem wejściowym w stanie ustalonym.
Wzmocnienie statyczne ku wyznaczyć za pomocą woltomierzy cyfrowych poprzez pomiar
napięć na wyjściu i wejściu badanego obiektu.
y0 x0
Õ = arcsin = arcsin
Ym Xm
U2
ku =
U1
8
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
Mierząc dla różnych częstotliwości sygnału wejściowego wartości ku, oraz Ć
wyznaczyć charakterystyki amplitudowo-częstotliwościowe, oraz fazowo-częstotliwościowe:
- samego członu inercyjnego
- członu inercyjnego z korektorem
- samego korektora.
Tabela pomiarowa:
fWE [kHz] U1 [V] U2 [V] ku=U2/U1 2y0 [div] 2Ym [div] Õ [o]
9
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
2. Badanie własności dynamicznych przetwornika II-go rzędu
a) Wyznaczenie stopnia tłumienia dolnoprzepustowego układu oscylacyjnego na
podstawie odpowiedzi czasowej na wymuszenie skokowe
Transmitancja operatorowa przetwornika oscylacyjnego II-go rzędu
k Å"É0 2
G(s) =
s2 + 2z Å" É0 Å"s + É0 2
gdzie: É0 = 2Ä„f0 - pulsacja nietÅ‚umionych drgaÅ„ wÅ‚asnych
z - stopień tłumienia
Odpowiedz
przetwornika II-go rzędu na skok jednostkowy dla z<1 ma przebieg oscylacyjny
o równaniu:
îÅ‚ Å‚Å‚
1
0
y(t)= k Å" A 1 - e-zÉ t sinëÅ‚É0 1 - z2 t + ÕöÅ‚
ïÅ‚ śł
ìÅ‚ ÷Å‚
íÅ‚ łłśł
ïÅ‚
1
ðÅ‚ - z2
ûÅ‚
1 - z2
gdzie: Õ = -arctg
z
Pierwsze maksimum czasowe tej funkcji ( zarazem największe) przyjmuje wartość
Ä„
îÅ‚ Å‚Å‚
-z
1-z2 śł
ym = k Å" AïÅ‚1 + e
ïÅ‚ śł
ïÅ‚ śł
ðÅ‚ ûÅ‚
Zestawić poniższy układ pomiarowy:
Y1Y2
L
R R
d
C
G
Na wejście badanego obiektu podać skok jednostkowy w postaci ciągu impulsów
prostokątnych z generatora. Częstotliwość generatora należy ustawić na wartość ok.
100Hz. Regulować częstotliwość generatora podstawy czasu tak, aby otrzymany przebieg był
widoczny w stanie ustalonym.
Wyznaczyć stopień tłumienia  z przetwornika dla Rd dodatkowego równego zero
poprzez odczytanie wartości maksimum czasowego ym ( wartości pierwszego maksymalnego
10
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
przeregulowania względem wartości ustalonej), z odpowiedzi czasowej na skok jednostkowy
z zależności:
1
z =
2
ëÅ‚ öÅ‚
Ä„
ìÅ‚ ÷Å‚
1 +
ìÅ‚
ln(ym -1)÷Å‚
íÅ‚ Å‚Å‚
Sposób pomiaru maksimum czasowego przedstawiono poniżej:
b) Wyznaczenie doświadczalnie dodatkowej rezystancji potrzebnej do uzyskania
stopnia tłumienia: z = 0.3, z = 0.5, z = 0.7, z = 1.0 na podstawie odpowiedzi na
wymuszenie skokowe.
Dla układu pomiarowego jak w ćwiczeniu nr.2a na podstawie odpowiedzi czasowej
przetwornika na skok jednostkowy uzyskać stopnie tłumienia: z = 0.3, z = 0.5, z = 0.7,
z = 1.0 poprzez zmianÄ™ rezystancji dodatkowej Rd (opornica dekadowa ). Do uzyskania
odpowiedniego stopnia tłumienia skorzystać z tabeli zależności maksimum czasowego od
stopnia tłumienia.
stopień
0,01 0,05 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0
tłumienia
maksimum
1,969 1,854 1,729 1,527 1,372 1,254 1,163 1,095 1,046 1,015 1,002 1,000
czasowe
Uzyskane wartości rezystancji dla kolejnych wartości stopnia tłumienia należy zapisać i
następnie umieścić w sprawozdaniu.
11
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
c) Zdjęcie charakterystyk częstotliwościowych dolnoprzepustowego układu
oscylacyjnego dla stopnia tłumienia: z = 0.3, z = 0.7
Transmitancja widmowa przetwornika oscylacyjnego II-go rzędu
k
G(jÉ) =
2
1- u + j2z Å" u
gdzie:
É
u = - pulsacja zredukowana
É0
przy czym:
- moduł transmitancji widmowej określa stosunek amplitudy odpowiedzi do amplitudy
wymuszenia
~
Ym k
G( jÉ) = G(É) = G(É) Å" k = =
Xm [1- u2]2 + (2zu)2
jest charakterystyką amplitudowo częstotliwościową przetwornika
- argument transmitancji widmowej określa przesunięcie fazowe między sygnałem
a odpowiedziÄ…
2zu
Õ(É) = -[arctg + nÄ…]
1- u2
jest charakterystyką fazowo częstotliwościową przetwornika.
Zestawić poniższy układ pomiarowy:
X Y
L
R R
d
V2
V1
C
Hz
G
Na wejście badanego obiektu podać sygnał sinusoidalny o stałej amplitudzie
i regulowanej częstotliwości w zakresie od 0 do 4500Hz, co np. 400Hz.
Przesunięcie fazowe Ć wyznaczyć za pomocą oscyloskopu metodą elipsy po przez
porównanie sygnału wyjściowego z sygnałem wejściowym w stanie ustalonym.
12
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
Wzmocnienie statyczne ku wyznaczyć za pomocą woltomierzy cyfrowych poprzez pomiar
napięć na wyjściu i wejściu badanego obiektu.
y0 x0
Õ = arcsin = arcsin
Ym Xm
U2
ku =
U1
Mierząc dla różnych częstotliwości sygnału wejściowego wartości ku, oraz Ć wyznaczyć
charakterystyki amplitudowo-częstotliwościowe, oraz fazowo-częstotliwościowe.
Do uzyskania odpowiedniego stopnia tłumienia wykorzystać wartość Rd z poprzedniego
punktu.
Na podstawie odczytanej wartości maksimum rezonansowego Gm (maksymalnej wartości
amplitudy) z charakterystyki amplitudowo-częstotliwościowej można sprawdzić stopień
tłumienia  z z zależności:
ëÅ‚ öÅ‚
1 1
ìÅ‚1 ÷Å‚
z = - 1 -
ìÅ‚
2
Gm 2 ÷Å‚
íÅ‚ Å‚Å‚
lub za pomocą tabeli zależności maksimum rezonansowego od stopnia tłumienia
stopień
0,01 0,05 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0
tłumienia
maksimum
50 10,013 5,025 2,552 1,747 1,364 1,155 1,042 1,0002 - - -
rezonansowe
Tabela pomiarowa:
fWE [kHz] U1 [V] U2 [V] ku=U2/U1 2y0 [div] 2Ym [div] Õ [o]
13
PAC
STWOWA WYŻSZA SZKOA
A ZAWODOWA W TARNOWIE
___________________________________________________________________________
Sprawozdanie z wykonania ćwiczenia powinno zawierać tabele uzyskanych i obliczonych
wyników oraz wykresy zdjęte z ekranu oscyloskopu i wykreślone wykresy charakterystyk
częstotliwościowych.
Spis przyrządów i elementów potrzebnych do wykonania ćwiczenia.
1. Oscyloskop analogowy Hammeg Instrument HM 404 lub HM1507
2. Generator funkcyjny typu FG506 z pomiarem częstotliwości
3. Laboratoryjny multimetr cyfrowy  METEX M3860D
4. Laboratoryjny multimetr cyfrowy  METEX M3860D
5. Dekada rezystancyjna 10*10k&!÷10*0,1&!, kl. 0,5.
6. Pojemność dekadowa typ CD-5c 10*(10nF-10µF) 5-dekad kl. 0,5.
7. Obiekt inercyjny I-go rzędu z korektorem.
8. Obiekt oscylacyjny II-go rzędu.
Niniejsza instrukcja została opracowana przez dr inż. Jacka Nalepę na podstawie pracy
dyplomowej  Opracowanie i wykonanie stanowiska laboratoryjnego na
temat: Pomiarowe zastosowanie oscyloskopu wykonanej przez Artura Ciepińskiego i
Tomasza Cierpicha.
14