Synkretyzm w literaturze romantycznej.



Synkretyzm w literaturze romantycznej jest często spotykanym zjawiskiem; polega on na łączeniu w utworze cech różnych rodzajów bądź (lub również) gatunków literackich, co umożliwia autorowi stworzenie dzieła charakterystycznego dla niego nie tylko pod względem tematyki i środków artystycznych, ale również z uwagi na jego konstrukcję rodzajowo-gatunkową;

Wynika to z filozofii epoki, uważającej twórcę za wielką indywidualność, w kreacji porównywalnego z Bogiem, tak więc nie może być on ograniczony żadną formą; jako kreator, musi tworzyć nowe, lepsze i doskonalsze formy;

Typowym gatunkiem wykorzystującym synkretyzm, który często pojawia się w romantyzmie jest powieść poetycka; przykładem może być "Giaur" Byrona: liryka w spowiedzi Giaura, epika pojawiająca się w narracji, opiach i opowiadaniach, dramat w spotkaniu Giaura z Hassanem oraz odwołanie się strukturalne to takich form jak pieśń, ballada, powieść; podobnie w "Konradzie Wallenrodzie";

Również ballada łączy w sobie cechy dwóch rodzajów literackich: epiki - narracyjny charakter opowieści (dystans i obiektywizm w opisie) zawartej w utworze, fabuła (np. "Świtezianka" opowiadająca o nimfie wodnej, która wydając na próbę miłość i wierność chłopaka, przekonuje się, że nie jest on jej wierny i skazuje go na śmierć i męczarnię w postaci życia wiecznego jako świadome drzewo); liryki - utwory te są, ze względu na pochodzenie od przekazów ustnych, wierszowana i zrytmizowana, poza tym są tu typowe cechy liryczne: poetyckie obrazowanie świata, monologi liryczne, artystyczne ubarwienie utworu; oraz dramatu - pojawia się dialog między osobami, który eksponuje dramatyzm prezentowanych wydarzeń;

Gatunkiem synkretycznym jest również dramat romantyczny w dużej mierze opartym na nowatorskiej idei dramatu szekspirowskiego, wszystkie romantyczne przeróbki tego standardu zawierają poza elementami dramatu także i nowatorskie dodatki; "Dziady": monolog Konrada na charakter liryczny, Ustęp jest w dużym stopniu epicką opowieścią, pojawiają się też pieśni (piosenki); "Kordian" łączy w sobie lirykę (odpowiadający Wielkiej Improwizacji monolog Kordiana na szczycie Mont Blanc) oraz bajkę (sługa Kordiana "O Janku co psom szył buty"); "Nie-boska komedia" zawiera elementy liryczne (wizja końca świata, wypowiedzi Marii i Orcia), oraz ciekawy pomysł strukturalny, jakim jest umieszczenie epickich wstawek przed każdą kolejną częścią utworu, stanowiących poetycki wstęp do dalszej akcji;