WYKA
AD 5
Odpad mo e być substytutem surowca pierwotnego.
-powstawanie koncernów energetycznych
-powi zanie kopalń w gla, które przygotowuj w giel dla elektrowni. Elektrownia produkuje
pr d i przy okazji odpady, a kopalnie potrzebuj odpady do wypełniania zu ytych wyrobisk.
Jest to tzn. wykorzystanie odpadów  tu i teraz .
Przykład
Elektrownia  Skawina nie jest w s siedztwie kopalni. Współpracuje za to z przemysłem
spo ywczym, który potrzebuje energii by produkować. W zamian za to z przemysłu
spo ywczego kopalnie czerpie odpady z produkcji  juki (?), a elektrownia pokrywa tymi
odpadami składowisko, zapobiegaj c dzi ki temu pyleniu.
 Zielone parki przedsi biorczości dbaj o środowisko wedle zasady  Jednego jest teren,
drugiego odpady, trzeciego praca . Ä…ð podziaÅ‚ obowi zków.
Przykład
Zakłady produkuj ce meble współpracuj z zakładami produkuj cymi szkło. W meblarskich
odpadem jest drzewo, a szklarskie potrzebuj go by ogrzać budynki, do produkcji opakowań
(np. wióry), a po brykietowaniu jako paliwo.
 Bank informacji o odpadach jest tworzony, aby wiedzieć kto, co, ile i gdzie produkuje
odpadów.
Eksploatacja w gla kamiennego w Polsce prowadzona jest metod odkrywkow . Cz sto
towarzysz mu inne surowce np. iły. Dawniej pozbywano si ich, teraz wiadomo e s cenne.
Mo na eksploatować to zło e selektywnie, a iły sprzedawać, np. do ceramiki, a nie wyrzucać
i składować.
iły biało wypalaj ce- do produkcji porcelitu (miski ust powe, umywalki, garnki).
PLANOWANIE PRZESTRZENNE
Czyli ustalenie do czego które tereny b d przeznaczone, a przede wszystkim, gdzie b dzie
eksploatacji surowców.
żOSPODAROWANIE ODPADAMI POCHODZ CYMI Z RÓ NYCH y
RÓDEA

żórnictwo.
żórnictwo to najbardziej odpadotwórczy przemysł (ustawa o odpadach wydobywczych
2008r.) Teraz jest projekt jej modernizacji.
Przy eksploatacji powstaj odpady:
-wydobywcze
-poeksploatacyjne.
Takie odpady trzeba:
-transportować
-przeróbka/wzbogacanieÄ…ð (odpady tego te )
-ponownie transportować do nabywcy
-wykorzystanie
odpady powstaj ce w górnictwie
-z eksploatowania
-z przeróbki
-z przetwórstwa
Odpady z przetwórstwa to ju nie s odpady wydobywcze, one kończ si na wzbogacaniu.
w giel kamiennyÄ…ð[odpady z eksploatacji]Ä…ðprzeróbka(wzbogacanie)Ä…ð[odpady ze
wzbogacania]Ä…ðdo elektrowniÄ…ði odpady z tego ju nie s górnicze tylko elektrownicze.
Rudy cynku i oÅ‚owiuÄ…ðeksploatacjaÄ…ð[odpady]Ä…ðwzbogacanieÄ…ð[odpady]Ä…ðhuta czyli
przetwórstwo, czyli u leÄ…ði to ju nie s odpady górnicze.
To, jak metod si eksploatuje zale y na jakiej gł bokości le pokłady.
Szyb-otwór w gł b zło a dla pracowników oraz aby surowiec wyci gać
chodniki-drogi dojścia
ODPADY WYDOBYWCZE ZWI ZANE Z W żLEM
a) to, co powstaje podczas wiercenia to odpady z robót przygotowawczych (jeśli chodzi o
w giel, s one ubogie w w giel). S to pierwsze rodzaje odpadów zwi zane z eksploatacj .
b) kolejna grupa, to odpady powstałe przy wzbogacaniu (przeróbce), czyli wybieraniu tych
najczystszych ziaren w gla, oddzielenie od kamieni.
Oba rodzaje odpadów (a i b) s to odpady wydobywcze, ale ró ni si :
a) Ä…ð s to odpady grubo i Å›rednio uziarnione
b)Ä…ð grubo uziarnione, ziarna > 200 mm;
średnio uziarnione, ziarna < 200 mm;
drobno uziarnione, ziarna od 10 mm do 1 mm;
bardzo drobno uziarnione, ziarna < 0,6 mm.
W a)Ä…ð zakÅ‚ada si materiaÅ‚ wybuchowy i odstrzeliwuje;
w b)Ä…ð poddaje si procesowi rozdrabniania (kruszenia).
Wielkość uziarnienia zale y od rozdrabniaczy. Ka dy rodzaj uziarnienia ma inne własności
(im drobniejsze, tym ubo sze w w giel). S w nich ró ne składniki, bo powstały z ró nych
rodzajów roślinności.
MINERAA
Y TOWRZYSZ CE W. KAMIENNEMU
Piryty- (FeS2) minerał elaza z gromady siarczków, wyst puje we wszystkich rodzajach skał.
Niekorzystny podczas spalania w gla, bo uwalnia si w postaci siarczków, siarka dostaje si
do środowiska, tak wi c konieczne jest odsiarczanie chemiczne. Wydzielony piryt jest
odpadem niebezpiecznym, wchodzi w reakcj z wod tworz c kwaśn wod . Zwi zki elaza
wykorzystywane s w budownictwie do produkcji cementu.
Bentonity- skała ilasta o właściwościach sorpcyjnych, pochłaniaj wilgoć, u ywane do
uszczelniania. Charakteryzuje si du zdolności do chłoni cia wody i p cznienia, dlatego
materiały na bazie bentonitu znajduj du e zastosowanie w ochronie środowiska przy
tworzeniu barier, w płuczkach wiertniczych, przechwytywaniu zanieczyszczeń itp.
Boksyty- ilasta skała osadowa składaj ca si głównie z wodorotlenków glinu. W
najwi kszych ilościach powstaje na miejscu wietrzenia skał glinokrzemianowych w klimacie
gor cym. Wykorzystywane do produkcji aluminium.
A
upki ogniotrwałe- łupki krystaliczne pochodzenia metamorficznego, surowce które
zawieraj du o substancji ilastej. W wysokich temperaturach zachowuj swoje własności. Ta
odporność na temperatur jest ró na w zale ności od ilości substancji ilastej. Słu do
produkcji materiałów ogniotrwaÅ‚ych (np. piece kaflowe wyÅ‚o one cegÅ‚ szamotow Ä…ð do
1000*C.
ogniotrwałość- podanie w jakiej temp. materiał si topi.