OPISOWA ANALIZA ZJAWISK MASOWYCH
Wstęp
Analiza struktury zmierza do wydobycia na jaw charakterystycznych
właściwości zbiorowości i porównania ich z inną zbiorowością. Każde badanie, które
w efekcie ma dać wszechstronną ocenę zjawiska i doprowadzić do konstruktywnych
wniosków, musi mieć swój punkt odniesienia w czasie albo przestrzeni.
Badając np. rozwój gospodarczy w regionie X nie będziemy w stanie
prawidłowo ocenić poziomu rozwoju w tym regionie bez znajomości rozmiarów tego
samego zjawiska w innym regionie lub tym samym regionie, ale w poprzednich
okresach.
W badaniach statystycznych dosyć często zachodzi konieczność
przeprowadzenia dwóch typów porównań:
1. Dwóch (lub więcej) różnych zbiorowości  pod względem tej samej cechy (np.
struktura zgonów według wieku mężczyzn w Polsce w roku 2002);
2. Rozkładu dwóch (lub więcej) cech w tej samej zbiorowości (np. struktura
urodzeń żywych według kolejności urodzenia dziecka i wieku matki w Polsce w
roku 2002).
W sytuacjach, w których badanie struktury zbiorowości statystycznej
prowadzone jest z punktu widzenia cech mierzalnych, wszechstronną analizę można
prowadzić przy wykorzystaniu następujących miar statystycznych:
1. miar średnich (miar poziomu wartości zmiennej, miar położenia, przeciętnych)
służących do określania tej wartości zmiennej opisanej przez rozkład, wokół
której skupiają się wszystkie pozostałe wartości zmiennej;
2. miar rozproszenia (zmienności, zróżnicowania, dyspersji) służących do badania
stopnia zróżnicowania wartości zmiennej;
3. miar asymetrii (skośności) służących do badania kierunku zróżnicowania
wartości zmiennej;
4. miar koncentracji służących do badania stopnia nierównomierności rozkładu
ogólnej sumy wartości zmiennej pomiędzy poszczególne jednostki zbiorowości
lub analizy stopnia skupienia poszczególnych jednostek wokół średniej.