OPARZENIA
Oparzenia mogą być wywołane działaniem wysokiej
temperatury, prądu elektrycznego, związków chemicz-
nych, promieniowania. Oparzeniu mogą ulec różne tka-
nki i na różnej głębokości, przede wszystkim skóra, ale
także przewód pokarmowy, układ oddechowy, czy oko.
Oparzenie wywołuje powstanie zmian miejscowych, a
przy rozległych, głębokich lub w specyficznych miejs-
cach, powstają odczyny wywołujące wstrząs i bezpo-
średnie zagrożenie życia. Są one wyrazem nie tylko
zmian miejscowych, ale i ogólnych procesów ustro-
jowych, stąd w tych przypadkach mówi się o chorobie
oparzeniowej. Skóra ulega oparzeniu na różnej głębo-
kości, od tego jest uzależniony wygląd rany oparzenio-
wej, możliwość jej zagojenia, a także metody leczenia.
OPARZENIA
Głębokość oparzenia jest określana w stopniach na
podstawie oceny stopnia uszkodzenia tkanek spowodo-
wanych oparzeniem.
Oparzenie I° Obejmuje tylko naskórek, objawami sÄ…
zaczerwienienie skóry i ból, objawy ustępują po kilku dniach
bez pozostawienia blizn.
Oparzenie II° Obejmuje naskórek i część skóry wÅ‚aÅ›ciwej,
pojawiają się pęcherze z surowiczym płynem, goi się w ciągu
10-14 dni, nie pozostawia blizn.
Oparzenie II° gÅ‚Ä™bokie Obejmuje naskórek i peÅ‚nÄ… grubość
skóry właściwej z przydatkami. Skóra jest biała z czer-
wonymi punktami w okolicy cebulek włosowych. Bolesność
mniejsza niż w przypadku oparzenia w stopniu IIA ze
względu na uszkodzenie zakończeń nerwowych. Goi się
przez kilka tygodni, pozostawia blizny.
OPARZENIA
Głębokość oparzenia jest określana w stopniach na pod-
stawie oceny stopnia uszkodzenia tkanek spowodowa-
nych oparzeniem.
Oparzenie III° Martwica obejmuje skórÄ™ wÅ‚aÅ›ciwÄ… wraz z na-
czyniami i nerwami skórnymi wraz z podskórną tkanką tłusz-
czową. Skóra jest białoszara lub brunatna, twarda, sucha.
Goi się długo, pozostawia widoczne blizny.
Oparzenie IV° Martwica siÄ™ga tkanek gÅ‚Ä™biej poÅ‚ożonych. O-
bejmuje mięśnie, ścięgna, kości. W najcięższych przypadkach
tego typu oparzeń cechą charakterystyczną jest zwęglenie o-
parzonej części ciaÅ‚a. Czasami nie wyróżnia siÄ™ odrÄ™bnego IV°
i wszystkie oparzenia tego typu zalicza siÄ™ do oparzeÅ„ III°.
Stwierdzenie głębokości oparzenia bezpośrednio po
urazie może być trudne - niekiedy pełna ocena głębokości
oparzenia jest możliwa dopiero po 4-5 dniach.
OPARZENIA
Stopnie kliniczne oparzeń obejmują:
" oparzenia zaliczamy do lekkich jeżeli obejmują: I i
II stopień poniżej 15% powierzchni ciała lub III
stopień poniżej 5%
" oparzenia zaliczamy do średnich jeśli obejmują I i II
stopień od 15% do 30% powierzchni ciała lub III
stopień poniżej 10%
" oparzenia zaliczamy do ciężkich gdy obejmują I i II
stopień powyżej 30% powierzchni ciała lub III
stopień powyżej 10% lub III stopień dotyczący
twarzy, stóp i rąk lub oparzenia dróg oddechowych
Poza głębokością i rozległością oparzenia,
kwalifikacja stopnia ciężkości musi także uwzględniać
wiek chorego i miejsce oparzenia. U noworodka czy
niemowlęcia każde oparzenie może zagrażać życiu.
OPARZENIA
Rozległość oparzeń termicznych ocenia się na kilka sposobów:
Reguła dziewiątek Wallace'a
Reguła ta służy do orientacyjnego określenia poparzonej powierz-
chni ciała. Pozwala przy uwzględnieniu głębokości oparzeń ustalić
ciężkość urazu. Powierzchnia głowy i każdej z kończyn górnych
to 9% powierzchni ciała. Powierzchnia przednia tułowia to 18%
(9% brzuch oraz 9% klatka piersiowa). Powierzchnia tylna tuło-
wia stanowi również 18% powierzchni ciała. Powierzchnia każdej
kończyny dolnej to odpowiednio 18%. Powierzchnia krocza 1%.
Reguła dłoni
Reguła ta służy do oceny rozległości oparzeń ciała. Wg niej
powierzchnia dłoni odpowiada 1% łącznej powierzchni ciała
dorosłej osoby.
Reguła piątek
Regułę tę stosuje się do oceny rozległości oparzeń u niemowląt.
Powierzchnia głowy, przodu i tyłu tułowia stanowi po 20%
powierzchni ciała. Na każdą kończynę przypada 10% ogólnej
powierzchni.
OPARZENIA
W przypadku choroby oparzeniowej, poza zmianami
miejscowymi występują procesy ogólne o charakterze
wstrząsu, wynikające z zaburzeń równowagi wodno-ele-
ktrolitowej, białkowej, kwasowo-zasadowej, niedokrwis-
tości, spadku przepływu krwi krążącej w naczyniach
krwionośnych, a tym samym zaopatrującej ważne dla
życia narządy, jak nerki, mózg, płuca, co powoduje nie-
dostateczne ich utlenienie i upośledzenie wydalania pro-
duktów przemiany materii.
Procesy te, przebiegajÄ…ce lawinowo, sÄ… zapoczÄ…tkowane
ucieczką płynu surowiczego bogatego w elektrolity i
białko poza naczynia krwionośne do pęcherzy oparze-
niowych. Jest to okres bardzo dramatyczny dla pacjen-
ta, obfitujący w wiele powikłań, jak obrzęk mózgu, ob.-
rzękpłuc, niewydolność nerek, i często kończący się zgo-
nem. Leczenie jest wyłącznie szpitalne.
OPARZENIA
Szczególne problemy stwarzają oparzenia elektryczne.
Prąd elektryczny wykazuje działanie cieplne i elektro-
chemiczne na ciało człowieka. W jego wyniku następuje
charakterystyczne oparzenie termiczne, często z rozle-
głymi zmianami martwiczymi tkanek w miejscu wejścia,
przejścia i wyjścia prądu. Może to dotyczyć skóry, mię-
śni, stawów, kości, nerwów i naczyń krwionośnych (do-
datkowe niebezpieczeństwo krwotoków z uszkodzonych
naczyń). Martwica może postępować w czasie trwania
przejścia prądu, ale także wiele dni po wypadku, co mo-
że spowodować konieczność amputacji. Działanie elek-
trochemiczne powoduje przesunięcia jonów w komór-
kach i przestrzeniach międzykomórkowych oraz cząste-
czek obdarzonych Å‚adunkiem elektrycznym. W wyniku
rozległych oparzeń rozwija się wstrząs z powodu utraty
płynów. Dodatkowo może wystąpić utrata przytomności,
zaburzenia oddychania i zatrzymanie akcji serca.
OPARZENIA
W oparzeniu oka może wystąpić uszkodzenie powiek,
spojówek, rogówki. Należy liczyć się z powikłaniami, do
utraty wzroku włącznie, oraz defektami kosmetyczno-
funkcjonalnymi dotyczÄ…cymi powiek.
Oparzenie dróg oddechowych (jama nosowa, krtań,
tchawica, oskrzela, płuca) może nastąpić przy oddy-
chaniu gorącym powietrzem w czasie pożaru. Nas-
tępstwa mogą być natychmiastowe w postaci ostrej nie-
wydolności oddechowej (trudności w oddychaniu, kaszel,
chrypka,  pianie", odkrztuszanie wydzieliny czasem z
domieszką krwi) i mogą bezpośrednio zagrażać życiu.
Następstwa odległe to przede wszystkim przewlekła
niewydolność oddechowa.
OPARZENIA
Przy udzielaniu pierwszej pomocy oparzonemu należy
pamiętać o poniższych ogólnych zasadach:
" miejsca oparzone (cieplnie lub chemicznie  Å‚ug, kwas)
polewać przez kilka, kilkanaÅ›cie minut zimnÄ… (ok. 20°)
wodą, a następnie założyć jałowy opatrunek.
" przy poparzeniu jamy ustnej poszkodowany powinien
ssać kawałki lodu, lub płukać gardło zimną wodą;
" oparzenie na twarzy zostawić bez opatrunku.
" z oparzonych palców i nadgarstków zdjąć obrączki,
pierścionki, bransoletki, zegarki ze względu na szybko
powstający obrzęk w miejscu oparzenia, co nasili zagro-
żenie żywotności tkanek.
" w razie palenia się ubrania zdusić płomień na poszko-
dowanym, np. za pomocą koca lub przeturlać go po pod-
łożu, polać wodą.
OPARZENIA
Przy udzielaniu pierwszej pomocy oparzonemu należy
pamiętać o poniższych ogólnych zasadach:
" wynieść poszkodowanego z płonącego pomieszczenia.
" przykryć ciepło po założeniu opatrunku, nie dopuszcza-
jąc do utraty ciepła.
" jeśli poszkodowany jest przytomny, a nie doznał opa-
rzenia twarzy, przewodu pokarmowego lub układu od-
dechowego, można poić go wodą z domieszką soli lub
sokiem.
" nie traktować oparzenia spirytusem, denaturatem,
środkami odkażającymi z dodatkiem barwników, takich
jak jodyna, gencjana, domowymi mazidłami typu zsiadłe
mleko, białko jaja kurzego, tarte ziemniaki itp.
" nie odrywać ubrania przylepionego do oparzonych
tkanek.
OPARZENIA
Przy udzielaniu pierwszej pomocy oparzonemu należy
pamiętać o poniższych ogólnych zasadach:
" nie przekłuwać samemu pęcherzy oparzeniowych, tym
bardziej z użyciem niejałowych narzędzi typu igła, nóż
" w oparzeniach elektrycznych, przy utracie przytom-
ności, w pierwszej kolejności należy odłączyć poszkodo-
wanego od z
ródła prądu (wyłączyć prąd, przerwać ob-
wód) lub odsunąć go od z
ródła prądu za pomocą mater-
iałuizolującego (suchy materiał, deska, kij, gumowe o-
buwie i rękawiczki). Pamiętać przy tym o własnym bez-
pieczeństwie. Porażonemu należy zapewnić prawidłowe
ułożenie. Kontrolować oddech i krążenie zgodnie z zasa-
dami opisywanymi wcześniej, w następnej kolejności za-
jąć się założeniem opatrunku, tamowaniem krwotoku ...
OPARZENIA
Przy udzielaniu pierwszej pomocy oparzonemu należy
pamiętać o poniższych ogólnych zasadach:
" wporażeniu prądem o wysokim napięciu (transforma-
tory, linie przesyłowe) ze względu na niebezpieczeństwo
powstania łuku elektrycznego i narażenia ratownika,
najpierw trzeba wyłączyć prąd, a dopiero potem udzielać
pomocy medycznej
" wporażeniu słonecznym poszkodowanego należy prze-
nieść w chłodne miejsce; przytomnego ułożyć z uniesioną
głową i tułowiem i zastosować mokre okłady na głowę
oraz podać do picia zimne płyny; nieprzytomnego, zwła-
szcza wymiotującego, ułożyć w pozycji bocznej ustalonej
(nic doustnie). W razie zaburzeń oddechowo-krążenio-
wych podjąć opisane już czynności, a następnie wezwać
pogotowie ratunkowe.
OPARZENIA
Przy udzielaniu pierwszej pomocy oparzonemu należy
pamiętać o poniższych ogólnych zasadach:
" przy oparzeniach słonecznych polewanie wodą nie daje
wymiernego efekty - oparzony powinien zostać skierowa-
ny do lekarza. Oparzoną skórę traktujemy jak każde in-
ne oparzenie miejscowe.
" w przypadku oparzenia dróg oddechowych wynieść po-
szkodowanego z gorącego powietrza (często dodatkowo
zatrutego CO czy zwiÄ…zkami chemicznymi wydzielajÄ…cy-
mi się przy paleniu się tworzyw sztucznych), pozwolić mu
oddychać świeżym powietrzem, wezwać jak najszybciej
pogotowie. Poszkodowany może wymagać pomocy lekar-
skiej - podania tlenu, zaintubowania i oddechu wspoma-
ganego, wykonania natychmiastowej tracheostomii bÄ…dz

konikotomii z powodu obrzęku krtani.
OPARZENIA
Przy udzielaniu pierwszej pomocy oparzonemu należy
pamiętać o poniższych ogólnych zasadach:
" oparzone oko należy płukać wodą - przekręcić poszko-
dowanemu głowę na bok, oparzonym okiem na dół, puś-
cić strumień letniej wody przez kilkanaście minut z wyso-
kości około 10 cm w kierunku od wewnętrznego do zew-
nętrznego kąta przy szeroko rozwartych powiekach
(przytrzymywanych palcami) bezpośrednio pod kranem
albo ze specjalnego zdroika, w tym czasie poszkodowany
porusza gałką oczną we wszystkich kierunkach.
Zdrowego oka nie płukać. Następnie założyć opatrunek
suchy jałowy i możliwie najszybciej skonsultować
pacjenta u okulisty.
OPARZENIA
Przy udzielaniu pierwszej pomocy oparzonemu należy
pamiętać o poniższych ogólnych zasadach:
" w przypadku oparzenia oka substancjążrącą nie zakładać
opatrunku, pozwolić aby oko łzawiło i spłukiwało nadal sub-
stancję szkodliwą. Przy oparzeniu wapnem należy przed płu-
kaniem usunąć dokładnie cząsteczki wapna z worka spojów-
kowego, np. szklaną bagietką z nawiniętą na końcu watą.
" jeżeli substancja chemiczna ma postać stałą, można ją naj-
pierw usunąć mechanicznie.
" zobojętnianie kwasów 3% roztworem sody oczyszczonej, a
zasad 3% roztworem kwasu borowego, 1% octowego lub cy-
trynowym jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy mamy stupro-
centową pewność, jaka substancja wywołała oparzenie; tragi-
czne w skutkach może być zastosowanie na skórę poparzoną
kwasem dodatkowo roztworu innego kwasu.
OPARZENIA
SKUTKI DZIAA
ANIA WYSOKIEJ TEMPERATURY
Porażenie cieplne
Objawy:
skóra blada, zimna, pokryta potem, dreszcze, tętno przyśpieszone i
słabe, temperatura ciała prawidłowa.
Pomoc:
ułożyć w cieniu w pozycji przeciwwstrząsowej, okryć, podać soloną
wodę do picia, zapewnić spokój, wezwać pogotowie ratunkowe.
Porażenie słoneczne
Objawy:
twarz mocno zaczerwieniona, skóra i temperatura ciała w normie,
mdłości, wymioty sztywność karku, czasem utrata przytomności.
Pomoc:
ułożyć w cieniu, głowa wyżej niż reszta ciała, jeżeli porażony jest
nieprzytomny należy go ułożyć w pozycji bocznej, głowę ochładzać
wilgotnymi okładami, wezwać pogotowie ratunkowe.
OPARZENIA
SKUTKI DZIAA
ANIA WYSOKIEJ TEMPERATURY
Udar cieplny
Objawy:
twarz mocno zaczerwieniona, rozpalona i sucha skóra, wyso-
ka temperatura, utrata równowagi przy chodzeniu, niekiedy
utrata przytomności.
Pomoc:
ułożenia w cieniu, głowa oparta wyżej, chłodzenie wodą lub
powietrzem, zapewnienie spokoju, jeżeli ratowany jest nie-
przytomny ułożenie boczne.
OPARZENIA
OPARZENIA CHEMICZNE
Objawy:
po wypiciu środka powodującego oparzenia pojawia się:
" siny ból w ustach, gardle i przełyku, na wargach i błonach
śluzowych powstają strupy lub szklisto - maziste zmiany,
" błony śluzowe są podrażnione i czasem krwawią,
" ślinotok, trudności w połykaniu
póz
niej mogą się pojawić:
" krwotok z żołądka, silne bóle spowodowane uszkodzeniami
ważnych dla życia narządów, wstrząs
Pomoc:
" nie wywoływać wymiotów,
" wezwać jak najszybciej pogotowie ratunkowe
" zabezpieczyć przedmioty lub resztki substancji i przekazać
personelowi pogotowia ratunkowego
OPARZENIA
OPARZENIA OKA SUBSTANCJ
CHEMICZN

Objawy:
" natychmiastowy silny ból w oku
" miejscowe zaczerwienienie
" ewentualny obrzęk powiek
" zmętnienie rogówki
Pomoc:
Oko natychmiast należy dokładnie spłukać wodą.
Ratowanego należy położyć na wznak z głową prze-
kręconą w stronę oparzonego oka. Po rozwarciu
chorego oka spłukujemy go niezbyt silnym strumie-
niem letniej wody co najmniej przez około 30 minut.
Ratowany powinien poruszać gałką oka we wszys-
tkich kierunkach. Zdrowe oko należy zabezpieczyć
przed spryskaniem. Oparzony wymaga jak najszyb-
szej interwencji okulisty.
OPARZENIA
OPARZENIA CHEMICZNE SKÓRY
Objawy:
" zaczerwienienie skóry
" obrzęk
" strup
" głęboka rana (do czasu działania środka chemicznego
pogłębiająca się)
Pomoc:
Ubranie przesiąknięte żrącą substancją należy zdjąć z rato-
wanego. Jak najszybciej podjąć płukanie oparzenia wodą naj-
lepiej aż do przybycia lekarza. Zachować środki ostrożności.
ODMROŻENIA
USZKODZENIA CIAA
A SPOWODOWANE
DZIAA
ANIEM NISKIEJ TEMPERATURY
Przechłodzenie to wyziębienie całego ciała i może nastą-
pić zawsze, gdy zbyt lekko ubrany człowiek przebywa
przez dłuższy czas w niskiej temperaturze. Przechłodz-
niu sprzyja działanie wilgoci i wiatru oraz ogólne wyczer-
panie, zły stan ogólny lub schorzenia towarzyszące, np.
wstrząs. Zmiany w naczyniach krwionośnych, spowodo-
wane spożyciem dużej ilości alkoholu, powodują u posz-
kodowanych ciężkie odmrożenia, często przyczyniając się
do nadmiernego wychłodzenia ciała i  w wyniku tego 
śmierci.
Przechłodzenia i odmrożenia zdarzają się również
w temperaturze powyżej 0oC
ODMROŻENIA
Rozróżnia się trzy stadia wychłodzenia:
" okres obronny, gdy temperatura centrum ciaÅ‚a spada z 36 °C do
34°C, pojawiajÄ… siÄ™ silne dreszcze, skóra jest blada i zimna, wystÄ™-
puje "gęsia skórka", wargi są sine, tętno i oddech przyśpieszone,
" Stadium wyczerpania, gdy temperatura centrum ciała spada z
34°C do 27°C, ustaje drżenie z zimna, pojawia siÄ™ kurczowe drÄ™t-
wienie mięśni, oddech staje się wolniejszy i bardziej powierzchow-
ny, występują przerwy w oddychaniu, zwalnia się również tętno i
pojawiają się zaburzenia rytmu, zanika odczuwanie bólu, następu-
je apatia, czÅ‚owiek zapada w sen, a poniżej temperatury 30°C na-
stępuje utrata przytomności i całe ciało staje się zimne,
" letarg - śmierć mózgowa, przy niższej temperaturze ciała ustają
czynności życiowe, kurczowe zdrętwienie mięśni ustępuje wiotkie-
mu porażeniu, brak przytomności, sztywne z
renice, brak ruchów
oddechowych, tętno niewyczuwalne, jeżeli najpóz
niej w tym okre-
sie nie przystąpi się do reanimacji, następuje zgon.
ODMROŻENIA
Organizm ludzki broniąc się przed utratą ciepła:
- obkurcza skórne naczynia krwionośne, zmniejsza miej-
scowe ukrwienie i wytwarza rozległą warstwę izolacyjna
chroniącą przed dalszym wychładzaniem,
- wywołuje dreszcze, które wspomagają wytwarzanie cie-
pła przez mięśnie,
-wzmaga przemianę materii w narządach wewnętrznych.
Badanie tętna osoby będącej w hipotermii (znaczne ozię-
bienie ciała) powinno trwać przez 1 minutę. W przypad-
ku stwierdzenia braku tętna powinno się przez pierwsze
3 minuty prowadzić tylko wentylację (w celu ogrzania
ciała od wewnątrz), a następnie powtórzyć badanie tętna,
również przez 1 minutę. I w przypadku potwierdzenia
braku tętna rozpocząć reanimację.
ODMROŻENIA
" W przypadku przechłodzenia organizmu:
- Zdjąć z ofiary mokre ubranie, owinąć w suche koce.
- Podać gorące, słodkie napoje.
- Nie wolno nagrzewać  od zewnątrz np. poprzez przeniesienie do
gorącego pokoju, ponieważ dochodzi wtedy do poszerzenia naczyń
skórnych i napływu krwi, która ochładza się od wyziębionych tka-
nek i trafia do narządów wewnętrznych powodując w efekcie obni-
żenie temperatury.
- Człowiek wyziębiony nie powinien się ruszać, nie należy wykony-
wać u niego ruchów biernych (tylko wyprostowanie nóg może spo-
wodować spadek temperatury z 30°C do 27°C).
- Nie wolno masować, rozcierać kończyn.
- Nie wolno podawać alkoholu.
- Aby podwyższyć temperaturę centralną ciała można stosować cie-
płe okłady.
Pamiętaj! Ważniejsze jest rozgrzanie
 od wewnątrz niż  od zewnątrz !!!
ODMROŻENIA
Odmrożenie miejscowe są to zmiany miejscowe w tkan-
kach, najczęściej palców rąk, stóp, uszu, nosa powstałe
na skutek działania niskiej temperatury. Zmiany są po-
dobne jak w oparzeniu:
" I° charakteryzuje siÄ™ przejÅ›ciowymi zaburzeniami w
krążeniu krwi w skórze, bólem, często silnym, bladością
lub sinoczerwonym zabarwieniem skóry, obrzękiem, pie-
czeniem i świądem skóry.
" II° odmrożenia to pojawiajÄ…ce siÄ™ na skórze pÄ™cherze z
płynem surowiczym,
" III° martwica powierzchowna skóry,
" IV° martwica gÅ‚Ä™boka, której ulegajÄ… np. palce, uszy
lub nos. W takim przypadku może dojść do samoistnej
amputacji odmrożonej części ciała.
ODMROŻENIA
Odmrożenie miejscowe
Martwica może postępować w czasie, a więc pierwszego
dnia ostateczna ocena stopnia żywotności tkanek nie jest
najczęściej możliwa. W niektórych okolicznościach może
dojść do wyziębienia całego ciała i obniżenia jego tempe-
ratury poniżej wartoÅ›ci 36,6°C. SprzyjajÄ… temu takie o-
koliczności, jak przebywanie w zimnej wodzie, na zim-
nym powietrzu o dużej wilgotności i przy dużym wietrze.
Powstają wtedy ogólne odczyny ustroju jako wyraz dąże-
nia do utrzymania prawidłowej temperatury ciała, ale i
stopniowego wyczerpywania siÄ™ rezerw ustroju. Poprzez
fazę pełnej świadomości, pobudzenia, potem apatii i sen-
ności dochodzi do utraty przytomności i zaburzeń serco-
wo-naczyniowych, a w końcu do śmierci przy temperatu-
rze ciaÅ‚a ok. 27°C.
ODMROŻENIA
Odmrożenie miejscowe
Objawy:
" początkowo zaczerwienienie skóry,
" póz
niej następuje sinienie skóry aż do całkowitego
zbielenia
" w cieple lekkie odmrożenie dają objawy sinego bólu,
odmrożenie ciężkie pozostają w cieple bezbolesne
ODMROŻENIA
Odmrożenie miejscowe
Pomoc
" zwiększyć ukrwienia poprzez rozluz
nienie odzieży
" odmrożone dłonie można wsunąć pod pachy
" rozpocząć ogrzewanie poprzez okrywanie
" podawać gorące, słodkie napoje
" nie nacierać śniegiem odmrożonych kończyn
" przy głębokich odmrożeniach nie przeprowadzać żadnych
czynności mających na celu ogrzewanie odmrożonych miejsc,
pozostawić to przeszkolonemu zespołowi medycznemu.
" nie podawać alkoholu - powoduje rozszerzenie się naczyń co
stwarza zagrożenie przechłodzenia całego ciała.
" nie masować, to powoduje utratę ciepła i prowadzi do pow-
stania uszkodzeń i krwawień odmrożonych miejsc. Pacjent
może sam próbować delikatnie poruszać odmrożonymi częściami
ciała.
ODMROŻENIA
Odmrożenie miejscowe
W każdym przypadku odmrożenia stan chorego powinien
ocenić lekarz. Przy odmrożeniach powyżej II stopnia
poszkodowanemu podaje się surowicę przeciwtężcową.
Nie wolno przekłuwać pęcherzy, masować i nacierać
czymkolwiek odmrożonych okolic skóry oraz gwałtownie
rozgrzewać odmrożonych części ciała, gdyż skóra w oko-
licy odmrożenia jest bardzo delikatna.
Jeśli na skutek przebywania na mrozie skóra zaczyna być
zaczerwieniona i w tych miejscach staje się bolesna, moż-
na spodziewać się odmrożenia. Należy udać się do ciepłe-
go pomieszczenia i delikatnie ogrzać miejsca wychłodzone.
Bladość skóry i ustąpienie bólu
świadczą o odmrożeniu ciała.