2014-01-09
Oparzenia termiczne
Uszkodzenie skóry lub błon śluzowych oraz
leżących pod nimi tkanek pod wpływem
OPARZENIA działania ciepła
Oparzenie powoduje zawsze zmiany
miejscowe oraz reakcję uogólnioną (tzw.
chorobę oparzeniową) zależną od
wielkości powierzchni, okolicy oraz
głębokości oparzenia
Przyczyny oparzeń
Ciężkość oparzeń
Oparzenie termiczne może być wynikiem działania:
Gorących płynów lub pary (para wodna,
Ciężkość oparzenia zależy od:
herbata, kawa, wrzątek itp..)
1. Stopnia oparzenia (głębokość uszkodzeń
Tzw. suchego gorąca:
tkankowych)
�� gorące powietrze
2. Rozległości oparzenia (powierzchni
�� płomień (pożar, zapalenie ubrania itp.)
oparzonych powłok)
�� kontakt z gorącym przedmiotem (żelazko,
3. Lokalizacji oparzenia (tzw. okolice
piec, itp.)
wstrząsorodne)
Promieniowania (słoneczne, materiały
promieniotwórcze)
Stopnie kliniczne oparzeń
Oparzenia I stopnia
STOPIEC
USZKODZENIE WYGL
D RANY CZAS GOJENIA
TKANEK
1. Rumień, zaczerwienienie
I Naskórek Rumień 3 - 5 dni
2. Silny ból wywołany podrażnieniem nerwów
skórnych
IIa Naskórek Rumień i pęcherze z 10 - 14 dni
płynem surowiczym 3. Uszkodzona zostaje najbardziej
powierzchowna warstwa naskórka
IIb Naskórek i część (do Czasem pęcherze, 4  6 tygodni
2/3) skóry właściwej kolor skóry blady,
4. Przyczyny:
szary, czerwony,
czarny skóry
ś� oparzenie płynem gorącym
III Pełna grubość skóry Brak pęcherzy, kolor niemożliwe
skóry blady, szary, samowygojenie, ś� oparzenie słoneczne
czarny konieczne
ś� oparzenie np. przez tarcie
przeszczepy
IV Zniszczenie tkanek Zwęglenie skóry, niemożliwe
poniżej skóry właściwej mięśni, kości
1
2014-01-09
Oparzenie II stopnia Oparzenie III stopnia
1. Głębokie zniszczenie tkanki skóry i
1. Uszkodzenie tkanek sięga głębszych
struktur dodatkowych (gruczoły łojowe,
warstw skóry, ale nie zostają zniszczone
mieszki włosowe) oraz podskórnych
włosy i gruczoły łojowe
2. Obumarłe tkanki są barwy śnieżnobiałej
2. Obumarcie najbardziej powierzchownej
3. Często zmiany bezbolesne ze względu na
warstwy skóry i uszkodzenie ścian
zniszczenie zakończeń czuciowych
naczyń krwionośnych
nerwów skórnych
3. Płyn tkankowy podminowuje martwiczy
4. Wokół brzegów oparzenia III stopnia
naskórek  powstają pęcherze
zawsze strefa oparzenia II i I stopnia
Okolice wstrząsorodne Powierzchnia oparzenia
v� Powierzchnię oparzenia mierzy się w stosunku
�� głowa
do powierzchni ciała
�� szyja
v� Powierzchnia ciała jest dla łatwości i prostoty
�� stopy
obliczenia powierzchni oparzenia podzielona
na okolice, którym przypisany jest określony %
�� dłonie
całkowitej powierzchni ciała
�� krocze
v� Udział procentowy powierzchni niektórych
�� doły pachowe
okolic w całkowitej powierzchni ciała jest
�� doły podkolanowe właściwy dla wieku i inny u dziecka niż u
osoby dorosłej
Reguła dziewiątek (Wallace a)
Reguła dłoni
Reguła ta służy do oceny rozległości
oparzeń ciała u osób dorosłych. Wg niej
powierzchnia dłoni osoby oparzonej
odpowiada 1% łącznej powierzchni jej
ciała.
2
2014-01-09
Podział oparzeń - dorośli Podział oparzeń  dzieci oraz osoby > 65 rż
Oparzenia lekkie
Głębokość Lekkie Średnio Ciężkie
Oparzenia I stopnia
oparzenia ciężkie
Oparzenia II stopnia < 10% powierzchni ciała
Oparzenia III stopnia < 5% powierzchni ciała
I i II stopień < 15% 15  30% > 30%
Oparzenia średnie
Oparzenia II stopnia 10-20% powierzchni ciała
III stopień < 5% 5  15% > 15%
Oparzenia III stopnia < 10% powierzchni ciała
Wszystkie oparzenia obejmujące ręce, twarz,
oczy, uszy, stopy, krocze
Postępowanie w oparzeniach
Oparzenia ciężkie
Natychmiastowe odizolowanie ofiary od czynnika
Oparzenia II stopnia > 20% powierzchni
termicznego
ciała
�� gaszenie odzieży, wyjęcie np. dziecka z
Oparzenia III stopnia > 10% powierzchni
wanienki z wrzątkiem
ciała
�� użycie wody do gaszenia
Oparzenia III stopnia twarzy, szyi, stóp,
�� użycie koców tylko wełnianych, nigdy
dłoni, krocza, okrężne
syntetycznych
Oparzenia inhalacyjne, elektryczne,
�� użycie gaśnicy
chemiczne
" uważać na oczy i błony śluzowe
" sprawdzić czy można używać na ubranie
Postępowanie w oparzeniach Postępowanie w oparzeniach
Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych
Zdjęcia ubrania, którego np. tkanina
" w szczególności jeśli dochodzi do oparzenia
utrzymuje ciepło, zwłaszcza sztuczne
gazami, płomieniem i istnieje podejrzenie
włókna
oparzenia dróg oddechowych
" GWAA
TOWNY OBRZ
K DRÓG ODDECHOWYCH Zdjęcie obrączek, pierścionków
MOŻE PROWADZIĆ DO UDUSZENIA
Wezwać fachową pomoc lekarską lub
Ułożenie w pozycji ustalonej bezpiecznej jeśli osoba
zorganizować transport osoby oparzonej
oparzona jest nieprzytomna
do szpitala
Ocena rodzaju i ciężkości ewentualnych innych
urazów
3
2014-01-09
Postępowanie w oparzeniach
Wpływ chłodzenia na ranę oparzeniową
Chłodzenie rany oparzeniowej
�� najlepiej bieżącą wodą o temp. ok. 20 st C
Zmniejszenie głębokości (stopnia) oparzenia
�� zbyt zimna woda może pogłębić uraz i wstrząs
Zmniejszenie rozległości (powierzchni)
�� chłodne kompresy, chłodna kąpiel
oparzenia
�� chłodzenie ma sens do 20 minut a nawet 1
Zmniejszenie bólu związanego z oparzeniem
godziny po oparzeniu
ciepło rozchodzi się w tkankach długo po
zakończeniu działania czynnika termicznego
chłodzenie przyśpiesza proces stygnięcia
przegrzanych tkanek
Postępowanie w oparzeniach Postępowanie w oparzeniach
Nie należy stosować żadnych  domowych środków
Zabezpieczenie rany oparzeniowej na rany oparzeniowe
suchy, czysty (jałowy w miarę możliwości) ��masło, olej, zsiadłe mleko, mąka itp.
materiał (opatrunek)
Lepiej nie stosować samemu środków zalecanych
v� pakiet oparzeniowy (35x45 cm) na rany oparzeniowe
v� chusta oparzeniowa (60x60 cm lub 120 x 80 ��opatrunek suchy, decyzja lekarza o dalszym
cm) postępowaniu z każdą raną przekraczającą
rumień
v� metalizowany materiał opatrunkowy
Zabezpieczenie pacjenta przed nadmiernym
" nie przykleja się do rany
wyziębieniem (koc, materiał opatrunkowy)
" chroni przed oziębieniem w transporcie
��przez ranę oparzeniową dochodzi do znacznej
nie należy zaopatrywać ran na twarzy
utraty ciepła i płynów
w oparzeniach rąk oddzielić opatrunkiem palce
Podanie środka przeciwbólowego jeśli istnieje taka
możliwość
Postępowanie w oparzeniach  pomoc Postępowanie w oparzeniach  pomoc
lekarska na miejscu zdarzenia lekarska na miejscu zdarzenia
Rozpoczęcie postępowania przeciwwstrząsowego
1. Ocena i zabezpieczenie drożności dróg
v� Przetaczanie płynów eletrolitowych
oddechowych
ż� Sól fizjologiczna lub hypertoniczna
2. Ocena wydolności układu krążenia
ż� Płyn Ringera
3. Podjęcie działań resuscytacyjnych
ż� Zwalczanie kwasicy (dwuwęglany)
4. Wprowadzenie dostępu dożylnego
v� Założenie cewnika do pęcherza moczowego i
5. Podanie leków przeciwbólowych dożylnie
monitorowanie diurezy
(narkotycznych np.. morfiny)
Transport pacjenta
6. Wstępna ocena ciężkości oparzenia (rozległość,
głębokość, okolice)
4
2014-01-09
Postępowanie w oparzeniach  wskazania
Leczenie miejscowe oparzeń
do hospitalizacji
Zachowawcze
�� Rany, które goją się samoistnie 
I. Oparzenie ciężkie lub średnie
stopień I i IIa, małe powierzchnie IIb
II. Oparzenie lekkie, okrężne na kończynie
Operacyjne
III. Oparzenie okolic wstrząsorodnych
�� Oparzenia głębokie z martwicą pełnej
IV. Podejrzenie o rozmyślne oparzenie dziecka
grubości skóry (IIb i wszystkie III
V. Oparzenie elektryczne, chemiczne, wziewne
stopnia)
Leczenie zachowawcze Leczenie zachowawcze
Opracowanie rany
Gojenie rany oparzeniowej
v� oczyszczenie z zabrudzeń i resztek
v� Metodą otwartą bez opatrunku
martwych tkanek (pęcherzy)
�� na powierzchnię oparzoną
v� nakłucie jałową igłą pęcherzy
stosujemy maści np.: Polseptol, sól
(niekoniecznie)
srebrowa sulfadiazyny, inne
v� dezynfekcja wodnymi preparatami np.
Polseptol; 0,5% chlorhexydyna;
v� Metodą zamkniętą  pod opatrunkiem
Leczenie zachowawcze
��Opatrunki na maściach p/w bakteryjnych
lub enzymatycznych przyspieszających
resorpcję martwicy i gojenie
Gojenie rany oparzeniowej
" sól srebrowa sulfadiazyny
v� Metodą zamkniętą  pod opatrunkiem
" Fibrolan, Iruxol
��Klasyczny opatrunek Kocha maść
silikonowa + opatrunek z gazy " tzw. skóry syntetyczne
" opatrunki hydrożelowe (IntraSite,
Hydrosorb)
" opatrunki hydrokoloidowe Granuflex
5
2014-01-09
Leczenie operacyjne oparzeń
Opatrunków nie należy zmieniąc zbyt
Nacięcia odbarczające przy oparzeniach
często aby nie niszczyć świeżo
okrężnych kończyn, obrzęku i groz
bie
napełzającego naskórka
niedokrwienia (0 -1 doba)
Leczenie operacyjne oparzeń
Leczenie operacyjne oparzeń
Wczesne wycięcie martwicy (3-5 doba)
tzw. nekrektomia  obecnie często
stosowane z jednoczasowym pokryciem
Dermabrazja mechaniczna martwiczych
rany przeszczepami skórnymi
tkanek
" Skrócenie gojenia rany
Pokrycie rany przeszczepem skórnym
" Zmniejszenie ryzyka póz
niejszych
powikłań
" Zmniejszenie nasilenia choroby
oparzeniowej
" Wczesna rehabilitacja
Zasady zaopatrywania ran
Powikłania oparzeń
oparzeniowych
A. Zakażenie rany
1. Zachowanie maximum aseptyki
B. Pogłębienie martwicy
2. Czysta sala opatrunkowa, sala operacyjna
C. Niedokrwienie kończyny, palców itp.
3. Personel w ubraniach operacyjnych,
przy np.: oparzeniach okrężnych
maskach
D. Przykurcze
4. Zapobieganie wstrząsowi u pacjenta  BÓL
E. Bliznowce
�� Podanie leków przeciwbólowych
narkotycznych przed zmiana opatrunku
�� Znieczulenie ogólne lub regionalne
6
2014-01-09
Uszkodzenia spowodowane zimną
temperaturą
Przechłodzenie całego organizmu
�� Wyziębienie całego organizmu
doprowadzające do zmniejszenia
ODMROŻENIA
temperatury ciała poniżej normalnych
wartości
Miejscowe odmrożenia
�� Miejscowe uszkodzenie tkanek na skutek
działania zimna
FAZY OGÓLNEGO PRZECHA
ODZENIA
Czynniki sprzyjające przechłodzeniu
ORGANIZMU
c� Alkohol, środki nasenne
FAZA TEMPE UKA
AD KR
ŻENIE ODDYCHANIE
ż� Zaburzenia termoregulacji
RATURA NERWOWY
wewnątrzustrojowej
I 37 st. Pełna świadomość, Wzrost tętna i Przyspieszenie i
pobudzenie, drżenie ciśnienia krwi, pogłębienie
c� Woda
bladość powłok oddechu
ż�Przemoczone ubranie
II 30-34 st. Apatia, sen, Zwolnienie tętna, Nieregularny i
zaburzenia czucia zaburzenia rytmu powierzchow ny
ż�Przebywanie w wodzie
bólu serca oddech
III 27-30 st. Zaburzenia Tętno nitkowate, Oddech bardzo
c� Wiatr
przytomności, zaburzenia rytmu zwolniony i
c� Ogólne wyczerpanie, wyniszczenie, szerokie z
renice serca niemiarowy
IV <27 st. Szerokie, sztywne Niewyczuwalne Zatrzymanie
głodzenie, wstrząs
z
renice tętno, oddychania
zatrzymanie akcji
serca
Postępowanie w przechłodzeniu Postępowanie w przechłodzeniu
organizmu organizmu
1. Zabezpieczenie przed dalszym oziębianiem Nie należy intensywnie i zbyt szybko ogrzewać
chorego z zewnątrz
2. Chorego umieszcza się w chłodnym
v� paradoksalnie dalsze wyziębienie poprzez
pomieszczeniu
nagle rozszerzone naczynia skórne
3. Zdjąć należy mokre ubranie i zawinąć
Osoba przechłodzona nie powinna się ruszać,
chorego np.: w koce + folię izolującą przed
nie należy jej masować, nie wolno podawać
utratą ciepła
alkoholu
4. Podać należy ciepłe płyny (u osób
v�wszystkie te czynniki mogą doprowadzić do
przytomnych z dużą zawartością cukru
nagłej utraty ciepła i np.: nagłego zgonu
(energia)
7
2014-01-09
Odmrożenia miejscowe Objawy odmrożenia
Miejscowe odmrożenia występują niemal wyłącznie
w niektórych miejscach ciała (wystających): nos,
Skóra
uszy, broda, palce
�� początkowo zaczerwieniona, póz
niej
ś� okolice te są narażone szczególnie na działanie
zimna
blada, marmurkowa, biała
ś� są z
le chronione przed zimnem, wiatrem,
�� kolejno uczucie marznięcia, pieczenia,
wilgocią
mrowienia, brak czucia
ś� zwykle są dobrze ukrwione ale pod wpływem
zimna następuje znaczne ograniczenie
przepływu krwi  skurcz naczyń
ś� ogólne wyziębienie organizmu sprzyja
wystąpieniu lokalnych odmrożeń
Podział odmrożeń
I stopień charakteryzuje się przejściowymi
zaburzeniami w krążeniu krwi w skórze,
bólem, często silnym, bladością lub
sinoczerwonym zabarwieniem skóry,
obrzękiem, pieczeniem i świądem skóry.
II stopień odmrożenia to pojawiające się na
skórze pęcherze z płynem surowiczym,
III stopień  martwica powierzchowna skóry,
IV stopień  martwica głęboka, której ulegają
np. palce, uszy lub nos. W takim przypadku
może dojść do samoistnej amputacji
odmrożonej części ciała.
8