plik


ÿþCzas. Stomatol., 2007, LX, 4, 257-262 © 2007 Polish Dental Association http://www.czas.stomat.net Oparzenia jamy ustnej st|onym Bugiem sodowym  opis dwóch przypadków Caustic burns of the oral mucosa  two case reports Tomasz Pitka, Grzegorz KrzymaDski, Jan Przybysz, Wojciech DomaDski Z Kliniki Chirurgii Twarzowo-Szczkowej Wojskowego Instytutu Medycznego Kierownik: prof. dr hab. n. med. G. KrzymaDski Streszczenie Summary Wprowadzenie: oparzenia w jamie ustnej mog by Introduction: Burns of the oral cavity may be spowodowane przede wszystkim bodzcami termicz- caused primarily by thermal factors or chemical nymi i chemicznymi. Po wycofaniu z u|ycia pasty ar- agents. Following the withdrawal of arsenical paste szenikowej chemiczne oparzenia jamy ustnej nale| from the market the incidence of chemical burns has do rzadko[ci. become very sporadic. Cel pracy: zwrócenie uwagi na mo|liwo[ wyst- Aim of the study: To indicate a possibility of oral pienia oparzenia chemicznego bBony [luzowej w na- mucosa burns following accidental ingestion of stpstwie przypadkowego spo|ycia [rodka chemicz- household chemical agents. nego u|ywanego w gospodarstwie domowym. Material and methods: Two case reports of burns MateriaB i metody: omówiono dwa przypadki opa- with concentrated alkali agents used for cleaning rzeD spowodowanych st|onymi zasadami wchodz- plumbing tubes have been described. Immediate and cymi w skBad preparatu do udro|nienia rur kanali- long-term complications of such burns have also zacyjnych. Opisano wczesne i odlegBe nastpstwa been reported together with treatment methods. oparzeD oraz zastosowane metody postpowania. Conclusion: Accidental ingestion of concentrated Podsumowanie: przypadkowe spo|ycie st|onych alkali results in colliquative necrosis. Prognosis zasad powoduje martwic rozpBywn. Rokowanie depends not only on the type and concentration of zale|y nie tylko od rodzaju i st|enia [rodka che- the chemical agent, but also on duration of exposure micznego, lecz równie| od czasu dziaBania i okolicz- and circumstances of the incident. no[ci towarzyszcych oparzeniu. HASAA INDEKSOWE: KEYWORDS: oparzenie chemiczne, oparzenia roztworami zasad, chemical burns, alkali burns, caustic soda soda kaustyczna Wstp uwagi na natychmiastowe doznania bólowe s w przewa|ajcej cz[ci obra|eniami powierz- Oparzenia jamy ustnej mog by: termiczne, chownymi, gojcymi si samoistnie. chemiczne i prdem elektrycznym. Najcz[ciej Znacznie rzadziej wystpuj oparzenia che- spotykane s oparzenia termiczne. Zazwyczaj miczne. S spowodowane dziaBaniem st|o- wi| si one ze spo|ywaniem posiBku i z nych [rodków chemicznych: kwasów, zasad, 257 T. Pitka i in. Czas. Stomatol., soli oraz niektórych silnie reaktywnych metali policzków, gardBa i podniebienia mikkiego. (np. sód). Najczstsz przyczyn tych oparzeD W wywiadzie podaBa, |e przed 8 miesica- s przypadkowe spo|ycia [rodków chemicz- mi przypadkowo zamiast wody wziBa do ust nych, wypadki w przemy[le, próby samobój- Byk pBynu do udra|niania rur kanalizacyjnych cze [3, 4]. Uszkodzenia tkanek spowodowane  KRET (st|ony wodorotlenek sodu, Bug so- st|onymi kwasami przybieraj posta mar- dowy). PBynu nie poBknBa i po zorientowaniu twicy skrzepowej, za[ oparzenia st|onymi si, |e nie jest to woda natychmiast go wyplu- zasadami powoduj martwic rozpBywn [3, Ba. Nastpnie intensywnie pBukaBa jam ustn 8]. W ka|dym przypadku obraz zmian patolo- bie|c wod. gicznych zale|y od rodzaju [rodka chemiczne- Wezwane pogotowie ratunkowe zabraBo go, spo|ytej ilo[ci, czasu dziaBania i jego st- j do szpitala na oddziaB gastroenterologii. |enia [1, 5, 6]. Wykonana gastroskopia nie wykazaBa zmian Martwica rozpBywna powstajca w nastp- patologicznych w obrbie bBony [luzowej stwie oparzeD st|onymi zasadami powodu- przeByku i |oBdka. je najgBbsze uszkodzenie tkanek i zwizane Po kilkudniowym pobycie w szpitalu, gdzie z nim najpowa|niejsze nastpstwa kliniczne otrzymywaBa leki osBaniajce i diet pBynn [1, 2, 8]. zostaBa wypisana do domu z zaleceniem utrzy- mywania diety i zgBaszania si na badania kon- Cel pracy trolne. Do kontroli po raz pierwszy zgBosiBa si po upBywie miesica, gdy zauwa|yBa trudno[ci Celem pracy byBo zwrócenie uwagi na mo|- w rozwieraniu szczk. W tym samym czasie liwo[ oparzenia chemicznego bBony [luzo- wystpiBa zmiana barwy gBosu. Nie miaBa na- wej jamy ustnej w nastpstwie przypadkowego tomiast zaburzeD poBykania. spo|ycia [rodka u|ywanego w gospodarstwie W czasie badania kontrolnego stwierdzo- domowym. no ograniczenie rozwierania szczk do okoBo 15 mm. Zlecono kinezyterapi polegajc na MateriaB i metody wprowadzaniu midzy Buki zbowe szpatuBek drewnianych. Pomimo intensywnych wiczeD W cigu ostatniego roku w naszej klini-  jak twierdzi chora, zakres odwodzenia |u- ce leczyli[my 2 chorych z powodu nastpstw chwy ulegaB stopniowemu ograniczeniu. Nie oparzeD jamy ustnej preparatem o nazwie widzc poprawy zaprzestaBa wiczeD rozwie-  KRECIK bdcym st|onym Bugiem sodo- rania szczk. wym. Jest to [rodek stosowany powszechnie w W dniu zgBoszenia si do naszej kliniki gospodarstwie domowym do oczyszczania rur rozwarcie szczk wynosiBo okoBo 2 mm (|u- kanalizacyjnych. Zasig oparzeD i ich nastp- chwa wykazywaBa jedynie [lad ruchomo[ci). stwa w obu przypadkach byBy ró|ne. Badaniem przedmiotowym stwierdzono roz- legBe pBaszczyznowe blizny obejmujce obu- Obserwacja 1 stronnie bBon [luzow policzków, podniebie- Pacjentka lat 43 zgBosiBa si w pazdzierniku nia mikkiego i cz[ci ustnej gardBa. Stan hi- 2005 roku do ambulatorium kliniki z powodu gieny jamy ustnej byB zBy, wystpiBy trudno[ci caBkowitego unieruchomienia |uchwy rozle- mycia zbów. DokBadniejsze badanie jamy ust- gBymi pBaszczyznowymi zrostami w obrbie nej byBo utrudnione. Wykonane zdjcia pan- 258 2007, LX, 4 Oparzenia jamy ustnej tomograficzne nie wykazaBo zmian w obrbie utkania kostnego szczk i zmian w stawach skroniowo-|uchwowych. Chorej zlecono in- tensywn kinezyterapi. W przecigu tygodnia Ryc. 2. Chora lat 51. Zdjcie [ródoperacyjne. Przecicie zmienionych bliznowato tkanek policzka. Uzyskane rozwarcie 20 mm. cza, z du|ym trudem, pokonujc opór zwBók- Ryc. 1. Chora lat 51. Utrwalone ograniczenie roz- niaBych tkanek mikkich, uzyskano rozwarcie wierania szczk (4 mm). szczk na okoBo 40 mm. Krwawienie w trakcie zabiegu byBo nieznaczne. PowstaBe po przeci- uzyskano zwikszenie rozwarcia szczk do 6 ciu blizn ubytki bBony [luzówej pokryto prze- mm (ryc. 1). szczepami skóry po[redniej grubo[ci pobrany- Dalsze intensywne wiczenia nie przyno- mi z lewego uda. siBy efektów. Uzyskane rozwarcie pozwoliBo W okresie pooperacyjnym wdro|ono inten- na ocen jamy ustnej z u|yciem fiberoskopu. sywn kinezyterapi. Po 10 dniach usunito Badaniem tym stwierdzono wielokierunko- opatrunki stwierdzajc prawidBowe wgojenie we, pBaszczyznowe, [cigajce blizny Buków przeszczepów. Zalecono regularne wiczenia podniebiennych i gardBa [rodkowego, caBko- i wizyty kontrolne. wity brak jzyczka, zniszczenie migdaBków Na kolejne badanie kontrolne chora zgBosi- podniebiennych oraz perforacj podniebienia Ba si po 5 miesicach. O[wiadczyBa, |e prze- mikkiego. Ruchomo[ jzyka byBa nieznacz- rwa w leczeniu byBa wynikiem depresji. W ba- nie ograniczona. Chora zostaBa zakwalifikowa- daniu przedmiotowym stwierdzono ponownie na do zabiegu chirurgicznego. caBkowite unieruchomienie |uchwy. Zlecono Po intubacji z u|yciem bronchoskopu wy- wiczenia kinezyterapeutyczne z zaleceniem konano zabieg plastyki blizn. Cicia popro- codziennego zgBaszania si do kliniki. Mimo wadzono poziomo obustronnie od któw ust wspólnie wykonywanych wiczeD uzyskano do trójktów zatrzonowcowych (ryc. 2). Mimo jedynie nieznaczne zwikszenie rozwarcia (do przecicia peBnej grubo[ci blizn i u|ycia szcz- okoBo 8 mm). W zwizku z powy|szym chor korozwieracza uzyskane rozwarcie wyniosBo ponownie zakwalifikowano do zabiegu. 20 mm. W dalszej kolejno[ci przecito bli- W znieczuleniu ogólnym powtórnie przeci- zny wzdBu| wewntrznej powierzchni gaB- to blizny ograniczajce rozwarcie szczk uzy- zi |uchwy cz[ciowo odsBaniajc i przecina- skujc rozwarcie na 45 mm. Zródoperacyjnie jc zmienione bliznowato mi[nie skrzydBowe pobrano wyciski Buków zbowych w celu przy- przy[rodkowe. Z u|yciem szczkorozwiera- gotowania indywidualnego utrzymywacza roz- 259 T. Pitka i in. Czas. Stomatol., rozwarcie szczk utrzymuje si na poziomie okoBo 30 mm (ryc. 4). Mimo tak dBugotrwaBego noszenia monobloku po nocy bez utrzymywa- cza chora obserwuje skBonno[ do ogranicze- nia rozwarcia szczk. Tendencje te skBaniaj nas do kontynuowania w dalszym cigu wi- czeD, noszenia monobloku i otoczenia chorej systematyczn wnikliw kontrol. Obserwacja 2 67-letni chory leczony z powodu zaawanso- Ryc. 3. Chora lat 51. Aparat typu monoblok utrzy- wanego stadium choroby Alzheimera przyjty mujcy uzyskane w trakcie zabiegu rozwarcie. zostaB do Kliniki Gastroenterologii z powodu silnego bólu w obrbie jamy ustnej i przeBy- warcia w formie monobloku. Przez pierwsze ku. Z wywiadu ustalono, |e w dniu przyjcia 2 doby rozwarcie szczk utrzymywano za po- przypadkowo wypiB pByn do udra|niania rur moc szczkorozwieracza a nastpnie wyko- kanalizacyjnych. nanym monoblokiem (ryc. 3). W ramach udzielania pierwszej pomocy Chor wypisano z kliniki z zaleceniem staBe- wykonano gastroskopi poBczon z odessa- go noszenia aparatu tak|e w trakcie snu (poza niem tre[ci |oBdkowej. ZaBo|ono sond do wiczeniami rozwierania szczk). Po 4 tygo- |oBdka, zastosowano od|ywianie pozajelito- dniach od zabiegu zaczBa zdejmowa mono- we. W trzecim dniu hospitalizacji stan pacjen- blok na stopniowo coraz dBu|sze okresy (1-2-3 ta gwaBtownie pogorszyB si. WystpiBy zabu- godziny). Po upBywie 6 tygodni od zabiegu co rzenia czynno[ci serca, zaburzenia oddycha- drug noc przesypiaBa bez aparatu, zakBadajc nia, wzrost temperatury ciaBa. Chory zostaB go rano natychmiast po przebudzeniu. Po ko- zaintubowany i przeniesiony do Klinicznego lejnych 8 tygodniach co trzeci noc spaBa w OddziaBu Intensywnej Opieki Medycznej z po- monobloku. dejrzeniem perforacji przeByku. RozlegBe opa- W chwili obecnej po upBywie 6 miesicy rzenia bBony [luzowej jamy ustnej i gardBa oraz konieczno[ dBugotrwaBego utrzymania odde- chu zastpczego byBy wskazaniem do wyko- nania tracheostomii. Obserwowano stopniow ewolucj i gojenie si ran w obrbie jamy ust- nej, jednak uszkodzenia narzdów wewntrz- nych byBy tak znaczne, |e mimo intensywne- go postpowania leczenie zakoDczyBo si nie- pomy[lnie. Omówienie i dyskusja Po wycofaniu z u|ywania do dewitaliza- Ryc. 4. Chora lat 51. Wynik leczenia po 6 miesi- cji miazgi zbowej pasty arszenikowej, che- cach. 260 2007, LX, 4 Oparzenia jamy ustnej miczne oparzenia jamy ustnej obserwowane w ków tkanek przeszczepami skóry niepeBnej gabinecie stomatologicznym nale| do rzad- grubo[ci miaBo zapobiec nawrotowi blizno- ko[ci. Potencjalnym [rodkiem mogcym spo- watych przykurczów [9]. wodowa oparzenie s roztwory podchlorynu Niestety mimo zleconych wiczeD rozwie- sodu. Jednak u|ywane st|enia zapewniaj w rania szczk i dopingowania chorej do inten- miar bezpieczne ich stosowanie. sywnej kinezyterapii [4] doszBo do nawrotu Powa|niejsze nastpstwa wynikaj z przy- bliznowatego unieruchomienia |uchwy. Brak padkowego wzicia do ust st|onych [rodków wspóBpracy w rehabilitacji chora tBumaczyBa u|ywanych w gospodarstwie domowym [9]. dBugotrwaB depresj leczon w poradni zdro- W takich przypadkach pierwsza pomoc polega wia psychicznego. Dopiero drugi zabieg, wy- na intensywnym wypBukaniu jamy ustnej du| dBu|ona hospitalizacja a nastpnie codzien- ilo[ci wody. Rokowanie zale|y od rodzaju ny obowizek zgBoszenia si na wiczenia i [rodka parzcego, jego st|enia, czasu dziaBa- wreszcie przygotowanie aparatu o budowie nia i okoliczno[ci towarzyszcych oparzeniu zmodyfikowanego monobloku Gunninga do- [8]. PoBknicie nawet niewielkich ilo[ci [rod- prowadziBy do wygojenia ran umo|liwiajce- ka, w znacznym stopniu pogBbia problemy to- go prawidBowe rozwarcie szczk. Mimo, i| warzyszce leczeniu. Prowadzi do uszkodzeD od oparzenia Bugiem sodowym minB ju| po- tkanek w obrbie przeByku i |oBdka, perfora- nad rok, kilkudniowe zaprzestanie zleconych cji tych narzdów, za[ w okresie pózniejszym wiczeD rozwierania szczk prowadzi do wi- do bliznowatych zw|eD wymagajcych roz- docznego ograniczenia szeroko[ci rozwarcia. legBych zabiegów rekonstrukcyjnych [5, 7]. Wskazuje to na wyjtkow skBonno[ do bli- PowikBania towarzyszce poBkniciu wik- znowacenia tkanek oparzonych st|onym Bu- szych ilo[ci st|onych zasad mog by przy- giem, co potwierdza doniesienia innych auto- czyn [mierci jak to staBo si w opisanym przez rów [4, 8] i nakazuje dalsze skrupulatne konty- nas drugim przypadku. nuowanie wiczeD kinezyterapeutycznych. Oparzenia spowodowane st|onym Bugiem sodowym z uwagi na specyfik swego dziaBa- Podsumowanie nia (hydroliza tBuszczów, rozpuszczanie bia- Bek) powoduj gBbok martwic rozpBywn. Przypadkowe spo|ycie st|onych zasad po- W efekcie dochodzi do rozpuszczenia cz[ci ciga za sob rozpBywn martwic tkanek. struktur anatomicznych, a w dalszym etapie Rokowanie zale|y nie tylko od rodzaju i st- do bliznowacenia tkanek i przykurczów mi- |enia [rodka chemicznego, lecz tak|e od cza- [niowych. W prezentowanej pierwszej obser- su jego dziaBania oraz okoliczno[ci towarzy- wacji, rozlegBe [cigajce blizny w obrbie szcych. bBony [luzowej policzków, cz[ciowe znisz- czenie podniebienia mikkiego, z jego perfo- Pi[miennictwo racj oraz zbliznowacenie mi[ni skrzydBo- wych przy[rodkowych byBy gBówn przyczyn 1. Arevalo-Silva C, Eliashar R, Wohlgelernter J, prawie caBkowitego ograniczenia ruchomo[ci Elidan J, Gross M: Ingestion of caustic sub- |uchwy [9]. Wycicie bliznowatych przykur- stances: a 15-year experience. Laryngoscope 2006, 116, 8:1422-1426. czów umo|liwiBo odzyskanie prawidBowego rozwarcia szczk. Pokrycie powstaBych ubyt- 2. Baruchin A M, Lustig J P, Nahlieli O, Neder 261 T. Pitka i in. Czas. Stomatol., A.: Burns of the oral mucosa. Report of 6 cas- Can Dent Assoc 1996, 62, 3: 262-264. es. J Craniomaxillofac Surg 1991, 19, 2: 94- 7. Martins W D, Westphalen F H, Westphalen 96. V P: Microstomia caused by swallowing of 3. Holmes R G, Chan D C, Singh B B.: Chemical caustic soda: report of a case. J Contemp burn of the buccal mucosa. Am J Dent 2004, Dent Pract 2003, 15, 4: 91-99. 17, 3: 219-220. 8. Ryan F, Witherow H, Mirza J, Ayliffe P: The 4. Iaocamino E, Junquera E L, Vendettuoli oral implications of caustic soda ingestion M, Gonzales A M, Olay S, Corbacelli A: in children, Oral Surg Oral Med Oral Pathol Limitación de la abertura oral secundaria a 2006, 101, 1: 29-34. la ingestion de causticos. Una forma de trata- 9. Wójcicki P, Kobus K: Surgical treatment of miento conservador. Med Oral 2003, 8: 61- oral burn contractures with assistance of ex- 65. ternal distractors: report of two cases. Burns 5. Ichioka S, Nakatsuka T, Minegishi Y, Asato H, 2006, 32, 8, 1066-1070. Takato T, Harii K: Microsurgical reconstruc- Otrzymano: dnia 5.III.2007 r. tion for caustic injuries of the oral cavity and Adres autorów: 00-909 Warszawa 60, ul. Szaserów esophagus. J Reconstr Microsurg 2000, 16, 128. 5: 357-361. Tel: 022 6816534 6. Isenberg S R, Hier L A, Chauvin P J: Chemical Fax: 022 8100151 burns of the oral mucosa: report of a case. J e-mail: stomek1@poczta.onet.pl 262

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
instrukcja pierwszej pomocy postepowanie w przypadku oparzenia kwasem lub lugiem
Fizjoterapia w oparzeniach
Oparzenia(1)
12 Oparzenia chemiczne
José Albán Juárez
OPARZENIA I ODMROŻENIA
Oparzenia
Co Stanie Si z Kocioem Kiedy Kaznodzieje Nie? Ju Potpia Grzechu
Ciężkie oparzenia
Oparzenia
Leczenie oparzeń
ju
Leczenie oparzeń termicznych
ju

więcej podobnych podstron