SYSTEM MEDIALNY (dawniej używano określenia system komunikowania społecznego) - cechy:
Częśd systemu społecznego
System wejśd i wyjśd
Ma wspólne zbiory z innymi systemami (kulturowym, ekonomicznym, politycznym)
Do pewnego momentu utożsamiany z systemem komunikowania masowego (ale jest to coś innego)
KOMUNIKOWANIE MASOWE jest komunikowaniem zorganizowanym i zbiorowym; pośrednikiem są środki
masowego przekazu (media drukowane, radio, kino telewizja). CechÄ… charakterystycznÄ… komunikowania
masowego jest masowośd odbioru, masowośd dystrybucji i produkcji, nietrwałośd przekazu, funkcja gate-
keepera. Przepływ informacji jest jednokierunkowy, kontekst komunikowania pośredni, małe sprzężenie
zwrotne, czas dotarcia do szerokiego audytorium względnie szybki, przypuszczalny efekt zmiana wiedzy.
Według Mrozowskiego komunikowanie masowe to komunikowanie za pośrednictwem takich środków
utrwalania jak transmisja znaczeo, które pozwalają na ich szybkie zwielokrotnienie oraz rozpowszechnianie na
ogromnych przestrzeniach, czyli środków masowego przekazu.
SYSTEM MEDIALNY RÓŻNE DEFINICJE:
1. WG. DOBEK-OSTROWSKIEJ jest to zbiór układów strukturalnych i finansowych, limitowanych przez
specyficzne, prawne oraz instytucjonalne, czynniki, które obejmują problem własności, dostępu do
mediów, kontroli środków przekazu oraz politycznych ograniczeo.
2. WG. BEATY OCIEPKI - na pojęcie systemu medialnego składają się wszystkie relacje komunikacyjne
(tworzenia, gromadzenia, przekazywania i odbierania informacji), oparte na technicznych środkach
komikowania, zdolnych do tworzenia i emitowania regularnych przekazów dla masowych audytoriów.
3. WG. MACIEJA MROZOWSKIEGO(nie nazywa on systemu medialnego wprost) oprócz instytucji
nadawczych elementem systemu medialnego są także instytucje, które tylko produkują przekazy
masowe bądz świadczą jakieś usługi na rzecz nadawców czy wydawców, a także organy powołane do
nadzoru nad mediami.
ORGANIZACJA MEDIALNA - zespół ludzi, którzy pracują ze sobą na rzecz powstawania informacji (redakcja).
INSTYTUCJE MEDIALNE (Mrozowski wyróżnia):
instytucje regulujÄ…ce (KRRiTv)
instytucje samoregulujÄ…ce (stowarzyszenia dziennikarzy)
instytucje dostawcze (przygotowanie przekazu medialnego)
instytucje wspomagajÄ…ce (agencje PR i reklamowe)
instytucje dystrybujÄ…ce rozpowszechniajÄ…ce
TRÓJELEMENTOWA NATURA MEDIÓW
są przedsiębiorstwem produkcyjnym, muszą byd rentowne i konkurencyjne
są instytucjami publicznymi, gdyż pełnią funkcję usługi publicznej poprzez formy informacyjne,
edukacyjne, rozrywkowe
mają naturę instytucji politycznej są ważnym elementem w systemie komunikowania politycznego
SYSTEM KOMUNIKOWANIA MASOWEGO (wg. Dobek Ostrowskiej) jest jednym z wielu systemów,
istniejących wewnątrz systemu społecznego, na który składają się obok jądra systemu medialnego dwa
elementy, decydujące o jego charakterze: rynek pierwotny i rynek wtórny.
SYSTEM MEDIALNY DOBEK-OSTROWSKA ta duża elipsa to jądro systemu
Modele organizacyjne mediów:
WEBER model biurokratyczny (odgórny) kierownictwo=>podwładni, decyzje idą z góry na dół;
występuje w instytucjach publicznych
Model stosunków międzyludzkich występuje w instytucjach komercyjnych, np. TVN, Polsat.
Model matrycy (jest modelem idealnym, bo w nim każdy komunikuje z każdym, formalnie istnieją
podziały, ale nie ma zróżnicowania komunikacyjnego)
TYPY PERSONELU (PRACOWNICY):
Twórczy (dziennikarze, scenarzyści prog., lektorzy, twórcy programów)
Pomocniczy, pracowniczo-twórczy (asystenci)
Techniczny (operatorzy, oświetleniowcy itp.)
ZarzÄ…dzajÄ…cy (dyrekcja, redaktorzy)
Poboczny (księgowi, sprzątaczki)
Pracownicy twórczy profesjonalizacja zawodu, segmentacja zawodowa dziennikarzy, zawężanie specjalności
Funkcjonowanie mediów na płaszczyznie pracowniczej kodeksy zachowao dziennikarzy, np. wypracowane w
danym przedsiębiorstwie
Wg. T. Gobana-Klasa środki masowego przekazu zabiegają o publicznośd-towar, a następnie ją sprzedają.
Media tworzą RYNEK MEDIALNY, konkurują ze sobą, tworzy się KAPITAA, dążą do: minimalizacja nakładów i
kosztów produkcji, maksymalizacja zysków. Rynek medialny powinien byd wolny, ale to niesie za sobą pewne
zagrożenia:
- koncentracja kapitału
- monopolizacja rynku oligopol
- obawa przed kapitałem zagranicznym chcemy żeby rynek był wolny, ale dla naszego bezpieczeostwa musi on
byd regulowany; dobra jest minimalna interwencja.
Kilka wymiarów koncentracji na rynku medialnym:
1. Koncentracja horyzontalna polega na łączeniu mediów tego samego rodzaju, np. dwa wydawnictwa
prasowe
2. Koncentracja wertykalna łączenie mediów różnego rodzaju, działających na różnych rynkach, np.
połączenie radia z prasą
3. Koncentracja diagonalna (krzyżująca się) jakieś medium łączy się z firmą nie związaną z rynkiem
medialnym
GLOBALIZACJA powoduje zanik pluralizmu opinii publicznej.
Procesy globalizacyjne rozpoczynają się na poziomie przedsiębiorstw niezwiązanych z rynkiem mediów:
- rozwój nowych technologii
- nieograniczony przepływ informacji
- globalizacja kulturowa
- Internet
- świat globalnych wiosek (?)
- globalizacja form, firm medialnych
Wg Beaty Ociepki globalizacja informacyjna i kulturowa to tło dla globalizacji gospodarczej za wszystkim stoi
kapitał/pieniądze.
Globalizacja efektów zawsze ten sam efekt (kulturowy), towarzyszy rozwojowi technicznemu.
PARADYGMATY PRZEPAYWU INFORMACJI W KONTEKÅšCIE GLOBALIZACJI:
1. Paradygmat komunikacji i rozwoju techniczne środki przekazu mogą jednocześnie zapewnid
komunikację na płaszczyznie światowej, by utrwalad wartości demokratyczne
2. Paradygmat imperializmu kulturowego odnosi się do relacji między byłymi koloniami a mocarstwami;
mówi o podtrzymywaniu dominacji w kontekście zależności kulturowej
3. Paradygmat kulturowego pluralizmu zakłada optymistyczne (same plusy) rezultaty wymieszania
kierunków komunikacji i przepływu treści w kontekście komunikowania międzykulturowego
4. Paradygmat globalizmu-lokalizmu na małym terenie tworzą się enklawy
- zakłada funkcjonowanie równorzędne zjawisk globalizacji i fragmentaryzacji
- nie istnieje założenie, że kultury się mieszają
- czerpanie pozytywnych cech z innych kultur, ale bez mieszania siÄ™ z nimi
ODDZIAAYWANIA I RELACJE SYSTEMU MEDIALNEGO Z SYSTEMEM EKONOMICZNYM I POLITYCZNYM:
G.GERBNER czynniki wpływające na system medialny:
1. Środowisko wewnętrzne:
- klienci mediów osoby dysponujące znacznym kapitałem w celu wykupienia czasu medialnego
- zwierzchnicy formułują teorie (?)
- koledzy środowisko dziennikarskie, ustala standardy
- konkurenci wpływający na warsztat dziennikarski, jak i na treśd
- pomocnicy mediów ułatwiają dystrybucję przekazu
2. Środowisko zewnętrzne
- autorytety
- eksperci udzielajÄ… informacji
- patroni częśd danej/stałej publiczności, która popiera dane media
MACIEJ MROZOWSKI środowisko złożone powiązane jest wielopoziomowo organizacjom publicznym
poszczególnych obszarów.
Granice tej swobody funkcjonowania wyznaczają: działania jednostek, składających się na obraz społeczeostwa
oraz działania instytucji, tworzących struktury działania paostwa, czyli systemy polityczne.
Oddzaływanie systemu politycznego na system medialny:
1. Relacje są złożone każda akcja wywołuje reakcję
2. Rola mediów w systemie politycznym: zależy od reżimu:
-demokracja dystrybucja informacji niezbędnych do życia społecznego; w demokracji media
informują opinię publiczną, kształtując ją, legitymizują działalnośd polityków, reprezentują interes
publiczny, dostarczają systemowi politycznemu informacji od społeczeostwa
-autorytaryzm, totalitaryzm dystrybucja informacji dla podmiotu władzy.
Brian McNAIR polityka czerpie informacje od mediów w postaci reportaży, komentarzy, artykułów.
Polityka komunikuje siÄ™ z mediami poprzez rzecznictwo, PR, apele publiczne.
KONCEPCJE KLASYFIKACJI SYSTEMÓW MEDIALNYCH I INNYCH SYSTEMÓW JAKIE NA NIE ODDZIAAUJ:
1. Mrozowski model dualistyczny mediów obok nadawców komercyjnych są nadawcy publiczni
- model amerykaoski, rynkowy wolny rynek idei
2. Ociepka systemy medialne dostosowują się do otoczenia, nie zaznacza podziału gdyż istnieją formy
pośrednie, np. Wielka Brytania dobrze rozwinięty sektor nadawców non-profit
3. Siebert, Schramm, Peterson (jest w wymaganiach) typologia systemów medialnych w oparciu o ich
klasyczną teorię prasy. Funkcjonują 4 podziały systemów politycznych: autorytaryzm, liberalizm,
komunizm, społecznej odpowiedzialności, w oparciu o nie zbudowane systemy medialne (tabelka
duża). Współcześnie kierujemy się ku modelowi społecznych i odpowiedzialnych mediów (+model
liberalny)
4. O. Wiio (jest w wymaganiach) wyróżnia dwa modele: liberalny i społecznej odpowiedzialności, ze
względu na: *otwartośd systemu odbioru i produkcji, *czynnik formy własności i kontroli nad mediami,
*czynnik praw i warunków nadawania i odbioru (system reglamentacyjny), w oparciu o wolny rynek i
brak cenzury (trzy małe tabelki)
5. D. McQuail (jest w wymaganiach) na media oddziałują (schemat kołowy):
Presja społeczna i polityczna poprzez legalną kontrolę polityczną, grupy nacisku, instytucje
społ.
Presja ekonomiczna konkurencja, reklamodawcy, właściciele
Presja kultury wydarzenia i ciągłośd informacji
6. Dobek Ostrowska w gospodarce rynkowej na media wpływają zródła finansowania przedmiotu
medialnego oraz instytucje polityczne i społeczne (???)
7. Blumler i Gurevitch system wzajemnych powiÄ…zao struktur systemu politycznego i medialnego
rozpatrywad można w zależności od natężenia i siły czterech czynników:
Stopieo kontroli paostwa
Stopieo powiÄ…zao partyjnych
Stopieo integracji mediów z elitami politycznymi
Charakter legitymizacji stworzony przez organizacje medialne
Obszary kontroli politycznej mediów kontrola stanowisk w instytucjach i organizacjach
medialnych
Kontrola finansowania instytucji i organizacji medialnych z budżetu paostwa (abonament, dotacje)
Szczególna kontrola zawartości treściowej i zasięgu mediów.
Inne obszary oddziaływania to oddziaływania dziennikarzy z elitami politycznymi oraz wewnętrzne
kodeksy poszczególnych instytucji medialnych.
MEDIA JAKO SYSTEM EKONOMICZNY:
1. Mają potrójną naturę
2. Podlegają takiej samej ekonomii, jak inne przedsiębiorstwa
3. Są miejscem pracy i czynnikiem wpływającym na ekonomię konkurują między sobą
4. Modele przedsiębiorstw różne modele organizacyjne.
TRANSFORMACJA SYSTEMU MEDIALNEGO W POLSCE
ðð R. Filar uważa, że proces transformacji mediów w Polsce można podzielid na kilka etapów:
"żywiołowego entuzjazmu nowych wydawców i wymuszonych przekształceo starych tytułów" (maj
1989 - połowa 1991)
"pozornej stabilizacji i zmian podskórnych w prasie i radiu" (połowa 1991 - koniec 1992)
"otwartej walki o rynek mediów, zwłaszcza o media audiowizualne" (początek 1993 - koniec sierpnia
1994)
"zagospodarowania rynku mediów po pierwszym procesie koncesyjnym i inwazja tygodników
niemieckich" (od września 1994 do 1996 roku).
nowego podziału rynku mediów i postępującej specjalizacji (od 1997 do dziś)
6.02.1989 obrady Okrągłego Stołu kwestie mediów były bardzo ważne, zwiększenie dostępu do mediów.
-wysokie oczekiwania wobec środków masowego przekazu
- koszyk mediów postulaty opozycyjne
- rozmowy dotyczące prasy nie było oporu => deregulacja systemu koncesjonowania prasy na rzecz systemu
zgłoszeniowo-rejestracyjnego
- odrzucono koncepcję społecznego pluralizmu radiowo-telewizyjnego
- nie chciano prywatnych stacji
Przyjęto integralnośd prawno-organizacyjną komitetu ds. radia i telewizji jako instytucji paostwowej,
pozostającej pod administracją rządu (zależnośd radia i telewizji od decyzji politycznych, nie przyjęto wolności
słowa w prawdziwym znaczeniu, przyjęto dostęp do czasu antenowego dla Solidarności, Kościoła i mniejszości
narodowych)
8.05.1989 pierwsze wydanie Gazety Wyborczej (naczelny Adam Michnik, z inicjatywy Wałęsy) miała służyd
wyborom (dla kandydatów opozycyjnych). Pierwszy konflikt między GW a Solidarnością dotyczył
Mazowieckiego odebrano Gazecie znaki Solidarności.
Już po roku działalności, bo w 1990 Gazeta Wyborcza była dziennikiem o największym nakładzie w Polsce
(miała 13 dodatków lokalnych). Powstała ona nie po to, aby przynosid zysk, lecz, aby pomagad w sukcesie
wyborczym Solidarności. Początki Gazety Wyborczej to założenie 10 kwietnia 1989 roku przez Andrzeja Wajdę,
Zbigniewa Bujaka oraz Aleksandra Paszyoskiego spółki Agora. Celem tej spółki było przygotowanie i
stworzenie odpowiednich warunków do wydawania niezależnego dziennika. Ułatwieniem było postanowienie
Okrągłego Stołu, które zakładało powstanie takiego dziennika. Jednocześnie kierowany przez Stefana
Bratkowskiego Komitet Założycielski Stowarzyszenia pn. Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich dokonał
rejestracji w sÄ…dzie.
Pod wpływem środowisk solidarnościowych powstał Radiokomitet Jerzy Urban, Jan Dworak.
Po wyborach przestał istnied Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk.
dereglamentacja papieru uwolnienie rynku papierowego (papier mógł kupowad każdy)
-plan Balcerowicza
- formalny wyraz deregulacji przyjęcie przez Sejm 11.04.1990 Ustawy o uchyleniu ustawy o kontroli
publikacji i widowisk, zniesieniu organów tej kontroli oraz o zmianie ustawy prawno-prasowej (w niewielkim
stopniu zmieniła prawo prasowe, odrzucono tylko te najbardziej rażące treści poprzedniego ustroju) w
praktyce zniesienie cenzury. 11 kwietnia 1990 pojawił się zapis:
Prasa zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo
obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej.
Rynek prasowy
RSW (prasa-książka-ruch) Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza monopolista wydawniczy, mnóstwo tytułów,
sied drukarni, fabryk, majÄ…tki ziemskie ; ustawa o likwidacji RSW 22.03.1990
- monopolistę trzeba było poddad pluralizacji oddano majątek spółdzielni pracownikom lub sprzedano i w ten
sposób dziennikarze stali się właścicielami tytułów, a spółdzielnie pozostawiono samym sobie. Z pomocą
przyszła im SOLIDARNOŚD pomoc zachodnich koncernów medialnych (łatwiej było im odsprzedawad tytuły)
SOLIDARNOŚD się wycofała i nie było żadnego planu. Dzięki sprzedaży zachodnim koncernom zaczęły do nas
napływad nowe technologie, komputeryzacja, rozwój przemysłu poligraficznego.
-zaczęło się pojawiad mnóstwo nowych tytułów (ok. 100 na miesiąc rejestrowano, nawet jeśli się nie ukazywały)
=> zachłyśnięcie się wolnością słowa.
-pojawiała się prasa sensacyjna, kontrowersyjna, np. NIE, pisma kobiece, specjalstyczne pluralizacja
zawartości treściowej
-zaczęły się pojawiad pierwsze kalki magazynów zagranicznych
- NOWE WYDAWNICTWA na polskim rynku:
- Socpress R. Hersant (Francja) Rzeczpospolita (mieli 49% udziałów)
- Passauer (Niemcy) stopniowo wykupił to powyższe
- Orkla (Norwegia) głównie rynki lokalne, od 1990r, wykup lokalnych spadkobierców RSW (np. Dziennik
Dolnośląski)
- Bauer, G+J od 1991r na rynku polskim.
W styczniu 1993 roku w Warszawie zlikwidowano SÅ‚owo Powszechne, dziennik wydawany przez Stowarzyszenie
PAX. Francuska grupa prasowa "Presse Participations Europennes" Roberta Hersanta przejmuje 49% udziałów
wydawanego wcześniej przez RSW dziennika Rzeczpospolita. Pozostałe 51% znajduje się w rękach
Paostwowego Przedsiębiorstwa Wydawniczego "Rzeczpospolita", kierowanego przez Macieja Cegłowskiego. W
1995 roku dokupuje do tego kolejne 2% udziałów i staje się faktycznym właścicielem tego pisma. Natomiast od
lipca 1996 roku 51% udziałów przejmuje spółka "Presspublica Holding Norway", której właścicielem jest "Orkla
Media". Pozostałe 49% nadal pozostaje w rękach PPW "Rzeczpospolita". Dziennik ten był wcześniej gazetą
typowo rządową. Jednak Tadeusz Mazowiecki zrozumiał, że w nowej rzeczywistości prasowej nie ma miejsca na
pismo o takim charakterze. I wtedy "Rzeczpospolita" stała się dziennikiem niezależnym od władzy
wykonawczej, otwartym na różne opcje polityczne. Po roku 1989 redaktorem naczelnym był Dariusz Fikus,
obecnie jest nim Maciej Aukasiewicz.
POLSKIE to Spółdzielnia Polityki, wydawnictwo Prószyoski i Spółka (obecnie sprzedane Agorze)
23.11.1990 USTAWA O ACZNOŚCI - otwarcie rynku radia i telewizji (obowiązywała od 15.01.1991)
TELEWIZJA I RADIO dwie koncepcje:
1. Porozumienie Gdaoskie skupiało dyrektorów ośrodków regionalnych. Proponowano utworzenie
fundacji TV i fundacji radia miało to uniezależnid media od polityki. Ale szef TV miał byd mianowany
przez premiera.
2. Koncepcja elit postsolidarnościowych 1990r, projekt ustawy o dwóch osobnych instytucjach radia i
telewizji na zasadzie spółek Skarbu Paostwa. Pojawił się problem dot. Wartości chrześcijaoskich,
dlatego ustawa została zablokowana na szczeblu Senatu. Trzeba było proces legislacyjny zacząd od
nowa.
29.12.1992 ustawa o radiofonii i telewizji powołano KRRiT jako ciało rządowe, regulujące rynek medialny
w Polsce likwidacja monopolu w sektorze radia i TV, powołanie Telewizji Polskiej i Radia Polskiego (nadawcy
publiczni)
Rozwój radia:
ðð Emisja trzech stacji radiowych: Razio ZET, Radio SolidarnoÅ›d (tylko w Warszawie), Radio MaÅ‚opolska
FUN (tylko w Krakowie) <= miały pozwolenia.
ðð W 1991 powstaje Radio Maryja
ðð Do kooca 1992 RMF nadaje satelitarny program w 4 województwach
Pierwsze telewizje prywatne (3 koncepcje spór, działały w oparciu o lukę prawną, w okresie do 1992r z racji
braku regulacji prawnych żywiołowy rozwój):
ðð Echo na Dolnym ÅšlÄ…sku - akademicka
ðð W Gdaosku
ðð W Warszawie
TEMAT 4
PODSTAWY PRAWNE FUNKCJONOWANIA MEDIÓW W POLSCE
KONSTYTUCJA
-artykuł 54 każdemu zapewnia się wolnośd wyrażania (cenzura prewencyjna jest zabroniona)
-artykuły 30, 31 granice mojej wolnośdi są tam gdzie zaczyna się wolnośd drugiego człowieka
-artykuł 32 wszyscy są wobec prawa równi
-artykuł 49 zapewnia się wolnośd i tajemnicę komunikowania się. Ochrona tajemnicy komunikowania się(
dotyczy sfery prywatnej, nie publicznej, bo inne ustawy ingerują w te artykuły)
-artykuł 14 wolnośd prasy i wolnych środków masowego przekazu
-artykuł 213 KRRiTV stoi na straży wolnośdi słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego i radiofonii i
telewizji
-artykuł 241 jej członkowie są powoływani przez prezydenta, sejm, senat, członkowie nie mogą należed do
partii politycznych czy związków zawodowych
USTAWA O RADIOFONII I TELEWIZJI
-poprzednie akty prawne
-Ustawa o Komitecie do Spraw Radia i Telewizji 1960 monopol paostwa na tworzenie i
przekazywanie programów telewizyjnych i radiowych
-Ustawa jakaś tam 1984 monopol na budowę i eksploatację wszystkich rozgłośni
USTAWA O RADIOFONII I TELEWIZJI 29 grudnia 1992 (poprzedzona poprawkami w konstytucji) weszła w
życie 1 marca 1993
Zawartośd( 71 artykułów)
Rozdział 1 zadania radiofonii i telewizji
-dostarczanie informacji
-udostępnianie dóbr kultury i sztuki
-ułatwienie korzystania z oświaty i dorobku nauki
-upowszechnienie edukacji obywatelskiej
-dostarczanie rozrywki
-popieranie krajowej twórczości audiowizualnej
Rozdział 2 o KRRiTV
-współtworzenie polityki paostwa w zakresie działalności mediów elektronicznych
-określenie warunków działalności oraz nadzorowanie nadawców
- opiniowanie projektów ustaw oraz umów międzynarodowych dotyczących radiofonii i telewizji
-określanie wysokości opłat abonamentowych
-stymulowanie badao w zakresie elektronicznych mediów masowych
Rozdział 3 dotyczy programów radiowych i telewizyjnych
OBOWIZKI NADAWCY:
-33% programów produkcje krajowe (w tym 10% programów kogoś innego niż nadawca)
-33% kwartalnego czasu nadawania utwory słowno muzyczne po polsku
-specjalne dla nadawców telewizyjnych 50% programy europejskie
Regulacje dot. Reklam:
-15% - dziennego czasu nadawania
-20% dziennego czasu nadawania łącznie z telesprzedażą
-nie więcej niż 12 minut w ciągu godziny
Rozdział 4 publiczne radio i telewizja
Zadania:
-tworzenie i rozpowszechnianie programów
-rozwój zaplecza technicznego
-popieranie twórczości artystycznej, naukowej i działalności oświatowej
Powinności:
-obowiÄ…zek rzetelnego informowania i kreowania pluralistycznej opinii publicznej
-respektowanie chrześcijaoskiego systemu wartości
-umacnianie rodziny i zwalczanie patologii społecznych
Dostęp do mediów w Polsce mają:
- partie polityczne
-organizacje społeczne
-naczelne organy władzy paostwowej
Rozdział 5 koncesje na nadawanie programów radiowych i telewizyjnych
Koncesję może otrzymad:
-polski obywatel lub osoba prawna, która ma stałą siedzibę w Polsce
-spółka zależna od osoby zagranicznej, jeśli jej siedziba znajduje się w paostwie członkowskim
Europejskiego Obszaru Gospodarczego
Koncesje poczÄ…tkow na okres od 5 do 10 lat(dla TV) i do 5 do 7 lat(dla radio). Po nowelizacji oba podmioty po
10 lat.
Zasady sporządzania wniosków koncesyjnych i oraz tryb wydawania i cofania koncesji
Rozdział 8 odpowiedzialnośd prawna za łamanie przepisów ustawy
Rozdział 9 zmiany wcześniej obowiązujących norm
Dodatkowo w Ustawie:
-uporządkowano sprawy rozprowadzania programów w sieciach kablowych poprzez rejestrację
-sprecyzowano zasady opłat abonamentowych
KRAJOWA RADA RADIOFONII I TELEWIZJI
-Organ paostwowy(zależny od władzy) to odbiera gwarancję niezależności mediów
-decyduje o systemie medialnym w systemie komunikacji masowej
ZADANIA
- projektowanie w porozumieniu z premierem politykÄ™ paostwa w dziedzinie radiofonii i telewizji
- określanie w granicach upoważnieo ustawowych kierunków prowadzenia działalności przez nadawców
-może się zmieniad w zależnośdi od podmiotu, konkretnego nadawcy
-podejmowanie rozstrzygnięd w sprawie koncesji
-uznawanie za nadawcę społecznego lub odbieranie tego przymiotu
-sprawowanie kontroli działalności nadawców
-organizowanie badao treści i odbioru
-ustalanie wysokości opłat, ustalanie wysokości opłat abonamentowych
-opiniowanie projektów aktów ustawowych dotyczących radia i telewizji
-inicjowanie postępu naukowo- technicznego i kształcenie kadr w dziedzinie radiofonii i telewizji
-współpraca z właściwymi organizacjami i instytucjami w zakresie ochrony praw autorskich, praw wykonawców,
praw producentów oraz nadawców programów radiowych i telewizyjnych
UPRAWNIENIA(niektóre)
-powoływanie rad nadzorczych spółek telewizji publicznej (Telewizja Polska S.A. TVP) oraz publicznej
radiofonii (polskie Radio S.A. oraz 17 spółek regionalnych Polskiego Radia)
-udzielanie koncesji na nadawanie sygnału telewizyjnego i radiowego
-podział środków z abonamentu radiowo-telewizyjnego
Nakładanie kar pieniężnych na nadawców
SKAAD: - 5 członków powoływanych:
2 przez sejm
1 przez senat
2 przez prezydenta
Spośród osób wyróżniających się wiedzą i doświadczeniem dotyczącym mediów
-przedstawia do kooca marca sprawozdanie ze swej działalności, jest ono przyjmowane lub odrzucane przez
Sejm i Senat.
Kadencja członków KRRiT wynosi 6 lat. Ta sama osoba nie może zostad ponownie wybrana na pełną
kadencję. Ze swojego grona Rada wybiera przewodniczącego i zastępcę (na wniosek przewodniczącego).
URZD KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ
Zakres działao urzędu określają:
ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o przekształceniach i zmianach w podziale zadao i kompetencji
organów paostwowych właściwych w sprawach łączności, radiofonii i telewizji
ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne
ustawa z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe
Urząd powołany w celu regulacji rynku telekomunikacyjnego i pocztowego.
UKE zastąpił działający wcześniej Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty, którego z kolei poprzednikiem był
UrzÄ…d Regulacji Telekomunikacji; Paostwowa Agencja Radiowa; Paostwowy Inspektorat Telekomunikacyjny i
Pocztowy.
Urzędem kieruje Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej będący centralnym organem administracji
rządowej. Prezes i jego Urząd działają na podstawie ustawy z 16 lipca 2004 - Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z
2004 Nr 171 poz. 1800 z pózniejszymi zmianami).
Do zadao UKE należy między innymi:
regulacja, analiza i kontrola rynku telekomunikacyjnego
regulacja i kontrola zakresu częstotliwości
regulacja z zakresu numeracji telefonicznej
regulacja i kontrola z zakresu kompatybilności elektromagnetycznej
regulacja, analiza i kontrola rynku pocztowego
URZD OCHRONY KONUKRENCII I KONSUMENTÓW
Polski urząd antymonopolowy, obsługujący Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
który jest centralnym organem administracji paostwowej (rządowej), działający na podstawie ustawy z dnia 16
lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 50, poz. 331). Organizację Urzędu
określa statut nadany, w drodze zarządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów (MP z 2007 r. Nr 39, poz. 451).
Pierwszym organem antymonopolowym w rodzącej się polskiej gospodarce wolnorynkowej był
Minister Finansów.
W celu zapewnienia rozwoju konkurencji, ochrony podmiotów gospodarczych narażonych na
stosowanie praktyk monopolistycznych oraz ochrony interesów konsumentów, ustawą z dnia 24 lutego 1990 r.
o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym (Dz. U. z 1990 r. Nr 14, poz. 88) powołano Urząd
Antymonopolowy,
W 1996 nastąpiła zmiana nazwy Urzędu na Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Obecnie
funkcję organu antymonopolowego pełni Prezes Urzędu.
Od 4 czerwca 2008 stanowisko Prezesa UOKiK zajmuje Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel. Została powołana
przez Prezesa Rady Ministrów - Donalda Tuska.
Prezes Urzędu jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony
konkurencji i konsumentów. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością Prezesa Urzędu.
Prezes Urzędu jest:
organem wykonującym zadania nałożone na władze paostw członkowskich Unii Europejskiej na
podstawie art. 84 i art. 85 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. W szczególności Prezes
Urzędu jest właściwym organem ochrony konkurencji w rozumieniu art. 35 rozporządzenia nr
1/2003/WE,
jednolitym urzędem łącznikowym w rozumieniu przepisów rozporządzenia nr 2006/2004/WE oraz, w
zakresie swoich ustawowych kompetencji, jest właściwym organem, o którym mowa w art. 4 ust. 1
rozporzÄ…dzenia nr 2006/2004/WE.
Prezes Rady Ministrów powołuje i odwołuje Prezesa Urzędu spośród osób należących do paostwowego zasobu
kadrowego. Odwołany Prezes Urzędu pełni obowiązki do dnia powołania jego następcy.
TEMAT 6
STOWARZYSZENIE DZIENNIKARZY POLSKICH
Powstałe w 1951(za Związek Zawodowy Dziennikarzy RP)
Ważne wydarzenia:
-1956 próba demokratyzacji PRL
-1980 -1981 współpraca z Solidarnością
Stan wojenny rozwiÄ…zano SDP, manipulowane Stowarzyszenie Dziennikarzy PRL
Po 1989 reaktywacja SDP(SDPRL przemianowało się na Stowarzyszenie Dziennikarzy RP)
1995 inicjatywa SDP Karta Etyczna Mediów
1996 struktura SDP Centrum Monitoringu Wolności Mediów
2001 wpływ na ustawę o dostępie do informacji publicznej(wspieranie projektu Centrum A.Smitha)
Cele:
-dbałośd o rzetelne informowanie społeczeostwa za pośrednictwem mediów
-wspieranie twórczości dziennikarskiej
-dbałośd o etykę zawodową dziennikarzy i ochronę ich praw
Hiena roku nagroda dla dziennikarzy przyznawana przez stowarzyszenie KARTA ETYCZNA MEDIÓW
KARTA ETYCZNA POLSKICH MEDIÓW
Dziennikarze, wydawcy, producenci i nadawcy szanując niezbywalne prawo człowieka do prawdy, kierując się
zasadą dobra wspólnego, świadomi roli mediów w życiu człowieka i społeczeostwa obywatelskiego, przyjmują
tę Kartę oraz deklarują, że w swojej pracy kierowad się będą następującymi zasadami:
Zasadą prawdy - co znaczy, że dziennikarze, producenci, wydawcy i nadawcy dokładają wszelkich
starao, aby przekazywane informacje były zgodne z prawdą, sumienne i bez zniekształceo
relacjonujące fakty w ich właściwym kontekście, a w razie rozpowszechnienia błędnej informacji
niezwłocznie dokonują sprostowania.
Zasadą obiektywizmu - co znaczy, że autor przedstawia rzeczywistośd niezależnie od swoich
poglądów, rzetelnie relacjonuje różne punkty widzenia.
Zasadą oddzielania informacji od komentarza - co znaczy, że wypowiedz ma umożliwid odróżnienie
faktów od opinii i poglądów.
Zasadą uczciwości - to znaczy działanie w zgodzie z własnym sumieniem i dobrem odbiorcy,
nieuleganie wpływom, nieprzekupnośd, odmowa działania niezgodnego z przekonaniami.
Zasadą szacunku i tolerancji - czyli poszanowania ludzkiej godności, praw, dóbr osobistych, a
szczególnie prywatności i dobrego imienia.
Zasadą pierwszeostwa dobra odbiorcy - co znaczy, że podstawowe prawa czytelników, widzów i
słuchaczy są nadrzędne wobec redakcji, dziennikarzy, wydawców, producentów i nadawców.
Zasadą wolności i odpowiedzialności - co znaczy, że wolnośd mediów nakłada na dziennikarzy,
wydawców, producentów, nadawców odpowiedzialnośd za treśd i formę przekazu oraz wynikające z
nich konsekwencje.
Sygnatariusze Karty powołali Radę Etyki Mediów, w której są reprezentowane organizacje dziennikarzy,
wydawców prasy, nadawców radiowych i telewizyjnych. Rada ma strzec powyższych zasad, publicznie orzekając
w sprawach przestrzegania Karty i dokonując interpretacji jej zapisów. Sygnatariusze zobowiązali się również do
upowszechnienia treści Karty, informacji o prawie składania skarg do Rady i niezwłocznego ogłaszania orzeczeo
Rady.
DZIENNIKARSKI KODEKS OBYCZAJOWY
Stowarzyszenia, związki zawodowe dziennikarzy oraz pracodawcy, świadomi
odpowiedzialności wobec czytelników, słuchaczy i widzów, deklarują
przestrzeganie zasad "Karty etycznej mediów" i ustanawiają niniejszy kodeks:
I. Zasady ogólne
1. Dziennikarstwo jest zawodem służebnym wobec społeczeostwa.
Podstawowym prawem i obowiÄ…zkiem dziennikarza jest poszukiwanie prawdy oraz
umożliwienie każdemu człowiekowi realizacji jego prawa do uzyskania
prawdziwej, pełnej i bezstronnej informacji a także uczestniczenia w debacie
publicznej.
2. Zadaniem dziennikarza jest umożliwienie odbiorcom poznania,
zrozumienia i własnej oceny rzeczywistości.
3. Szczególną powinnością dziennikarzy jest odpowiedzialne
wykonywanie zawodu, kierowanie siÄ™ szacunkiem wobec odbiorcy oraz normami
etycznymi i zawodowymi.
4. Dziennikarze mają obowiązek chronid niezależnośd i wiarygodnośd
uprawianego zawodu, strzec wolności słowa i pluralizmu mediów.
II. Etyczne i zawodowe obowiÄ…zki dziennikarzy
5. Dziennikarz bezstronnie relacjonuje, omawia i analizuje fakty oraz
procesy społeczne, przedstawia ich kontekst oraz szeroką gamę poglądów na ich
temat, z podaniem zródła przytaczanych opinii. W razie trudności z dotarciem
do jednej ze stron sporu obowiązuje stwierdzenie, że informacja zawiera dane
częściowe.
6. Dziennikarzowi nie wolno manipulowad informacjÄ…. ObowiÄ…zuje go
skrupulatna ocena zródeł, sprawdzenie prawdziwości dostępnych informacji oraz
rzetelnośd w ich przekazywaniu. Prowadząc dyskusję, dziennikarz nie może
wykorzystywad swojej roli w celu wpływania na jej przebieg i narzucania
koocowych wniosków. Redakcja, opracowanie czy montaż słownego, dzwiękowego,
audiowizualnego lub informatycznego zapisu rzeczywistości nie mogą jej
fałszowad ani deformowad.
7. ObowiÄ…zkiem dziennikarza jest oddzielenie informacji od
komentarza. Gdy wyraża własne oceny i opinie wyraznie sygnalizuje to
odbiorcy. Wyrażone w komentarzu opinie nie mogą fałszowad omawianych faktów.
8. Dziennikarz zobowiązany jest do sprostowania z własnej inicjatywy,
gdy okazuje się, że podana przez niego informacja jest fałszywa bądz
nieścisła.
9. Dziennikarz, kierując się dobrem wspólnym i poczuciem
sprawiedliwości, ujawnia błędy i nadużycia w działalności władz, instytucji,
organizacji oraz przedsiębiorstw publicznych i prywatnych.
10. Dziennikarz, pełniąc swoje obowiązki zawodowe, oddziela od nich
własną działalnośd polityczną i społeczną.
11. Dziennikarz, w zwiÄ…zku z wykonywaniem zawodu, nie poddaje siÄ™
naciskom, nie przyjmuje korzyści materialnych, nie podporządkowuje swojej
działalności interesom własnym i rodziny.
12. Dziennikarz, przedstawiając sceny przemocy, cierpienia i śmierci,
czyni to jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach i w niezbędnym
zakresie; w poczuciu odpowiedzialności za ukazywane osoby. W każdym przypadku
bierze pod uwagę wrażliwośd odbiorców, mając szczególnie na względzie
niekorzystny wpływ, negatywne wzorce, zagrożenie deprawacją - wynikające stąd
dla dzieci i młodzieży.
13. Obowiązkiem dziennikarza jest poszanowanie wartości
uniwersalnych, kultury i tradycji narodowej, postaw i przekonao religijnych
oraz poglądów osób niewierzących, tolerancja dla odrębności kulturowych i
obyczajowych.
14. Dziennikarza obowiązuje zakaz publikacji głoszących propagandę
wojny i nienawiśd, w szczególności narodową, religijną i rasową.
15. Przesądzenie o winie osoby oskarżonej przed wyrokiem sądu jest
niedopuszczalne. Dziennikarz zobowiÄ…zany jest poinformowad odbiorcÄ™ o
uniewinnieniu lub uwolnieniu od zarzutu obwinionego w sprawie wcześniej przez
siebie prezentowanej.
16. Dziennikarz zobowiÄ…zany jest przestrzegad norm prawnych i
etycznych przy pozyskiwaniu informacji oraz szanowad prawo informatorów do
ochrony nazwiska i twarzy.
17. Dziennikarz jest obowiÄ…zany do ochrony tajemnicy zawodowej. Nie
ujawnia zródeł informacji bez zgody zainteresowanych.
18. Dziennikarz jest zobowiązany do szczególnej odpowiedzialności
przy wypowiedziach małoletnich i osób, które nie są w stanie wyrazid na to
zgody w sposób świadomy i ocenid potencjalnych skutków swojej wypowiedzi.
19. Dziennikarzowi nie wolno naruszad dóbr osobistych.
20. Dziennikarz zobowiązany jest chronid prywatnośd każdego
człowieka, chyba, że osoba sama ujawnia swoją prywatnośd. Może natomiast
ujawniad szczegóły z życia prywatnego osób pełniących funkcje publiczne w
zakresie niezbędnym do oceny przydatności do pełnienia funkcji lub sposobu
jej wykonywania.
21. Dziennikarzowi nie wolno wprowadzad odbiorców w błąd przez
sugerowanie, podkreślenia i wyolbrzymianie sensacyjnego charakteru wydarzeo,
które nie znajdują potwierdzenia w materiale dziennikarskim.
22. Dziennikarz nie może odmówid osobie udzielającej informacji czy
wywiadu autoryzacji cytowanej wypowiedzi, o ile nie była ona uprzednio
publikowana ze wskazaniem zródła. Ma natomiast obowiązek uszanowania woli
informatora co do sposobu wykorzystania informacji i terminu publikacji,
jeśli zastrzeżenie takie zostało sformułowane przed przystąpieniem do
zbierania materiału dziennikarskiego.
III. Dziennikarz i pracodawca
23. Dziennikarz świadomie wybiera i akceptuje politykę redakcyjną gazety,
pisma czy stacji, w której pracuje, niemniej zachowuje prawo do własnych
poglądów oraz do odmowy wykonania zadao dziennikarskich niezgodnych z jego
przekonaniami, normami etycznymi bÄ…dz prawnymi.
24. Reklama i tekst sponsorowany powinny byd wyraznie oznaczone i
oddzielone od innych tekstów. Uprawianie kryptoreklamy jest niezgodne z etyką
dziennikarską. Dziennikarz nie ulega naciskom reklamodawców, nie ma obowiązku
prowadzenia akwizycji reklam. Nie udostępnia swego nazwiska, twarzy czy głosu
dla celów działalności reklamowej, chyba że jest to promocja gazety lub
stacji, w której pracuje. Nie dotyczy to akcji humanitarnych i społecznych.
IV. Dziennikarz i jego koledzy
25. ObowiÄ…zkiem dziennikarza jest obrona dobrego imienia zawodu,
solidarnośd zawodowa, która wyraża się w trosce o wspólne sprawy i w pomocy
potrzebujÄ…cym kolegom.
26. Plagiat oraz wykorzystanie w całości bądz w części cudzej pracy
dziennikarskiej, literackiej, artystycznej lub naukowej i podanie jej za
własną są szczególnym naruszeniem norm etycznych.
27. Działanie świadome na szkodę kolegów, zwłaszcza dla osiągnięcia
korzyści osobistych, jest niedopuszczalne.
V. Postanowienia koocowe
28. Obowiązkiem każdego dziennikarza pracującego w polskich mediach
jest przestrzeganie Karty Etycznej Mediów i postanowieo niniejszego kodeksu.
Za ich naruszenie obwiniony dziennikarz odpowiada przed sÄ…dem dziennikarskim
lub zwiÄ…zkowym.
29. Za nieprzestrzeganie kodeksu odpowiada rzeczywisty sprawca. Gdy
jest on nieznany lub gdy redakcja nie chce ujawnid sprawcy, odpowiada ta
osoba, która zatwierdzała materiał do publikacji lub emisji.
30. O każdym uznanym przez Radę Etyki Mediów przypadku
nieprzestrzegania zasad zawartych w Kodeksie będą poinformowani pracodawcy.
Treśd orzeczeo Rady Etyki Mediów będzie udostępniana również opinii
publicznej.
31. Wszystkie wątpliwości dotyczące interpretacji postanowieo
niniejszego kodeksu rozstrzyga na mocy swej uchwały Konferencja Mediów
Polskich.
32. Niniejszy dokument wchodzi w życie miesiąc od dnia podpisania
przez członków należących do Konferencji Mediów Polskich.
INNE ZRZESZENIA:
STOWARZYSZENIE DZIENNIKARZY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Cele:
-ochrona wolności słowa i pluralizm mediów
-działanie na rzecz równego dostępu obywateli do informacji, edukacji i kultury
-upowszechnienie i ochrona swobód obywatelskich oraz działania wspomagające rozwój demokracji
-działania na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społecznościami
-wspieranie rozwoju wspólnot i społeczności lokalnych, zwłaszcza mediów lokalnych
SYSTEM RADIOWY W POLSCE
RADIOFONIA PUBLICZNA
-znacznie więcej słuchamy radia niż oglądamy TV
PRL nie było tylko radia paostwowego, ale były też rozgłośnie zagraniczne, np. Radio Wolna Europa. Było
dostępne dla większej publiczności niż prasa podziemna
-Radio to medium towarzyszące, bo towarzyszy nam w ciągu całego dnia.
-Największe znaczenie mają w Polsce radia muzyczne, a w USA radia typu talk and news, realizowane także na
poziomie lokalnym
-produkcja materiału radiowego jest relatywnie tania
-rozgłośnie w Internecie nie są objęte systemem komercyjnym( nowe zjawisko radio Internet)
PRZYSZAOÅšD RADIA
-pluralizacja
-radio internetowe
-większa niż obecnie konkurencja
-audytorium międzynarodowe
RADIA W POLSCE
3 grupy nadawców:
-publiczne
-prywatne(komercyjne)
-społeczne
INNY PODZIAA NADAWCÓW:
-środowiskowe tematyczne
-oparte o strukturÄ™ nadawczÄ… (np. lokalne, ponadlokalne)
RADIO PUBLICZNE
- do 1993 roku 2 spółki TV i Radio
-Polskie Radio SA(spółka skarbu paostwa)+ 17 rozgłośnie regionalnych w oddzielnych spółkach
POLSKIE RADIO
-Polskie Radio ma 5 programów:
-uniwersalny Program 1 + Radio Parlament
-muzyczno literacki Program 2
-informacyjno rozrywkowy Program 3
-młodzieżowo- poznawczy Radio Bis
-dla słuchaczy za granicą Radio Polonia
Od stycznia 2005 został wprowadzony system producencki. Decyzje czterech programów odpowiedzialne są za
strategie programowe, natomiast 15 wyspecjalizowanych komórek producenckich odpowiedzialnych jest za
przygotowanie i realizacjÄ™ oferty (system ten jest DO DUPY!)
KOMÓRKI PRODUCENCKIE:
-Radio Parlament
-Informacyjna Agencja Radiowa (jak PAP)
-Redakcja Aktualności
-Redakcja Ekonomiczno- Rolna
-Realizacja pasm Muzyczno- Publicystycznych
-Redakcja Kultury
-Teatr Polskiego Radia
-Redakcja Muzyki Poważnej
-Redakcja Muzyki Popularnej
-Redakcja Popularyzacji Wiedzy i Edukacji
-Naczelna Redakcja Programów Katolickich
-Redakcja Audycji Religijnych
-Studio Reportażu i Dokumentu
-Radiowe Centrum Kultury Ludowej
-Orkiestry i Chór Polskiego Radia
-Wydział Zarządzania Studiami
Jest to system bardzo zbiurokratyzowany (CZYLI DO DUPY!)
Radio przechodzi na system cyfrowy od 2002 roku:
-cyfryzacja
-podnoszenie jakości nadawania
W 2006 roku zainicjowano proces optymalizacji wykorzystania zasobów częstotliwościowych dla
zwiększenia możliwości dotarcia do oferty Programu 1, skutecznie konkurującego ofertą programową z
nadawcami prywatnymi.
PUBLICZNI NADACY LOKALNI
-udział tematyki regionalnej 28% czasu nadawania
-najwięcej uwagi tematyce regionalnej poświęcono w Rzeszowie 45%, a najmniej w Szczecinie 19%
-Tematy regionalne realizowane poprzez tematykÄ™ i muzykÄ™
-programy miejskie Radia Publicznego np. Wrocław Radio RAM
-najwięcej na audycje informacyjne 10,5%
FINANSE RADIOFONII PUBLICZNEJ
-wpływy abonamentowe 95%
-wpływy pozabonaamentowe radio jest o wiele bardziej uzależnione od abonamentu niż telewizja
Wydatki: Radio Publiczne SA 306 mln
(coś tam) koszty: Publiczne Radio SA 306 mln zł
Lokalni nadawcy 188 mln zł
-niewiele pieniędzy jest przekazywanych na rozwój radiofonii
PRZYCHODY
1. Abonamentowe
2. Z reklam
3. Pozostałe np. sponsorzy
RADIA KOMERCYJNE
- ogólnokrajowi nadawcy RMF FM, Radio Zet, Radio Maryja
-nadawcy ponadregionalni(4 duże miasta) WaWa, TOK FM, Radiostacja, RMF Classic, Radio Jazz
-Radio Maryja nadawca społeczny
-nadawcy lokalni ESKA SA, Spółka Agora SA(27 stacji), Spółka Ad Point, RMF Maxxx
- mają wspólne oparcie finansowe i programowe
-nadawcy diecezjalni: PIUS 2, VOX 3 (Archidiecezje i Diecezje Kościoła Katolickiego)
Inne wyznania: Radio Mazury, Radio CCM, Radio Ortodoxia
-stacje akademickie muszÄ… mied koncesjÄ™ gdy wychodzÄ… poza budynek uczelni
-nadawcy samorządowi spółki gminne, związki gmin, domu kultury
-Pozostali samodzielni nadawcy lokalni 50 stacji
Udział grup radiowych rynku lokalnego:
114 zsieciowane (największa konkurencja na rynku)
50 niezależne lokalne (największa konkurencja na rynku)
24 niezależne kościelne
9 akademickie
8 samorzÄ…dowe
Podział tematyczny na rynku lokalnym:
-16 programów o charakterze uniwersalnym
- 12 programów wyspecjalizowanych muzycznych z muzyką rozrywkową
-7 programów o charakterze wyspecjalizowanym społeczno religijnym
-3 programy wyspecjalizowane akademickie
-i tu się strona ucięła ale jakiś jakiś 1 program coś tam kulturalne
NADAWCY KOMERCYJNI:
RMF FM (Radio Muzyka Fakty FM, pierwotnie: Radio Małopolska Fun) pierwsza ogólnopolska komercyjna
stacja radiowa.
Do 2006 RMF FM należało do medialnej grupy kapitałowej BROKER FM, od 27 pazdziernika 2006 do Bauer
Media Invest GmbH. Założycielem i wieloletnim prezesem radia był Stanisław Tyczyoski. Obecnie prezesem
RMF FM jest Kazimierz Gródek.
Radio RMF FM dzięki programom informacyjnym, kontaktowi ze słuchaczem oraz dużym kampaniom
reklamowym zyskało szeroki zasięg. Pod względem słuchalności RMF FM jest na pierwszym miejscu wśród
polskich stacji radiowych. Z drugiej strony wielu zarzuca radiu brak obiektywizmu, propagandÄ™ i kreowanie
rzeczywistości przez selekcję tylko pewnych faktów.
HISTORIA
Radio powstało w Krakowie, nadaje z Kopca Kościuszki. W eterze jest od 15 stycznia 1990 od godziny 12:00.
Pierwszy utwór, który pojawił się na antenie, to piosenka "Africa" grupy Toto.
Od 1992 emituje program drogą satelitarną, a w 1994 otrzymała koncesję ogólnopolską od KRRiT. Koncesja
została przedłużona w 2001, jednak bez możliwości nadawania przez RMF FM audycji lokalnych tzw.
rozszczepieo programowych. Skutkiem tego były masowe zwolnienia pracowników oraz protesty fanów i
słuchaczy przeciwko decyzji KRRiTV.
Udziałowcy BROKER FM podpisali list intencyjny solidarnej sprzedaży posiadanych przez siebie akcji tej firmy na
rzecz niemieckiej firmy Verlagsgruppe Bauer. Na dokonanie tej transakcji wydał zgodę Urząd Ochrony
Konkurencji i Konsumentów. Spółka BROKER FM posiada także radia RMF Classic i RMF MAXXX. Jest też
współwłaścicielem Interii.pl i ukraioskiego radia "Radio MAN".
RADIO ZET
Radio ZET rozpoczęło nadawanie 28 września 1990 jako pierwsze prywatne radio w Warszawie pod
nazwą "Radio Gazeta". Pomysłodawcą, założycielem i pierwszym prezesem Radia ZET był Andrzej
Woyciechowski. Współzałożycielami byli Leszek Stafiej, wiceprezes rozgłośni, i Janusz Weiss. Wśród pierwszych
współpracowników Radia znalezli się także Maria Wiernikowska, Agata Niewiarowska, Jovanka Cirlid i Jagna
Skoczylas (Studio Zet i Dział Reklamy). Radio powstało dzięki poparciu Adama Michnika, pomocy finansowej
francuskiej organizacji Euro Libe oraz pomocy technicznej francuskiej rozgłośni RFI.
Początkowo głównym udziałowcem (90%) Spółki Radio Gazeta była Spółka Agora. Następnie Agora
zachowała 10% udziałów, a pozostałe 90% udziałów rozdzielono wśród współzałożycieli. Niebawem większośd
udziałów rozgłośni przejęła nowa spółka Andrzeja Woyciechowskiego z francuskim koncernem medialnym
Europe 1.
W okresie kampanii wyborczej 1990 r., w celu zachowania niezależności politycznej, założyciele
rozgłośni postanowili zmienid jej nazwę na Radio ZET (celowo zachowując akcentowaną sylabę nazwy
pierwotnej).
Obecnie prezesem i redaktorem naczelnym Radia ZET jest Robert Kozyra.
RADIO MARYJA
Polska rozgłośnia radiowa o charakterze narodowo-katolickim, założona w Toruniu w 1991 przez zakonników
ze Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela (redemptorystów).
ðð R. Filas uważa, że proces transformacji mediów pisanych w Polsce można podzielid na kilka etapów:
"żywiołowego entuzjazmu nowych wydawców i wymuszonych przekształceń starych tytułów" (maj
1989 - połowa 1991)
"pozornej stabilizacji i zmian podskórnych w prasie i radiu" (połowa 1991 - koniec 1992)
"otwartej walki o rynek mediów, zwłaszcza o media audiowizualne" (początek 1993 - koniec sierpnia
1994)
"zagospodarowania rynku mediów po pierwszym procesie koncesyjnym i inwazja tygodników
niemieckich" (od września 1994 do 1996 roku).
nowego podziału rynku mediów i postępującej specjalizacji (od 1997 do dziś)
Współcześnie na rynku prasy największa konkurencja występuje w następujących segmentach:
Dzienniki
Tygodniki opinii
Prasa poradnicza
Prasa lifestyle owa
Pisma tematyczne
W segmentacji rynku prasy istotną rolę odgrywają konsumenci. Ich potrzeby są heterogeniczne ze względu na:
PÅ‚ed, wiek
Wykształcenie
Zawód, poziom dochodów
Miejsce zamieszkania
Stan cywilny, przynależnośd do subkultur
Standard wyposażenia gospodarstwa domowego w inne nośniki medialne: TV, radio, Internet
Struktura demograficzna rodziny
Ze względu na zasięg, czasopisma możemy podzielić na:
Ogólnokrajowe
Periodyki regionalne
Czasopisma lokalne
Czasopisma o zasięgu globalnym
WYDAWNICTWA NA POLSKIM RYNKU PRASOWYM:
Axel Springer Polska - istnieje od 1994 roku jako agenda Axel Springer AG i należy do grona
największych wydawców czasopism w Polsce. Nazwa Axel Springer wywodzi się od imienia i nazwiska
niemieckiego wydawcy. Powstało w Polsce z inicjatywy Wiesława Podkańskiego, który obecnie jest
honorowym prezesem Axel Springer Polska oraz prezesem Izby Wydawców Prasy.
W 2005r. Axel Springer AG próbował przejąć ProSiebenSat1, ale urząd antymonopolowy w Niemczech
uniemożliwił realizację tej transakcji.
Axel Springer Polska wydaje :
* Fakt OD 10.2003 (nacz. GRZEGORZ JANKOWSKI), Dziennik Polska-Europa-Åšwiat OD
18.04.2006(nacz. ROBERT KRASOWSKI) i PrzeglÄ…d Sportowy (dzienniki)
* Newsweek Polska - nacz. MICHAA KOBOSKO (tygodnik), FORBES (miesięcznik)
* młodzieżowe: Dziewczyna, POPCORN
* motoryzacyjny tygodnik Auto ÅšWIAT
* komputerowe
o dwutygodnik: Komputer ÅšWIAT
o miesięczniki: Komputer ŚWIAT Ekspert, Komputer ŚWIAT GRY, PLAY, Nowa Dobra GRA
o dwumiesięczniki: Komputer Świat Twój Niezbędnik
o książki: Biblioteczka Komputer ŚWIAT
o nieregularnie: Komputer Åšwiat Gry Extra, Komputer Åšwiat Gry dla dzieci
Orkla Media (obecnie MEDIA REGIONALNE), już w roku 1990 zawarła we
Wrocławiu umowę z dolnośląskim zarządem regionu NSZZ "Solidarność", na mocy której utworzono tam w
lipcu spółkę z o.o. Norpol-Press, której zadaniem było wydawanie gazety codziennej. Wydawany przez spółkę
od września 1990 roku "Dziennik Dolnośląski" nie utrzymał się jednak na rynku i w następnym roku został
zawieszony, a Orkla po dalszych paru latach odsprzedała swoje udziały w spółce prywatnym inwestorom.
Równocześnie od początku 1991 Orkla kupowała udziały w różnych gazetach regionalnych - najpierw we
wrocławskich ("Słowo Polskie" i "Wieczór Wrocławia"), pózniej w innych miastach (np. "Gazeta Lubuska" w
Zielonej Górze, "Gazeta Pomorska" w Bydgoszczy, "Nowa Trybuna Opolska", "Rzeczpospolita" i inne).
Inwestycje w Polsce Orkla prowadziła w ramach różnych organizacji gospodarczych (Orkla Media, Orkla Media
Newspapers, Orkla Media Poland, Orkla Press Polska itp.), wielokrotnie zmieniając również taktykę
przejmowania udziałów (z mniejszościowych w początkowych latach, do przejmowania aż do 100% udziałów
pózniej). Najgłośniejszą inwestycją stało się wykupienie 51% udziałów spółki Presspublica wydającej
wpływowy dziennik "Rzeczpospolita
W 1997 roku swą polską siedzibę przeniosła z Wrocławia do Warszawy, wkrótce potem sprzedała niektóre
zakupione tytuły (m.in. "Słowo Polskie", "Wieczór Wrocławia", "Filipinkę"). Podobnie stało się ze znanym
tygodnikiem krakowskim "Przekrój".
OBECNIE:
Latem 2006 Orkla Media została kupiona przez Mecom Group, a wraz z nią - Presspublica.
Orkla w Polsce zmieniła pod koniec 2006 roku nazwę na Media Regionalne (prezes JOANNA
PILCICKA)
Tytuły obecnie wydawane przez grupę Media Regionalne:
Dziennik Wschodni
Echo Dnia
Gazeta Codzienna NOWINY
Gazeta Lubuska
Gazeta Pomorska
Gazeta Współczesna
Kurier Poranny
Nowa Trybuna Opolska
Tygodnik Ostrołęcki
GAOS Dziennik Pomorza
Tytuł bezpłatny TERAZ (ukazuje się w Białymstoku, Gorzowie, Koszalinie, Słupsku, Toruniu, Radomiu i
Rzeszowie)
Presspublica wydawnictwo, wydajÄ…ce dziennik Rzeczpospolita (NACZ PAWEA LISICKI).
Założone w roku 1991 jako spółka polsko-francuska jej twórcami były Państwowe Przedsiębiorstwo
Wydawnicze "Rzeczpospolita", którym nadzorował Maciej Cegłowski oraz grupa prasowa Roberta Hersanta
"Presse Participations Europennes".
W 1996 udziały Hersanta przejął norweski koncern Orkla. Przez następne 10 lat 51% udziałów znajdowało się w
posiadaniu spółki Orkli Press Polska Presspublica Holding Norway, a 49% miało Państwowe Przedsiębiorstwo
Wydawnicze "Rzeczpospolita" (od 1 marca 2005 Przedsiębiorstwa Wydawniczego "Rzeczpospolita" SA).
Od przejęcia Orkli Press Polska przez brytyjski Mecom Group w pazdzierniku 2006, pakiet kontrolny
wydawnictwa Presspublica znajduje się w rękach brytyjskich poprzez dawną Orkla Press Polska przemianowaną
na Media Regionalne.
Edipresse Polska jest częścią międzynarodowego koncernu wydawniczego Groupe Edipresse z siedzibą
w Szwajcarii, obecnego na polskim rynku od 1995 roku. PREZES ZBIGNIEW NAPIERAAA
W kręgu zainteresowań wydawniczych Edipresse Polska znajdują się magazyny kobiece, czasopisma o
charakterze rodzinnym oraz opiniotórczym. Edipresse Polska jest obecnie w czołówce firm wydawniczych w
kraju. Od 2000 roku jest spółką akcyjną ze 100-procentowym udziałem kapitału szwajcarskiego.
W portfolio Edipresse Polska znajduje się obecnie jedenaście tytułów:
Przyjaciółka - od 1995
Mamo to ja - od 1995
Viva! - od 1997
Vita - od 1998
Twoje Dziecko - od 1999
Dom&Wnętrze - od 2000
Przekrój - od 2001 (wcześniej wydawany przez Media Regionalne ówczesna Grupa Orkla)
Uroda - od 2002
Hot Moda&Shopping - od 2005
Twój Maluszek - od 2005
Przedszkolak - od 2005
PARTY życie gwiazd od 2007
oraz serwis internetowy polki.pl uruchomiony w 2000 roku.
Agora S.A. - spółka prawa handlowego notowana na giełdzie w Warszawie i giełdzie w Londynie
prowadząca działalność medialną. PREZES MAREK SOWA
Jest właścicielem lub współwłaścicielem:
* ogólnopolskiego dziennika "Gazeta Wyborcza",
* bezpłatnego dziennika "Metro" ukazującego się w większych polskich miastach,
* 3 bezpłatnych tygodników regionalnych,
* 14 ogólnopolskich magazynów kolorowych:
Avanti
Bukiety
Kwietnik
Cztery KÄ…ty
Dziecko
Kuchnia
Logo (od kwietnia 2005)
LubiÄ™ gotowad
Aadny dom
Motocykle Åšwiata
Ogrody
Poradnik Domowy (od września 1990)
Smart (od pazdziernika 2007)
Åšwiat motocykli
* 29 lokalnych rozgłośni radiowych i jednej ponadregionalnej TOK FM, Roxy FM, Złote Przeboje, Blue FM
* ogólnopolskiej agencji outdoorowej AMS,
* portalu Gazeta.pl i serwisu ogłoszeniowego Aaaby.pl
* spółki Trader.com zajmującej się ogłoszeniami dla branży nieruchomości i motoryzacyjnej
W roku 2002 Agora czyniła starania o zakup ogólnopolskiej telewizji Polsat. W 2005 r. Agora weszła na rynek z
nowym dziennikiem Nowy Dzień jednak po kilku miesiącach wydawanie dziennika zostało zakończone z
powodu zbyt małej sprzedaży.
Wydawnictwo Bauer (PREZES WITOLD WOyNIAK) rozpoczęło działalność w Polsce w
listopadzie 1991 roku. Jest największym wydawcą magazynów i drugim największym wydawcą prasy w kraju.
Od pazdziernika 2006 większościowym udziałowcem radia RMF FM. Od stycznia 2008 posiada 96,6%
udziałów w portalu Interia.pl
Posiada pięć oddziałów:
redakcje w Warszawie, Aodzi, Wrocławiu,
drukarniÄ™ w Ciechanowie i w Wykrotach.
Obecnie wydaje 33 czasopisma, które można podzielić na:
1. Luksusowe
Twój Styl, Pani
2. Poradnicze
Mam Dziecko, Åšwiat Kobiety, Tina
3. Poradniczo-rozrywkowe
Życie na Gorąco, Chwila dla Ciebie, Twoje Imperium, Na żywo, Rewia, Świat i ludzie, Bella
Relaks, Takie jest życie
4. Młodzieżowe
Bravo, Bravo Girl, Bravo Sport, Twist, FUN Club
5. Motoryzacyjne
Auto Moto, Motor
6. Telewizyjne
Tele Tydzieo, To&Owo, Teleświat, Imperium TV, Kurier TV, Super TV, Tele Max, Świat Seriali
7. Komputerowe
CD Action, PC Format, Fotografia, Click!, NEXT.
Gruner + Jahr (G+J) polska filia niemieckiego wydawnictwa z siedzibÄ… w Warszawie.
Wydawnictwo G+J Polska powstało w 1993 roku. Drugi największy wydawca magazynów na polskim rynku.
Swoją działalność rozpoczęło od wydawania miesięcznika "Claudia", którego pierwszy numer ukazał się w maju
1993. PREZES MAGDALENA MALICKA
Następnie (po 1993) co roku wprowadzano kolejne tytuły:
1993 Claudia (miesięcznik)
1994 Naj (tygodnik)
1994 Moje Gotowanie (miesięcznik)
1995 Focus (miesięcznik)
1998 Moje Mieszkanie (miesięcznik)
1999 National Geographic (miesięcznik)
2000 Rodzice (miesięcznik)
2001 Gala (tygodnik)
2003 Glamour (miesięcznik)
2005 Traveler (dwumiesięcznik)
2007 Focus Historia (miesięcznik)
Prószyński Media jest wydawnictwem założonym we wrześniu 2002 roku przez Mieczysława
Prószyńskiego. Trzon firmy tworzy zespół wywodzący się z pionu czasopism wydawnictwa Prószyński i S-ka,
którego tradycje i doświadczenie sięgają 1990 roku. PREZES MACIEJ MAKOWSKI.
Prószyński Media wydaje 8 tytułów:
miesięczniki:
Tak mieszkam
Majster
Biblioteczka Poradnika Domowego
Wiedza i Życie
Åšwiat Nauki
Nowa Fantastyka
kwartalniki:
Fantastyka Wydanie Specjalne
Czas Fantastyki.
Burda Media Polska - niemiecki koncern medialny. W Polsce od 1989r jako Burda Verlag Osteuropa
Dzisiaj dysponuje portfolio obejmującym 250 tytułów wydawanych w 19 krajach. NJUS DYREKTOR
OPERACYJNY MICHAA HELMAN/ SZEF SZEFÓW CHRISTIAN FIELDER.
ðð LUTY 2007
Hachette Filipacchi Media i Burda Verlag Osteuropa sÄ… na ostatnim etapie negocjacji dotyczÄ…cych przeniesienia
udziałów w HFBP. Spółka została utworzona na początku 2006 roku z myślą o nowym połączeniu działań na
polskim rynku przez Burdę i Hachette. HFBP (Hachette Filipacchi Burda Polska) wydaje następujące tytuły:
Elle, Elle Decoration, Samo Zdrowie, Burda, Dobre Rady, Sól i Pieprz, Mój piękny Dom i Mój piękny Ogród.
ðð LUTY 2008
Wydawnictwo Hachette Filipacchi Burda Polska Sp. z o.o. (HFBP) zmieniło nazwę na Burda Media Polska
(BMP) Sp. z o.o. To efekt przejęcia 100 proc. udziałów w firmie przez niemiecką spółkę Burda Verlag
Osteuropa GmbH, należącą do Hubert Burda Media.
Burda Media Polska wydaje następujące czasopisma:
"Elle"(od 1994r) "Elle Decoration",
"Samo Zdrowie",
Burda (od 1991r)
Dobre Rady (od 1995r)
"Sól i Pieprz", "Przyślij Przepis!",
"Mój Piękny Dom", "Mój Piękny Ogród",
"Chip"
"Top Gear"
"In Style".
Polskapresse jest jednym z największych wydawców prasy w Polsce i największym wydawcą
dzienników regionalnych. Wydawnictwo powstało jako polski oddział niemieckiej grupy wydawniczej
Verlagsgruppe Passau GmbH, wydajÄ…cej dziennik Passauer Neue Presse. PREZIO DOROTA STANEK
Od pazdziernika 2007 roku Polskapresse wydaje tytuł Polska, który połączył sześć dotychczasowych
dzienników (Dziennik Bałtycki, Dziennik Aódzki, Dziennik Zachodni, Gazetę Krakowską, Słowo Polskie Gazetę
Wrocławską i Głos Wielkopolski). oraz 12 nowych w jeden ogólnopolski projekt.
ðð jest także wydawcÄ… bezpÅ‚atnej gazety miejskiej Echo Miasta, która ukazuje siÄ™ w siedmiu najwiÄ™kszych
miastach Polski w poniedziałki i czwartki.
ðð wydaje także dodatki telewizyjne: Tele Magazyn, Super Tele i TV Pilot
ðð oraz 4 tygodniki ogÅ‚oszeniowe: Moto Express, Jarmark, Moto Jarmark i Auto GieÅ‚da Wielkopolska.
Ponadto Polskapresse posiada 6 nowoczesnych drukarni, w tym działającą od kwietnia 2007 najnowocześniejszą
w Polsce drukarnię obsługującą największą gazetę regionalną POLSKA Dziennik Zachodni zlokalizowaną w
Sosnowcu.:-))))))
W skład Grupy Polskapresse wchodzą także media internetowe. Polskapresse jest właścicielem serwisów
ogłoszeniowych Gratka.pl i Alegratka.pl, miejskiego portalu informacyjnego NaszeMiasto.pl, serwisu
motoryzacyjnego Motofakty.pl, internetowej wersji dodatku telewizyjnego TeleMagazyn.pl a także internetowej
gazety obywatelskiej Wiadomosci24.pl i edycji on-line polskatimes.pl.
Marquard Media Polska obecne na polskim rynku od 1992r, zajmuje siÄ™ wydawaniem
luksusowych magazynów uznanych na świecie. PREZIO TOMASZ ZIBA. Wydaje:
Playboy - pierwszy magazyn dla mężczyzn wydawany w Polsce od 1992 roku.
CKM - pierwszy polski miesięcznik dla mężczyzn (powstał w 1998 roku).
Cosmopolitan (od 1997).
Shape (od 2000)
Shape Mama (od 2004)
Voyage (w wydawnictwie od 2002)
Joy (od 2006)
Olivia (w wydawnictwie od 2007)
Pani Domu (w wydawnictwie od 2007, wcześniej Axel Springer)
Cienie i blaski (w wyd. od 2007, j.w.)
Sekrety Serca (w wyd. od 2007, j.w.)
Charakterystyka rynku prasowego w Polsce:
- rynek bardzo dynamiczny, szybko siÄ™ zmienia, nowi uczestnicy
- rynek podzielony na segmenty:
Prasa telewizyjna (Polskapresse, Bauer)
Prasa kobieca
o Cheap Press głównie Bauer, np. Życie na Gorąco, Chwila dla Ciebie itp.
o Miesięczniki luksusowe Marquard, BMP, G+J, np. Elle, Twój Styl
o Prasa lifestyle owa - j.w, tylko trochę bardziej życiowe, np. Pani, Cosmopolitan, Uroda itp.
Prasa opiniotwórcza w większości polscy właściciele, spore zróżnicowanie
o Newsweek Axel Springer
o Polityka, Forum (wyd. przez Polityka Spółdzielnia Pracy)
o Przekrój (Edipresse)
o Wprost (AW-R Wprost, od poczÄ…tku lat 80)
o Tygodnik Powszechny
Prasa młodzieżowa gł. Bauer (Bravo, Bravo Girl itp.)
Prasa dziecięca zmonopolizowany rynek przez amerykaoski Egmont, głównie kalki zagranicznych
Prasa męska głównie Marquard (CKM, Playboy), ale też Agora (LOGO), Men s Health (Motor-Presse
Polska)
Czasopisma sportowe
Czasopisma komputerowe mniej ambitne Bauer, bardziej ambitne Axel
Czasopisma motoryzacyjne Axel, Agora
Prasa ekonomiczna i biznesowa Axel.
OSTATNIE BADANIA CZYTELNICTWA 19.06.2008
Polacy nie zmienili swoich czytelniczych przyzwyczajeń. Jak wynika z nowej fali Polskich Badań Czytelnictwa:
najpopularniejszymi dziennikami są "Gazeta Wyborcza" i "Fakt". Wśród tygodników liderem jest "Tele
Tydzień", dwutygodnikom przewodzą "Viva!" i "Z Życia Wzięte", a miesięcznikom - "Claudia" i "Twój Styl".
Jak pokazuje badanie przygotowane dla Wirtualnemedia.pl, po "Gazetę Wyborczą" sięga 18,16 proc. Polaków,
a po "Fakt" 16,62 proc. Dalej plasują się: bezpłatne "Metro" z czytelnictwem na poziomie 7,72 proc., "Super
Express", którego czytanie deklaruje 7,38 proc. pytanych i"Dziennik", który czyta 6,23 proc. badanych.
Najpopularniejszym tygodnikiem jest "Tele Tydzień", który jest czytany przez 37,58 proc. ankietowanych, na
drugim miejscu ze znacznie niższym wynikiem (20,42 proc.) znajduje się "Życie na Gorąco", a trzecią lokatę
zajęła "Przyjaciółka" (16,95 proc.). Liderem wśród tygodników opinii jest "Newsweek" z czytelnictwem na
poziomie 10,06 proc.
Wśród dwutygodników najpopularniejsze są: "Viva!" (11,70 proc.) i "Z Życia Wzięte" (10,77 proc.).
W kategorii miesięczników, najwięcej respondentów zadeklarowało, że czyta "Claudię" (13,58 proc.) i"Twój
Styl" (13,38 proc). Najpopularniejszym magazynem dla mężczyzn z czytelnictwem na poziomie 5,53 proc. jest
"CKM", a najpopularniejszym miesięcznikiem komputerowym "PC Format" (4,51 proc.).
Spośród trzech notowanych w badaniu dwumiesięczników największym zainteresowaniem cieszy się "Komputer
Świat: Twój Niezbędnik", który ma czytelnictwo wynoszące 5,79 proc .
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
System medialny NiemiecStosunek systemów medialnych do politycznychPolski System MedialnySystem medialny PRL praca seminaryjnaTransformacja systemu medialnegozagraniczne systemy medialnewylaczenie aktualizacji systemu XPEV (Electric Vehicle) and Hybrid Drive Systemswięcej podobnych podstron