Transformacja systemu medialnego
Obrady  Okrągłego Stołu - od 6 lutego do 5 kwietnia 1989r.
 Podstolik medialny i jego  Sprawozdanie
Ocena polskiego systemu medialnego:
1. Katastrofalny stan infrastruktury
2. Przestarzały model - nieprzystający do zmian, które mają się dokonać
Wniosek:
trzeba zbudować  nowy ład informacyjny  system medialny oparty na:
- pluralizmie
- wolności słowa
Zmiany, które muszą nastąpić:
1. Zniesienie istniejÄ…cego monopolu (RSW, Radiokomitet)
2. Zmiana funkcji mediów (mają one: informować, krytykować, bronić
swobód demokratycznych i interesów jednostki)
3. Zastąpienie systemu koncesjonowania prasy systemem zgłoszeniowym
4. Liberalizacja cenzury, a docelowo jej zniesienie
5. Urynkowienie obrotu papierem
6. Naprawienie krzywd wyrządzonych środowisku dziennikarskiemu w
1982 roku
Konkretne ustalenia:
1. Reaktywowanie prasy  Solidarności
2. Legalizacja wydawnictw  drugiego obiegu
3. Powołanie dziennika strony opozycyjnej  Gazety Wyborczej
4. Dostęp do radia i telewizji opozycji i Kościoła
5. Pozostawienie radia i TV w niezmienionej strukturze Radiokomitetu
Zakończenie:
W przyszłości nigdy nie powinno się powtórzyć prześladowanie dziennikarzy za
ich poglÄ…dy polityczne i rzetelne wykonywanie swojego zawodu.
Realizacja kontraktu Okrągłego Stołu
8 maja 1989   Gazeta Wyborcza
17 maja 1989  ustawy państwo-Kościół
29 i 30 maja 1989  nowelizacja ustawy o cenzurze i prawa prasowego:
żð System zgÅ‚oszeniowy w prasie  rejestracja w sÄ…dzie
żð Brak ograniczeÅ„ co do wydawców (os. prywatne, prawne, kapitaÅ‚ zagr.)
żð Urynkowienie obrotu papierem
żð Prasa  rzucona na rynek N  P  O + Reklamodawca
żð Stoiska z prasÄ… i wydawnictwami drugiego obiegu oraz zagranicznymi
( Arka ,  Krytyka , paryska  Kultura ).
żð  Tygodnik Solidarność
żð Samoistna dekomunizacja w prasie
Likwidacja RSW P-K-R 22 marca 1990
Dyrektywy dla Komisji Likwidacyjnej:
- panować nad procesem przekształceń
- nie dopuścić do:
żð atomizacji,
żð przejÄ™cia przez kapitaÅ‚ zagr.
żð przejÄ™cia przez b. decydentów
żð nie utracić tytułów cennych dla kultury narodowej
Sposoby przekształceń:
- nieodpłatne przekazanie sp. Dziennikarskiej  80 tytułów
- sprzedaż w drodze przetargu  70
- mecenat państwa
11 kwietnia 1990  zniesienie cenzury
Radio i telewizja: ustawa o radiofonii i telewizji z 29.12.1992r.
System medialny III RP
Demokracja;
- nadrzędność praw człowieka/obywatela
- wybieralność i podział władz
- wolność polityczna i gospodarcza
- państwo prawne
Podmioty demokracji liberalnej:
- obywatele
- władze państwowe i samorządowe
- organizacje polityczne
- media : gałąz
gospodarki i instytucja polityczna
Funkcje mediów
1. Informowanie o wydarzeniach  obserwacja otoczenia
2. Edukacja  tworzenie obrazu świata
3. Transmisja dziedzictwa kulturowego
4. Rozrywka
5. Perswazja : polityczna i ekonomiczna
Zadania mediów w systemie demokratycznym
- Komunikowanie siÄ™ rzÄ…dzÄ…cych z rzÄ…dzonymi
- Inicjowanie i prowadzenie debaty publicznej  zagospodarowywanie sfery
publicznej  budowa społeczeństwa obywatelskiego
- kontrola władzy  czwarta władza   watchdog
- czuwanie nad przestrzeganiem praw i wolności
demokratyczny system medialny: pluralizm i wolność słowa/prasy
Regulacje: Prawo i Etyka
Ograniczenia wolności prasy:
Prawa obywatela
Tajemnica, interes publiczny
Prywatność
Moralność publiczna
Akty prawne dotyczące funkcjonowania mediów w Polsce:
1. Konstytucja RP z 1997 roku
Art. 14. RP zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu
Art. 54.
1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz
pozyskiwania i rozpowszechniania informacji
2. Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz
koncesjonowanie prasy jest zakazane
Art. 213. KRRiT stoi na straży wolności słowa` prawa do informacji oraz
interesu publicznego w radiofonii i telewizji
2. Prawo prasowe z 1984 r. z kolejnymi nowelizacjami
3. Ustawa o radiofonii i telewizji z 29 grudnia 1992r.
PRASA CODZIENNA
Do czasów współczesnych (przedtelewizyjnych) dzienniki były głównym
z
ródłem informacji i podstawą rynków prasowych
PRL  dzienniki najważniejsze  wysokie czytelnictwo (ale substytutowe)
ROK Liczba tytułów A
ączny nakład/sprzedaż
1989 53 8 mln/7,5 mln
1992-1993 80
2000 58 4,3 mln/3 mln
2006 Około 35
Dekada lat 90.:
dwukrotny wzrost liczby tygodników i miesięczników
spadek liczby tytułów, nakładów i czytelnictwa dzienników
Dzienniki regionalne
17 regionów wydawniczych (spadek po PRL). W dużych regionach po 3 tytuły
W l. 90. do istniejących dołączyły 54 nowe  47 z nich padło w ciągu kilku lat
Losy dzienników regionalnych:
- Tytuły RSW  prywatyzacja  powtórne zmiany własnościowe
- DziÅ› dominujÄ… dwa koncerny: Polskapresse i Orkla  Media Regionalne
Tytuł dziennika Nakład w tys. Sprzedaż w tys. Procent czytelnictwa
KRAKÓW (średni roczny) (Rozpowszechnianie w regionie
około płatne) - około
Dziennik Polski 80 56 22,63
Gazeta Krakowska 48 32 22,57
y
ródło: ZKDP - 2005r. i PBC  II poł. 2006r.
Tytuł dziennika Nakład w tys. Sprzedaż w tys. Procent czytelnictwa
RZESZÓW (średni roczny) (Rozpowszechnianie w regionie
około płatne) - około
Nowiny 44 32 29.19
Super Nowości 33 22 21.81
y
ródło: ZKDP - 2005r. i PBC  II poł. 2006r.
Media Regionalne  dawniej ORKLA
2006 r.  Orkla (cały koncern) została kupiona przez brytyjski fundusz Mecom
(założony w 2000r., działa na rynkach prasy  głównie regionalnej - w
Skandynawii, Europie Åšrodkowej i Wschodniej, Holandii)
Orkla Polska zmieniła nazwę na Media Regionalne
Około 20% rynku regionalnej prasy codziennej  10 tytułów, 4 rozgłoście
radiowe, 6 drukarni, 2 bezpłatne tygodniki
 Rzeczpospolita
Dzienniki regionalne:
 Dziennik Wschodni Lublin
 Echo Dnia Kielce
 Gazeta Lubuska Zielona Góra
 Gazeta Pomorska Bydgoszcz
 Kurier Poranny Białystok
 Nowiny Rzeszów
 Nowa Trybuna opolska Opole
 Tygodnik Ostrołęcki Ostrołęka
 Gazeta Współczesna Białystok
 GÅ‚os  Dziennik Pomorza 
(W 2007 r. połączono trzy tytuły:  Głos Koszaliński/Głos Słupski Koszalin,
 Głos Pomorza Słupsk,  Głos Szczeciński Szczecin w  Głos  Dziennik
Pomorza )
MediaTak - Agencja sprzedaży reklam dla prasy regionalnej
Polskapresse (59%) i Orkla (41%)
Polskapresse
Właściciel: międzynarodowy koncern Verlagsgruppe Passau (Niemcy, Polska,
Czechy, SÅ‚owacja).
6 drukarni, 2 domy mediowe (Media Tak), Agencja Prasowa Polskapresse
Do paz
dziernika 2007  Polska :
8 dzienników regionalnych o łącznej sprzedaży 2,8 mln egz. w 6 największych
regionach
 Dziennik Bałtycki Gdańsk
 Dziennik A
ódzki A
ódz

 Express Ilustrowany A
ódz

 Dziennik Zachodni Katowice
 Gazeta Krakowska Kraków
 Dziennik Polski Kraków (25% udziałów w wyd. Jagiellonia)
 Głos Wielkopolski Poznań (25% udziałów)
 Słowo Polskie Gazeta Wrocławska Wrocław
Bezpłatny miejski dziennik  Echo Miasta  2 razy w tygodniu w 7 miastach:
Warszawie, Trójmieście, Katowicach, Wrocławiu, Poznaniu, Krakowie i A
odzi.
3 dodatki telewizyjne,
Trzy magazyny telewizyjne:  Tele Magazyn  Super Tele ,  TV Pilot (Å‚Ä…czny
nakład 2 mln. tygodniowo)
Miesięcznik  Super Warsztat
Cztery tygodniki ogłoszeniowe
Internet:
NaszeMiasto.pl  miejski portal informacyjny
Gratka.pl i Alegratka.pl  serwisy ogłoszeniowe
Motofakty.pl  serwis motoryzacyjny
POLSKIE BADANIA CZYTELNICTWA
Wyniki Badania PBC General
za okres czerwiec - listopad 2006 r.
wskaz
nik CCS
(Czytelnictwo Cyklu Sezonowego),
rankingi czytelnictwa,
populacja (Polacy w wieku 15-75 ) 30.046.723
PODKARPACIE
Pismo N= % respondentów
Nowiny 1300 29.19
Super Nowości 1300 21.81
Fakt 1300 18.53
Super Express 1300 13.19
Gazeta Wyborcza 1300 13.10
Anonse (wyd. podkarpackie) 1300 10.32
PrzeglÄ…d Sportowy 1300 5.78
Dziennik Polska Europa Åšwiat 1300 4.63
Rzeczpospolita 1300 4.63
Dziennik Polski 1300 2.87
Echo Dnia 1300 2.36
Gazeta Prawna 1300 1.86
Metro (dziennik bezpłatny) 1300 1.70
Gazeta Krakowska 1300 1.22
Gazeta Podatkowa 1300 1.08
Giełda Samochodowa 1300 0.92
Metropol (dziennik bezpłatny) 1300 0.41
Parkiet Gazeta Giełdy 1300 0.16
Anonse (wyd. świętokrzyskie) 1300 0.12
Puls Biznesu 1300 0.03
POLSKIE BADANIA CZYTELNICTWA
Wyniki Badania PBC General
za okres czerwiec - listopad 2006 r.
wskaz
nik CCS
(Czytelnictwo Cyklu Sezonowego),
rankingi czytelnictwa,
populacja (Polacy w wieku 15-75 ) 30.046.723
MAA
OPOLSKA
Pismo N= % respondentów
Gazeta Krakowska 1991 22.63
Dziennik Polski 1991 22.57
Fakt 1991 20.04
Gazeta Wyborcza 1991 19.19
Dziennik Polska Europa Åšwiat 1991 7.87
Super Express 1991 7.02
Metro (dziennik bezpłatny) 1991 6.80
PrzeglÄ…d Sportowy 1991 6.25
Rzeczpospolita 1991 5.05
Echo Miasta (dziennik bezpłatny) 1991 3.96
Metropol (dziennik bezpłatny) 1991 3.76
Dziennik Zachodni 1991 2.57
Gazeta Prawna 1991 2.14
Giełda Samochodowa 1991 1.05
Gazeta Podatkowa 1991 0.82
Puls Biznesu 1991 0.49
Parkiet Gazeta Giełdy 1991 0.36
Nowiny 1991 0.08
Echo Dnia 1991 0.04
Dzienniki ogólnopolskie
1989 r. - 10 tytułów
Tytuł Nakład w tys. Sprzedaż w tys. Procent
(średni roczny) (Rozpowszechnianie czytelnictwa
około płatne) - około VII  XII 2005
Fakt 720 520 19,51
Gazeta Wyborcza 580 450 18,88
Super Express 350 200 8,54
Dziennik 200 - 150 8,15
Rzeczpospolita 250 180 5,48
Trybuna 80 22
Nasz Dziennik
Dane wg. ZKDP - cały rok 2005 ( Dziennik  2006), PBC  II połowa 2006r.
Tabloidy
 FAKT
Wydawca: Axel Springer
Na rynku od 2003 roku
Nakład: ok. 720 tys.
Sprzedaż: ok. 520 tys.
 SUPER EXPRESS
Wydawca: Express Media (ZPR + Bonnier, od końca 2007 Murator)
Na rynku od 1992 roku
Nakład: ok. 350 tys.
Sprzedaż: ok. 200 tys.
Zdrapki, sensacje, skaczące nakłady
Gazety opiniotwórcze
 GAZETA WYBORCZA
Wydawca: Agora
Na rynku od 8 maja 1989 roku
Nakład: ok. 580 tys.
Sprzedaż: ok. 440 tys.
Red. nacz. Adam Michnik
Dodatki: regionalne i tematyczne
 RZECZPOSPOLITA
Wydawca: Presspublika (51% Media Regionalne, 49% skarb państwa)
Na rynku od 1982 roku
Nakład: ok. 250 tys.
Sprzedaż: ok. 180 tys.
 DZIENNIK  Polska - Europa  Åšwiat
Wydawca: Axel Springer
Na rynku od kwietnia 2006 roku
Nakład: ok. 300 tys.
Sprzedaż: ok. 150 tys.
 TRYBUNA
Wydawca: Ad. Novum
Na rynku od 1990 roku
Nakład: ok. 80 tys.
Sprzedaż: ok. 20 tys.
 NASZ DZIENNIK
Wydawca: Spes
Na rynku od 1998 oku
Nakład: ?
Sprzedaż: ?
 POLSKA
Na rynku od 2007 oku
 The Times
Polskapresse
Inne dzienniki  o treści szczególnej
Bezpłatne 
co czwarty czytany w Polsce dziennik
 METRO
Wydawca: Agora
Nakład: ok. 500 tys.
 ECHO MIASTA
Wydawca: Polskapresse
Nakład: 780 tys.
Sportowe
 PRZEGL
D SPORTOWY
Wydawca: Axel Springer, dawniej Marquard Media
Nakład: 140 tys.
Sprzedaż: 80 tys.
 SPORT
Wydawca: spółka ?, dawniej Marquard Media
Nakład: 20 tys.
Sprzedaż: 10 tys.
Ekonomiczne
 GAZETA PRAWNA
Wydawca: Infor
Nakład: 130 tys.
Sprzedaż: 80 tys.
 PULS BIZNESU
Wydawca: Bonnier
Nakład: 32 tys.
Sprzedaż: 23 tys.
 GAZETA GIEA
DY PARKIET
PISMA OPINII
Tygodniki społeczno  polityczno  kulturalne
Formuła magazynu, znani autorzy (felietoniści wizytówką tytułu)
Szczególna grupa czytelnicza
Funkcje:
- refleksja nad wydarzeniami w kraju i na świecie, w kulturze, nauce
- pogłębione komentarze
- przedstawienie opinii ekspertów i samej redakcji
 POLITYKA
Wydawca: Sp. Polityka (również  Forum )
Siedziba redakcji: Warszsawa
Wychodzi od 1957 roku (dawniej RSW, naczelny F.M. Rakowski)
Naczelny: Jerzy Baczyński
 NEWSWEEK
Wydawca: Axel Springer
Siedziba redakcji: Warszsawa
Wychodzi od 2001 roku
Naczelny: Michał Kobosko
 WPROST
Wydawca: ARW Wprost (również "WiK Wprost i Kultura" oraz miesięcznik "Mój Pies")
Siedziba redakcji: Warszawa (dawniej Poznań)
Wychodzi od 1982 roku
Naczelny: Stanisław Janecki
Tytuł Nakład w tys. Sprzedaż w tys. Procent
(średni roczny 2005) (Rozpowszechnianie czytelnictwa
około Płatne 2005) około VII  XII 2005
Polityka 280 180 8,18
Newsweek Polska 274 165 10,72
Wprost 285 165 10,01
Angora* 430 255 9,01
Nie 250 110
Przekrój 160 88 4,36
PrzeglÄ…d 90 35
Forum 42 22 1,77
Tygodnik Powszechny 57 28
Gazeta Polska*
y
ródło: ZKDP - cały rok 2005, PBC  II połowa 2006r.
sierpień
ZKDP 2007 2006
Średni nakład Sprzedaż Średni nakład Sprzedaż
jednorazowy ogółem jednorazowy ogółem
Polityka 240367 186287 259380 188559
Wprost 233792 171329 251235 169561
Newsweek 235317 156009 240816 154897
Gość Niedzielny 176076 124907 170708 121304
Przekrój 125110 65911 150916 64690
PrzeglÄ…d 75139 30541 79500 32004
Przewodnik
35641 28648 35594 30290
Katolicki
Tygodnik
42100 18332 40990 19469
Powszechny
Wydawcy prasy w Polsce
Axel Springer Polska
dzienniki: FAKT, DZIENNIK Polska Europa Åšwiat, PRZEGL
D SPORTOW Y
tygodnik opinii NEWSWEEK Polska
biznesowy miesięcznik FORBES
kobiece: tygodnik PANI DOMU, miesięczniki: OLIVIA, CIENIE I BLASKI, SEKRETY SERCA oraz
dwumiesięcznik PA NI DOMU POLECA
młodzieżowe miesięczniki: DZIEWCZYNA, POPCORN
motoryzacyjne: tygodnik AUTO ÅšWIAT
komputerowe: KOMPUTER ÅšWIAT, BIBLIOTECZKA KOMPUTER ÅšWIAT, KOMPUTER
ŚWIAT TWÓJ NIEZB
DNIK, KOMPUTER ÅšWIAT EKSPERT, KOMPUTER ÅšWIAT GRY, PLA Y,
NOWA DOBRA GRA
Wydawnictwo Bauer
młodzieżowe: BRAVO, BRA VO GIRL, BRA VO SPORT, FUN CLUB, TWIST
kobiece: TINA, ÅšWIAT KOBIETY, MAM DZIECKO, BELLA RELA KS, CHWILA DLA CIEBIE,
REWIA, TAKIE JEST ŻYCIE, TWOJE IMPERIUM, ŚWIAT I LUDZIE, ŻYCIE NA GOR
CO,
PANI, TWÓJ STYL
komputerowe: CD ACTION, CLICK!, FOTOGRA FIA I APARATY CYFROWE, PC FORMAT
telewizyjne i rozrywkowe: TELE TYDZIEC
, IMPERIUM TV, KURIER TV, SUPER TV, TELE
ÅšWIAT, TELEMA X, TO&OWO, ÅšWIAT SERIA LI
motoryzacyjne: A UTO MOTO, MOTOR
G + J (Gruner + Jahr Polska) (Bertelsman)
kobiece: CLAUDIA, GLAMOUR, GA LA, NAJ, RODZICE
kulinarne: MOJE GOTOWANIE
mieszkaniowe: MOJE MIESZKANIE
poznawcze: NATIONAL GEOGRAPHIC, FOCUS
Edipre sse Polska
pisma opinii: PRZEKRÓJ
kobiece: PRZYJACIÓA
KA, URODA, VIVA ,
o dzieciach: MAMO TO JA, TW OJE DZIECKO, TWÓJ MA LUSZEK, PRZ EDSZKOLAK,
mieszkaniowe: DOM I WN
TRZE
Burda Polska
BURDA, DOBRE RADY, ANNA, MÓJ PI
KNY OGRÓD
Agora
poradniki: PORADNIK DOMOWY
mieszkaniowe: CZTERY K
TY, A
A DNY DOM, DOMY MIESZKANIA DZIAA
KI
hobbystyczne: KWIETNIK, OGRODY, BUKIETY
dla mężczyzn: LOGO
shoppingowe: AVA NTI
o dzieciach: DZIECKO
kulinarne: KUCHNIA
motoryzacyjne: ÅšWIAT MOTOCYKLI
Udział największych wydawców w polskim rynku magazynów
y
ródło: ZKDP, rozpowszechnianie płatne razem (suma), paz
dziernik 2006  wrzesień 2007 (bez gazet)
Hachette Filipacchi
G+J
Edipresse Agora
Burda
4%
5% 2%
2%
Axel Springer
Marquard
6%
1%
Pozostali
25%
Bauer
55%
RADIO W POLSCE
y
ródło: SMG/KRC za: KRRiT, Raport o stanie radiofonii i telewizji w Polsce, dane: I połowa
2006 r.
Udziały we wpływach brutto reklamy w stacjach radiowych
w 2005 r.
PR III
Inne
4%
RMF FM
15%
PR 1 31%
5%
Agora
7%
ZET
ZPR
25%
13%
y
ródło: KRRiT, Raport o stanie radiofonii i telewizji w Polsce w 2005 r
Zsieciowane grupy radiowe na na rynku
lokalnym
(liczba stacji na UKF)
37
28
14
12
8 8
y
ródło: KRRiT, Raport o stanie radiofonii i telewizji w Polsce w 2005 r.
Obecność grup radiowych na rynku lokalnym w
2005 roku (liczba stacji na UKF)
107
52
24
9
8
zsieciowane niezależne niezależne akademickie samorządowe
lokalne kościelne
y
ródło: KRRiT, Raport o stanie radiofonii i telewizji w Polsce w 2005 r.
Udział w rynku
Wrzesień - listopad Wrzesień - listopad
2007 2006
Stacje ogólnopolskie
Radio RMF FM 22,40% 22,00%
Radio Zet 19,30% 19,80%
Jedynka - Program 1 Polskiego
13,60% 13,40%
Radia
Trójka - Program 3 Polskiego Radia 5,80% 5,80%
Radio Maryja 1,80% 1,90%
Dwójka - Program 2 Polskiego
0,60% 0,70%
Radia
Bis Polskie Radio 0,30% 0,70%
Stacje ponadregionalne
Radio TOK FM 1,10% 0,70%
Radio Wawa 1,00% 0,90%
Radiostacja 0,90% 0,90%
Grupy radiowe
Grupa TIME [46] 9,20% 8,00%
Audytorium [17] 5,20% 5,10%
Grupa AGORA [28] 3,30% 4,00%
Grupa RMF FM [17] 2,10% Bd
Grupa Eurozet [12] 1,60% Bd
y
ródło: Radio Track SMG/KRC A Millward Brown Company, ogół badanych: 23192.
RMF FM :
Właściciel Bauer, dawniej Broker FM (Stanisław Tyczyński)
Nadaje od 1990 roku
2006 - Bauer
RADIO ZET
Właściciel: EUROZET (od 2007 r.: Ad.point (dawniej CR Media), Plus, formaty: Planeta 5,
Antyradio 2, Plus 7, Flash 3, Wama 2 i inne), Radiostacja
ESKA
Właściciel: ZPR (również Murator, SUPER EXPRESS,
(Grupa Radiowa TIME: VOX, ESKA ROCK, WAWA)
GRUPA RADIOWA AGORY (GRA)
RADIO MARYJA
TELEWIZJA W POLSCE
y
ródło: TNS OBOP za: KRRiT, Raport o stanie radiofonii i telewizji w Polsce, listopad
2006r..
Polsat  nie doszło do transakcji z Axel Sringer
Puls  wejście Ruperta Murdocha (News Corp
.)