Czym jest kino cyfrowe?
Podobnie jak już przed laty technologia DVD wyparła z salonów kasety wideo, tak teraz na
zasłużoną emeryturę odchodzi analogowy film kinowy. Zamiast dz
wigać na projektor
olbrzymie rolki z taśmą filmową operator projektora musi teraz tylko podłączyć twardy dysk
z filmem do cyfrowego projektora.
Przejście na wyświetlanie cyfrowe otwiera zupełnie nowe możliwości, w tym również
technologię 3D nowocześniejszą od tej, która zrobiła furorę w Avatarze. Cyfryzacja kina jest
jednak droga i w Polsce jeszcze długo nie zostanie ukończona. Jednak już teraz w większych
miastach duże sieci multipleksów oferują cyfrową projekcję filmów.
Innowacje techniczne
Kino cyfrowe umożliwia stosowanie kilku nowinek technicznych równocześnie:
Rozdzielczość 4K(Ultra High Definition): pierwsze cyfrowe filmy w kinie miały
rozdzielczość określaną jako 2K. Liczba 2K oznacza liczbę pikseli poziomych, jest ich
dokładnie 2048. To jednak niewiele więcej niż rozdzielczość filmu HD na nowoczesnych
telewizorach, które uzyskują 1920 punktów w jednym rzędzie. Kinowe 4K z rozdzielczością
4096 x 2160 pikseli wyświetla aż czterokrotnie więcej pikseli niż 2K.
High Frame Rate (HFR): od lat dziewięćdziesiątych filmy kinowe wyświetlają 24 obrazy na
sekundę. Normalnie taka szybkość klatek jest wystarczająca, bo ludzkie oko w warunkach
panujących w kinie (ciemność) nie rozróżnia już poszczególnych obrazów, tylko postrzega je
jako płynny ruch. Jednak w scenach akcji albo przy szybkich wychyleniach kamery wciąż
zaobserwować można irytujące zacięcia i nieostrości czy szarpanie obrazu. Film HFR z 48
obrazami na sekundę wyświetla czystszy i żywszy obraz - zwłaszcza w 3D. Hobbit jest
pierwszym filmem w tym formacie, druga część Avatara będzie dostępna również w wersji
HFR. Jednak nie w każdym kinie obraz HFR jest dostępny w tandemie z 3D.
Kolejne zalety
Tak jak przy przejściu z płyt winylowych na CD wraz z cyfryzacją znikną objawy zużycia.
Analogowy film po kilku tygodniach ciągłej pracy jest dość sfatygowany: pokryty smugami i
zanieczyszczeniami. Kopia cyfrowa nie zna utraty jakości. Jest nośnikiem optycznym, więc
jakość materiału nie spada w trakcie używania.
Oprócz tego cyfrowy projektor kinowy może odtwarzać nie tylko filmy z twardych dysków.
Przez tuner satelitarny może przenosić na ekran również mecze piłkarskie albo
inne wydarzenia. Cena wstępu na te ekskluzywne pokazy jest z reguły trochę wyższa niż za
kinowy seans, ale chętnych nie brakuje.
Dystrybutorzy filmów zaoszczędzą na digitalizacji dużo pieniędzy. Jedna kopia filmu na
taśmie 35 mm kosztuje około 5000 złotych i z czasem się zużywa. A ponieważ
wyspecjalizowane firmy kurierskie przemieszczają po kraju ważące od 30 do 40 kg rolki, to
analogowe filmy generują wysokie koszty transportu.
W cyfrowym kinie film odtwarzany jest z normalnego twardego dysku ze złączem USB i bez
problemów można go wysłać jako tanią paczkę kurierską. Oprócz tego film na dysku
zaopatrzony jest w specjalny mechanizm ochronny i może być wyświetlany tylko
w określonej sali kinowej przez określony czas. Cyfrowy system zarządzania prawami
(DRM) umożliwia dystrybutorom znacznie lepszą kontrolę nad pokazami, niż jest to możliwe
w filmie analogowym.
Ponieważ cyfrowy projektor można zaprogramować na kilka dni z góry, a oprócz tego można
sterować nim zdalnie, to tradycyjny zawód kinooperatora z czasem stanie się zbędny,
przynajmniej w dużych sieciach kinowych. W mniejszych kinach kameralnych, gdzie
wyświetlane są również starsze klasyki, zarówno kinooperator, jak i film analogowy przez
pewien czas będą jeszcze potrzebni.
Wady?
Mimo lepiej oddanych i bardziej realistycznych efektów trójwymiarowych, widzowie nie do
końca zachwycają się technologią HFR. Drażni ich przede wszystkim odarcie filmu z magii:
obrazy wyglądają jak nakręcone w stylu brazylijskich telenowel lub przypominają oglądanie
filmu na telewizorze z włączoną funkcją interpolacji ruchu. Szczególnie trudne są początkowe
minuty w kinie i pierwsze zderzenie z większą liczbą klatek na sekundę podczas projekcji.
Choć i póz
niej w trakcie filmu wiele ujęć wygląda bardziej jak teatralny spektakl niż scena z
wysokobudżetowej produkcji.
Dz
więk w high definition
Aby zredukować ilość danych w ścieżkach dz
więkowych filmów analogowych, zastosowano
technologie kompresji, takie jak Dolby Digital i DTS. Cyfrowe kino dzięki
nieskompresowanym plikom audio (PCM), szybkości próbkowania do 96 kHz
i rozdzielczości 24 bitów zapewnia większą dynamikę i szersze spektrum częstotliwości, czyli
po prostu lepszy dz
więk.
Za przestrzenność dz
więku wciąż jednak odpowiadają głośniki w układach 5.1 albo 7.1. I to
pomimo faktu, że ustalone przez DCI (Digital Cinema Initiatives) standardy pozwalają na
obsługę nawet 16 kanałów.
Dolby Laboratories, niezależnie od standardów DCI, opracowało system 3D dla dz
więku
o nazwie Dolby Atmos. Pozwala on na oddzielne sterowanie nawet 64 głośnikami. Cecha
szczególna: w tej technologii kilka głośników oddziałuje na widzów również od góry, nie
tylko z przodu i z tyłu.
Perspektywy
Od dziesięcioleci przemysł filmowy i kinowy opracowuje coraz nowe technologie, aby być
o krok przed kinem domowym. Ale podczas gdy każda innowacja techniczna w epoce
analogowej związana była z wysokimi kosztami sprzętowymi, to w kinie cyfrowym wiele
nowości oddalonych jest zaledwie o aktualizację oprogramowania. Najnowsze osiągnięcia już
od mogliśmy podziwiać w kinach na projekcjach Hobbita, jednak zapewne jeszcze w tym
roku zobaczymy kolejne filmy wykorzystujące choćby HFR.
The History of Cinema in 2 minutes
Auro-3D, Barco's 3D sound technology for the digital cinema industry
NEW LG Cinema 3D Surround Sound Home Theatre. 9.1 3D Sound Experience.