2012-12-16
Pomoc psychologiczna
to działanie ukierunkowane
na dobro drugiej osoby,
czy grupy osób, z pominięciem
własnych korzyści
Pomoc psychologiczna
Gotowość do działań prospołecznych
to szczególny rodzaj interakcji między osoba pomagającą
a wspomaganą, w której osoba pomagająca (psycholog):
" zdolność spostrzegania potrzeb i emocji innego
skupia się na problemach osoby wspomaganej Czynnik człowieka, jego problemów i przeżyć
poznawczy
(to ona jest w centrum zainteresowania)
posiada przygotowanie psychologiczne (wiedza i umiejętności
psychologiczne)
" chęć podejmowania działań na rzecz innych ludzi
wykorzystuje wiedzę psychologiczną do rozwiązywania  Czynnik
motywacyjny
na zasadach współpracy (autonomiczny udział osoby
wspomaganej w relacji z psychologiem)  problemów życiowych
osoby wspomaganej, w wykorzystaniu jej zasobów i możliwości " umiejętność programowania czynności mających na
celu korzyść innych osób, umiejętność zastosowania
działa prospołecznie
Czynnik
odpowiednich technik i procedur świadczenia pomocy
operacyjny
kieruje się motywacją empatyczno-autoteliczną (motywacja
działania na rzecz innej osoby lub grupy osób)
Dlaczego pomagamy innym?
Rodzaje zachowań prospołecznych
" celem jest zaspokojenie
Zachowania
potrzeb jednostki
allocentryczne
Motywy syntoniczne - generalizacja własnych standardów
i poczucie psychologicznej bliskości z osoba wspomaganą
" celem jest uzyskanie korzyści
Zachowania Motywy empatyczne - pomaganie osobom, które uważamy
grupy społecznej lub instytucji
(nie zawsze świadomie) za podobne pod jakimś względem do Ja
socjocentryczne
Motywy normocentryczne - pomaganie z poczucia
obowiązku, przyjemności z jego spełniania i lęku przed
" działania nastawione na dobro innych poczuciem winy w przypadku niespełnienia
Zachowania
ludzi, z pominięciem własnych korzyści,
Motywy egzocentryczne (autoteliczne) - uniezależnione
a niekiedy powodujące straty własne
altruistyczne
od Ja pomagającego  spostrzeganie drugiej osoby, jako
samodzielnej, autonomicznej, godnej bezwarunkowej
akceptacji
1
2012-12-16
1. Wspieranie samorealizacji
wspieranie samorealizacji ukierunkowane
na rozwój jednostki
forma pomocy dotyczy osób, które generalnie
funkcjonują dobrze, ale:
pragną poprawić w pewnym zakresie swój
sposób działania
chcą poszerzyć własne kompetencje
np. trening interpersonalny, trening
asertywności
2. Promocja zdrowia 3. Prewencja psychologiczna
działania nastawione na rozwój cech psychoprofilaktyka
i właściwości jednostki, które sprzyjają
zapobieganie patologii
kształtowaniu zachowań prozdrowotnych,
forma interwencji psychologicznej, która pozwala
przy uwzględnieniu indywidualnych relacji
zmniejszyć ryzyko wystąpienia zaburzeń
z klientem
funkcjonowania psychicznego, somatycznego,
złożony zespół działań profesjonalnych, których
czy społecznego
celem jest rozwój i wzmacnianie zdrowia całej
oddziaływanie psychologiczne ukierunkowane
populacji w kontekście codziennego życia,
na pomoc osobom z grup ryzyka
od poczęcia do starości
4. Poradnictwo psychologiczne 5. Interwencja kryzysowa
pomoc w rozwiązywaniu kryzysów rozwojowych,
pomoc klientom w sytuacjach traumatycznych (katastrofy,
problemów małżeńskich, wyborze zawodu czy
kataklizmy, terroryzm, gwałt itp.) i kryzysowych
ścieżki edukacyjnej itp.
pomoc:
ze względu na nazwę  klient może oczekiwać, że to
w radzeniu sobie z przeżywanymi emocjami, wsparcie
psycholog poda gotowe rozwiązanie jego problemu
emocjonalne w kryzysie
(udzieli wskazówki, rady)
w każdej formie pomocy psychologicznej podstawową
w odzyskaniu przez osobę dotkniętą kryzysem zdolności do jego
zasada jest współ-udział klienta w rozwiązaniu
samodzielnego rozwiązania
problemu (zasada autonomii i podmiotowości klienta)
ma charakter pomocy psychologicznej, medycznej, socjalnej lub
psycholog tworzy warunki, w których klient umie
prawnej
rozpoznać swoje potrzeby, możliwości i dokonać
własnego, samodzielnego wyboru
pomoc o charakterze krótkotrwałym (bez zawierania kontraktu)
2
2012-12-16
6. Rehabilitacja psychologiczna 7. Resocjalizacja
pomoc osobom niepełnosprawnym współtworzenie przez psychologów
psychicznie lub fizycznie programów oddziaływań wobec osób,
w przystosowaniu się do otoczenia które odbywają karę za dokonanie
społecznego i zaakceptowaniu ograniczeń przestępstw
życiowych wynikających
z niepełnosprawności
8. Psychoterapia Zaufanie interpersonalne
specjalistyczna metoda leczenia, która polega na Relacja psycholog-klient ma:
intencjonalnym stosowaniu zaprogramowanych
charakter niesymetryczny - psycholog ma przewagę
oddziaływań psychologicznych nad klientem ze względu na wiedzę i umiejętności 
przewaga ta nie może być wykorzystana
pomoc osobom z zaburzeniami neurotycznymi,
charakter formalny  ze względu na pełnione role
zaburzeniami osobowości i psychosomatycznymi
(niebezpieczeństwo = konflikt ról)
w oparciu o wiedzę teoretyczną i umiejętności
klient podejmuje ryzyko, które wiąże się z przyjęciem
psychoterapeuty
roli osoby słabej, nie radzącej sobie z problemami
celem psychoterapii jest: rozwój osobowości, zdrowie
zwrócenie się o pomoc powoduje zagrożenie dla poczucia
psychiczne, usuwanie objawów chorobowych
własnej wartości i samooceny, wzmaga lęk przed oceną
(uważa się, że z problemami psychicznymi każdy powinien
radzić sobie sam  efekt stylu wychowania)
Ryzyko, które podejmuje klient Zaufanie interpersonalne
przyznanie się do potrzeby pomocy Zaufanie do terapeuty to przekonanie , że cała relacja
i to, co zostało ujawnione, pozostanie poufne:
wyrażenie zgody na ujawnienie intymnych treści 
przeżyć, pragnień, doświadczeń itp. dobrowolność kontaktu
zasada prywatności
wyrażenie zgody na wywieranie wpływu przez
psychologa (poddanie się drugiemu człowiekowi) kontrakt  wyjaśnienie celu, zasad kontaktu
psycholog ma pozytywny stosunek do klienta, co przejawia
wyrażenie zgody na sprawowanie kontroli nad
się:
klientem przez psychologa
troską
zainteresowaniem
szacunkiem
Konieczność budowania relacji opartej na zaufaniu
bezinteresowną intencją działania na rzecz dobra klienta
interpersonalnym
3
2012-12-16
Podstawowe zasady etyczne
Zaufanie interpersonalne w psychoterapii
Klient spostrzega psychologa jako autentycznego
Psychoterapia to szczególne profesjonalne
i godnego zaufania
oddziaływanie na osobę cierpiącą, przez co wiąże się
& ale psycholog: z wieloma problemami, dylematami etycznymi:
zachowuje własną odrębność , niezależnie od empatii, przedmiotowe zamiast podmiotowego traktowanie
nie poddaje się negatywnym uczuciom klienta
ludzi:
przyzwala na rzeczywistą odrębność osoby, której
psycholog wie lepiej
pomaga
pomaganie poprzez wymaganie posłuszeństwa
umie przekazywać informacje i intencje  werbalnie
y
ródła traktowania przedmiotowego:
i niewerbalnie
tradycja medyczna
plastycznie dostosowuje swoje zachowanie do potrzeb
klienta
tradycja związana z systemem wychowawczym
i oświatowym
Inne problemy: 1. Wywieranie presji
Wiąże się z silnym przekonaniem psychologa, że on wie
Proces wywierania wpływu w niesieniu
lepiej niż klient, co jest dobre dla procesu leczenia
pomocy osobom cierpiącym wiąże się
W skrajnych sytuacjach może się przerodzić w przemoc
z 3 niebezpieczeństwami przekroczenia
Pytania:
granicy autonomii klienta:
Czy terapeuta ma prawo określać, co jest dobre dla klienta?
wywieranie nacisku, presji na klienta
Czy klient ma prawo dokonywać wyborów, które terapeucie
wydają się niesłuszne, czy szkodliwe?
indoktrynacja pacjenta
Gdzie jest granica miedzy troską o klienta, a pozbawieniem
manipulacja klientem
pacjenta wolności wyboru?
2. Indoktrynacja klienta Analiza własnego systemu wartości
1. Jakie są moje przekonania dotyczące tego co dobre, a co złe?
Naganne jest wpływanie przez terapeutę na system
2. Czy jestem przekonana/y, że niektóre zachowania są ze swej natury
wartości klienta i oczekiwanie zmiany zgodnie
dobre lub złe?
z własnymi wartościami
3. Czy cel uświęca środki?
Zadaniem każdego psychoterapeuty jest kontrola
4. Moje przekonania dotyczące niektórych ważnych problemów
społecznych i interpersonalnych  oszustwo, kary cielesne, przemoc,
wpływu własnego systemu wartości na przebieg
prawa rodzicielskie, odpowiedzialność za innych, kłamstwo itp.
procesu psychoterapii, jest to element
5. Czy jestem przekonana/y, że pewne zachowania są w porządku tak
samoświadomości terapeuty
długo, dopóki nie zostanie się na nich przyłapanym?
Pytania, na które każdy psycholog/psychoterapeuta
6. Czy mam normy moralne, które stanowią drogowskazy
postępowania w każdej sytuacji?
powinien sobie odpowiedzieć:
7. Czy są sytuacje, w których mogłabym/mógłbym złamać swoje zasady
etyczne? Jakie to sytuacje?
4
2012-12-16
3. Manipulacja klientem 3. Manipulacja klientem
Podstawowym problemem etycznym jest wskazanie Szczególnie niebezpieczne zjawisko to tzw.
granicy między wpływem społecznym, na który wdrukowanie klientom fałszywych wspomnień
klient wyraził zgodę, a manipulacją nim: np. molestowania seksualnego klientek w dzieciństwie
manipulacja  celowe i planowe działanie, którego autor
wykorzystując wiedzą o mechanizmach społecznego
zachowania się ludzi, oddziałuje na osobę w taki sposób,
Jak uniknąć przekraczania granicy autonomii
aby zachowywała się ona zgodnie z założonym przez
klienta?
autora celem nie mając przy tym świadomości,
że podlega jakimkolwiek oddziaływaniom, bądz
by nie stała zawodowa i etyczna refleksja psychoterapeuty
uświadamiała sobie siły lub konsekwencji tych
systematyczna superwizja  konsultacja własnego
oddziaływań
profesjonalnego postępowania
Etapy relacji psychoterapeutycznej Etapy relacji psychoterapeutycznej
Przebieg Przebieg
Kontrakt procesu Zakończenie Kontrakt procesu Zakończenie
terapeutycznego terapeutycznego
Kontrakt terapeutyczny 1. Cel oddziaływania
Umowa między psychoterapeutą i klientem, która pozwala Przykład 1:
ustalić zasady współpracy
Psychoterapeuta behawioralno-poznawczy, pacjent
Im bardziej szczegółowe i klarowne są ustalenia, tym klient
z diagnozą schizofrenii: pacjent informuje terapeutę,
czuje się bezpieczniej
że został owładnięty przez diabła i oczekuje,
korzystnie wpływa na budowanie relacji opartej na zaufaniu
że terapeuta przepędzi go. Psychoterapeuta
Wyjątek  interwencja kryzysowa!!!!
informuje klienta, że nie umie przepędzać diabła,
Elementy kontraktu:
że jest to domena egzorcystów, natomiast mogą
1. Określenie celu oddziaływania wspólnie popracować nad tym, dlaczego pacjent
2. Uzyskanie dobrowolnej, świadomej zgody klienta myśli, że został owładnięty przez diabła.
3. Określenie warunków formalnych
5
2012-12-16
1. Cel oddziaływania 2. Dobrowolność zgody
Określenie celu terapii to przede wszystkim:
Uzyskanie od klienta świadomej,
ustalenie problemów, z którymi zgłasza się klient  jego
dobrowolnej zgody na terapię
potrzeby i oczekiwania
określenie możliwości terapeuty
jest możliwe tylko wtedy, gdy terapeuta
wyjaśnienie, że proces pomagania jest współpracą
przekaże wszystkie informacje
i współdziałaniem (a nie dawaniem rad; wymaga pracy,
a nie przychodzenia na spotkania)  oczekiwanie
niezbędne do podjęcia decyzji
aktywnego udziału klienta
przedstawienie metod, technik pracy psychoterapeuty szczególnie istotne, gdy klient
(oferowana forma pomocy)  prezentacja koncepcji
pozostaje pod silną presją otoczenia,
teoretycznej z uzasadnieniem, dlaczego psychoterapeuta
uznaje ją za skuteczną w pracy z danym problemem
osób bliskich lub instytucji
(+ informacja, jakie są inne możliwości pracy)
2. Dobrowolność zgody 2. Dobrowolność zgody
Informacja na temat zasad zachowania tajemnicy Kontakt z osobą małoletnią
zawodowej i granic jej obowiązywania
rodzice muszą być świadomi, że nie wszystkie
informacje zostaną im przekazane
brak regulacji prawnych powoduje, że ujawniony może
być fakt bycia w terapii w placówkach służby zdrowia 
klient musi wiedzieć, że zostaną przekazane informacje
rejestracja
niezbędne dla procesu leczenia (wspólne spotkanie
przed-terapeutyczne)
granice wyznaczone koniecznością ochrony życia
i zdrowia klienta oraz innych osób
proponuje się przygotowanie pisemnej zgody,
określającej warunki ograniczenia poufności
gdy pojawią się sytuacje, które będą wymagały
ujawnienia  będą one zawsze przedyskutowane
zdarzają się sytuacje, kiedy terapeuta nie może
z klientem (bardzo ogólna formuła)
gwarantować poufności, mając nawet świadomość,
że uniemożliwia w ten sposób leczenie klienta
2. Dobrowolność zgody Propozycja kontraktu dla pary
W terapii klientami jest każde z małżonków oraz związek między nimi
Przykład 2
1. Będę dzielić się każdą informacją (ustna, pisemna, telefoniczna,
Do ośrodka uzależnień zgłasza się 15-letnia dziewczyna, mailowa) przekazaną przez jedno z was drugiemu. Zostanie to
omówione na sesji.
informując, że od dawna zażywa amfetaminę,
2. Treści poruszane na spotkaniu indywidualnym zostaną omówione
ale chce się leczyć.
na kolejnym, wspólnym spotkaniu.
Rodzice nie wiedzą o jej problemach i klientka prosi
3. Wszystkie informacje będą poufne i nie przekażę ich żadnej osobie
o zachowanie tajemnicy.
bez waszej wspólnej zgody. Wyjątkiem będą sytuacje przewidziane
przez prawo  gdy istnieje zagrożenie dla życia lub zdrowia
brak akceptacji prośby klientki = koniec kontaktu
któregokolwiek z was lub innych osób.
prawo nakazuje poinformowanie rodziców i uzyskanie
4. Udział w terapii każdego z was jest dobrowolny. Każde z was może
ich zgody na terapię zawiesić lub zakończyć terapię na swoje życzenie.
Przeczytałam/em powyższe zasady. Rozumiem je i zgadzam się na nie.
Podpis terapeuty/klientów
6
2012-12-16
2. Dobrowolność zgody 3. Warunki formalne
Określają one warunki przebiegu procesu oddziaływania:
Wyrażając zgodę na psychoterapię,
orientacyjny czas trwania całej terapii
klient musi akceptować warunki
kontrakt czasowy  w umowie ustala się dokładną liczbę spotkań
kontrakt celowy  w umowie ustala się, że osiągnięcie celu kończy
dotyczące ograniczenia poufności.
relację; czas jest określony orientacyjnie
szczegółowo czas trwania każdej kolejnej sesji
W procesie uzyskiwania zgody
zasady wynagrodzenia terapeuty (Co zrobić jak w trakcie
terapeuta nie może wywierać żadnych
psychoterapii klient stwierdzi, że nie ma możliwości płacenia?)
warunki odwoływania spotkań terapeutycznych  kiedy
nacisków  decyzja musi być całkowicie
i z jakim wyprzedzeniem można odwołać sesję, aby nie
autonomiczna.
ponosić kosztów
informacja o planowanych wyjazdach, urlopie terapeuty
Kontrakt - podsumowanie Etapy relacji psychoterapeutycznej
1. Cel leczenia: 1. Zasady prowadzenia terapii:
Obszar do pracy - Nad jakimi Czego obie strony mogą
problemami będziemy pracować? oczekiwać?
Co może zrobić terapeuta, a czego
Wysokość wynagrodzenia, metody
oczekuje klient? płacenia
Techniki pracy terapeuty
2. Przebieg procesu terapii:
Dostępność terapeuty
Jak będziemy razem pracować?
Przebieg
Granice poufności
Jakie są prawa klienta?
Czas trwania terapii i każdej sesji
Kontrakt procesu Zakończenie
Na czym polega odpowiedzialność
terapeutycznego
terapeuty?
Jakie ryzyko może wystąpić w
czasie terapii?
Czy klient jest zdolny do
zrozumienia opisu terapii i
wyrażenia zgody?
Udokumentowanie zgody.
Jeszcze raz o poufności :& Poufność a wymiar sprawiedliwości
Gabinet powinien być pomieszczeniem izolowanym Informacje o klientach i przebiegu leczenia,
w związku z prowadzonym postępowaniem karnym
i odrębnym od prywatnego mieszkania terapeuty
są przekazywane wyłącznie na podstawie pisemnego
Odstęp czasowy między klientami (aby nie spotykali
postanowienia sądu
się w poczekalni)
Pisemne postanowienie sądu musi być zwolnieniem
Dokumentacja przebiegu terapii (śmierć terapeuty 
psychologa z tajemnicy zawodowej,
testament ze wskazaniem 2 innych terapeutów, którzy
jeżeli okoliczność nie może być ustalona na podstawie
zniszczą dokumenty)
innego dowodu (art.180, par.2 KPK)
Terapia grupowa  w kontrakcie zasada dyskrecji
W przypadku sądowego postępowania cywilnego,
w tym przed sądem rodzinnym, psycholog powinien
odmówić ujawnienia informacji, powołując się na
tajemnicę zawodową
7
2012-12-16
Warunki
Poufność a wymiar sprawiedliwości naruszenia tajemnicy zawodowej
Psychoterapeuta w roli świadka w sądzie  psycholog
Jakimi przesłankami powinien kierować się
nie ujawnia informacji uzyskanych w gabinecie;
terapeuta, jeżeli klient grozi innym osobom
świadkiem może być tylko osoba, która widziała
i terapeuta ma poczucie, że ich zdrowie lub życie
konkretne zdarzenie, a nie zna to zdarzenie
jest w niebezpieczeństwie?
z relacji innych osób
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.04.2005r. Jak ustalić, czy groz
by te mają charakter realny,
dotyczące bezwzględnego zakazu dowodowego (art.52
czy są wyłącznie odreagowaniem negatywnych
ust.1 Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego): Zgodnie z nim,
emocji?
nie wolno przesłuchiwać w charakterze świadka osoby
Czy złamać zasady tajemnicy zawodowej i chronić
zobowiązanej do zachowania tajemnicy zawodowej, (& )
nawet jeżeli wyrazi ona gotowość ujawnienia tego nie klienta, ale inne osoby?
rodzaju tajemnicy zawodowej.
Warunki Warunki
naruszenia tajemnicy zawodowej naruszenia tajemnicy zawodowej
Dyskusja rozpoczęła się w 1974r. w Kalifornii po
Psychoterapeuta nie może być zwolniony
zabójstwie Tatiany Tarasoff przez jej byłego chłopaka
z obowiązku ostrzegania, nawet jeżeli trudno
(studenta uniwersytetu), który wielokrotnie podczas
określić stopień rzeczywistego zagrożenia
psychoterapii informował psychologa o swoim
zamiarze. jakieś osobie, o której mówi klient.
Sąd uznał, że kierownictwo uniwersytetu jest winne
Ciężar odpowiedzialności i decyzji zawsze jest
nieostrzeżenia ofiary.
przerzucony na psychoterapeutę  wciąż
Po tym wyroku wprowadzono obowiązek
jednak trwają dyskusje o łamaniu zasady
ostrzegania.
poufności.
Warunki
Pytania pomocne w podjęciu decyzji
naruszenia tajemnicy zawodowej o złamaniu zasady poufności:
Co zrobić, jeśli klient grozi, ale nie wiemy komu?
1. Jakie zachowanie klienta podlega ocenie?
Co zrobić, gdy klient grozi sobie?
1. Jeżeli zachowanie zagraża innym to należy podjąć
Co zrobić, gdy terapeuta dowiaduje się od klienta, że ten jest stale
kroki, aby ocenić ryzyko i stopień zagrożenia.
narażony na przemoc i nie wie, jak sobie poradzić?
2. Podstawą złamania zasady poufności nie może być
Jak ocenić ryzyko zagrożenia?
zachowanie naganne, czy przestępcze (np. kradzież).
pomocny jest superwizor, konsultant, który śledząc
2. Kiedy zdarzenie miało miejsce, w przeszłości,
przebieg terapii, może wskazać te momenty, które
czy teraz
niejszości?
budzą niepokój i zwiększają ryzyko
wielkość
1. Czas czynu będzie istotnym wskaz
nikiem, czy złamać
model oceny ryzyka  na skali
cierpienia
tajemnicę zawodową, czy złamać prawo (KPK, art.240
małe - duże
par.1  obowiązek zawiadomienia o przestępstwie)
prawdopodobieństwo
cierpienia
8
2012-12-16
Pytania pomocne w podjęciu decyzji
Konflikt ról jeszcze raz&
o złamaniu zasady poufności:
3. Kto może być poszkodowany? Przyjęcie innej, bardziej osobistej roli wobec klienta niesie
ze sobą niebezpieczeństwo zranienia go i narażenia na
dorosły vs. dziecko
cierpienie
czy osoba poszkodowana jest w jakiś sposób zależna
od terapeuty? psycholog zamiast koncentrować się na problemach
i potrzebach klienta, zaczyna zaspakajać swoje
czy osoba poszkodowana pozostaje pod ochroną prawną?
potrzeby!!
4. Jaka jest rola psychologa?
Zostają zaburzone oczekiwania każdej ze stron
Co może zrobić terapeuta?
klient oczekuje pomocy
Kogo zawiadomić?
terapeuta  relacji wzajemnej, zainteresowania, zrozumienia,
Jak chronić osobę zagrożoną lub klienta?
pozytywnych emocji
Należy szukać odpowiedzi w odpowiednich przepisach
U klienta może zrodzić się silny lęk przed oceną, poczucie
prawnych!!!!!!!!!
uzależnienia i podległości
Etapy relacji psychoterapeutycznej
Wykorzystanie może objąć różne sfery życia:
seksualne, finansowe (dodatkowe wynagrodzenie np.
prezenty), jako z
ródło informacji, jako osoby
wspierającej oddziaływania społeczne terapeuty
Przebieg
Utrudnione zostaje przekazywanie informacji
Kontrakt procesu Zakończenie
zwrotnych o zachowaniu klienta i postępach terapii
terapeutycznego
Potrzeby terapeuty stają się elementem relacji
Nieetyczne jest zaangażowanie w bliskie relacje
po zakończeniu terapii (APA  po 2 latach po
terapii)
Zakończenie procesu terapeutycznego
Zakończenie = zrealizowanie postawionych na początku Relacja przyjacielska  wątpliwa etycznie
celów (kontrakt celowy) lub po upływie określonego czasu
Relacje społeczne:
(kontrakt czasowy)
przypadkowe  etycznie obojętne
Gdy klient nie chce zakończyć relacji mimo tego, że
intencjonalne  etycznie wątpliwe
terapeuta uznaje, że cele zostały zrealizowane  należy
Relacje finansowe i biznesowe  wątpliwe etycznie
zadbać o to, aby klient nie czuł się odrzucony i zraniony;
terapeuta może mieć przekonanie, ze kontynuując relację
terapeutyczną wykorzystuje klienta  zaleca się ustalenie
KTO RAZ BYA
KLIENTEM PSYCHOLOGA
wspólnie terminu zakończenia terapii  DEADLINE!!!!
POZOSTAJE NIM NA ZAWSZE
Celem zakończenia relacji jest wprowadzenie do
realnego życia klienta osiągnięć terapii
9
2012-12-16
Cechy osób, które nie nadają się do
Cechy osób pomagających
świadczenia pomocy
chłodni, obiektywni badacze
silna potrzeba kontroli, aprobaty,
Odwaga i
dominowania
wrażliwość
moralizatorzy Samoświadomość
Otwartość
osoby, które uporały się z podobnymi
Akceptacja zmiany
problemami i zapomniały, jakie to trudne
Dążenie do zwiększenia
u ludzi swobody wyboru
W sytuacji np. praca z klientami z innych
kręgów kulturowych, o różnych orientacjach
seksualnych, czy nosicielami HIV -
kompetencje psychoterapeutyczne
powinny być uzupełnione dodatkową
wiedzą, pozwalającą zrozumieć
społeczne i kulturowe uwarunkowania
problemów klienta
Problemy do przemyślenia:
Art. 160 ż 1.
Jak chronić nieznanego partnera maszego klienta,
Jerry jest homoseksualistą, nosicielem wirusa HIV,
Kto, wiedząc, że jest zarażony wirusem HIV,
zachowując tajemnicę?
cierpi z powodu lęku i depresji. Pozostaje w naraża bezpośrednio inną osobę na takie
zarażenie, podlega karze pozbawienia wolności
Jaka jest możliwości zarażenia się HIV po
związku z innym mężczyzną od kilku miesięcy.
do lat 3.
jednorazowym kontakcie seksualnym?
ż 2.
Poinformował swojego partnera, że jest nosicielem
Kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą
Jaka była motywacja zaangażowania się w przelotny
HIV. Partner przestraszył się i pojawiły się w nim
weneryczną lub zakaz
ną, ciężką chorobą
kontakt seksualny? Jakie zastosować oddziaływanie
nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu,
pewne obawy odnośnie do dalszej relacji. Jerry boi
terapeutyczne?
naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie
się, że jego partner go porzuci, że zostanie sam.
taką chorobą, podlega grzywnie, karze
Do kogo zwrócić się z informacją o zdazreniu? Jakie są
ograniczenia wolności albo pozbawienia
Z wściekłości i strachu przed samotnością,
opcje działania? Czy narusza do roku.
to prywatność klienta?
wolności
nawiązał przypadkowe znajomości seksualne ż 3.
Konsultacja z superwizorem i pranikiem (ściganie
Ściganie przestępstwa określonego w ż 1 lub 2
(bez zabezpieczenia). Chciał w ten sposób przestępstwa na wniosek pokrzywdzonego)
następuje na wniosek pokrzywdzonego.
zapomnieć na chwilę o swoich problemach. http://www.eporady24.pl/kodeks_karny___czesc_szczegolna-c-85.html
10
2012-12-16
Odpowiedzialność za klientów
Podjęcie pracy zawodowej w zakresie świadczenia
pomocy psychologicznej i psychoterapii wymaga
specyficznego przygotowania merytorycznego
oraz opanowania niezbędnych umiejętności.
Praca psychologa powinna być stale superwizowana:
pomaga zrozumieć zachodzące w terapii procesy, emocje
i zachowania
przebieg terapii oraz relacja terapeuta-klient poddawany
jest ocenie i krytycznej analizie
superwizor dba o rozwój umiejętności i wiedzy
terapeuty oraz stymuluje go do rozwoju osobistego
Wypalenie zawodowe - model
Odpowiedzialność za klientów Christiny Maslach
Ważne jest również dbanie o kondycję psychiczną
" Poczucie psychofizycznego,
Wyczerpanie
i własny rozwój  własna terapia:
emocjonalnego wyczerpania, zasoby
emocjonalne
zostały uszczuplone
Praca z ludz
mi  stałe wnikanie w trudne, złożone
i bolesne problemy, powoduje, że terapeuta jest
niezwykle obciążony psychicznie  stres i brak
" Negatywny, bezduszny, zbyt obojętny
umiejętności radzenia sobie ze stresem = wypalenie Depersonalizacja
sposób reagowania na innych ludzi
zawodowe:
zdystansowanie się terapeuty wobec problemów klientów
Obniżenie
depersonalizacja
poczucia dokonań
obojętność
własnych
nieskuteczność działania
Dynamika procesu wypalenia Proces wypalenia zawodowego
Miesiąc miodowy  zauroczenie pracą, pełna
Stresująca praca powoduje wyczerpanie
emocjonalne
satysfakcja z osiągnięć zawodowych
Przebudzenie  praca nie jest idealna, pracuje się
Ochrona przed wyczerpaniem prowadzi do
coraz więcej, by idealistyczny obraz nie uległ
depersonalizacji
zburzeniu
Charakter pracy na skutek depersonalizacji Szorstkość  realizowanie zadań wymaga coraz
i informacji zwrotnych obniża się
więcej wysiłku, kłopoty w kontaktach społecznych
z kolegami i klientami
Obniżenie poczucia sukcesów osobistych
Wypalenie pełnoobjawowe
Zdrowienie
11
2012-12-16
Fazy wypalenia zawodowego Cechy sprzyjające wypaleniu
" nadmierne i długie poczucie przeciążenia pracą
Zależność od
" w efekcie  permanentne zmęczenie, irytacja, wyczerpanie emocjonalne
Perfekcjonizm
" skutek - obniżenie skuteczności działania
innych
1
Poczucie Unikanie
" negatywne, zdehumanizowane zachowania wobec klientów
Niska
i współpracowników  cynizm, apatia, sztywność działania kontroli trudnej
samoocena
oraz emocjonalne dystansowanie się wobec problemów zawodowych
zewnętrznej sytuacji
2 " w efekcie dalszy spadek skuteczności
Niskie
" trwałe zmiany w postawach i motywacji Zawód =
Niepewność poczucie
" emocjonalne i psychofizyczne wyczerpanie, depersonalizacja, poczucie
misja
bezsensu wykonywanej pracy
skuteczności
3 " rezygnacja
Zasoby osobiste, a radzenie sobie ze
Determinanty skuteczności radzenia
sobie ze stresem zawodowym stresem
Poczucie koherencji
Odporność związana ze skutecznością radzenia sobie ze stresem
Poczucie własnej wartości
Poziom kompetencji zawodowych
Optymizm życiowy
Poczucie własnej skuteczności
Inteligencja emocjonalna
Zasoby jako sposób na stres
Zasoby jako sposób na stres
zawodowy zawodowy
Poczucie koherencji ( Antonowski )- Wysokie poczucie koherencji powoduje, że:
globalna orientacja wyrażająca stopień
częściej zaliczamy bodz
ce do
pewności , że:
niestresujących
świat jest zrozumiały
oceniamy bodz
ce stresujące jako mniej
ja potrafię sobie poradzić z wymogami zagrażające
otoczenia i mam umiejętności radzenia
większa gotowość do zaangażowanie się
sobie ze stresem
w wiele sytuacji
życie jest sensowne i warto się angażować
mniejsze postrzeganie pracy jako
i je kreować
stresorodnej
12
2012-12-16
Zasoby jako sposób na stres Zasoby jako sposób na stres
zawodowy zawodowy
Poczucie własnej wartości Optymizm życiowy
Rozwiązywanie problemów utrudnia: Optymiści:
brak wiary we własne możliwości, wybierają aktywne strategie działania,
brak pewności siebie, podejmują więcej wysiłku, by pokonać
trudności,
rezygnacja z działania pod wpływem
niepowodzeń są aktywni.
Obniżana poprzez doświadczanie stresu
Zasoby jako sposób na stres
zawodowy
Inteligencja emocjonalna
Symptomy wypalenia
Zdolność do śledzenia własnych i cudzych uczuć,
emocji, różnicowania ich oraz wykorzystywania
są jednoczenie
tych informacji w myśleniu i działaniu.
Wysoki poziom sprzyja
przyczyną i skutkiem
zaangażowaniu w działania z innymi ludz
mi,
odpowiedzialności,
 błędne koło
otwartości ,
zmniejsza poczucie stresorodności pracy
Jak sobie radzić
Jak radzić sobie z wypaleniem? z wypaleniem zawodowym?
Równowaga w 6 obszarach życia zawodowego
Systematyczne Systematyczna Wsparcie w Relaks =
podnoszenie stała środowisku dbałość o
(Leiter i Maslach):
kompetencji superwizja = poza - higienę
zawodowych = pozwala zawodowym = psychiczną
Właściwe obciążenie pracą
wzrost uniknąć błędów pozwala
pewności przez co spojrzeć z
Poczucie kontroli i możliwość wyboru własnego zmniejsza innego,
postępowania obciążenie w nieprofesjonaln
profesjonalnego relacjach z ego punktu
Doświadczanie uznania i odpowiedniego
i skuteczności klientem widzenia na
systemu nagród działania problemy
własne i innych
ludzi
Poczucie łączności z kręgiem zawodowym
System wartości wiążący się z miejscem pracy
5. Własna terapia
(uczciwość, sprawiedliwość, szacunek)
Wartość i sens wykonywanej pracy
13
1.
3.
2.
4.
2012-12-16
Odpowiedzialność za klientów
Praca terapeutyczna wymaga szczególnej odporności
Sprawność do praktyki zawodowej
emocjonalnej  psycholog musi kontrolować swoje reakcje
w obszarach:
w zakresie pomocy psychologicznej
wpływ alkoholu na percepcję i uczucia
przyjmowanie lekarstw i ich wpływ na funkcjonowanie
oznacza odporność emocjonalną
poznawcze i emocjonalne
problemy zdrowotne  wpływ choroby (nie rodzaj)
i zdolność do pracy
na wykonywanie konkretnych zadań (cierpienie, demencja)
w obciążających emocjonalnie symptomy przeżywanego stresu  przemęczenie, zła
koncentracja, problemy ze snem, apetyt, uporczywe bóle głowy
itp.
i poznawczo sytuacjach
problemy osobiste np. choroba w rodzinie, problemy w związku,
kłopoty z dziećmi i inne
Zasady świadczenia pomocy
psychologicznej
Ustal priorytety  kieruj się wskazaniami kodeksu
etycznego
Zawsze mów klientom, co możesz a czego nie możesz
zrobić
Przyznawaj się do swoich błędów
Stwórz okazje klientowi do wyrażania własnych
poglądów
Proś superwizora o konsultacje, by zrozumieć własne
uczucia
Zapisuj co i dlaczego robisz oraz z kim konsultowałeś
swoje posunięcia
14