EGZAMIN  KARTOGRAFIA - 3.02.2014r.
I. J
ZYK MAPY
1. Mapa  stanowi system znaków ( ideogramów )  tak rozumiany system równoważy się
z pojęciem kodu. W obrębie tego systemu można wykonywać operacje
-analityczne  prowadzące od zrozumienia do elementów
-syntetyczne  prowadzące od elementów do zrozumienia
Traktując mapę w powyższy sposób, można w niej wyróżnić kategorie:
a) elementy informacyjne
-nazwy jednostkowe  (oznaczenie w przestrzeni  położenie
np. względem linii siatki)
-predykaty  orzeczenie jednoargumentowe ( znaki różniące się wyrazem graficznym 
cechy jakościowe)
-relacje porównawcze ( wzajemne położenie co najmniej dwóch zjawisk)
b) informacje  rozumiane jako relacje zewnętrzne ( obraz rzeczywistości)  mają charakter
semantyczny  tworzą relacje mapa-rzeczywistość (rzeczywistość, jako fakty istniejące
w przestrzeni geograficznej)
informacje proste  są zawarte w pojedynczym znaku, zawarte w legendzie
2. Relacja oznaczania  zachodzi między mapą, a miejscem
w przestrzeni(rzeczywistością). Można w niej wyróżnić relacje:
-identyfikacji  gdy miejsce  a odpowiada miejscu  a w rzeczywistości
-rozmieszczenia  gdy stosunek położenia znaku  a do  b odpowiada stosunkowi położenia
miejsca  a do  b w rzeczywistości
-orzekania  znaczenie symbolu ( niebieska linia  rzeka )
3. Relacja odbijania  określa stosunek wyobrażenia rzeczywistości, wytworzonego
za pośrednictwem mapy, jako środka przekazu informacji o tej rzeczywistości
II. KONSTRUKCJA LEGENDY
1. Legenda - objaśniający tekst dołączony do mapy, zawierający informacje o wykonaniu mapy
oraz niezbędny do jej prawidłowego odczytania, opis występujących na niej symboli.
Legenda zawiera następujące elementy:
" tytuł mapy,
" autor lub wydawca,
" rok wydania,
" skala mapy,
" odwzorowanie kartograficzne,
" z
ródła do opracowania mapy,
" ogół umownych znaków kartograficznych użytych na mapie wraz z ich objaśnieniami,
" orientacja mapy,
" użyte skróty,
" skala barw,
" inne teksty objaśniające mapę
III. IZOMORFIZMY I RELACJE ZEWN
TRZNE
izomorfizm  inaczej odniesienie; odwzorowanie systemu na inny system tego samego rodzaju;
1. IZOMORFIZMY  powinien wyrażać się w sensie rozumienia przestrzennego, graficznego
i merytorycznego
-izomorfizm położenia  wyraża sens rozmieszczenia przestrzennego, który rozumiany jest
jako relacja między znakami na mapie a odpowiednimi faktami, zjawiskami i obiektami w
rzeczywistości
-izomorfizm postaci - odnosi się do samych znaków jako wyrażeń graficznych; rozumiany jest
jako izomorficzne odbicie symptomów i faktów; polega na dobraniu odpowiedniego rodzaju
symboliki, w odniesieniu do opracowywanego (przedstawianego) zjawiska - znaki
powierzchniowe, liniowe, punktowe, a w dalszej kolejności rozróżnienia będą osiągane przez
stosowanie odpowiedz]niego kształtu i barwy
-izomorfizm treści  wyraża się w oddaniu podobieństw w jakości (różne znaki)
i ilości (różna wielkość tych samych znaków)prezentowanych treści na mapie w odniesieniu do
rzeczywistości
2. RELACJE ZEWN
TRZNE  ZJAWISKA SEMIOTYCZNE  w obrębie semiotyki wyróżniamy
" 3 podstawowe dyscypliny:
-syntaktykę  badającą zależność między znakami danego systemu
-semantykę  zajmująca się relacjami znaków do oznaczanych przez nie obiektów
-pragmatykę  odnoszącą systemy znaków do ich użytkowników;
Zależności syntaktyczne - określają formalną kompozycję mapy (prowadzącą do
prostot i spoistości treści). Można je określić jako zbiór reguł składania wyrażeń (formowania 
jak łączyć wyrażenia w bardziej złożone całości) i ich przekształcania (transformowania  jak
otrzymywać jedne wyrażenia z innych tak, aby dziedziczyła się przy tym określona wartość
wyrażeń).
Zależności semantyczne  wyrażają się w przypisywaniu poszczególnym znakom
odpowiedniej treści znaczeniowej (wyjaśniono w legendzie mapy). Zachodzą przy tym stosunki
jedno-jednoznaczne ( konkretnemu znakowi przypisane jest znaczenie konkretnego faktu) oraz
jedno-wieloznaczne ( jednemu znakowi przypisany jest cały zbiór faktów reprezentowanych
przez wspólną cechę).
Zależności pragmatyczne  rozumiane jako stosunek między mapą a jej
użytkownikiem, umiejętność czytania i rozumienia mapy, zachodzi relacja odbijania.
IV. SKALE PORZ
DKOWE W KARTOGRAFII
SKALA POMIAROWA  system symboli kodujących wyniki pomiaru lub, ogólniej, dowolne
dane. Symbole te charakteryzują mierzone obiekty pod względem określonej zmiennej.
" Skala nominalna  wartości nie mają uporządkowania. Jedyną relacją porównawczą
jest równość. Wyróżnia się skale dychotomiczne  przyjmujące dwie wartości,
np. TAK/NIE.
" Skala porządkowa  wartości mają jasno określony porządek, ale nie ma między nimi
odległości. Możliwe relacje < , d" , = , e" , >
" Skala interwałowa ( przedziałowa )  różnice pomiędzy wartościami mają sensowną
interpretację, np. daty.
" Skala ilorazowa (stosunkowa) - wartości mają różnice i ilorazy, np. dwa razy mniejsze,
cięższe& Wielkości na skali ilorazowej można dodawać, odejmować i dzielić przez
siebie.
" Skala absolutna  dla danej zmiennej istnieje tylko jeden sensowny sposób
zakodowania wyników pomiarów, np. liczba wystąpień  x w zbiorze.
Wartości zapisujemy w postaci liczb, a w dychotomicznej, porządkowej i nominalnej
różniej jako tekst.
Wyróżniamy 4 poziomy skali pomiarowej:
-nominalny  jakościowe cechy zjawisk: płeć, język, religia. Atrybuty różnią się
rodzajem, przy czym żaden nie jest ważniejszy.;
-porządkowy  atrybuty różnią się między sobą, przy czym zachodzi między nimi
relacja porządku, np. jedne z nich są ważniejsze i większe, ale nie można powiedzieć
o ile;
-interwałowy  atrybuty mają charakter liczbowy. Można określić nie tylko ich
prządek ale także o ile większy jest jeden obiekt od drugiego, ale nie można określić
ile razy;
-wskaz
nikowy  wartości atrybutów są różne, można je uporządkować, mogą być
odniesione w stosunku do siebie;
V. METODY JAKOŚCIOWE PREZENTACJI DANYCH  rozróżnianie elementów rzeczywistości
wg ich cech jakościowych, wyrażanych głownie w skalach nominalnych (konieczność rozróżniania
rzeki od drogi, osiedli od gór). Obecnie funkcję znaków pełnią znaki graficzne, punktowe, liniowe,
powierzchniowe. Wyróżnia się 3 metody:
1. SYGNATUROWA  oznaczenie na mapie pozycji obiektów za pomocą znaków punktowych,
liniowych; i rozróżnienie ich wyrazu graficznego, odpowiednio do charakterystyki cech
jakościowych obiektu.
a) Sygnatury punktowe:
-geometryczne  mają kształt prostych figur (koło, kwadrat); kształt nie przypomina
w niczym kształtu rzeczywistego; dobór rodzaju sygnatury powinien być dyktowany
zasadą poglądowości znaku. W celu wzbogacenia cech rozróżnialnych sygnatur, proste
figury mogą być rozróżniane poprzez wpisanie w nie dalszych figur geometrycznych,
a nawet innych rodzajów znaków, w skutek czego powstaną sygnatury mieszane;
-symboliczne  są najczęściej rozwinięciem sygnatur geometrycznych, w celu zwiększenia
poglądowości znaków, zgodnie z zasadą izomorfizmu treści i postaci. Izomorfizm treści
wyróżnia się tutaj poprzez wyróżnienie cech bądz
symptomów danych obiektów.
Izomorfizm postaci  poprzez nadanie kształtu znaków, możliwie uproszczonego ale
przypominającego obraz cechy bądz
symptomu pośredniego.
-obrazkowe  nawiązują swoim kształtem do zewnętrznego wyglądu reprezentowanego
obiektu. Granica pomiędzy sygnaturami symbolicznymi a obrazkowymi czasami się
zaciera, gdyż mocno schematyzowany obrazek, przechodzi często w symbol. Stosowane
są na mapach, w których nie jest wymagane bardzo dokładne umiejscowienie. Natomiast
głównym zadaniem jest sugestywne przemawianie do czytelnika (mapy szkolne).
-literowe  mają postać liter umieszczonych w miejscach występowania danego obiektu
na mapie. Litery mogą być stosowane bezpośrednio jako znaki kartograficzne,
lub wpisane w figury geometryczne, a nawet symboliczne.
b) Sygnatury liniowe:
Można wydzielić postaci geometryczne, symboliczne i obrazkowe, aczkolwiek w innym
nieco sensie niż w przypadku sygnatur punktowych, ponieważ linia traktowana jest jako
zbiór punktów, każdy punkt tej linii na mapie pozostaje we wzajemnej zależności
z odpowiednim punktem w rzeczywistości. Samo położeni zbioru takich punktów, czyli
przebieg linii, jest najistotniejsza cechą rozróżniającą. Pozostałe cechy odróżniające sens
semantyczny sygnatury liniowej to kolor, jasność i deseń.
2. ZASI
GÓW  polega na oznaczeniu na mapie obszaru występowania danego zjawiska. Zalicza
się do powierzchniowych. Najprostszym sposobem oznaczenia obszaru występowania danego
zjawiska jest wykreślenie na mapie konturu odpowiadającego granicom tego obszaru.
W szczególnych przypadkach linie konturu opuszcza się, wtedy pozostaje jedynie znak
powierzchniowy w postaci plamy, lub sam opis. Wyróżniamy typy zasięgów:
a) Liniowy:
Występuje gdy jedynym środkiem graficznym do oznaczenia danego obszaru jest linia.
Gdy na jednej mapie oznacza się kilka różnych obszarów, rozróżnienie ich jest osiągane
przez zróżnicowanie deseni lub koloru. Zwraca się uwagę na zasięgi otwarte (gdy mapa
przedstawia obszar mniejszy niż zasięg zjawiska) lub zamknięte ( gdy zasięg zjawiska jest
mniejszy niż obszar przedstawiany na mapie).
b) Sygnaturowy:
Wewnątrz danego zasięgu linii wprowadza się odpowiednią sygnaturę, która informuje
o treści tego zasięgu.
c) Plamowy:
Może być uważany za dalsze uczytelnienie zasięgu liniowego, przez wypełnienie go
znakiem powierzchniowym (kolorem lub deseniem).
d) Opisowy:
Najbardziej schematyczny, określa jedynie w dużym przybliżeniu, gdzie występuje dane
zjawisku, i na jakim przypuszczalnie obszarze. Do dowolnego opisu na mapie można
stosować różne kroje i wielkości pisma oraz umieszczać je w sposób zwarty lub
rozstrzelony.
3. CHOROCHROMATYCZNA  (gr. choros  powierzchnia; chroma  kolor)  początkowo metodę
tę stosowano do przedstawiania danych nominalnych za pomocą różnych barw, często jednak
termin ten jest używany dla przedstawiania za pomoc czarno-białego deseniu. Zarówno
zróżnicowanie czarno-białego deseniu jak i barwy wywołuje wrażenie nominalnych,
jakościowych różnic między powierzchniami. Najważniejszym warunkiem stosowania deseni
lub barw jest taki ich dobór, aby wyrażały one wyłącznie nominalne cechy i nie wywoływały
wrażenia zróżnicowania hierarchii lub porządku. Można to uzyskać dzięki użyciu takich deseni
lub barw, w śród których żadnej nie odznacza się większa jasnością niż inne Powinny one
jednak łatwo się od siebie odróżniać.
VI. METODY ILOŚCIOWE PREZENTACJI DANYCH  wyrażają relacje między zmiennością przestrzenną
a zmiennością natężenia zjawiska mierzonego liczbowo, a więc przede wszystkim w skalach
interwałowej i ilorazowej. W zależności od sposobu ujęcia oraz prezentacji danych ilościowych (
liczbowych) wyróżnia się kilka metod takich przedstawień:
1. KARTODIAGRAM  jest specjalnie uwarunkowanym zbiorem diagramów lub wykresów.
Warunkiem tym jest umiejscowienie w określonej pozycji geograficznej, tzn. na mapie we
wzajemnych stosunkach położenia. Jest to mapa, na której ilościowa charakterystyka zjawisk i
faktów przedstawiana jest za pomocą umiejscowionych diagramów (lub wykresów). Mapa
sporządzona jest na podkładzie pomagającym usytuowaniu diagramów, a więc zawierającą
treść sytuacyjną (linię brzegową, rzeczną, granice, drogi oraz siatkę kartograficzną).
Kartodiagramy dzieli się na :
a) PUNKTOWE:
Charakterystyki punktów (w sensie punktów na mapie, nie zaś odpowiedniości zjawisk
występujących rzeczywiści) są przedstawiane na mapie za pomocą diagramów). Jest
istotne jednoznaczne określenie ich położenia, przy czym w kwestiach spornych powinno
stosować się zasadę czytania od lewej do prawej (najpierw odczytuje się miejsce, w
drugiej kolejności elementy informacyjne).
-proste
-sumaryczne
-złożone
-strukturalne
-porównawcze
-dynamiczne
b) POWIERZCHNIOWE:
Różnią się od punktowych tym, że są odniesione do jednostek powierzchniowych.
" kartodiagramy powierzchniowe naturalne
-proste
-sumaryczne
-złożone
-strukturalne
-porównawcze
-dynamiczne
" kartodiagramy powierzchniowe geometryczne
-proste
-sumaryczne
-złożone
-strukturalne
-porównawcze
-dynamiczne
" kartodiagramy powierzchniowe eumorficzne
-proste
-sumaryczne
-złożone
-strukturalne
-porównawcze
-dynamiczne
c) LINIOWE :
Istnieją dwa rodzaje prezentowania zjawiska, pierwszym jest kierunek
(KARTODIAGRAMY WEKTOROWE), drugim linia będąca odbiciem jej rzeczywistego
przebiegu, wzdłuż której odbywa się zmienność liczbowa tego zjawiska
(KARTODIAGRAMY WST
GOWE).
" kartodiagramy wektorowe
-zasięgowe
-potokowe
" kartodiagramy wstęgowe
-proste ( jednokierunkowe, dwukierunkowe)
-złożone
-sumaryczne (jednokierunkowe, dwukierunkowe, dwukierunkowe wycinkowe)
-strukturalne
-porównawcze
-dynamiczne
-izochroniczne
2. KARTOGRAM  służy do przedstawiania średniej intensywności jakiegoś zjawiska w granicach
określonych pól odniesienia, a więc wartości odniesionych do powierzchni. Względna
prostota konstrukcji kartogramów oraz łatwość ich opracowania komputerowego sprawiają,
że mimo ich wad są one najczęściej używanym rodzajem map do przedstawień społeczno-
gospodarczych.
W kartogramie wartości obliczane są dla określonych jednostek powierzchni,
reprezentowanych przez symbole powierzchniowe, dlatego mogą mieć charakter wyłącznie
względny. Różnice intensywności zjawiska przedstawia się jako różnice barwy lub częściej jako
różnice szarości/intensywności barwy, wyrażających hierarchię i porządek klas. Dobrane
powinny być tak, aby dwukrotnie wyższe wartości prezentowane były za pomocą dwukrotni
ciemniejszej barwy/szarości. Na ogół przyjmuje się, że im ciemniejszy odcień, tym bardziej
intensywne jest zjawisko (wyższa jest jego gęstość).
Istnieją dwa główne ujęcia tematu:
a) mapy gęstości  przedstawiają stosunek wartości do powierzchni
b) mapy wskaz
ników  przedstawiają stosunek dwóch wartości do siebie
" kartogramy ciągłe
" kartogramy skokowe (właściwe)
-proste
-złożone
*jednorodne
*kwalifikatywne
*selektywe (przeciwstawne)
*desenia kropkowego
*geometryczne
-strukturalne
*ciągłe
*skokowe
*selektywne
" kartogramy bryłowe  parametrem (wyrazem liczbowym) jest wysokość bryły, której podstawą
jest dana jednostka odniesienia
" pseudokartogramy
" kartogram dazymetryczny - oparty o jednostki, których granice są dostosowane do rzeczywistego
rozmieszczenia zjawiska
" kartogramy diagramiczne  opisywane często razem z kartodiagramami
" kartogramy eumorficzne  polega na wykorzystaniu wielkości jednostek odniesienia jako nośnika
informacji i określenia ich wielkości proporcjonalnie do wielkości
3. MAPY IZOLINIOWE  oparte są na założeniu, że reprezentowane zjawisko ma charakter ciągły
oraz łagodne zmiany wartości (gr. izo  równy). Izolinia jest linią łączącą punkty o jednakowych
wartościach. Pokazują kierunki w jakich wartości zjawiska rosną lub maleją, są dobre do
porównywania różnych zjawisk.
-oparte na danych punktowych
-oparte na danych powierzchniowych (pseudoizolinie=izoplety)
4. MAPY KROPKOWE  można opracować kartogram przez zliczanie kropek w jednostkach
odniesienia, podzielenie tych liczb przez powierzchnię i wyrażenie ilorazów za pomocą stopni
szarości.
Mapę kropkową można transformować na mapę chorochromatyczną, ustalając próg wartości
i traktując je w binarny sposób ( wszystkie jednostki powyżej tej wartości mają wartość,  a ,
pozostałe  wartość  b ).
Mapa kropkowa może być też przetworzona na izoliniową przez nakładanie przezroczystej
sieci przesuwanych kół (również trójkątów, kwadratów, sześcioboków) i zliczanie liczby
punktów na kołach w każdym położeniu.
VII. ZMIENNE WIZUALNE
1. CHARAKTERYSTYKA ILOŚCOWA - wyrażana zasadniczo przez wielkość znaku, jest to logiczny
sposób przedstawiania zjawiska czy faktu, ponieważ wielkość znaku można zmierzyć
bezpośrednio, i pozostaje ona w określonym stosunku do ilości.
2. CHARAKTERYSTYKA JAKOŚCIOWA  wyrażana zwykle za pomocą takich cech graficznych
znaków jak:
-jasność,
-ziarnistość  stosunek bieli do czerni pozostaje taki sam, ale im grubszy wzór tym wyższa
będzie postrzegana hierarchia
-barwa - służy do przedstawiania różnic jakościowych jedynie wówczas, gdy są spostrzegane
jako mające podobną jasność
-orientacja  odnosi się do elementów deseni, a nie do elementów liniowych
-kształt  mogą się odnosić do symboli liniowych, punktowych i powierzchniowych
-wielkość
Można wyróżnić następujące, percepcyjne cechy znaków:
" odległości  dostrzegamy patrząc na różnice szarości tonów;
" porządku  dostrzegamy na podstawie różnic wielkości symbolu, ich jasności
i ziarnistości, oraz nasycenia kolorów;
" jakościowe  spostrzegane na podstawie różnic barwy, kształtu i orientacji znaków;
VIII. GENERALIZACJA  proces wyboru zbioru danych przestrzennych i jego przekształcenia w celu
zachowania przekazu kartograficznego utraconego na skutek zmniejszenia skali mapy.
-charakteryzuje się duża indywidualnością, wynik jest zależny od redaktora. Nie istnieje zbiór
uniwersalnych reguł, które pozwalałyby na precyzyjne zdefiniowanie sposobu jej wykonywania;
-sformułowanie ogólnych jej reguł, oraz określenie sposobu przeprowadzania poszczególnych
czynności wchodzących w jej zakres, to jedna z najważniejszych potrzeb nowoczesnej kartografii;
-jedyna sprawdzająca się zasada  przy minimum środków, maksimum efektów ;
-najważniejszy cel : DOKONANIE TAKIEGO WYBORU I REDUKCJI INFORMACJI POCHODZ
CYCH
Z DANYCH POMIAROWYCH LUB MAP y
RÓDA
OWYCH  ABY UZYSKAĆ MAP
WYNIOW
, KTÓRA
WYRAŻA PODSTAWOWE CECHY ELEMENTÓW GEOGRAFICZNYCH I RELACJE MI
DZY NIMI ORAZ
ZAPEWNIA ODPOWIEDNI
ROZPOZNAWALNOŚĆ JEJ TREŚCI.
1. RODZAJE GENERALIZACJI
a) ilościowa  opiera się na progresywnej redukcji treści mapy;
b) jakościowa  polega na uogólnieniu pojęć, na ich zastąpieniu elementarnymi pojęciami
nadrzędnymi;
Każda mapa w pewnej skali wymaga określonego poziomu szczegółowości, w zależności
od jej celu. Wielkoskalowe mapy  bardziej szczegółowe niż małoskalowe. Proces redukcji
szczegółów na mapie w zamierzony sposób zwany Jest GENERALIZACJ

KARTOGRAFICZN
. Podczas generalizacji należy brać pod uwagę kilka czynników, aby
rezultaty były poprawne. Najważniejsze są : cel mapy i jej odbiorcy. Każda generalizacja
wiąże się z utratą pewnej ilości informacji, dlatego należy zachować ISTOT
TREŚCI MAPY
i JEJ ESTETYCZN
JAKOŚĆ. Należy również dbać o zachowanie hierarchii wizualnej, która
polega na tym, że główne cechy mapy oryginalnej pozostają głównymi na
zgeneralizowanej. Wyróżnia się dwa typy generalizacji
a) GENERAIZACJA GRAFICZNA  obejmuje uproszczenie, powiększenie, przesuwanie,
łączenie i selekcję. Żaden z tych procesów nie dotyczy symboli ( kropki pozostaną
kropkami, itd. ). Odnosi się do geometrii.
b) GENERALIZACJA POJ
CIOWA  obejmuje również procesy łączenia i selekcji, ale
ponadto symbolizację i wzmacnianie, w wyniku których symbole na mapie mogą
ulec zmianie. Odnosi się do atrybutów.
2. WARUNKI DO PRZEPROWADZENIA GENERALIZACJI KARTOGRAFICZNEJ
-zachowanie topologii
-odpowiednia hierarchia pojęciowa obiektów na etapie projektowania bazy danych
-powiązanie danych geometrycznych z opisowymi
3. GENERALIZACJA MODELU
MODEL KARTOGRAFICZNY (DCM) MODEL KRAJOBRAZOWY (DLM)
-upraszczanie -wybór
-łączenie segmentów elementów
-wygładzanie
liniowych w sieć
-wybór obiektów
-przywracanie kątów prostych
reprezentatywnych
-przesuwanie obiektów -agregacja
-zmiana wymiaru obiektu
-zmiana orientacji obiektów
-rozciąganie granicy obiektów
a) GENERALIZACJA MODELU (TOPOGRAFICZNA)  wierność reprezentacji
-selekcja obiektów
-klasyfikacja obiektów
-hierarchiczna agregacja obiektów i ich klas
-uproszczenie  redukcja liczby węzłów
-zmiana reprezentacji geometrycznej
b) RESYMBOLIZACJA GRAFICZNA
c) GENERALIZACJA GRAFICZNA - eliminacja konfliktów
-wygładzanie kształtów
-przewiększenie
-przesunięcie
-obrót
-resubstytucja
4. MODEL KARTOGRAFICZNY (DCM)  specyficzne odwzorowanie bytów rzeczywistych
z pominięciem nieistotnych cech związków. Służy ukazaniu charakterystycznych aspektów
badanego fragmentu rzeczywistości.
Model kartograficzny, uwzględniający cel i przeznaczenie opracowania może być
abstrahowany na dowolnie zdefiniowanym poziomie uogólnienia pojęciowego.
Model kartograficzny może być utożsamiany z pojęciem generalizacji, o definicji
zamieszczonej powyżej.
*ATRYBUT  element danych utrzymywany przez obiekt. Klasa przechowuje definicję
atrybutu, natomiast jego wartości są przechowywane w obiektach. Istnieją atrybuty, które
mają identyczne wartości dla wszystkich obiektów w klasie. Mogą być przedstawiane na
diagramach na różnym poziomie szczegółowości.
5. UPRASZCZANIE
a) Kategoria I  niezależne procedury punktowe  nie wyjaśniają stosunków
matematycznych z sąsiadującymi parami współrzędnych, działają niezależnie od
topologii, n-ta procedura punktowa ( Tobler 1964r.), przypadkowy wybór punktów
(Robinson i inni 1978r.)
b) Kategoria II  lokalne procedury przetwarzania  używają właściwości bezpośrednio
sąsiadujących punktów do określonego wyboru lub odrzucenia, odległości między
punktami (McMaster 1987r.), kątowa zmiana między punktami (McMaster 1987r.),
algorytm Jenksa (Jenks 1981r.)
c) Kategoria III  procedury warunkowego rozszerzonego przetwarzania lokalnego  badają
nie tylko bezpośrednio sąsiadujące współrzędne i oceniają grupy linii, obszar badań
zależy od odległości, kąta lub liczby kryteriów punktowych. Algorytmy: Lang a, Opheima,
Johannsena, Deveaua, Robergea.
d) Kategoria IV - procedury bezwarunkowego rozszerzonego przetwarzania lokalnego 
badają nie tylko bezpośrednio sąsiadujące współrzędne i oceniają grupy linii, obszar
badań jest ograniczony przez geomorfologiczną komplikację linii, nie przez kryteria
algorytmów. Algorytm Reumann-Witkama
e) Kategoria V  procedury globalne  rozważają całą linię lub wyszczególniony
w przetwarzaniu segment linii. Iteracyjnie wybierają krytyczne punkty  Algorytm
Douglasa i Chrobaka  uwzględniający odległość strzałki od cięciwy w segmencie
upraszczanej linii, bada długości boków trójkąta elementarnego w celu ustalenia
czytelności rysunku upraszczanego
6. OPERATORY GENERALIZACJI
-wygładzanie
-agregacja
-połączenie
-scalenie
-rozpad
-wzmacnianie
-przewiększenie
-powiększanie
-przesuwanie
7. PROGI GENERALIZACJI
-podobieństwo
-upraszczanie
-symbolizacja
-eliminacja
8. TEORIA CHROBAKA (skrót)
a) Założenie  w procesie upraszczania najważniejszym zadaniem jest zachowanie
rozpoznawalności rysunku krzywej  rozpoznawalność rysunku będzie pozwalała
w sposób obiektywny przeprowadzić proces upraszczania
b) Trójkąt elementarny  zostaje zdefiniowany wzorzec, odnoszący się jednoznacznie do
badanej linii. (początek i koniec linii  trójkąt o maksymalnej wysokości w obiekcie)
c) Rozpoznawalność rysunku krzywej po generalizacji zostaje zapewniona przez ustalenie
wymiaru minimalnego dla boku trójkąta elementarnego. Długość najkrótszego boku
trójkąta elementarnego : �
j = s * Mj,
s  miara progowa rozpoznawalności rysunku
Mj  mianownik skali mapy opracowywanej
d) Następuje ustalenie hierarchii punktów na krzywej, o której decyduje maksymalna
odległość od cięciwy łączącej punkt początkowy i końcowy badanego segmentu krzywej
e) Średni błąd upraszczania linii m0 ma postać, gdzie :
v - najkrótsze długości do punktów odrzucanych, błąd pozorny
n  liczba punktów odrzucanych
IX. ROZPOZNAWALNOŚĆ
Zdefiniowanie rozpoznawalności rysunku jako miary weryfikującej dane geometryczne
do prezentacji na mapie zależnej od skali jest czynnikiem umożliwiający wprowadzenie
automatyzacji procesu generalizacji w zakresie upraszczania, agregacji i eliminacji.
STOPNIE CZYTANIA MAPY:
1. Widoczności  rozumiany jako przekaz takie informacji, która umożliwia uzyskanie ogólnego
obrazu rozmieszczenia pewnych faktów za pomocą mapy. Czytelnik odbiera jedynie
rozmieszczenie bliżej nieokreślonych znaków na mapie. Może od rozróżnić jedynie części
mapy o większym lub mniejszym zagęszczeniu znaków oraz odróżnić punkty, linie, plamy.
2. Rozróżniania  traktowane jako proces odróżniania poszczególnych znaków na podstawie ich
obrazu graficznego i znaczenia. Stopień ten polega na odbiorze różnych kształtów znaków
punktowych, liniowych i powierzchniowych, oraz na ich identyfikacji z odpowiednim typem
obiektów w rzeczywistości.
3. Rozpoznania  identyfikacji, prowadzi do całkowitego rozpoznania treści mapy. Każdy znak jest
identyfikowany z konkretnym obiektem w rzeczywistości ( np. znak kółka nie jest czytany w
ogólności jako miasto, lecz jako konkretne miasto jak Warszawa, Londyn, dany znak rzeki jest
podobnie identyfikowany jako Wisła czy Nil, i to w konkretnym miejscu na Ziemi). Odczytuje się tu
również wielkość poszczególnych zjawisk i faktów.