IDy
DO:
WIELKA KSI
GA NLP.
PONAD 200 WZORÓW,
}ð Spis treÅ›ci
}ð PrzykÅ‚adowy rozdziaÅ‚ METOD I STRATEGII
PROGRAMOWANIA
KATALOG KSI
ŻEK:
NEUROLINGWISTYCZNEGO
}ð Katalog online Autor: Shlomo Vaknin
}ð Zamów drukowany
TÅ‚umaczenie: Katarzyna Rojek
katalog
ISBN: 978-83-246-2557-4
Tytuł oryginału: The Big Book Of NLP Techniques:
200+ Patterns, Methods & Strategies of Neuro
CENNIK I INFORMACJE:
Linguistic Programming
Format: 158 × 235, stron: 808
}ð Zamów informacje
o nowościach
}ð Zamów cennik
Jest to najbardziej praktyczny podręcznik z dziedziny programowania
neurolingwistycznego. Opisuje setki wzorców, metod i zaawansowanych koncepcji.
CZYTELNIA:
To książka, na którą wszyscy czekaliS
my. Po trzydziestu pięciu latach nadszedł
najwyższy czas, aby się wreszcie ukazała!
}ð Fragmenty książek
Nathaniel J. Varna, autor i mistrz praktyk NLP
online
Shlomo Vaknin daje nam dokładnie to, czego nam trzeba  same konkrety, bez waty
słownej. Przypuszczam, że ta niesamowita książka stanie się podstawowym,
a być może nawet obowiązkowym podręcznikiem na szkoleniach z dziedziny NLP
Do koszyka
na całym S
wiecie.
Deborah Eizenstein, trenerka NLP i badaczka
Do przechowalni
W niniejszej książce zawarto wszelkie podstawowe wiadomoS
ci z dziedziny NLP
oraz zaawansowane, unikatowe wzorce, których nie znajdziesz w żadnej innej
publikacji.
Nowość
Każdy, kto uczy się programowania neurolingwistycznego, jest S
wiadomy potęgi
wzorców. Niniejsza książka przekazuje w Twoje ręce ponad 200 wzorców, dobranych
ze względu na ich wartoS
ć i przydatnoS
ć. Vaknin podaje prawidła NLP w formie
Promocja
zwięzłej i treS
ciwej  bez nudnych dywagacji i anegdotek o niczym.
Potęga NLP płynie zarówno z teorii, jak i praktyki. Twórcy NLP wykorzystują je
do opracowywania niezwykle skutecznych technik. Wzorce, techniki i metody
umieszczone w tym podręczniku:
" zostały starannie dobrane, opisane w sposób jasny i precyzyjny;
" cieszÄ… siÄ™ uznaniem S
rodowiska NLP;
Onepress.pl Helion SA
" wskazujÄ… po kolei konkretne kroki, gotowe do wykorzystania przez
ul. Kościuszki 1c
szerokie grono czytelników, w tym osoby posiadające podstawową wiedzę
44-100 Gliwice
z dziedziny NLP;
tel. [phone]
" uwzględniają aktualną wiedzę w takich dziedzinach, jak psychoterapia
e-mail: [e-mail]
redakcja: [e-mail]
czy teoria uczenia siÄ™.
informacje: o księgarni onepress.pl
SPIS TRE CI
Spis tre ci
Podzi kowania 11
Wy czenie odpowiedzialno ci 13
Wst p 15
Jak korzysta z tej ksi ki? 19
Zastosowanie NLP  co, jak i kiedy 21
Wzorce i strategie NLP 55
1. Swish Pattern 57
2. Przekszta cenie pora ki w informacj zwrotn 61
3. Poprawnie sformu owane cele 66
4. Zbieranie dowodów i przeprowadzanie procedury dowodowej 73
5. Dopasowywanie i harmonizowanie 77
6. Szukanie pozytywnych intencji 80
7. Rozumienie zachowania 83
8. Odzwierciedlanie 86
9. Wzorzec  jak gdyby 95
10. Wywo ywanie pod wiadomych reakcji 98
11. Sprawdzanie ekologii 101
12. Wyrywanie ze stanu psychofizycznego (prze amywanie stanu) 104
13. Wywo ywanie okre lonego stanu 106
14. Wchodzenie w stany zasobne 109
15. Kinestetyczny Swish Pattern 112
16. Kotwiczenie 114
17. Scenariusz samodzielnego kotwiczenia 122
18. Stan wiadomo ci wewn trznej 124
19. Zmiana zakotwicze 127
20. Pozycje percepcyjne 131
21. Integrowanie sprzecznych przekona 138
22. Ró nicowanie ram przekona 145
23. Sprzeczne i sprz one przekonania 149
24. Negocjacje wewn trzne 153
25. Zniesienie poczucia identyfikacji 157
26. Rozwi zywanie wewn trznych konfliktów 160
27. Godzenie si z rodzicami 163
28. Sze ciostopniowa technika przeramowania 168
29. Przeramowanie tre ci 171
30. Przeramowanie kontekstu 175
31. Przeramowanie przekona i opinii  przyk ady 177
5
WIELKA KSI GA NLP
32. Rozstrzyganie wewn trznego konfliktu 180
33. Przekszta canie pope nionych b dów w konstruktywne do wiadczenie 184
34. Hierarchia kryteriów 188
35. Uspójnianie pozycji percepcyjnych 198
36. Usuwanie reakcji alergicznych 206
37. Kalibracja 210
38. Autobiografia 212
39. Spójno 218
40. Leczenie fobii 220
41. Instalowanie przyjemno ci 225
42. Badanie przyczyn i skutków 229
43. Zastosowanie poziomów logicznych 231
44. Redukowanie przyjemno ci 234
45. Rozwijanie wra liwo ci sensorycznej 238
46. Darzenie mi o ci samego siebie 239
47. Zwalczanie szkodliwych sk onno ci 242
48. Tworzenie a cucha stanów 245
49. Model pragmagraficzny 248
50. Gromadzenie zasobów 252
51. Zaawansowany proces integracji cz ci 254
52. Submodalno ci cyfrowe a submodalno ci analogowe 257
53. Wzmacnianie submodalno ci 259
54. Próg wra liwo ci 261
55. Niszczyciel decyzji 265
56. Wzorzec Godiva Chocolate 269
57. Wykorzystywanie systemów reprezentacji 273
58. Doskonalenie s uchowego systemu reprezentacji 279
59. Doskonalenie wzrokowego systemu reprezentacji 281
60. Stan pog bionej wiadomo ci 284
61. Rozpoznawanie wskazówek niewerbalnych 286
62. Wygaszanie zachowa kompulsywnych 290
63. Tworzenie pozytywnych oczekiwa 294
64. Prze amywanie ograniczaj cych zale no ci 297
65. Wtórna korzy i osobista ekologia 301
66. Ekologia systemu 302
67. Rozpoznawanie sytuacji naruszania metamodelu 304
68. Wykorzystywanie metamodelu w wybranym celu 307
69. Denominalizacja 309
70. Wybaczanie 311
71. Uspójnianie  ja 313
72. Okr g doskona o ci 317
73. Instalacja asertywno ci 320
74. Szybkie podniesienie samooceny 325
6
SPIS TRE CI
75. M dre od ywianie si 331
76. Wyznaczanie granic 335
77. Analizator krytyki 339
78. Pozbywanie si wymówek 345
79. Podstawowy wzorzec wzbudzania motywacji 349
80. Zwyci anie w wojnie wewn trznej 351
81. Wywo ywanie amnezji 355
82. Szczepienie przeciwko wirusom my lowym 357
83. Kwestionariusz wewn trznego spokoju 360
84. Ujawnianie charakteru danej relacji 361
85. Nawi zywanie i utrzymywanie dobrego kontaktu 363
86. Wzorzec zakochiwania si 369
87. Unikanie sugestii wywo uj cych skutki odwrotne od zamierzonych 372
88. Eliminowanie uzale nienia od cyberpornografii 373
89. Strategia poprawnego pisania 380
90. Ujawnianie strategii uczenia si 383
91. Szybkie uczenie si nowego j zyka obcego 388
92. Rytmiczna nauka 392
93. Z o enie zobowi zania 395
94. Metoda a cuchowa (przyspieszonej) nauki 396
95. Apozycja (opozycji) 399
96. Identyfikowanie elementów autosabota u 400
97. Definiowanie problemów 403
98. Strategia rozwi zywania problemów (I) 406
99. Strategia rozwi zywania problemów (II) 410
100. Strategia Walta Disneya 414
101. Binarny kod zapominania 417
102. Rozwi zywanie konfliktów 427
103. Rozwi zywanie problemu wspó zale no ci 431
104. Identyfikowanie metaprogramów 436
105. Kwestionowanie ograniczaj cych metaprogramów 438
106. Zmiana metaprogramów 440
107. Metoda analogicznego oznaczania 443
108. Wykorzystanie porcjowania w funkcji perswazyjnej 446
109. Klasyczna metoda dezorientacji 449
110. Zastosowanie prawa odwrotnego skutku 451
111. Metoda zagnie d onych p tli 453
112. Historia ilustruj ca zastosowanie metody zagnie d onych p tli 460
113. Perswazja podprogowa 463
114. Intonacja 467
115. Metoda ukrytych polece (I) 469
116. Metoda ukrytych polece (II)  wersja zaawansowana 472
117. 55 hipnotycznych fraz Miltona H. Ericksona 476
7
WIELKA KSI GA NLP
118. Rama zgody 481
119. Kierowanie procesem poszukiwa transderywacyjnych 484
120. Identyfikowanie hierarchii warto ci 487
121. Generator Nowych Zachowa 491
122. Aktywne nienie 495
123. Radzenie sobie z emocjonalnym cierpieniem 498
124. Wewn trzny bohater 501
125. Wzorzec jedno ci 506
126. Wzorzec SCORE 513
127. ledzenie yciowych przemian 517
128. Identyfikacja archetypu procesu przemiany 520
129. Leczenie ran 523
130. Uprzedzanie poczucia straty 526
131. Troska o siebie 530
132. Przebudzenie do wolno ci 534
133. D ugowieczno 538
134. Zmiana historii osobistej 543
135. Podsumowywanie dnia 549
136. Rozpraszanie negatywnych emocji 552
137. Fundamentalna przemiana 555
138. Mapowanie umys u 566
139. Integracja nieokre lonego stanu 569
140. Poszerzenie mo liwo ci wyboru 572
141. Pierwszy plan i t o 575
142. Os abianie mocy trudnych wspomnie 580
143. Fraktal somatyczny 583
144. Fraktal zasobu 585
145. Zmiana przekona  podej cie logiczne 588
146. Uzgadnianie poziomów logicznych 591
147. Ukryte polecenia w pytaniach 595
148. Metoda podwójnego wi zania 597
149. Dwuznaczno 601
150. Presupozycje 604
151. Metafora 606
152. Wspólny zasób 609
153. Wzorzec SCORE w ta cu 612
154. Korzystne przekonania NLP 616
155. Wzorzec DVP 628
156. Dezintegracja systemów przekona 633
157. Instalacja kryteriów 636
158. Kryteria kinestetyczne 641
159. Wiruj ce ikony 644
160. Podstawowy proces tworzenia a cucha przekona 647
8
SPIS TRE CI
161. Zaawansowany proces tworzenia a cucha przekona 649
162. agodzenie 653
163. Metazmiana 656
164. Reimprinting 659
Modelowanie doskona o ci za pomoc NLP 665
Wprowadzenie do modelowania za pomoc NLP 667
Podstawowe elementy modelowania 671
Co robi dalej, gdy ju wybierze si model? 673
165. Podstawowy proces modelowania w drugiej pozycji percepcyjnej 674
166. Intuicyjne modelowanie w drugiej pozycji percepcyjnej 676
167. Podstawowy proces modelowania w trzeciej pozycji percepcyjnej 678
168. Podstawowy proces modelowania stanów doskona o ci 680
Metamodel 682
Wprowadzenie 682
169. Uogólnienia 686
170. Kwantyfikatory uniwersalne 687
171. Ukryte performatywy 688
172. Operatory modalne 689
173. Pomini cia 691
174. Nieokre lony wska nik odniesienia 693
175. Pomini cia porównawcze 694
176. Zniekszta cenia 695
177. Nominalizacja 696
178. Czytanie w my lach 698
179. Zniekszta cenia zale no ci przyczynowo-skutkowych 700
180. Presupozycje 702
181. Z o ona równowa no 703
Jak wykorzystywa metamodel do celów terapeutycznych? 705
Model Miltona 708
Dlaczego w NLP wykorzystuje si hipnoz ? 708
Milton H. Erickson 709
Pod wiadomo 710
Co to jest hipnoza? 711
Co to jest trans? 712
Do wiadczanie krótkotrwa ego transu 713
Hipnoza konwersacyjna 714
Korzy ci p yn ce z modelu Miltona 714
Poszukiwania transderywacyjne 715
182. Sposoby naruszania metamodelu 716
183. Dopasowywanie bie cego do wiadczenia 717
184. Dopasowywanie i prowadzenie 718
185. Spójniki 719
186. Dysjunkcja 721
9
WIELKA KSI GA NLP
187. Dorozumiane przyczyny 723
188. Pytania o potwierdzenie 725
189. Podwójne wi zania 726
190. Ukryte polecenia 727
191. Oznaczanie analogowe 728
192. Utylitaryzacja 729
193. Zagnie d anie 731
194. Rozbudowane cytaty 732
195. Literowanie s ów 733
196. Postulat konwersacyjny 734
197. Nielogiczno wybiórcza 735
198. Dwuznaczno 736
199. Dwuznaczno fonetyczna 737
200. Dwuznaczno syntaktyczna 738
201.Dwuznaczno zakresu 739
202.Dwuznaczno interpunkcyjna 740
203.Metafory 741
Model Satir 743
Wprowadzenie 744
Kategorie komunikacyjne Satir 744
204. Obwiniaj cy (oskar anie) 745
205. agodz cy (zjednywanie) 747
206. Obliczaj cy (superracjonalno ) 748
207. Rozpraszaj cy (chaotyczno ) 749
208. Kompromisowi (p ynno ) 750
209. Elastyczno 751
210. Nawi zywanie kontaktu a kategorie komunikacyjne 752
Metaprogramy 755
Wprowadzenie do metaprogramów 755
Jak dzia a metaprogram? 757
Jak opanowa metaprogramy i je stosowa ? 762
Metaprogramy percepcji i skupiania uwagi 764
Metaprogramy sposobów zachowania 765
Metaprogramy stylów uspójniania celów 766
Dodatkowe ród a 767
Dodatek A. Skrótowy zapis nazw modalno ci 771
Dodatek B. Submodalno ci 773
Submodalno ci wzrokowe 773
Submodalno ci s uchowe 780
Submodalno ci kinestetyczne 781
Twórcy NLP 785
Dodatek C. Poziomy logiczne 787
Bibliografia 789
Do dzie a! 793
Skorowidz 795
10
SWISH PATTERN
Wzorce i strategie NLP
55
SWISH PATTERN
1.
Swish Pattern
Cz owiek szukaj cy poczucia bezpiecze stwa, cho by tylko w sferze psychiki,
przypomina kogo , kto odr ba by sobie nogi po to, by zast pi je protezami,
które nie sprawi mu bólu ani nie przysporz k opotów.
 Henry Miller
UTORAMI TEGO WZORCA s jak uwalnianie si od na ogu tytonio-
Richard Bandler i John wego, panowanie nad z o ci , wyst -
AGrinder. powanie przed publiczno ci , a tak e
nerwowo , brak pewno ci siebie
Prze am schemat my lenia lub
i niska samoocena. Swish Pattern jest
zachowania, który pojawia si odru-
najpopularniejsz i najcz ciej stoso-
chowo, i zast p go schematem zasob-
wan technik NLP.
nym. Wykorzystaj Swish Pattern
w rozwi zywaniu takich problemów,
W ogólnym zarysie: Swish Pattern
Krok 1. Rozpoznanie odruchowej reakcji
Krok 2. Okre lenie impulsu wywo uj cego negatywny obraz
Krok 3. Dodanie obrazu zast pczego
Krok 4. B yskawiczna podmiana obrazów
Krok 5. Powtórzenie procesu
Krok 6. Sprawdzenie rezultatu
57
WIELKA KSI GA NLP
Krok 1. Rozpoznanie ona funkcj impulsu, który wywo uje
odruchowej reakcji
niezasobny stan.
Rozpoznaj odruchow reakcj (my li,
Krok 3. Dodanie
odczucia lub obrazy, które pojawiaj
obrazu zast pczego
si , kiedy zastanawiasz si nad trudn
sytuacj ). Umie obraz zast pczy w rogu nega-
tywnego obrazu.
Wybierz obraz zast pczy (co
inspiruj cego, cho by swój naprawd Wyobra sobie ma , maj c roz-
dobry wynik), który pomo e wywo- miary znaczka pocztowego wersj
a pozytywny stan. sceny zast pczej w dolnym rogu nega-
tywnej sceny.
Wyobra sobie samego siebie
w obrazie zdysocjowanym (zajmij
Krok 4. B yskawiczna podmiana
trzeci pozycj percepcyjn , jakby
obrazów
ogl da samego siebie wyst puj cego
w filmie). B yskawicznie zamie obrazy miej-
scami.
Wzmocnij jego submodalno ci, aby
sta si maksymalnie sugestywny. Wprowadzaj zmiany na obu obra-
zach jednocze nie, z coraz wi ksz
Krok 2. Okre lenie impulsu pr dko ci . (Je li masz ju pewn
wywo uj cego negatywny obraz
wpraw , mo esz to zrobi z dwoma
kluczowymi submodalno ciami naraz).
Odkryj, co ka e Twojemu umys owi
tworzy negatywny obraz lub wywo- Zamieniaj c obrazy miejscami,
ywa negatywne zachowanie. Zapy- zmniejszaj negatywn scen i odsu-
taj samego siebie, co poprzedza nie- waj j jak najdalej.
korzystny lub niepo dany stan.
Z kolei pozytywny obraz przybli-
Tym razem potrzebny Ci b dzie aj i powi kszaj, aby szybko i ca ko-
obraz zasocjowany (zajmij pierwsz wicie zast pi negatywn scen .
pozycj percepcyjn , czyli patrz w a-
Wyobra sobie, e pozytywny
snymi oczami) tego, co dzieje si tu
obraz  ze wistem  zajmuje swoje
przed tym, zanim podejmujesz niepo-
miejsce.
dane dzia anie.
Na pocz tku prawdopodobnie
Pami taj, e nale y my le w kate-
b dziesz to robi wolno, a podmiana
goriach submodalno ci, aby uzyska
potrwa kilka sekund. Z czasem dzi ki
szczegó owy ogl d ca ej sytuacji. Pe ni
powtarzaniu b dziesz przeprowadza
58
SWISH PATTERN
ca y proces coraz szybciej, a nau- Je li uwa asz, e mog one powró-
czysz si podmienia obrazy niemal ci , wykonaj Swish Pattern ponownie
natychmiast. za dzie lub dwa, a potem jeszcze raz
za tydzie .
Krok 5. Powtórzenie procesu
Dodatkowa rada
Po ka dej zamianie obrazów miej-
scami oczyszczaj swój umys . Mo esz zamienia miejscami obrazy,
wykorzystuj c inne submodalno ci
To bardzo wa ne. Zrób to, my l c
zamiast tych, które uwzgl dniono
o czym innym, cho by o swoim ulu-
w powy szym przyk adzie.
bionym kolorze albo o tym, co masz
w planach. Mo esz zamienia miejscami obraz
kolorowy z obrazem czarno-bia ym,
Pami taj, aby zarówno podczas
obraz trójwymiarowy z obrazem p a-
zamiany obrazów miejscami, jak
skim, pojedyncz klatk z ca ym fil-
i w czasie przerw spokojnie oddycha .
mem  lub dowolne inne przeciw-
Zamie obrazy miejscami 5 do
stawne submodalno ci.
10 razy; za ka dym razem powtarzaj
Kluczem do sukcesu jest po-
kroki od 3. do 5.
znanie i przeanalizowanie dost p-
Zorientujesz si , e osi gn e cel,
nych mo liwo ci.
kiedy napotkasz pewne trudno ci
Niektórzy natychmiast zareaguj
z utrzymywaniem negatywnego ob-
na zamian miejscami submodalno ci
razu.
rozmiaru i lokalizacji; uwa a si je za
wiod ce submodalno ci.
Krok 6. Sprawdzenie rezultatu
Innym jednak mo e odpowiada
Spróbuj ponownie wywo a ograni-
odmienne rozwi zanie, dlatego miej
czaj c my l lub ograniczaj ce zacho-
otwart g ow , a je li wykonywany
wanie.
wed ug instrukcji Swish Pattern nie
Zwró uwag na to, jak trudno Ci
przynosi oczekiwanych rezultatów,
to przychodzi (o ile ich wywo anie
sprawd kolejne wiod ce submo-
nie jest wprost niemo liwe).
dalno ci.
Zauwa , e teraz musisz najpierw
Oto co na temat Swish Pattern
pomy le , jak wywo a dan my l lub
mówi inni trenerzy NLP  Steve
dane zachowanie; straci y one bo-
Andreas i Charles Faulkner w ksi ce
wiem odruchowy charakter.
NLP. Nowa technika osi gania suk-
cesów:
59
WIELKA KSI GA NLP
Swish Pattern to bardzo prosty i sku- potliwych sytuacjach [...]. Nigdy nie
teczny sposób umo liwiaj cy stworzenie wiesz z góry, co zrobisz nast pnym
obiektywnego i korzystnego wizerunku razem, gdy znajdziesz si w sytuacji
w asnego przynosz cego natychmia- podobnej do tej, która sprawia Ci
stowe rezultaty w konkretnych, k o- k opoty1.
1
S. Andreas, Ch. Faulkner, NLP. Nowa
technika osi gania sukcesów, t um. A. Za-
wadzka, W. Sztukowski, Onepress, Gli-
wice 2006, s. 291.
60
PRZEKSZTA CENIE PORA KI W INFORMACJ ZWROTN
2.
Przekszta cenie pora ki w informacj zwrotn
Filozofia, jak wyznajesz, determinuje, czy si zdyscyplinujesz,
czy te b dziesz nadal pope nia b dy.
 Jim Rohn
UTOREM TEGO WZORCA jest masz pozytywne podej cie i wci
Robert Dilts. bardzo chcesz osi gn zamierzony
A cel. Thomas Edison poniós wiele
Zmie dane przekonanie
pora ek na swojej drodze do wyna-
lub swoje nastawienie tak, aby poma-
lezienia arówki. Je eli przyjmiesz
ga o Ci odnosi sukcesy i d y do
takie samo podej cie jak on, znajdziesz
doskona o ci. Przekszta pora k
si na w asnej drodze do sukcesu.
w cenn informacj zwrotn oraz po-
Wzorzec ten pomaga zrobi miejsce
czucie zwyci stwa, które opiera si
dla poczucia zwyci stwa poprzez zni-
na zaciekawieniu i motywacji. Wy-
welowanie pora ki.
obra sobie, e po 99. pora ce nadal
61
WIELKA KSI GA NLP
W ogólnym zarysie:
wzorzec przekszta cenia pora ki w informacj zwrotn
Krok 1. Zidentyfikowanie problematycznego przekonania (nastawienia);
okre lenie towarzysz cych mu systemów reprezentacji oraz
fizjologii
Krok 2. Uporz dkowanie problematycznego przekonania w ramach
systemów reprezentacji na podstawie pozycji oczu
Krok 3. Stworzenie obrazów po danej zdolno ci i zamierzonego
celu oraz umieszczenie ich w skonstruowanej przestrzeni
wizualnej
Krok 4. Odró nienie reprezentacji po danej zdolno ci od obrazów
wspomnie o pora ce
Krok 5. Ujednolicenie elementów pora ki (uczu , wspomnie , dialogu
wewn trznego) z elementami pozytywnymi
Krok 6. Stworzenie kotwicy dla pozytywnego do wiadczenia, które
stanie si punktem odniesienia
Krok 7. Wywo anie pozytywnego stanu w zwi zku z zamierzonym
celem
Krok 8. Sprawdzenie rezultatu
Krok 1. Zidentyfikowanie okre lonej zdolno ci oraz w osi ga-
problematycznego przekonania
niu celu, który z tego wynika.
(nastawienia); okre lenie
Na przyk ad Karol finalizuje ma o
towarzysz cych mu systemów
transakcji, w zwi zku z czym czuje si
reprezentacji oraz fizjologii
jak nieudacznik. Uwa a, e komuni-
Wybierz przekonanie (nastawienie),
kuje si z klientami w za ma o prze-
które sprawia, e czujesz si tak, jak-
konuj cy sposób. Jest sob rozcza-
by zosta pokonany, jakby straci
rowany.
resztki nadziei lub jakby nic Ci si nie
W tym przyk adzie po dan zdol-
udawa o. Powinno mie ono zwi zek
no ci jest sugestywny sposób komu-
z trudno ci , któr napotykasz w opa-
nikowania si z klientami, a celem,
nowywaniu lub wykorzystywaniu
62
PRZEKSZTA CENIE PORA KI W INFORMACJ ZWROTN
który z tego wynika  zwi kszenie systemy reprezentacji zostaj zep-
sprzeda y. Z kolei problematyczne chni te do swego rodzaju m tnego
przekonanie mo e mie form :  Nie zbiornika uczu . Przyporz dkowanie
umiem sprzedawa  . systemów reprezentacji do odpowia-
daj cych im pozycji oczu ma na celu
Nast pnie obserwuj zwi zane
oczyszczenie owego zbiornika oraz
z przekonaniem o pora ce fizjologi
osi gni cie znacznie bardziej odpo-
oraz pozycje oczu. Je li uznasz, e
wiedniego stanu.
przygl danie si samemu sobie, kiedy
tworzysz w swoim umy le reprezen- Kiedy ju umie cisz poszczególne
tacje problematycznego przekona- reprezentacje we w a ciwych pozy-
nia, sprawia Ci trudno , si gnij po cjach, zwró uwag na to, jak prze-
lustro lub kamer wideo albo popro strze przed Tob oczyszcza si i robi
o pomoc przyjaciela. si tam miejsce dla Twojej percepcji
rzeczywisto ci za po rednictwem
Zwró uwag na to, co dzieje si
zmys u wzroku.
w ka dym systemie reprezentacji,
gdy tworzysz w swoim umy le repre- Je eli mia e dot d zamkni te oczy,
zentacje problematycznego przeko- otwórz je i sam zobacz.
nania. Co wewn trz siebie widzisz,
s yszysz i czujesz? Krok 3. Stworzenie obrazów
po danej zdolno ci
i zamierzonego celu
Krok 2. Uporz dkowanie
oraz umieszczenie
problematycznego przekonania
ich w skonstruowanej
w ramach systemów
przestrzeni wizualnej
reprezentacji na podstawie
pozycji oczu
Pomy l o frustruj cym Ci braku danej
zdolno ci oraz o celu, których doty-
W wyobra ni ka d reprezentacj
czy Twoje przekonanie o pora ce.
przyporz dkuj (je li jeszcze jej tam
nie ma) odpowiedniej pozycji oczu.
Stwórz wyra ny obraz okre lonej
zdolno ci  w akcji . Ujmij j w kate-
Rozmieszczaj c poszczególne re-
goriach pozytywnych i zamierzonych
prezentacje, jednocze nie patrz (tj.
rezultatów (przez pryzmat swojego
wiadomie i celowo zwró swój
celu).
wzrok) w okre lonym kierunku.
Wykorzystaj wyobra enia, które
Dla wielu ludzi kinestetyczne do-
s bardzo pozytywne.
znanie pora ki jest tak silne, e wew-
n trzny dialog (z samym sob ) i inne
63
WIELKA KSI GA NLP
Umie ten obraz w prawym gór- Zwró uwag na to, jakiego ro-
nym rogu (wzrokowy obraz skon- dzaju po ytecznej wiedzy (m.in. w po-
struowany) i, w swojej przestrzeni staci ostrze enia lub nauczki) mog
mentalnej, spójrz na niego, kieruj c Ci dostarczy wspomnienia danej sy-
oczy w gór i w prawo. tuacji, chocia kojarz si one z fru-
struj cymi Ci wynikami lub uczu-
Krok 4. Odró nienie ciami.
reprezentacji po danej
Zauwa , e tego rodzaju po ytecz-
zdolno ci od obrazów
na wiedza mo e Ci zaprowadzi
wspomnie o pora ce
prosto do po danego celu.
Koncentruj c si na po danej zdol-
Zmodyfikuj poszczególne elementy
no ci, do wiadcz dominuj cego uczu-
lub dodaj nowe do po danego celu,
cia, które si z ni wi e. Zidentyfi-
opieraj c si na tym, czego si nau-
kuj pozytywn intencj , która le y
czy e poprzez obserwacj wspo-
u jego podstaw.
mnie .
Zrób to samo z dialogiem wew-
Zastanów si , jakie kroki mog Ci
n trznym, który dotyczy tej zdolno ci.
zaprowadzi od tych wspomnie do
Zwró uwag na to, jak bardzo
pozytywnego celu.
reprezentacje te ró ni si od repre-
zentacji Twojego przekonania o po-
Krok 6. Stworzenie kotwicy dla
ra ce. Uczucia i wewn trzny dialog s
pozytywnego do wiadczenia,
reprezentowane w odmienny sposób. które stanie si punktem
odniesienia
Krok 5. Ujednolicenie elementów
Pomy l o czym pozytywnym, co je-
pora ki (uczu , wspomnie ,
ste w stanie, Twoim zdaniem, z ca
dialogu wewn trznego)
pewno ci osi gn w przysz o ci.
z elementami pozytywnymi
Mo e to by co , co robi e ju wcze-
Spójrz na wspomnienia zwi zane
niej wiele razy, fachowo i nale ycie.
z problematycznym przekonaniem.
Nie musi to by nic wielkiego. Punk-
Zbuduj bardziej realistyczny obraz tualne przyj cie do pracy mo na uzna
danej sytuacji, mieszaj c pozytywne za osi gni cie, chocia jest uwa ane
wspomnienia ze wspomnieniami zwi - za co elementarnego i prozaicznego.
zanymi z problemem.
Stwórz kotwic dla tego do wiad-
Umie je na swojej linii czasu czenia.
w odpowiednim porz dku.
64
PRZEKSZTA CENIE PORA KI W INFORMACJ ZWROTN
Krok 7. Wywo anie pozytywnego Krok 8. Sprawdzenie rezultatu
stanu w zwi zku z zamierzonym
Dowiesz si , e wzorzec spe ni swoje
celem
zadanie, kiedy do wiadczysz jednego
Dostosuj struktur synestezji zaso-
z poni szych symptomów:
bów po danego stanu, tak aby by a
1. Pojawi si wie e pomys y
zharmonizowana z pozytywnym do-
na to, jak dotrze do celu.
wiadczeniem, które s u y za punkt
2. Twoje nastawienie b dzie
odniesienia. Innymi s owy, zapami taj
bardziej optymistyczne
w a ciwo ci submodalno ci, w tym
i konstruktywne.
miejsca w Twojej przestrzeni men-
3. Ogl d celu i sposobu jego
talnej, w których si pojawi y.
osi gni cia b dzie
Zmie ten stan, aby jego elementy
precyzyjniejszy, dzi ki czemu
by y rozmieszczone w ten sam sposób
Twoje wyobra enia, odczucia
jak submodalno ci, takie jak rozmiar
i wewn trzny dialog stan
czy jasno .
si bardziej sugestywne.
Aby wspomóc ten proces, uru-
chom kotwic dla pozytywnego do-
wiadczenia, które stanowi punkt
odniesienia, i jednocze nie patrz na
po dany cel.
65
WIELKA KSI GA NLP
3.
Poprawnie sformu owane cele
Powodem, z którego wi kszo ci ludzi nie udaje si osi gn wyznaczonych celów,
jest to, e ich nie definiuj albo tak naprawd nie uwa aj ich za realistyczne
czy osi galne. Ludzie sukcesu potrafi powiedzie , dok d zmierzaj ,
co planuj zrobi po drodze oraz kto b dzie im w tym towarzyszy .
 Denis Waitley
ZORZEC TEN ma wielu aby zawczasu je zdefiniowa . Je eli
autorów. wiesz, gdzie chcesz si znale , atwiej
W
Ci b dzie stworzy odpowiednie ma-
Zrób du y krok
py, które Ci tam zaprowadz . Co
w stron sukcesu  i wyznacz po-
wi cej, b dziesz w stanie wymy li
prawnie sformu owane cele. Popraw-
nowe, atwiejsze lub szybsze drogi do-
nie sformu owany cel to taki, który
tarcia do swojego celu.
odpowiada na pytanie:  Czego rze-
czywi cie pragn ? .
Co to jest cel?
Kojarzysz model  by -> robi ->
Cele mog szczególnie pomóc w osi -
mie  ? Wed ug niego najpierw musisz
ganiu doskona o ci. Mog nimi by
sta si osob , która jest w stanie
zarówno dobra zabawa podczas przy-
osi gn cel, a nast pnie podj dzia-
j cia, jak i zostanie miliarderem w ci -
ania konieczne do tego, by móc cie-
gu 3 lat. Istnieje bowiem wiele ró -
szy si owocami swoich wysi ków.
nych rodzajów celów.
Wi kszo naszych zachowa
Wyobra sobie, e ju osi gn e
s u y osi ganiu okre lonych celów
zamierzony cel, a nast pnie otwórz
(otrzymywaniu wyników czy spe nia-
swoj g ow na nowe pomys y, jak go
niu pragnie ), dlatego tak wa ne jest,
66
POPRAWNIE SFORMU OWANE CELE
ulepszy . Czas na tworzenie nowych pragnienia, warto ci, potrzeby  pod-
wersji celu nadchodzi, zanim jeszcze porz dkowane d eniu w jednym wy-
zaczniesz inwestowa w niego swoje ra nym kierunku.
liczne zasoby. Aby by spójnym ze
Oto co mówi o celach i wynikach
swoimi najwy szymi celami, nale y
Anthony Robbins w arcydziele Obud
zachowa wobec nich elastyczny sto-
w sobie olbrzyma:
sunek, tworzy nowe wersje (je li zaj-
Po wyznaczeniu celu musi natych-
dzie taka potrzeba) oraz je udosko-
miast nast pi stworzenie planu pro-
nala . W ten sposób pracuje si nad
wadz cego do jego osi gni cia oraz
jednym z najwa niejszych elementów
zmasowane dzia anie wed ug tego pla-
programowania neurolingwistyczne-
nu. Masz ju si , aby dzia a . Je li nie
go, czyli ekologi , w ramach której
udawa o ci si dotychczas jej zebra ,
wszystkie Twoje cz ci powinny by
to tylko dlatego, e nie udawa o ci si
zgodne z celem, a wszystkie Twoje
W ogólnym zarysie:
wzorzec poprawnie sformu owanych celów
Krok 1. Wyznaczenie konkretnego celu i sformu owanie go za pomoc
zda twierdz cych
Krok 2. Okre lenie w asnego celu w kategoriach umiej tno ci, które
si ma i których brakuje
Krok 3. Kontekst
Krok 4. Modalno ci sensoryczne
Krok 5. Cele po rednie
Krok 6. Wsparcie
Krok 7. Sprawdzenie ekologii
Krok 8. Ustawienie kamieni milowych
Krok 9. Spisanie celów
Krok 10. Sprawdzenie rezultatu
67
WIELKA KSI GA NLP
wyznaczy sobie celów, które by ci sób my lenia tylko powstrzymuje
zainspirowa y2. Twój rozwój!
Dopilnuj wi c, aby do zamierzo-
Krok 1. Wyznaczenie
nego celu prowadzi y Twoje w asne
konkretnego celu
dzia ania, a nie dzia ania innych ludzi.
i sformu owanie go
Co wi cej, cel powinien, a nawet musi
za pomoc zda twierdz cych
le e w zasi gu Twoich mo liwo ci,
Okre l swój cel/wynik w sposób
a odpowiedzialno za jego osi gni -
szczegó owy, za pomoc zda twier-
cie powinna, a nawet musi spoczywa
dz cych.
na Tobie.
Po wi troch czasu na opisanie
Zapytaj siebie (lub swojego klienta,
tego, czego dok adnie chcesz. Cel
je eli pracujesz z drug osob ):
sformu owany za pomoc przeczenia
 Co mo esz zrobi samodzielnie,
nie poprowadzi Ci w pozytywnym
aby osi gn cel? ;
kierunku. Unikaj takich sformu owa
 Jakie dzia ania mo esz podj , aby
jak:  Nie chc by perfekcjonist  .
zwi kszy swoje szanse na osi gni -
Forma negacji zach ca pod wiadomy
cie celu jeszcze w tym tygodniu? .
umys do tworzenia tego, czemu
w Twoim mniemaniu si opierasz.
Krok 3. Kontekst
Je eli móg by wymaza problem
Znaczenie zazwyczaj zale y od kon-
oraz zast pi go czym pozytywnym
tekstu.
i zasobnym  co by to by o?
Opisz swój poprawnie sformu o-
Opisz to. Uwzgl dnij najwa niejsze
wany cel w kontek cie otoczenia,
kana y zmys owe.
w jakim zaistnieje. Dzi ki temu stanie
si on konkretniejszy i bardziej mo-
Krok 2. Okre lenie w asnego
tywuj cy. Ponadto zyskasz w ten spo-
celu w kategoriach umiej tno ci,
sób pewno , e Twój cel spe nia
które si ma i których brakuje
wymogi ekologii.
Zastanów si nad zdaniem:  Chc , aby
Bardzo dobrze sformu owanym
inni mnie wspierali . To nie jest po-
i zwi zanym z kontekstem celem by-
prawnie sformu owany cel. Taki spo-
oby zdanie:  Chc zarobi 650 000
2 z otych w ci gu 12 miesi cy. Zaczn
A. Robbins, Obud w sobie olbrzy-
1 lipca i b d sprzedawa swoje
ma& i miej wp yw na ca e swoje ycie 
umiej tno ci w dziedzinie NLP fir-
od zaraz, t um. P. Cichawa, Studio EM-
KA, Warszawa 2009, s. 363.
68
POPRAWNIE SFORMU OWANE CELE
mom ubezpieczeniowym w roli tre- on konkretniejszy i bardziej moty-
nera sprzeda y ich zespo ów telemar- wuj cy. Ponadto w ten sposób wzmo-
keterów . cnisz swoj pod wiadomo .
Uwzgl dnij m.in. miejsca, obszar, Je li musisz u y takich s ów, jak
ludzi i ich funkcje, bud et oraz ramy  mi o  ,  doceniany czy  nami tny ,
czasowe. Ukonkretniaj c swój cel uwzgl dnij wszystkie 5 zmys ów,
i osadzaj c go w kontek cie, spra- które tworz dan emocj ; np. co
wiasz, e staje si on realny dla oznacza dla Ciebie  przez pryzmat
Twojego mózgu. Twoich zmys ów  e czujesz si
bardziej doceniany?
Kolejna my l dotycz ca kontekstu
brzmi: Jak odczuwasz to, e jeste doce-
niany?
 Gdzie nie chcia by , aby zaistnia o
dane zachowanie? . W której cz ci swojego cia a do-
wiadczasz tego uczucia?
Na przyk ad czy chcia by si ba-
wi codziennie jak dziecko ze swoimi Kto Ci docenia i jaki ma wyraz
pociechami, aby czu y si przy Tobie
twarzy?
bardziej radosne?
Krok 5. Cele po rednie
Znakomicie. Nie chcia by jednak
zachowywa si w ten sposób wobec
Wyznacz cele po rednie na drodze do
ma onki w ó ku, prawda? W a nie
osi gni cia celu g ównego, tak aby
dlatego kontekst jest tak wa ny.
poczu wi ksz motywacj i skutecz-
Za cel mo esz obra bardziej na- niej rozwi zywa napotykane pro-
blemy.
mi tne i uwodzicielskie zwracanie si
do swojej ony. Je eli jednak zapo-
Przypisz celom po rednim realne
mnisz, e kontekstem dla tego zacho-
terminy. Dzi ki temu, e kroki, które
wania jest to przebywanie z on ,
masz wykona , b d mniejsze, po-
mo esz zwróci si nieodpowiednim
traktujesz poszczególne cele jako bar-
tonem do swojego szefa.
dziej osi galne. W ten sposób wzmoc-
nisz pod wiadom motywacj . Proces
Krok 4. Modalno ci sensoryczne
dzielenia ca o ci na cz ci nazywamy
w NLP porcjowaniem odgórnym.
Opisz swój cel za pomoc 5 zmys ów.
Poprawnie sformu owany cel jest
Jak si czujesz, kiedy my lisz o tym,
konkretny. Dzi ki temu, e uwzgl d- e masz napisa ksi k ? Albo schud-
nisz wszystkie 5 zmys ów, stanie si
n 30 kilogramów?
69
WIELKA KSI GA NLP
Porównaj powy sze cele z mniej- Krok 7. Sprawdzenie ekologii
szymi celami po rednimi:  B d pisa
Co mo e Ci przeszkodzi w osi gni -
stron dziennie, aby powsta a dwu-
ciu celu?
stuczterdziestostronicowa ksi ka.
Czy istniej jakie inne warto ci,
Dzi skoncentruj si tylko na tej
inne cele, inni ludzie czy inne prawa,
jednej stronie .
które mog sprawi Ci k opoty?
Jak si zjada s onia? Po kawa ku.
Jak móg by obecnie dostosowa
lub z agodzi swoj postaw , aby zre-
Krok 6. Wsparcie
alizowa swoje marzenie?
Uzyskaj pomoc, która jest Ci po-
Zastanów si nad tym, jakie wew-
trzebna, aby Twój cel si urzeczywist-
n trzne przeszkody mo esz napotka .
ni . Jakich zasobów potrzebujesz?
Czy jaka cz Ciebie przeszkadza
Zrób list zasobów, które wyko-
Ci w osi gni ciu celu?
rzystasz w d eniu do celu.
Krok 8. Ustawienie kamieni
I znów  b d konkretny:
milowych
Kim s ludzie, którzy mog Ci
Okre l, sk d b dziesz wiedzie , e
pomóc?
poruszasz si we w a ciwym kierunku
Jak si nazywaj ? i we w a ciwym tempie. Musisz prze-
cie orientowa si w tym, jakich
Jakie zawody wykonuj ?
znaków post pu wygl da na swojej
Czy masz ich numery telefonu?
drodze.
O co dok adnie powiniene
Jeden ze sposobów ustawienia
ich zapyta ?
kamieni milowych polega na umiesz-
Jakie potrzebne Ci emocje
czeniu zasobów z Twojej listy kon-
powiniene sam w sobie rozbudzi ?
trolnej na linii czasu. Je eli zadanie to
Czy potrzebujesz wi cej pewno ci
sprawia Ci trudno , potraktuj ten
siebie, odporno ci, rado ci
fakt jako sygna ostrzegawczy.
czy asertywno ci?
Zaznacz w swoim kalendarzu daty,
Ile potrzebujesz pieni dzy?
kiedy b dziesz sprawdza , czy osi -
gn e poszczególne kamienie milo-
Jakie informacje b d wa ne?
we. Zapisz w swoim planie, co dok ad-
Na jakie pytania nale y zawczasu
nie chcesz uzyska w wyznaczonych
odpowiedzie ?
terminach.
Czego jeszcze potrzebujesz?
70
POPRAWNIE SFORMU OWANE CELE
Bycie wspania ym kochankiem to O ile gorzej by oby zobaczy swoje
fantastyczny cel. Mo e zatem warto nazwisko na li cie go czym, ni tylko
nauczy si czyta mow cia a oso- o tym us ysze ?
by, z któr jeste zwi zany? To by by
doskona y krok w stron osi gni cia Krok 10. Sprawdzenie rezultatu
celu. Nawet co , co wydaje si nie-
led swoje post py poprzez odno-
istotne, mo e okaza si dobrym
szenie ich zarówno do g ównego celu,
kamieniem milowym. Je li chcesz np.
jak i poszczególnych kamieni milo-
by bogaty, niech cz ci Twojego
wych.
planu stanie si kontrolowanie wy-
Trzymaj swoje notatki w widocz-
datków  jakkolwiek banalnie by to
nym miejscu, aby Ci o tym przypo-
brzmia o.
mina y.
Zwracaj uwag na wszelkie spo-
Krok 9. Spisanie celów
soby, w jakie wzorzec ten pomóg Ci
Spisanie swoich celów, celów po red-
przybli y si do wybranego celu.
nich i kamieni milowych ma wiele
Je eli zajdzie taka potrzeba, wyko-
zalet. Notatnik lub teczka, które
naj niniejszy wzorzec z my l o innych
w tym celu za o ysz, stan si Twoim
celach oraz o udoskonalaniu wyzna-
miejscem na rozwi zywanie proble-
czonego ju celu.
mów oraz gromadzenie innowacyj-
Zwracaj uwag na wszelkie spo-
nych pomys ów. Czasami zab kana
soby, w jakie wzorzec ten wzmocni
wcze niej my l, kiedy spojrzysz na
Twoj ch do tego, aby g biej
ni pó niej, mo e zmieni si w y
u wiadamia sobie cele i kamienie
z ota.
milowe, a tak e do tego, aby si w nie
Wyznaczenie odr bnych dzia ów
anga owa . Zauwa aj wszelkie prze-
dla poszczególnych elementów planu
szkody, jakie napotykasz, i decyduj,
u atwi Ci kontrolowanie kamieni mi-
która technika NLP mog aby Ci po-
lowych, dopracowywanie celów oraz
móc w ich pokonaniu. Pi kno niniej-
poruszanie si ku kolejnym celom
szego wzorca polega cz ciowo na
po rednim.
tym, e dzi ki niemu trudno ci staj
Niezapisane cele nie s warte
si lepiej widoczne, przez co mo na
nawet skrawka papieru, na którym
je skuteczniej przezwyci a .
mog yby zosta zanotowane. Poza tym
utrwalone s owo ma w adcz moc.
71
WIELKA KSI GA NLP
Dodatkowa rada tuj dotarcie do ka dego kolejnego
kamienia milowego.
We wspó czesnym wiecie, w któ-
Traktowanie celu jako ostateczne-
rym nie brakuje ró norodnych tech-
go rezultatu nie jest szczególnie za-
nologii i udogodnie , do atwo sta
ch caj ce. My lenie w kategoriach
si mistrzem zwlekania. Moja rada
 byle tam dotrze  równie Ci nie
(jako g ównego kunktatora) jest taka,
zmotywuje. Powiniene wi c postrze-
by nie walczy ze sob w kwestii
ga swój cel jako rodek do osi gni -
podejmowania dzia a , które maj Ci
cia czego , czyli u y go nast pnie do
zaprowadzi do celów.
urzeczywistnienia lub wykonania
Po prostu pami taj, aby cel mie
jeszcze wi kszego zamys u! Takie po-
w g owie jako pewien kierunek, a nie
dej cie naprawd motywuje. Spróbuj
list rzeczy do odfajkowania. Spraw,
zmieni swój punkt widzenia i zwró
aby sta si wielk spraw , która b -
uwag , o ile lepiej si poczujesz.
dzie Ci inspirowa a, a potem po-
dejmuj kolejno ma e kroczki i wi -
72
ZBIERANIE DOWODÓW I PRZEPROWADZANIE PROCEDURY DOWODOWEJ
4.
Zbieranie dowodów
i przeprowadzanie procedury dowodowej
Ka dy pragnie zosta milionerem lub nawet multimilionerem.
Otwart kwesti pozostaje jedynie dylemat, czy jeste gotów do zrobienia
wszystkiego oraz do po wi cenia wszystkich lat, niezb dnych do osi gni cia
finansowego sukcesu. Je li tak, to naprawd nie istnieje nic,
co mog oby ci zatrzyma na tej drodze.
 Brian Tracy, Sposób na sukces
ZORZEC TEN ma wielu kiedy tylko te si pojawi ; b dziemy
autorów. j nazywali procedur dowodow .
W
Na przyk ad w sytuacji uczenia si
Rozstrzygnij, czy
funkcj dowodu pe ni zwykle wynik
osi gn e ju po dany cel, szukaj c
sprawdzianu, a procedura dowodowa
sygna ów i wskazówek o tym wiad-
przybiera form opracowania spraw-
cz cych; b dziemy je nazywali do-
dzianu, zasad przyst pienia do niego
wodami. Stwórz procedur , dzi ki
oraz jego zaliczenia.
której na pewno zauwa ysz dowody,
73
WIELKA KSI GA NLP
W ogólnym zarysie: wzorzec zbierania dowodów
i przeprowadzania procedury dowodowej
Krok 1. Okre lenie, co chce si osi gn poprzez dokonanie oceny
Krok 2. Zapisanie celu procedury dowodowej
Krok 3. Precyzyjne zdefiniowanie dowodów
Krok 4. Wskazanie osoby, która ustanowi procedur dowodow ,
a nast pnie j przeprowadzi
Krok 5. Stworzenie ram czasowych oraz ustawienie kamieni milowych,
które b d odmierza y post py na drodze do celu
Krok 6. Wskazanie sytuacji, które mog si okaza k opotliwe
Krok 7. Sprawdzenie rezultatu
Krok 1. Okre lenie, co chce si s owy, dlaczego potrzebujesz takiej,
osi gn poprzez dokonanie
a nie innej procedury dowodowej? Na
oceny
przyk ad studenci, którzy przyswa-
jaj koncepcje NLP, skuteczniej si
Okre l, co chcesz osi gn poprzez
komunikuj z praktykami NLP oraz
dokonanie oceny; np. ustali , w jakim
wydajniej si ucz z literatury przed-
stopniu dany student opanowa okre-
miotu i od swoich nauczycieli.
lony temat.
Sformu uj cele w kategoriach po-
Krok 3. Precyzyjne
zytywnych; np. wyznacz liczb punk-
zdefiniowanie dowodów
tów i not , które w a ciwie okre laj
Precyzyjnie zdefiniuj dowody; np.
poziom wiedzy studenta.
zachowania, które da si zaobserwo-
Podaj przyk ad najlepszego wyniku;
wa . Sk d b dziesz wiedzie , e osi -
np. 100% punktów to nota bardzo
gn e ju swój cel? Na przyk ad je-
dobra.
eli student uzyska 85% punktów ze
sprawdzianu, b dzie to oznacza o, e
Krok 2. Zapisanie celu
do dok adnie opanowa koncepcje
procedury dowodowej
NLP i jest ca kiem dobrze przygoto-
Jakie korzy ci przyniesie przeprowa-
wany do tego, aby korzysta z wiedzy
dzenie procedury dowodowej? Innymi
nauczycieli i z literatury przedmiotu.
74
ZBIERANIE DOWODÓW I PRZEPROWADZANIE PROCEDURY DOWODOWEJ
Krok 4. Wskazanie osoby, która mog go wywo ywa ; np. trener mo e
ustanowi procedur dowodow ,
mie trudno ci z zarz dzaniem cza-
a nast pnie j przeprowadzi
sem oraz mo e zapomnie o nadzo-
rowaniu sprawdzianu; przy bli szym
Dopilnuj, aby opis kwalifikacji osób
przyjrzeniu si sprawie mo e si oka-
odpowiedzialnych za procedur do-
za , e trener potrzebuje pobudzenia,
wodow oraz instrukcje jej przepro-
którego dostarcza mu proces uczenia,
wadzenia by y kompletne i zrozumia-
wi c nie wiadomie unika nudnego
e; np. trenerzy NLP z przynajmniej
pilnowania studentów; sytuacja ta bo-
pi cioma latami do wiadczenia oraz
wiem zasadniczo si ró ni od tego,
zdobycie przez studenta przynajm-
co trener robi , kiedy nie by zwi za-
niej 90% punktów.
ny z instytucj wystawiaj c noty.
Krok 5. Stworzenie ram
Krok 7. Sprawdzenie rezultatu
czasowych oraz ustawienie
kamieni milowych, które b d
Wyznacz odpowiednie momenty oraz
odmierza y post py na drodze
zakresy odpowiedzialno ci zwi zane
do celu
z ocenianiem skuteczno ci sprawdza-
Mog si w tym zawiera punkty, przy
nia wiedzy, uczenia i wykorzystanych
których powinno si oceni post py,
materia ów; np. na koniec ka dego
oraz termin, w którym cel ma zosta
kwarta u trenerzy b d badali zado-
osi gni ty.
wolenie studentów za pomoc okre-
Wska kryteria, które powinny
lonego instrumentu oceny oraz
zosta spe nione na ka dym wyszcze- w drodze dyskusji, a b d to robili
gólnionym etapie; np. cotygodniowy
podczas cokwartalnego spotkania per-
sprawdzian pomo e okre li , w jakim
sonelu, organizowanego w celu pod-
stopniu studenci opanowali materia
noszenia poziomu kursu; zostan
z kilku ostatnich zaj .
wówczas uwzgl dnione zarówno opi-
nie zebrane od studentów, jak i opinie
Krok 6. Wskazanie sytuacji,
personelu.
które mog si okaza k opotliwe
Oto co pisze na temat informacji
Na przyk ad jakie problemy mo e
zwrotnej Anthony Robbins w swojej
napotka osoba, która b dzie prze- ksi ce Nasza moc bez granic:
prowadza procedur dowodow ?
Zwyci zcy, przywódcy, mistrzo-
Mog si w tym zawiera zarówno
wie  ludzie posiadaj cy si charak-
opór, jak i pozytywne intencje, które
teru  wszyscy oni dobrze wiedz , e
75
WIELKA KSI GA NLP
je li kto próbuje i nie uzyskuje upra- t informacj , by precyzyjniej okre li ,
gnionych wyników, to po prostu zacho- jakie dzia ania powiniene podj , by
dzi sprz enie zwrotne. Wykorzystaj osi gn oczekiwany efekt3.
3
A. Robbins, Nasza moc bez granic,
t um. W. Grajkowska, Wydawnictwo
MEDIUM, Warszawa 1996, s. 86.
76
DOPASOWYWANIE I HARMONIZOWANIE
5.
Dopasowywanie i harmonizowanie
SPOTYKASZ SI z lud mi na ich poziomie,
tak jak nie dyskutujesz o filozofii z dzieckiem, które uczy si mówi [...],
lecz zwracasz si do niego za pomoc D WI KÓW.
 dr Milton H. Erickson
UTORAMI TEGO WZORCA s dopasowywania nie jest tym samym
John Grinder i Richard co odzwierciedlanie, poniewa nie
ABandler. polega na dok adnym na ladowaniu
drugiej osoby, a raczej na w czaniu
Dopasowywanie i harmonizowa-
ró norodnych elementów jej stylu
nie odgrywaj wa n rol w procesie
bycia do w asnego.
modelowania oraz w nawi zywaniu
kontaktu. Dzi ki temu wzorcowi Na przyk ad kiedy b dziesz wyko-
pog bisz swoj wra liwo na ludzi rzystywa s ownictwo na tym samym
oraz przekazywane przez nich nie- poziomie co druga osoba, poczuje
wiadomie komunikaty. Kiedy spe- si ona bardziej komfortowo w Two-
cjalnie dopasowujesz si do modelu im towarzystwie; gdy jednak zacz-
wiata drugiej osoby, lepiej rozumiesz niesz na ladowa jej akcent, mo e
jej punkt widzenia, a tak e znacznie poczu si ura ona.
skuteczniej nawi zujesz z ni kontakt.
Ze wzgl du na sposób, w jaki
Dopasowywanie wi e si z har- technika ta pomaga odczuwa empa-
monizowaniem w asnej mowy cia a ti wobec innych ludzi oraz ich zro-
i sposobu mówienia z mow cia a zumie , mo na powiedzie , e dopa-
i sposobem mówienia drugiej osoby sowujesz si do modelu wiata drugiej
w celu ulepszania kontaktu. Proces osoby. Jej intuicja lub poczucie, e
77
WIELKA KSI GA NLP
rozumiesz j i znajdujesz z ni wspólny momentu ludzie zaczn na Ciebie
j zyk, oczywi cie ulepsza kontakt. Ca y dziwnie patrze . Prawdopodobnie
proces równie ma charakter nie- zdziwisz si , jak daleko mo esz
wiadomy. si posun w dopasowywaniu,
nie nara aj c si na k opoty.
Dopasowywanie mo na porów-
Niniejszy wzorzec nie sk ada si z po-
na do pewnej metody gry, w której
szczególnych kroków, które mo na
aktor wchodzi w rzeczywisto swo-
by wykonywa po kolei, mo esz wi c
jego bohatera, znajduj c j w samym
rozwija swoj umiej tno , improwi-
sobie. Tego rodzaju dopasowywanie
zuj c w oparciu o podane wskazówki.
zachodzi na wy szym poziomie, na
którym mo liwe jest przej cie uk adu Najbardziej wp ywowy hipnote-
odniesienia drugiej osoby. rapeuta, nie yj cy ju dr Milton H.
Erickson, opisa pewien przypadek,
Bandler i Grinder odkryli, e mo -
dzi uchodz cy za jeden z klasycznych
na doskonali proces dopasowywania
przyk adów dopasowywania i har-
si poprzez harmonizowanie predy-
monizowania. Spójrz na otwieraj cy
katów, czyli s ownictwa, które wska-
niniejszy rozdzia cytat  wybra em
zuje, jaki g ówny system reprezenta-
go celowo.
cji wykorzystuje druga osoba. Je eli
np.  widzi ona, do czego zmierzasz, Dr Milton H. Erickson opowiada
odwdzi czysz si jej,  patrz c na to o swoim kliencie, dziecku autystycz-
przychylnie  poniewa wykorzystuje nym. Oto s owa terapeuty z ksi ki
ona swój wzrokowy system repre- Phoenix: Therapeutic Patterns of Milton
zentacji. H. Erickson ( Phoenix: wzorce tera-
peutyczne Miltona H. Ericksona ) au-
wicz umiej tno dopasowywa-
torstwa Davida Gordona:
nia si w ka dej chwili i w dowolnym
miejscu. Zacznij przesadnie subtelnie, Wprowadzi a dziewczynk . Przed-
a nast pnie próbuj si dopasowywa stawi a dziewczynk mnie oraz mnie
do drugiej osoby w coraz bardziej
dziewczynce. Dziewczynka wyda a kil-
ca o ciowy sposób. Wówczas na
ka dziwnych d wi ków, a wi c i ja
pewno nikogo nie urazisz. Je eli znaj- ODPOWIEDZIA EM za pomoc dziw-
dziesz si w sytuacji, w której nikt
nych d wi ków  i tak razem po-
Ci nie zna i w której nie ma zna- chrz kiwali my i pomrukiwali my, pisz-
czenia, e sprawisz wra enie dziwa- czeli my i skrzeczeli my przez oko o
ka, spróbuj dopasowywa si znacz- pó godziny. A potem dziewczynka
nie wyra niej i sprawd , od którego
odpowiedzia a na kilka prostych pyta
78
DOPASOWYWANIE I HARMONIZOWANIE
i natychmiast wróci a do swojego au- niej powiedzia a mi:  Ta dziewczyna
tystycznego zachowania. Naprawd prawie urwa a mi r k , tak ci gn a
dobrze si razem bawili my, pochrz - mnie w stron ulicy. Chcia a si zoba-
kuj c i pomrukuj c, piszcz c i skrze- czy z tob [...], jedynym cz owie-
cz c do siebie. A potem zabra a pa- kiem, który naprawd potrafi mówi
cjentk z powrotem do szpitala. w jej j zyku .
W nocy wysz a z ni na spacer. Pó -
79