OGÓLNE RADY DOTYCZACE SAMOOBRONY
Jako, ze temat zagrozenia w miescie i co za tym idzie, kursów samoobrony, jest ostatnio bardzo
modny, przedstawie tu podstawowe zasady obrony w sytuacji zagrozenia. Nie musze chyba
przypominac, ze najlepsza forma obrony jest... ucieczka. Jezeli istnieje jakakolwiek forma
unikniecia walki - nalezy jej uzyc. Walka wrecz to ostatnia rzecz z jakiej powinno sie korzystac.
Prawde mówiac, wiele systemów sztuk walk nie przygotowywuje adepta do "walki ulicznej". To
sa zupelnie inne warunki, inne sposoby ataku i obrony. W realnej walce licza sie nie tyle
umiejetnosci techniczne co psychiczne - ten kto zachowa zimna krew i jest wytrzymaly
psychicznie ma wieksze szanse na wyjscie calo z opresji. Dlatego tez trudno jest kogos
przygotowac do takiego starcia - po prostu nie wiadomo jak dana osoba zachowa sie pod
wplywem stresu. Moze ona znac cala game technik ale gdy stanie oko w oko z przeciwnikiem
uzbrojonym np. w nóz, nie bedzie w stanie sie nawet poruszyc. Na sali treningowej trudno jest
sprawic warunki podobne do realnego ataku: wiesz, ze to wszystko jest "na niby" i masz zaufanie
do trenera. Symulowane ataki gumowym czy tez drewnianym nozem z pewnoscia zaznajamiaja
cwiczacego z mozliwosciami ataku ale nigdy nie przygotuja go w pelni.
Ponizej przedstawilem liste zasad, którymi powinno sie kierowac w czasie ewentualnego starcia.
Od razu zaznaczam iz: nie posiadam uprawnien do nauczania tego rodzaju walki. Sa to w
wiekszosci zasady zaczerpniete z licznych zródel na temat samoobrony oraz moje wlasne
spostrzezenia i uwagi. Nie gwarantuje, ze beda one skuteczne. Nalezy podchodzic do nich
ostroznie, zwlaszcza do zasad opisujacych walke z uzbrojonym przeciwnikiem. Jezeli ma sie
zamiar je stosowac, warto przedtem poradzic sie instruktora z odpowiednim certyfikatem. Moze
on / ona zalecic inne sposoby obrony.
1. PROSTE RUCHY TO PODSTAWA W STYUACJACH ZAGROZENIA:
Pod zadnym pozorem nie nalezy uzywac skomplikowanych ruchów, takich jak kopniecia
obrotowe, wyskoki czy obszerne podciecia. Walka uliczna to nie turniej: tutaj nikt nie da ci
punktów za ladne techniki. Uzywajac ich narazasz sie za to na atak: mozesz latwo stracic
równowage i / lub odslonic sie na atak. Pamietaj, ze nie zawsze mozesz byc ubrany wygodnie -
ciasne dzinsy czy gruby plaszcz skutecznie utrudniaja ruchy. Licz sily na zamiary. Poza tym
popisujac sie przed przeciwnikiem mozesz go sprowokowac do uzycia groznej broni -
wystraszony przeciwnik staje sie jeszcze grozniejszy.
2. TECHNIKI WALKI:
Jakich technik walki uzyc? To zalezy w glównej mierze od przeciwnika; od jego taktyki, od tego
czy i w co jest uzbrojony. Podstawy to:
- ciagle trzymanie gardy: nie opuszczaj nigdy rak w czasie walki, nawet na moment. Jezeli
parujesz cios lub go zadajesz druga reka caly czas chroni tulów i glowe.
- atak prostymi ciosami: uderzeniem prostym w przód oraz ciosem hakiem. Daruj sobie
wymyslne techniki. Jezeli masz sposobnosc mozesz dzgnac palcami w oczy przeciwnika -
oslepiony niewiele moze zrobic a ty bedziesz mial/a mozliwosc skuteczniejszego ataku lub
ucieczki. ( patrz pkt. "Ucieczka" )
- kopniecia moga byc bardzo przydatne bo sa silniejsze niz reka i pozwalaja na utrzymywanie
dystansu, ale nie nalezy przesadzac z ich stosowaniem. Najlepszymi sa kopniecie w przód i
kopniecie w bok. Najskuteczniejsze i najbezpieczniejsze jest celowanie na wysokosc brzucha
przeciwnika - maja wtedy najwieksza sile i zasieg. Kopniecie okrezne jest równiez przydatne ale
jego skuteczne zastosowanie wymaga wiekszej wprawy. Lepiej stosowac je na nizsze cele, np.
kolana ( patrz pkt. "Niskie ataki" )
- jezeli styl, którego sie uczysz stosuje dzwignie i rzuty ( np. jiu-jitsu ) stosuj tylko te najprostsze,
te które masz najlepiej opanowane. Jednak uwazaj: wyczekiwanie na odpowiedni moment moze
byc niebezpieczne. Napastnik moze w ogóle nie zaatakowac w sposób na jaki jestes
przygotowany. Jesli znasz sie tylko na tym rodzaju walki, dobrze byloby poznac przynajmniej
kilka podstawowych kopniec i ciosów.
3. WALKA Z UZBROJONYM PRZECIWNIKIEM:
To oczywiscie najniebezpieczniejszy rodzaj walki. Atakujacy najczesciej bedzie poslugiwac sie
nozem, butelka, kijem / pretem lub nawet pistoletem. Zaleznie od tego trzeba dostosowac obrone
( i ew. atak )
Stajac do walki z uzbrojonym przeciwnikiem trzeba sobie zdawac sprawe z kilku rzeczy. Po
pierwsze, atakujacy jest zapewne bardziej pewny siebie, co moze oslabic jego czujnosc w
stosunku do wlasnej obrony. Poza tym oczekuje, ze jego ofiara bedzie sparalizowana strachem
(co zreszta czesto ma miejsce), co ulatwi mu zadanie. Jego uwaga bedzie skupiona na jego broni
- sa tego dobre i zle strony. Zle - wiadomo, bedzie staral sie jej uzyc jak najskuteczniej. Dobre - z
tego samego powodu: na 90% atak nadejdzie za pomoca reki dzierzacej bron - wiedzac to, mozna
sie lepiej przygotowac do obrony. Malo który napastnik ( zwlaszcza nie znajacy sztuk walk )
bedzie sie staral atakowac druga reka lub tez noga ( choc czywiscie trzeba byc na to
przygotowanym ).
Podczas ataku za pomoca jakiejkolwiek broni, nalezy przede wszystkim zejsc z linni ataku.
Dopiero wtedy mozna przeprowadzic skuteczny kontratak nie narazajac sie na kontakt z bronia
przeciwnika.
- nóz: bardzo niebezpieczny i wymagajacy od broniacego sie duzej uwagi. Podstawa jest
trzymanie atakujacego na dystans - najlepiej za pomoca dlugich kopniec w przód ( trzeba szybko
cofac noge aby uniknac przechwycenia druga reka lub ciecia ). Jest wiele technik obronnych
polegajacych na chwyceniu reki trzymajacej nóz, po czym wykreceniu jej lub rzucie
przeciwnikiem. Jezeli nie jestes prawdziwym mistrzem w tego rodzaju technikach - trzymaj sie z
dala od ostrza. Pamietaj: mocowanie sie z reka, w której napastnik dzierzy nóz jest bardzo
ryzykowne. Tak dlugo jak jestes poza zasiegiem atakujacego, tak dlugo jestes bezpieczny. Jak
zatem wytracic nóz przeciwnikowi? To moze nie byc latwe, zwlaszcza jesli jest on bardzo
szybki. Najlepiej stosowac blyskawiczne kopniecia do wewnatrz lub na zewnatrz w reke
trzymajaca ostrze. Przydaja sie tez niskie, mocne kopniecia w golenie i kolana. Trzeba
oczywiscie uwazac na ciecie ale kopniecie wykonywane w butach i spodniach jest jeszcze
wzglednie bezpieczne - nawet przypadkowe trafienie nie spowoduje powaznych obrazen. Poza
tym lepiej nawet zostac lekko rannym i przezyc niz ryzykowac kontakt z przeciwnikiem. Ciecia
nozem nie sa bardzo grozne dla zycia, chyba ze bardzo glebokie. Pchniecia sa o wiele bardziej
niebezpieczne: nawet plytkie wbicie noza w korpus powoduje slabosc i moze spowodowac
uszkodzenia wewnetrzne. Najwazniejsze to byc gotowym psychicznie na to, ze mozesz otrzymac
jakies ciecie. Gdy to sie nawet stanie, nie stracisz panowania nad swoimi ruchami.
Jezeli odleglosc jest zbyt mala na wykonanie kopniec i utrzymanie dystansu, trzeba starac sie
zmienic kierunek ciosu blokiem lub zbiciem ( tak daleko od ciala jak sie tylko da ). Trzymac
garde przed soba ale nie blisko ciala - rece beda stanowic dodatkowe utrudnienie dla
atakujacego; bedzie musial przebic sie przez zaslone aby zadac skuteczny cios. Gdy tylko uda sie
zbic ostrze na bok nalezy od razu zadac cios - w reke trzymajaca nóz ( uwaga na zranienie ) albo
w twarz.
Oczywiscie moze sie zdarzyc, ze nie bedzie czasu na wyprowadzenie ciosu i bedziemy zmuszeni
lapac za reke dzierzaca nóz. Wtedy najwazniejszy jest pewny chwyt, tak aby przeciwnik nie
mógl manewrowac ostrzem pomimo naszego trzymania. Jezeli to sie uda, trzeba szybko obrócic
sie do wewnatrz, plecami do przeciwnika i wzmocnic chwyt druga reka. W tej pozycji szansa
przeciwnika na wyswobodzenie sie lub zadanie ciecia jest w miare niewielka. Gdy chwyt jest
pewny, mozna zwolnic jedna reke i zadac nia z calych sil ciosy lokciem w twarz lub w cialo, tak
dlugo az przeciwnik pusci nóz i bedzie niezdolny do walki.
Podczas walki z nozownikiem warto zwrócic uwage, w jaki sposób trzyma on ostrze - czy jest
ono skierowane w góre czy w dól. Jesli w góre, najpewniej bedzie on atakowal ciosami i
pchnieciami od dolu, w brzuch lub boki ciala. Jesli w dól - moze wykonywac obszerne ciosy z
góry, na wyzsze partie ciala.
- kij / pret: to dluzsze rodzaje broni co dodatkowo utrudnia obrone. Tu trzymanie na dystans jest
trudniejsze, dlatego tez trzeba sie go starac skrócic - jezeli podejdziemy za blisko, bron straci
wartosc. Trzeba wyczekac na od powiedni moment ( gdy przeciwnik bierze zamach lub wlasnie
wykonal cios ) i blyskawicznie doskoczyc do niego aby nie mógl wykorzystac zasiegu swojej
broni. Kij, palka, itp. maja ta zalete, ze mozna je zlapac, tak jak i reke je trzymajaca. Nie ma tu
ryzyka tak duzego jak przy ataku na nóz. W tym przypadku wykrecanie lub dzwignie moga byc
bardziej przydatne i bezpieczne. Napastnik uzywajacy broni tego rodzaju bedzie zazwyczaj
atakowal glowe ofiary i oczywiscie nie bedzie sie bawil w pchniecia ( chyba, ze jest specjalista
walki kijem ). Jego ruchy beda zamaszyste, wyprowadzone z boków lub zza glowy. Nie nalezy
raczej blokowac ciosów a unikac ich. Blok moze skonczyc sie nawet zlamaniem kosci
przedramienia. Oczywiscie gdy nie mamy wyjscia to trudno ( w koncu lepiej miec zlamana reke
niz peknieta czaszke. )
- pistolet: obrona przed tym rodzajem broni jest raczej malo prawdopodobna i wysoce
ryzykowna. Jezeli nie chodzi tu o nasze zycie tylko np. o pieniadze - nie nalezy nic robic. Nawet
jesli wierzymy, ze mogloby nam sie udac bo napastnik na chwile odwrócil wzrok, nie ma co
ryzykowac. Poza tym obrona ma sens tylko wtedy gdy pistolet znajduje sie nie dalej niz pól
metra od nas. Kazdy wie, ze do oddania strzalu wystarczy tylko lekki ruch palca. Aby miec
jakiekolwiek szanse, trzeba zmienic tor lotu ew. pocisku zbijajac reke trzymajaca pistolet
szybkim i ostrym ruchem. Drugi cios musi dojsc zaraz po pierwszym, najlepiej w oczy, gardlo
lub krocze napastnika. Jezeli napastnik zachowal pistolet, lapanie za reke go trzymajaca ma sens
tylko wtedy gdy jestesmy od niego silniejsi i znamy techniki dzwigni, najlepiej lamiacych stawy.
4. WALKA Z KILKOMA PRZECIWNIKAMI:
Jezeli zostales zmuszony do walki z kilkoma przeciwnikami naraz to sytuacja moze byc
niewesola. Najwazniejsza jest ciagla swiadomosc gdzie który sie znajduje. Nie wolno ci spuscic z
oczu zadnego z nich ani na chwile. Jezeli ucieczka jest niemozliwa, postaraj ustawic sie tak aby
zaden napastnik nie mógl zajsc cie od tylu ( np. przy scianie ). Trzymaj przeciwników na dystans
dlugimi kopnieciami - nie pozwól aby rzucili sie na ciebie zgraja. Jezeli atakuja pojedynczo, tym
lepiej. Staraj sie neutralizowac ich po kolei, byle szybko - gdy reszta zobaczy co sie swieci,
prawdopodobnie rzuca sie na ciebie wszyscy. Jesli masz dokad uciekac, postaraj sie przedrzec
przez przeciwników i wiac. Z grupa tak czy owak masz male szanse wygranej ( zwlaszcza gdy
maja jakas bron ). Uwazaj zeby nie upasc na ziemie. Gdybys sie tam juz znalazl i nie zdazyl
wstac, skul sie i oslaniaj rekoma glowe.
5. NISKIE ATAKI:
Bardzo skuteczna bronia w ulicznej walce sa ataki skierowane nisko, na nogi przeciwnika.
Zazwyczaj sa one nispodziewane i trudne do obrony nawet dla ludzi znajacych techniki walki.
Warto je stosowac a jesli sie ich nie zna, zwrócic sie do któregos z klubów nauczajacych sztuk
walk. W samoobronie mozna dla przykladu stosowac:
- kopniecie miazdzace w przód ( cala powierzchnia stopy lub pieta )
- kopniecie okrezne: w kolano lub wewnetrzna strone uda ( powoduje to zazwyczaj mocny
skurcz nogi i utrudnia poruszanie sie )
- kopniecie boczne: ( zwlaszcza z doskoku ) silne, mogace nawet zlamac noge w kolanie
Ataki te skutecznie odwracaja tez uwage przeciwnika, który zazwyczaj odruchowo spoglada w
dól umozliwiajac skuteczny atak np. na glowe. ( zaraz po niskim kopnieciu mozna wykonac
wysoki atak reka lub na odwrót ).
6. OBRONA PRZED CHWYTEM:
Ten rodzaj obrony trzeba wykonac bardzo szybko, zanim przeciwnik zdazy rzucic cie na ziemie,
zalozyc duszenie lub dzwignie. Chwytajac cie, zwlaszcza oboma rekami, przeciwnik redukuje
swoja mozliwosc obrony - po prostu nie ma sie jak zaslonic przed ciosem. Wykorzystaj to.
Szybki cios lokciem w twarz lub kopniecie kolanem ( napastnik moze byc za blisko na inna akcje
) rozprosza dostatecznie jego uwage. Wybij go z równowagi gwaltownym skretem ciala.
7. UCIECZKA:
Jezeli mozliwa jest jeszcze przed rozpoczeciem starcia nalezy oczywiscie z niej skorzystac.
Pózniej moze juz nie byc tak latwo. Jezeli przeciwnik zostanie dotkliwie trafiony, tak ze juz
raczej nie mysli o kolejnym ataku, mozna ew. uciec, zwlaszcza jesli jest sie blisko miejsca gdzie
przebywaja ludzie ( jak chocby stacja benzynowa czy bar ). Jednak jesli przeciwnik nie zostal
calkowicie obezwladniony, nie nalezy sie do niego odwracac plecami i próbowac zwiac. To
moze go tylko rozwscieczyc i zaatakuje jeszcze brutalniej.
8. BRON W SAMOOBRONIE:
No wlasnie - a co z tymi wszystkimi rodzajami broni uzywanych w sztukach walki? Przeciez
nadaja sie idealnie do samoobrony. Moze i tak ale kto bedzie chodzil po ulicy z nunchakiem lub
tonfa za pasem ( no, chyba ze jest policjantem ). Na wiekszosc broni uzywanych w sztukach
walki, takich jak wlasnie nunchaku, trzeba miec pozwolenie ( o czym nie kazdy wie ), podobnie
jak na pistolet. Uzywanie lub nawet posiadanie niektórych z nich ( np. shuriken lub kusarigama )
jest w pewnych panstwach po prostu zabronione i mozna za to dostac ladnych pare latek. Poza
tym trzeba pamietac, ze prawo jest miejscami cokolwiek dziurawe i czasem latwiej jest
napietnowac ofiare napadu niz napastnika ( bo facet mial trudne dziecinstwo, bo broniacy
przekroczyl granice obrony koniecznej, itd. ). Uzycie tego rodzaju broni jak i w ogóle sztuk walk
w walce ulicznej dziala zazwyczaj na niekorzysc tego, który je zastosowal.
O wiele bardziej przydatnymi w samoobronie moga okazac sie przedmioty niezbyt "waleczne",
takie jak kubek goracej kawy, garsc piachu ( cel: oczy ), kamienie czy nawet krzeslo. Moga byc
one bardzo pomocne w wyjsciu z opresji. W czasie walki z przeciwnikiem uzbrojonym w nóz,
zdjecie plaszcza i owiniecie go wokól reki moze skutecznie chronic przed atakami, uwiezic
ostrze lub pomóc je wytracic ( "trzepniecie" plaszczem w twarz przeciwnika ).
9. GARSC RAD:
- nie okazuj litosci ani wahania gdy jestes zmuszony do walki, w której zagrozone jest twoje
zycie - twój atak musi byc niszczacy i bezpardonowy
- jezeli zdobedziesz przewage ( np. po silnym, celnym ciosie ) pociagnij to dalej - zadaj kolejny i
kolejny. Nie stój i nie przygladaj sie - a nuz mu sie znudzilo? Gdy masz przewage zalatw sprawe
do konca, tak aby przeciwnik nie byl juz zdolny do walki. Kiedy upadnie nie pozwól mu wstac.
Jezeli masz okazje zlamac mu reke lub noge - zrób to. To nie jest zabawa.
- staraj sie zlikwidowac przeciwnika tak szybko jak to mozliwe - nie dawaj mu czasu na
siegniecie po bron lub zawolanie kumpli.
- w bliskim kontakcie uzyj lokci i kolan - latwo trafic a sila jest znaczna.
- jezeli przeciwnik ostro naciera, zejdz z linii ataku i postaraj sie wybic go z równowagi.
- gdy przeciwnik owija reke wokól twojej szyi i próbuje przerzucic cie przez noge ( popularny
numer w czasie szamotaniny ), szybko przekrocz jego noge i ustaw sie w szerokiej pozycji, zeby
nie mógl cie pozbawic równowagi. Zadaj niski cios w brzuch.
- po walce nie czekaj na oklaski tylko zmywaj sie z tamtad czym predzej. Jezeli zadales podczas
walki chocby jeden cios, nie byla to juz w swietle prawa obrona ale udzial w bójce i mozesz
zostac tak samo oskarzony ( np. o spowodowanie obrazen ciala ) jak twój niedoszly oprawca. To
idiotyczne ale niestety prawdziwe.
-------------------------------------
Jezeli ktos chce rzeczywiscie nauczyc sie sztuki samoobrony, powinien uczeszczac na specjalne
kursy organizowane w wielu miastach Polski. Najlepsze sa takie, które ucza prostych ale
skutecznych technik - zadnych bajerów, takich jak rzuty czy dzwignie - jeszcze nikt nie
opanowal tak trudnych elementów technicznych w ciagu kilku tygodni. Szansa, ze zostana one
wykorzystane z powodzeniem w realnej walce jest minimalna ( zwlaszcza przez osobe, która
nigdy wczesniej nie miala doczynienia ze sztukami walki ). Jezeli kurs jest rzeczwiscie dobrze
prowadzony warto pójsc na niego nawet kilka razy: praktyki nigdy za duzo. Mozna poprosic
prowadzacego o wskazówki dotyczace naszej osoby - jak najlepiej wykorzystac swoje warunki
fizyczne w sytuacji obronnej ( inaczej poradzi sobie stukilogramowy facet a inaczej drobna
kobieta ).