Zarządzanie produkcją
Wykład
Typy, formy i odmiany produkcji
Forma organizacji produkcji
Forma organizacji produkcji
jest to inaczej rodzaj (forma)
przepływu części, zespołów,
wyrobów pomiędzy
stanowiskami roboczymi w
cyklu produkcyjnym.
Podstawowe formy organizacji
produkcji
Formy organizacji produkcji
Grupowe
stacjonarne niepotokowe potokowe
Gniazda przedmiotowe
Formy stacjonarne
Formy stacjonarne polegają na wykonywaniu
całego zadania lub przedsięwzięcia przez
robotnika lub grupę robotników. Nie ma tu
przepływu strumienia produkowanych wyrobów
w podsystemie produkcji  robotnik (lub grupa
robotników) pracuje przy produkcie, nie
przemieszczając go z jednego stanowiska
roboczego do innego.
Forma niepotokowa
Forma niepotokowa (nierytmiczna) proces
produkcji wyrobu musi tu być podzielony na
części, a każda z operacji jest wykonywania na
całej serii wyrobów, zanim rozpocznie się
realizację następnej operacji. Forma ta umożliwia
uzyskanie specjalizacji pracowników (na
przykład jedna grupa robotników specjalizuje się
w operacji A i wykonuje ją na całości serii, druga
grupa  w operacji B itd).
Cechy produkcji niepotokowej
Niski stopień oprzyrządowania,
Duże i wahliwe zapasy produkcji w toku,
Technologiczna struktura produkcji,
Zleceniowy system planowania
produkcji,
Bieżące dysponowanie obciążeniami
stanowisk roboczych.
Forma potokowa
Forma potokowa
Potoki stałe Potoki stałe Potoki zmienne Potoki zmienne
zsynchronizowane niezsynchronizowane zsynchronizowane niezsynchronizowane
Linia potokowa stała
Linia potokowa stała polega na
rozmieszczeniu stanowisk przeznaczonych
do produkowania jednego rodzaju
wyrobów, w której każde stanowisko
wykonuje jedną operację, stanowiska są
rozmieszczone zgodnie z kolejnością
operacji w procesie technologicznym.
Linia potokowa stała
Linie potokowe stałe można podzielić na
zsynchronizowane, (gdy czas trwania
poszczególnych operacji jest taki sam) i
niezsynchronizowane (nie ma tu
synchronizacji pracy poszczególnych
stanowisk, jedna operacja trwa dłużej, inna
krócej).
Forma potokowa zmienna
Forma potokowa zmienna  w
przeciwieństwie do linii stałej jest
przystosowana do kolejnej obróbki
kilku różnych, lecz
technologicznie podobnych
przedmiotów.
Cechy produkcji potokowej
Wysoki stopień oprzyrządowania specjalnego,
Niższe wymagania co do kwalifikacji
pracowników,
Ze względu na ścisły przydział zadań do
konkretnych stanowisk roboczych
(specjalizację) jest ona mało elastyczna,
Struktura produkcyjna oparta jest na
tendencji przedmiotowej,
Opiera się na planowaniu produkcji według
systemu planów raportów i kart limitów
materiałowych,
Cechy produkcji potokowej
Ewidencja produkcji odbywa się jedynie na
zasadzie kontroli stanu zapasów, względnie
rejestracji spływu półwyrobów i wyrobów
finalnych.
Wielkość produkcji w toku posiada charakter
ustabilizowany, a zapasy międzyoperacyjne są
minimalne - lepsze charakterystyki przepływu
strumienia materiałów,
Szybki przyrost wartości dodanej,
Produkcja standardowych produktów w
dużych ilościach.
Forma grupowa
Forma grupowa (gniazdowa o specjalizacji
przedmiotowej) jest próbą połączenia zalet
technologii niepotokowtch i potokowych.
Podobne zadania, na przykład produkcję
podobnych wyrobów, łączy się w rodziny,
a niezbędne do ich wykonania zasoby łączy
się w gniazda.
Korzyści technologii grupowej
Skrócony czas przygotowania gniazda do
pracy,
Szybsze tempo uczenia się, w efekcie skrócenie
czasu wykonania,
Zwiększona wydajność pracy wskutek
normalizacji i uproszczenia produkcji,
Zwiększenie efektywności wykorzystania
urządzeń, krótszy czas transportu
wewnętrznego materiałów dzięki skróceniu
długości dróg transportu.
Korzyści technologii grupowej
Uproszczenie procedur planowania.
Zmniejszenie zakresu magazynowania
międzyoperacyjnego, a w efekcie obniżenie
poziomu zapasów i zakresu robót w toku oraz
zmniejszenie powierzchni magazynowych.
Skrócenie cykli produkcyjnych.
Prostsze zarządzanie.
Lepsze stosunki międzyludzkie.
Typy produkcji
Typem organizacji produkcji nazywamy
stopień specjalizacji stanowiska roboczego
i związany z nim poziom stabilności
wykonywanej tam produkcji (lub inaczej 
stopień specjalizacji poszczególnych
stanowisk roboczych wraz z obciążeniem
tych stanowisk, związanych z
wykonywaniem wyznaczonych części i
operacji).
Mierniki określające typ
produkcji
Współczynnik liczby Współczynnik
detalooperacji obciążenia
przypadających na stanowiska
stanowisko robocze roboczego określoną
(dla istniejących detalooperacją (dla
jednostek nowo
produkcyjnych), projektowanych
jednostek
produkcyjnych).
Elementy decydujące o typie produkcji
zakres powtarzalności wykonywanych
prac w komórkach produkcyjnych,
rodzaj i ilość wytwarzanych wyrobów,
stopień zróżnicowania oraz częstotliwość
powtarzalności asortymentu produkcji,
złożoność procesu technologicznego,
poziom specjalizacji i rodzaj powiązań
stanowisk roboczych.
typ produkcji
masowy seryjny jednostkowy
Produkcja jednostkowa
Produkcja jednostkowa, określana też jako
indywidualna, jest produkcją pojedynczych
wyrobów (lub niewielkiej ilości wyrobów)
o najmniej stabilnym charakterze produkcji
na stanowiskach roboczych i najniższym
stopniu ich specjalizacji. Wyroby
produkuje się jednorazowo, bądz

ewentualnie z pewną powtarzalnością w
póz
niejszym czasie.
Cechy produkcji jednostkowej
Asortyment produkcji jest różnorodny.
Park maszynowy uniwersalny, przystosowany
do wykonywania różnorodnych operacji.
Uniwersalne oprzyrządowanie i niski stopień
oprzyrządowania, uniwersalne środki kontroli.
Wysoko wykwalifikowana kadra robotników i
pracowników inżynieryjno  technicznych.
Normy czasu pracy ustalone według metody
sumarycznej.
Cechy produkcji jednostkowej
Niepogłębiony techniczny podział pracy i potrzeba
opanowania większej liczby zawodów.
Typ produkcji wynika więc z częstotliwości
przezbrajania stanowiska roboczego, odnosi się to do
konkretnego stanowiska, które stanowi decydujące
ogniwo produkcyjne w strukturze podstawowego
procesu wytwórczego.
Małe możliwości mechanizacji i automatyzacji
produkcji.
Charakterystyczne elementy
towarzyszące produkcji jednostkowej
Wydłużenie cyklu produkcyjnego.
Zwiększanie nakładów pracy, co powoduje
zmniejszanie wydajności w szerszej skali.
Brak czasu na opanowanie nowej  roboty i
nabywanie wprawy (produkcyjnego uczenia się)
podczas produkcji.
Wzrost kosztów wytwarzania.
Niższe wykorzystywanie możliwości produkcyjnych.
Uzyskiwanie mniej korzystnych wskaz
ników
techniczno  ekonomicznych.
Produkcja seryjna
Produkcja seryjna polega na jednoczesnej i
bezpośrednio następującej po sobie
produkcji określonej liczby (serii, partii)
jednakowych wyrobów. Cechą
charakterystyczną produkcji seryjnej nie
jest określona liczba produkowanych
wyrobów, lecz podobieństwo wyrobów i
stopień specjalizacji stanowisk roboczych.
produkcja seryjna
małoseryjna średnioseryjna wielkoseryjna
Cechy produkcji małoseryjnej
produkuje się szeroki asortyment wyrobów w
partiach różnej wielkości z zastosowaniem
różnorodnych urządzeń,
produkcja ma charakter raczej
niestabilizowany,
serie (partie) powtarzają się w bliżej
nieokreślonych, nierównomiernych odstępach
czasu, względnie też w rozważanym przedziale
czasu nie zostają wcale powtórzone,
Cechy produkcji małoseryjnej
stopień powtarzalności operacji
uzależniony jest w dużej mierze od
poziomu realizacji procesu unifikacji,
rzadko stosuje się przyrządy specjalne,
środki produkcji stanowią obrabiarki
uniwersalne, odpowiednio dostosowane.
Cechy produkcji średnioseryjnej
produkuje się szeroki asortyment wyrobów w
większości w jednolitych partiach,
powtarzanie produkcji tych samych wyrobów odbywa
się odbywa się w określonych odstępach czasu,
przebieg produkcji jest w większej części
ustabilizowany,
środki produkcji częściowo specjalne z mniejszym
zakresem oprzyrządowania specjalnego,
spływ produkcji odbywa się seriami (partiami) w
rytmicznie występujących okresach powtarzalności.
Cechy produkcji seryjnej
posiada przewagę nad produkcją jednostkową,
ponieważ odznacza się większą efektywnością
wykorzystania możliwości produkcyjnych i podniesienia
wydajności pracy,
lepsze wykorzystanie maszyn i urządzeń,
lepsze wykorzystanie materiałów i zmniejszenie
zapasów produkcji w toku,
pozwala stosować bardziej rozwinięty podział pracy i
na skutek tego wyższy poziom specjalizacji stanowisk
roboczych,
Cechy produkcji seryjnej
skracanie cykli produkcyjnych,
obniżają się nakłady pracy i tym samym
koszty produkcji zwłaszcza, że
równocześnie maleje udział prac ręcznych,
występują korzystniejsze wartości
wskaz
ników techniczno 
ekonomicznych.
Produkcja masowa
Produkcja masowa polega na długotrwałej
lub stałej produkcji jednakowych wyrobów
(detali) na stanowiskach roboczych o
najwyższym stopniu specjalizacji dających
największą stabilność produkcji. Najbardziej
istotną cecha tego typu produkcji jest
niezmienne obciążenie stanowisk roboczych tą
samą pracą przez dłuższy czas np. rok, kilka
lat. Musi więc istnieć odpowiednio wysokie
zapotrzebowanie na daną produkcję.
Cechy produkcji masowej
wymaga starannego i dokładnego technicznego
przygotowania produkcji,
stanowiska robocze usytuowane są w
kolejności biegu procesu technologicznego
wyrobu, tworząc często linie produkcyjne,
duża specjalizacja pracy robotników,
uzyskujących dużą wprawę,
asortyment jest w pełni jednorodny,
obejmujący jedną typowielkość,
Cechy produkcji masowej
występuje pełna powtarzalność operacji na stanowiskach
roboczych,
środki produkcji to wyłącznie maszyny specjalne i
specjalizowane,
wykorzystuje się przede wszystkim oprzyrządowanie specjalne,
poszczególne stanowiska wykazują całkowitą stabilizację
obciążenia poszczególnych operacji,
rozwija się optymalny poziom specjalizacji produkcji i stanowisk
roboczych,
występują krótkie cykle produkcyjne i niskie koszty produkcji.
Podstawową wadą produkcji
masowej i wielkoseryjnej
jest brak elastyczności
przystosowania się do
coraz bardziej zmiennych
zapotrzebowań rynku.
Odmiana organizacji produkcji
Odmiana organizacji produkcji jest
wynikiem nałożenia się typów
produkcji i form jej organizacji.
Znając typ produkcji i mając
określoną formę organizacji
produkcji znajduje się na przecięciu
kolumn i rzędów właściwą odmianę
organizacji produkcji.
Efekty techniczno  organizacyjne
wzrost stopnia oprzyrządowania i jego technicznej
komplikacji, prowadzący do uproszczenia pracy,
zmiana roli mistrza, który przestaje być instruktorem, a
staje się organizatorem,
uproszczenie transportu, staje się on bardziej
prostolinijny, zwiększa się jego mechanizacja i
automatyzacja oraz zwiększa się powiązanie z procesami
technologicznymi,
wzrost wydajności, ekonomiczności produkcji,
skracanie cykli produkcyjnych i zmniejszanie zapasów
produkcji w toku,
Elastyczność zastosowania odmian
organizacji produkcji
zasilania urządzeń technologicznych  stosowanie górnych szyn
zasilających i przenośnych stacji,
fundamentowania maszyn i urządzeń  fundamentowanie na stał
na szynach i płytach lub całkowita rezygnacja z fundamentów,
transportu  przejście na elastycznie podwieszone przenośniki
jednoszynowe lub inne możliwe do szybkiej zmiany formy
transportu,
kontroli  stosowanie uniwersalnych lub szybko przezbrajalnych w
różnych wielkościach zapasu urządzeń pomiarowo  kontrolnych,
magazynowania i składowania  stosowanie uniwersalnych palet,
pojemników oraz takiej konstrukcji regałów czy pól odkładczych, aby
można było składować różne wyroby i w różnych wielkościach
zapasu.