TYPY I FORMY WSPÓLCZESNYCH PAÑSTW: 1. Podzia³ systemów politycznych ze wzgl. na zasady organizacji aparatu pañstwowego: a) ze wzgl. na instytucjê g³owy pañstwa: - monarchia - w³adza sprawowana do¿ywotnio, zazwyczaj dziedzicznie np. Dania, Monako. - republika - g³owa pañstwa pochodzi z wyboru, wybierana na okreœlon¹ kadencjê: Podzia³ monarchii ze wzgl. na relacjê miêdzy g³ow¹ pañstwa a szefem rz¹du: #prezydialny - g³owa pañstwa i szef rz¹du to ta sama osoba, np. USA. #parlamentarny - te funkcje s¹ rozdzielne, np. Polska, Niemcy Podzia³ monarchii ze wzgl. na relacje miêdzy g³. pañstwa, parlamenten a rz¹dem: #parlamentarno-gabinetowy - parlament ma przewagê nad rz¹dem np. Polska #gabinetowo-parlamentarny - rz¹d ma przewagê nad parlamentem np. W. Brytania #prezydencki - dominuj¹ca pozucja prezydenta, nie jest on odpowiedzialny przed parlamentem np. USA #mieszany - prezydencki i parlamentarny np. Francja #parlamentarn-komitetowy - jednolitoœæ w³adzy pañstwowej np. Szwajcaria 2. Podzia³ syst. politycznych ze wzgl. na re¿im polityczny (czyli œrodki i metory sprawowania w³adzy): a) pañstwo demokratyczne - suwerennoœæ narodu, pluralizm (mnogoœæ) narodu, podzia³ w³adzy, pañstwo demokratyczne to pañstwo prawa np. USA b) totalitarne - w³adza jednostki, rozbudowany system kontroli, powszechna indoktrynacja (wpajanie pogl.), centralizacja syst. gospodarczego, ujednolicanie np. Kuba c) autorytarne - ograniczony pluralizm, elitarnoœæ form dzia³alnoœci publicznej, zawê¿ony zakres uczestnictwa spo³eczeñstwa w organizacjach politycznych np. Iran 3. Podzia³ systemów politycznych za wzgl. na ustrój terytorialny (relacja miêdzy centrum w³adzy a w³adzami terytorialnymi): a) unitarne - wewn. jednolite, jednostki terytorialne podporz¹dkowane, brak samodzielnoœci politycznej b) z³o¿one - czêœci sk³adowe pañstwa zachowuj¹ pe³ny lub ograniczony zakres suwerennoœci, np. Niemcy, Szwajcharia, Brazyli c) autonomiczne - wewnêtrznie samrz¹dzenie czêœci terytoriów o lokalnym znaczeniu np. Dania, Szkocja.