3. Kronika rozwoju techniki okresu Średniowiecza i Renesansu
3.1. Europejskie Średniowiecze 400  1400 n.e.
Produkcja rzemieślnicza dla właścicieli ziemskich, duchownych i rycerzy
Spadek po starożytności
Rozpad Imperium Rzymskiego ok. 400 n.e.
Istotne obniżenie poziomu życia, w byłych koloniach Rzymskich zapobiegano
odrodzeniu się Imperium, niszczono infrastrukturę zarządzania administracyjnego 
drogi i telegrafy, zachowywano osiągnięcia techniczne ułatwiające życie  młyny
wodne.
Od VII w. n.e. rosną wpływy Kościoła. Myśl religijna staje się podstawą ideologii
średniowiecza. Część kleru starała się ograniczyć dostęp do pism o tematyce
naukowej i przyrodniczej, jednocześnie zastrzegając sobie prawa do
wykorzystywania owoców myśli technicznej w swoich klasztorach.
Z potrzeb ideologicznych powstają pierwsze uniwersytety (Sorbona  Paryż,
Papież Innocenty 1208) i nie mają charakteru świeckiego. Czytanie i komentowanie
dzieł autorytetów naukowych uznawanych przez Kościół.
Pseudo nauki  magia, astrologia, alchemia.
Dysputy zapoczątkowały jednak walkę filozoficzną o wyzwolenie nauki.
Od XII wieku wyraz
ny podział na miasta i wsie.
3. Kronika rozwoju techniki okresu Średniowiecza i Renesansu
3.1. Europejskie Średniowiecze 400  1400 n.e.
Nowe osiągnięcia i metody upraw w rolnictwie
Upadek kultury mieszczańskiej i handlowej Rzymu  konieczność
samowystarczalności (ubiór, żywienie).
Od VI w. ciężki pług z żelaza w Europie Środkowej - napęd siłą zwierząt (osły).
Od VIII w. zaprzęg konny z chomątem. W IX w. kosa.
Wzrost liczby ludności  w latach 1150  1200 o 20%. Pomimo dżumy XI  XIV
wieku liczba ludności we Francji i Anglii powiększyła się trzykrotnie.
Wykorzystanie sił wody i wiatru w rzemiośle
W Anglii w XI wieku pracowały 5642 młyny wodne ( jeden na 50 gospodarstw
domowych).
W XII w. intensywne poszukiwanie nowych z
ródeł energii  młyny wodne na
wybrzeżu Anglii wykorzystujące przypływy i odpływy oceanu, młyny z napędem
wiatru o poziomej osi wiatraka (wiatrak w Persji VII w. oś wiatraka pionowa).
Zwycięski pochód żelaza
Żelazo znane już w starożytności było drogie i rzadko używane. Zapotrzebowanie
na broń spowodowało rozwój hutnictwa  w połowie XIII w. na Wyspach
Brytyjskich 150 hut żelaza.
Pod koniec XIV w. w Europie rocznie ok. 60 000 ton surówki  przejście od żelaza
kutego do żelaza lanego. Ok. 700 r. w Hiszpanii  wielki piec kataloński (nie
płaski a pionowy z nadmuchem powietrza, nie uzyskiwano jednak płynnego
żelaza). Pierwsza kopalnia węgla 1113  mnisi z Limburga.
3. Kronika rozwoju techniki okresu Średniowiecza i Renesansu
3.1. Europejskie Średniowiecze 400  1400 n.e.
Rozwój techniczny i gospodarczy Europy Środkowej
Powstanie stref ekonomicznych: śródziemnomorska, szlak Renu, południowo
niemiecki, kraje naddunajskie, strefa Bałtyku.
Rozwój górnictwa w Europie Środkowej. W Polsce kopalnie złota i ołowiu na
Śląsku, górnictwo soli kamiennej.
Innowacje techniczne to broń żelazna, ulepszony pług, nowy typ zaprzęgu,
upowszechnienie kucia koni ( koński but - Rzym ok. 50 n.e.), kosy, grabie.
Kazimierz Wielki  miasta z murami obronnymi ( dbałość o estetykę), w Krakowie
w 1364 r. jeden z najstarszych uniwersytetów w Europie ( pierwszy Paryska
Sorbona, na ziemiach niemieckich dopiero w 1386 w Heidelbergu).
Rozwój techniczny na świecie
Narzędzia rolnicze: pług lemieszowy, chomąto i uprząż, młyny wodne i
wiatrowe.
Narzędzia włókiennicze: europejski kołowrotek.
Urządzenia mechaniczne: tarcza krzywkowa.
Rozwój kopalń: kopalnia soli w Wieliczce (1249)
Rozwój budownictwa: świątynia rathas, pierwszy meczet (Omara) z kopułą.
Początki druku: koreańskie  czcionki wykonane z metalu
Inne wynalazki: but i łyżwa Wikingów
3. Kronika rozwoju techniki okresu Średniowiecza i Renesansu
3.1. Europejskie Średniowiecze 400  1400 n.e.
Wyściełane chomąto i uprząż Europa ok. 900 n.e.
Pług lemieszowy ok.600 n.e.
Koła wodne:
a) o osi pionowej  I w. p.n.e.
b) o osi poziomej podsiębierne  sprawność ok. 22%, Rzym, Chiny, Irlandia,
Francja IV w. n.e. 16kW, 28 t/dobę.
c) nasiębierne ok. 63% wydajności
Model młyna greckiego
Młyn wiatrowy z wiatrakiem o osi prawie poziomej ok.600 n.e.
Rozpowszechnienie od XIII w. n.e.
Tarcza krzywkowa Europa ok.1000 n.e. (Heron II w. p.n.e.)
Kopalnia soli w Wieliczce 1249 (wczesne ślady wydobywania soli
w okolicach Wieliczki 3300  2500 p.n.e.)
Rozpalanie ogniska w piecu do topienia żelaza Egipt 3050  2840 p.n.e.
Huta żelaza w Anglii XVI w. n.e.
Europejski kołowrotek ok.1400 n.e. (ok. 1000 Indie  Azja)
But i łyżwa Wikingów Skandynawia ok.1000 n.e. (But dla konia Rzym ok.50 n.e. )
Koreańskie  czcionki wykonane z metalu. Wynalazek (593 r. n.e.) w Chinach
przez mnicha buddyjskiego do powielania obrazów (wizerunki Buddy).
Pierwszy meczet (Omara) z kopułą 691 r. n.e. Jerozolima
3. Kronika rozwoju techniki okresu Średniowiecza i Renesansu
3.2. Renesans 1400  1600 n.e.
Duch innowacji  radość z nowych rozwiązań
Uwolnione siły duchowe
Postęp w rozwoju produkcji oraz w gospodarskim sposobie myślenia wpływa na
pojawianie się coraz większej ilości technicznych innowacji.
We Włoszech powstają (po upadku Imperium Hohenstaufów  XIII w.) bogate
księstwa wykorzystujący dla celów komercyjnych wiedzę ludzi nauki i techniki.
W roku 1453 zajęcie starego Bizancjum i Konstantynopola przez Turków
spowodowało ucieczkę tamtejszych uczonych do Włoch wraz z dziełami
bizantyjskiej i antycznej nauki, gdzie zostały wykorzystane.
Powstaje nowy zawód  artysta  inżynier . Słowo inżynier wywodzi się od
łacińskiego  ingenium  przebłysk umysłu prowadzący do powstania nowego
pomysłu.
3. Kronika rozwoju techniki okresu Średniowiecza i Renesansu
3.2. Renesans 1400  1600 n.e.
Jedność sztuki, nauki i techniki
 Artyści  inżynierowie zapraszani na dwory książęce mieli dostęp do starannie
przechowywanych i strzeżonych starych manuskryptów i rozwijali swoją wiedzę.
Pierwszym znaczącym inżynierem Renesansu był Włoch Mariano di Jacobo
zwany Tacolo  (1382  1453), określany jako Archimedes ze Sieny. Jego dzieła
 De ingeniis i  De machina wywołały prawdziwą sensację  bogato ilustrowane
manuskrypty ze ściśle technicznymi zagadnieniami związanymi z budową
machin wojennych i mnóstwem urządzeń dla budownictwa i rzemiosła.
Najlepszym przykładem jedności sztuki, nauki i techniki jest wszechstronny
geniusz Renesansu Leonardo da Vinci (1452  1519; genialny malarz  portret
Mona Lisy de Giconda, rzez
biarz, architekt, inżynier, fizyk i matematyk). Był
niemal jasnowidzem potrafiącym wymyślić rozwiązania techniczne i zasady,
które mogły być i zostały zrealizowane dopiero w znacznie póz
niejszych
okresach (maszyna do latania).
Początek XVI w. Mikołaj Kopernik 1473  1543;
 De revolutionibus orbium celestium   O obrotach sfer niebieskich , 1543
 Wstrzymał słońce ruszył Ziemię .
3. Kronika rozwoju techniki okresu Średniowiecza i Renesansu
3.2. Renesans 1400  1600 n.e.
Dążenie do poznania, radość eksperymentowania, chęć zabawy
Kombinacja pomysłów naukowych i dążenia do zabawy. Szukanie własnych
twórczych możliwości bez barier materiałowych i technologicznych.
Część z tych wynalazków znalazła zastosowanie praktyczne: Leonardo da Vinci:
machiny wojenne, przenośne mosty, urządzenia do osuszania fos zamków
przeciwnika, ogromne okręty wojenne, pojazdy pancerne, silniki na proch strzelecki.
 Kto miłuje praktykę bez posługiwania się teorią jat jak żeglarz, który nie wie dokąd
udaje się jego statek, lecz trzeba też przyznać, że równie lekkomyślny jest ten, kto
mając do perfekcji opanowaną nawigację  płynie statkiem mogącym w każdej chwili
zatonąć .
Korzenie literatury technicznej
Dążenie  artystów  inżynierów do uwiecznienia własnej wiedzy na piśmie w
manuskryptach (zmiana w sposób gwałtowny w latach 1465  1470 wraz z rozwojem
druku  Gutenberg 1452).
Ukazywanie konstrukcji za pomocą rysunków w perspektywie.
Dzieła techniczne początkowo po łacinie póz
niej w językach różnych krajów 
poszerzenie dostępu do literatury.
3. Kronika rozwoju techniki okresu Średniowiecza i Renesansu
3.2. Renesans 1400  1600 n.e.
Rozkwit polityczny, gospodarczy, naukowy i kulturalny w Polsce
Najświetniejszy okres państwa polskiego. W 1386 unia z Wielkim Księstwem
Litewskim tworzy największe państwo renesansowej Europy  obszar 815 000 km2,
8 milionów ludzi.
Wykorzystanie sił wód rzecznych, budownictwo (Wawel), wydobycie rud żelaza,
ołowiu, cynku i miedzi oraz soli kamiennej.
W 1364 r. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie jeden z głównych ośrodków studiów
matematyczno  astronomicznych w Europie.
Jeden z najwybitniejszych umysłów epoki renesansu  Marcin Król z Żurawicy autor
pierwszej polskiej książki technicznej poświeconej miernictwu.
Wodociąg napędzany kołem wodnym  Frombork 1572. Pierwszy stały most na Wiśle
1573 (pontonowy most na Wisłą 1410). Kopernik.
3. Kronika rozwoju techniki okresu Średniowiecza i Renesansu
3.2. Renesans 1400  1600 n.e.
Pracownia drukarska epoki renesansu.
Dwie strony Biblii Gutenberga 1455.
Globus Ziemi Beheima z Europą oraz częściami Azji i Afryki
(W przeddzień odkrycia Ameryki przez Kolumba 12.X. 1492).
Leonardo da Vinci 1452  1519
Układ transmisji ruchu koła młyńskiego z hamulcem taśmowym
Doświadczenia Leonarda da Vinci dla określania siły oporu skrzydeł
maszyny latającej
Projekt helikoptera Leonarda da Vinci
Szkic maszyny do nacinania gwintów Leonarda da Vinci
Samochód z własnym napędem Leonarda da Vinci
Model automobilu na podstawie szkiców Leonardo da Vinci wystawiony w
2004 roku w Muzeum Nauki we Florencji (miejsce urodzenia LdV). Prymitywny
z wyglądu pojazd, przypomina raczej wózek, ma napęd sprężynowy.
Maszyna do wzdłużnego wiercenia pni drzew 1615
Piła trakowa 1620 Urządzenie wydobywcze kopalni z kołem wodnym 1546
Huta do wytopu żelaza: koło wodne napędza miech kowalski 1530
Wciągarki budowlane XVI w. n.e.
Pojazd z przekładnią zębatą zbudowany w 1680r przez częściowo sparaliżowanego
zegarmistrza Stephana Farflera dla dojazdu w niedzielę na mszę.
Mechanizm odpalający zamka skałkowego Francja 1610
Karuzela Francja 1680
Dzwon nurkowy Hiszpania 1538
Villa Palladina Vicenza ok.1568  czworo promienna symetria