Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu:
Metodologia nauk społecznych
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot / moduł:
Instytut Socjologii
Nazwa kierunku:
Socjologia
Forma studiów: Profil kształcenia: Specjalność:
stacjonarne, magisterskie ogólnoakademicki wszystkie
uzupełniające II stopnia
Rok / semestr: Status przedmiotu /modułu: Język przedmiotu / modułu:
I/letni Język polski
ćwiczenia inne
Forma zajęć
wykład ćwiczenia konwersatorium seminarium
laboratoryjne (wpisać jakie)
Wymiar zajęć
30
Koordynator przedmiotu / modułu
dr Albert Terelak
Prowadzący zajęcia
Wykłady  dr Albert Terelak
Zapoznanie pojęciami metodologicznymi, kryteriami naukowości wiedzy,
Cel przedmiotu / modułu
uświadomienie znaczenia metodologii dla budowy teorii naukowej oraz zapoznanie
z głównymi strategiami budowy teorii naukowej;
Wymagania wstępne brak
Odniesienie do Odniesienie do
EFEKTY KSZTAA
CENIA efektów dla efektów dla
programu obszaru
01 zna i potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia metodologiczne
Wiedza 02 zna podstawowe paradygmaty na gruncie socjologii K_W06 OS1_W05
03 zna strategie budowy teorii naukowych
04 potrafi interpretować dowolne fakty świata życia codziennego
z perspektywy dowolnej teorii socjologicznej
K_U06 OS1_U06
Umiejętności 05 potrafi konceptualizować problematykę badawczą oraz przepro-
K_U10 OS1_U10
wadzić jej operacjonalizację w oparciu ustalenia teoretyczne
06 potrafi pisać raport z badania socjologicznego
07 potrafi interpretować wyniki badań z perspektywy teoretycznej
Kompetencje K_K03 OS1_K03
08 potrafi wykorzystywać wiedzę socjologiczną do interpretacji
społeczne K_K04 OS1_K04
zjawisk i procesów społecznych
TREÅšCI PROGRAMOWE
Forma zajęć  wykład
1 Pojęcie oraz znaczenie metodologii w rozwoju wiedzy naukowej. Wiedza naukowa  kryteria naukowości wiedzy
2 Paradygmat naukowy. Paradygmat normatywny a paradygmat interpretatywny w socjologii  odmienności teoretyczne
i metodologiczne
3 Generalizacyjna i eksplanacyjna strategia budowy teorii naukowej. Roberta Mertona badania w kontekście odkrycia i ba-
dania w kontekście uzasadnienia. Socjologiczna recepcja filozoficznych refleksji Hansa Reichenbacha nad epistemologią
4 Poznanie indukcyjne  badania eksploracyjne, poznanie dedukcyjne  badania eksplanacyjne w socjologii
5 Schemat budowy wiedzy naukowej w tradycji metodologii teorii ugruntowanej Barney'a Glasera i Anselma Straussa.
Paradygmat kodowania jako ogólny model budowy teorii
6 Pojęcie jako podstawowe narzędzie badawcze w nauce. Definiowanie pojęć. Rodzaje pojęć i ich funkcje w nauce.
Pojęcia a zmienne badawcze  model P. Abla budowy pojęć i aksjomatyzacji twierdzeń
7 Poznanie jako proces intelektualny (analiza i synteza; dedukcja i indukcja; uogólniania i wnioskowanie). Schemat poznania
naukwego
8 Rodzaje wyjaśnień naukowych (wyjaśnienia genetyczne; wyjaśnienia funkcjonalne; wyjaśnienia teleologiczno-funkcjonalne;
wyjaśnienia logiczne)
9 Problemy związane z transmisją wyników badań naukowych oraz badań stosowanych. Zasady pisania raportu z badań.
10 Metodologiczne wyzwania relacjonizmu Karla Mannheima, Mocnego programu socjologii wiedzy Barry Barnesa i Davida
Bloora, anarchizmu metodologicznego Paula Karla Feyerabenda.
Wypełnia Zespół Kierunku
1. Wykład, przy zastosowaniu prezentacji multimedialnej, obejmujący problematykę
teoretyczną zagadnień związanych z realizacją badań naukowych w strategii gene-
ralizacyjnej i eksplanacyjnej, w oparciu o model poznania indukcyjnego i dedukcyjne-
go, w kontekście odkrycia i w kontekście uzasadnienia. 2. Analiza badania przepro-
Metody kształcenia
wadzonego ze studentami w ubiegłych latach z dyskusją, zespołowe opracowanie
koncepcji i operacjonalizacji badań w strategii generalizacyjnej oraz eksplanacyjnej,
przeprowadzenie procesu gromadzenia danych, zespołowe opracowanie wyników
oraz raportowanie.
Nr efektu kształcenia
z sylabusa
Metody weryfikacji
Raport ze zrealizowanego w zespole badania, na podstawie samo- 01, 02, 03, 04,
efektów kształcenia
dzielnie przeprowadzonej analizy zgromadzonych danych. W sytu- 05, 06, 07, 08
acji niepowodzenia lub względów wykluczających udział w zaję-
ciach lub w pracy nad realizacjÄ… badania  Egzamin pisemny
Raport ze zrealizowanego w zespole badania  warunkiem zaliczenia jest wykazanie, w treści
samodzielnie napisanego raportu, posiadanej wiedzy oraz umiejętności w zakresie realizacji
badania w strategiach badawczych omówionych na zajęciach oraz w zakresie analizy oraz
Forma i warunki zaliczenia wnioskowania o wynikach badania na podstawie zgromadzonych danych.
Alternatywną formą zaliczenia jest złożenie egzaminu w formie pisemnego testu wiedzy
i umiejętności  warunkiem jego zdania jest minimum 51% możliwych punktów,
przydzielanych w systemie: +1 pkt. za poprawnÄ…, -1 pkt. za niepoprawnÄ… odpowiedz
na
zadane pytanie.
N o w a k S t e f a n , Metodologia badań społecznych, Warszawa 1985
Literatura podstawowa
B a b b i e E a r l , Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2004
F r a n k f o r t - N a c h m i a s C h a v a , N a c h m i a s D a v i d , Metody badawcze w naukach
społecznych, Poznań 2001
A j d u k i e w i c z K a z i m i e r z , Logika pragmatyczna, Warszawa 1965
Literatura uzupełniająca
B o c h e ń s k i J ó z e f M a r i a , Współczesne metody myślenia, Poznań 1992
C h o j n i c k i Z b y s z k o , Filozofia nauki, Poznań 2000
K o t a r b i Å„ s k i Ta d e u s z , Traktat o dobrej robocie, A
ódz
1955
M a t r a s z e k K a r o l , Filozofia 2 (ontologia, teoria poznania i ogólna metodologia nauk), Warszawa
1989
M a y n t z R e n a t e , H o l m K u r t , H ü b n e r P e t e r , Wprowadzenie do metod socjologii
empirycznej, Warszawa 1985
B a r n e s B a r r y , B l o o r D a v i d , Mocny program socjologii wiedzy, Warszawa 1993
M a n n h e i m K a r l , Ideologia i utopia, Lublin 1992
NAKA
AD PRACY STUDENTA:
Liczba godzin
Zajęcia dydaktyczne 30
Przygotowanie się do zajęć 15
Studiowanie literatury 13
Udział w konsultacjach 12
Przygotowanie projektu / eseju / itp. 20
Przygotowanie siÄ™ do egzaminu / zaliczenia 4
Inne -
A

CZNY nakład pracy studenta w godz. 94
Liczba punktów ECTS 3