Morfologia krwi to jedno z najczęściej wykonywanych oznaczeń laboratoryjnych.
Badanie to pozwala uzyskać wiele cennych informacji na temat stanu zdrowia danej osoby. Wiele
osób chce rozumieć znaczenie symboli i liczb, z których składa się wynik badania, proszę jednak
pamiętać, że niniejsze wyjaśnienie nie powinno służyć do samodzielnego interpretowania wyników
badania morfologii krwi. Wynik tego badania należy zawsze okazać lekarzowi, który dokona jego
fachowej oceny. Krew człowieka składa się z komórek krwi i wody zawierającej rozmaite
substancje: białka, cukry i tłuszcze. Woda stanowi około połowę objętości krwi; druga część to
Krwinki czerwone, czyli erytrocyty (zazwyczaj stosuje się skrót RBC), zawierają
białko (hemoglobinę) transportujące tlen. Ich zadanie polega na przenoszeniu tlenu z płuc do tkanek
całego organizmu. Prawidłowa liczba krwinek czerwonych wynosi w przybliżeniu od 3,5 miliona
do 5,2 miliona w jednym milimetrze sześciennym (3,5-5,2 mln/mm3) u kobiet i 4,2-5,4 mln/mm³ u
mężczyzn. Liczba krwinek czerwonych poniżej dolnej granicy normy oznacza anemię. Wśród
przyczyn anemii wymienia się: krwotok, nieprawidłowe żywienia, wyniszczenie organizmu,
choroby przewlekłe, nowotwory, choroby nerek itp. Znacznie rzadziej obserwuje się zwiększenie
liczby czerwonych krwinek. Do jej rozwoju przyczyniają się najczęściej przewlekłe choroby serca i
płuc.
Krwinki białe, czyli leukocyty (LBC), to komórki, których zadaniem jest obrona
organizmu przed zakażeniami. Komórki te stanowią jedno z ogniw układu odpornościowego
(immunologicznego). Łączna liczba krwinek białych powinna wynosić 4,0-10,0 tys./mm3.
Mniejsza liczba leukocytów wskazuje na osłabienie odporności i zwiększenie ryzyka zakażenia.
Zwiększenie liczby leukocytów na ogół jest objawem zakażenia.
Płytki krwi, czyli trombocyty (PLC), umożliwiają prawidłowe krzepnięcie krwi. Ich
liczba powinna wynosić 150-400 tys./mm³. Zmniejszenie liczby płytek sprzyja krwawieniom.
Bardzo mała liczba płytek lub ich nieprawidłowe działanie prowadzą do ciężkiego upośledzenia
układu krzepnięcia, zwanego skazą krwotoczną płytkową.
Hemoglobina (Hb, HGB), to białko transportujące tlen. Znajduje się w czerwonych
krwinkach, jej ilość jest więc w pewien sposób zależna od liczby czerwonych krwinek. Stężenie
hemoglobiny powinno wynosić 12-16 g w 100 ml krwi u kobiet (12-16 g/dl) i 14-18 g/dl u
mężczyzn. Mniejsza ilość hemoglobiny we krwi jest objawem anemii.
Hematokryt (Ht, HCT). Hematokryt określa, jaki procent całkowitej objętości krwi
stanowią krwinki. Prawidłowo wynosi 37-47% u kobiet i 40-54% u mężczyzn. Ponieważ
największą objętość mają krwinki czerwone, wartość hematokrytu jest mocno związana z liczbą
erytrocytów, a zmniejszenie tej wartości najczęściej jest objawem anemii.
Łącznie z morfologią krwi często mierzy się wskaźniki oceniające krwinki czerwone:
średnia objętość krwinki czerwonej (MCV), średnia zawartość hemoglobin y (MCH) i średnie
stężenie hemoglobiny (MCHC), ewentualnie jeszcze inne parametry - np. wskaźnik zróżnicowania
objętości krwinek czerwonych (RDW). Dane te są jednak bardzo szczegółowe i może je
interpretować jedynie lekarz.
Rozmaz krwi obwodowej (leukocytogram) – jest to określenie ilości poszczególnych
typów krwinek białych: granulocytów obojętnochłonnych pałeczkowatych i podzielonych,
granulocytów kwasochłonnych, granulocytów zasadochłonnych, limfocytów i monocytów. Jeśli
badanie wykonywane jest z użyciem autoanalizatorów hematologicznych, możliwy jest inny
podział typów krwinek białych.
Jak się przygotować do badania morfologii?
Aby wynik badania był jak najbardziej wiarygodny, krew należy pobrać rano, na czczo. Przed
pobraniem krwi nie można nic jeść ani pić co najmniej przez 6 godzin poprzedzających badanie, a
najlepiej od poprzedniego wieczora.
Jarosław Jacek Maj
lekarz ginekolog-położnik
www.medic.hg.pl