EKOAUDYT I EKOLOGICZNE ZNAKOWANIE PRODUKTÓW

OCHRONA KOPALIN:W prawie polskim złoża kopalin podlegają

OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM

AUDYTEM nazywamy całkowicie niezależną ocenę organizacji,

ochronie polegającej na racjonalnym, gospodarczo uzasadnionym

PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE- to promieniowanie

produktu lub projektu. Podlega to badaniu zgodności z określonym

gospodarowaniu ich zasobami przy zapewnieniu racjonalnego

elektromagnetyczne o małej długości fal i jednocześnie dużej

prawem, normą lub standardem- tak zwanym punktem

wydobycia i zagospodarowania kopaliny oraz maksymalnym

częstotliwości, oraz promieniowanie alfa i beta. Jego źródłem są

urządzenia wykorzystujące substancje promieniotwórcze i aparaty

odniesienia . EKOAUDYT sprawdza zgodność z normami oraz z

ograniczeniu szkody w środowisku (art. 125 i 126 ustawy POŚ). Prawo rentgenowskie. PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJĄCE- to wymaganiami dotyczącymi ochrony środowiska. Sprawdzeniu ulega

ochrony środowiska zobowiązuje prowadzącego eksploatację złoża do promieniowanie elektromagnetyczne o większej długości fal. Jego dokumentacja określonego podmiotu i sprawdzenie odziaływania

podejmowania środków niezbędnych do ochrony zasobów złoża, jak

źródłem są urządzenia wykorzystujące ultrafiolet, radiolokacyjne i

poszczególnych komponentów na elementy środowiska (np. emisję

również do ochrony powierzchni ziemi oraz wód powierzchniowych i

radiokomunikacyjne oraz kuchenki mikrofalowe. Promieniowaniem

substancji szkodliwych do powietrza, emisję hałasu, gospodarkę

podziemnych, a także do sukcesywnego prowadzenia rekultywacji

niejonizującym jest także promieniowanie termiczne i światło. ŹRÓDŁA

odpadami, gospodarkę wodno-ściekową, odziaływanie na glebę). Ocena terenów poeksploatacyjnych. Rekultywacja terenów PROMIENIOWANIA NIEJONIZUJĄCEGO – telefony komórkowe, linie

ta ma na celu określenie wszelkich interakcji między podmiotem a

poeksploatacyjnych, szczególnie w górnictwie otworowym siarki, jest

wysokiego napięcia, mikrofale, przenośniki radiowe.

POLE ELEKTROMAGNETYCZNE -wytwarzane przez silne źródło, może

środowiskiem. RODZAJE EKOAUDYTÓW: Wstępny (eco screening),

zadaniem złożonym i trudnym, ponieważ ten rodzaj działalności

powodować zaburzenia funkcji układu nerwowego, rozrodczego,

Podstawowy, Pełny, Lux. WSTĘPNY -Sprawdzenie zobowiązań danego górniczej wywołuje szereg przekształceń środowiska przyrodniczego.

hormonalnego, narządów słuchu i wzroku. -u roślin prowadzi do

przedsiębiorstwa względem wymogów ochrony środowiska;-

Każdy typ przekształceń może ujawnić się z bardzo dużym natężeniem, opóźnionego wzrostu, zmian w budowie zewnętrznej. -u zwierząt Sprawdzenie dokumentacji ochrony środowiska;-Określenie rodzajów

jak np. miejsca zalewiskowe czy obszary poerupcyjne. Ostateczne

zaburzenia neurologiczne, zakłócenia wzrostu, żywotności i płodności.

dokumentacji, które powinny być prowadzone w danym

skutki eksploatacji są ponadto uzależnione od lokalnych właściwości

POTENCJALNE ŹRÓDŁA ZAGROŻENIA RADIACYJNEGO W NASZYM

przedsiębiorstwie; Efekt : Określenie jakie wymogi środowiskowe

środowiska i jego wrażliwości na dany czynnik degradujący.

KRAJU TO: -Reaktor MARIA -Reaktor EWA -Przechowalniki wypalonego

powinien spełniać dany zakład oraz określenie jakie są braki i

PRAWO GEOLOGICZNE I GÓRNICZE DZIELI KOPALINY NA

paliwa -Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych

PRAWO ATOMOWE USTAWA Z DNIA 29 LISTOPADA 2000r

zobowiązania które muszą być spełnione.PODSTAWOWY:-Analiza

PODSTAWOWE I POSPOLITE. Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy do

Art. 4. dot. Prawa atomowego, mówi o: zezwoleniach w zakresie

wpływu przedsiębiorstwa na określone komponenty środowiska;-Analiza kopalin podstawowych zalicza się surowce energetyczne, metale w bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej na wykonywanie

możliwych konfliktów społecznych; Efekt : rozwinięcie audytu

postaci rud oraz w stanie rodzimym, surowce przemysłu chemicznego, działalności związanych z narażeniem na substancje promieniotwórcze.

ekologicznego wstępnego o istotne problemy. PEŁNY [USTAWOWY]-

budowlanego, ceramicznego i szklarskiego oraz wszystkie kopaliny

Prezes Państwowej Agencji Atomistyki jest centralnym organem

Analiza kompleksowego przeglądu ekologicznego zgodnego z art. 238 występujące w granicach obszarów morskich RP. Kopaliny nie administracji rządowej właściwym w sprawach bezpieczeństwa

ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U.

wymienione w przepisie są kopalinami pospolitymi. KWESTIE

jądrowego i ochrony radiologicznej w zakresie określonym ustawą.”

2006 Nr 129, poz.902, ze zm.); -Szczegółowa analiza wpływu zakładu

WŁASNOŚCI KOPALIN ustawodawca rozwiązał w art. 7 ust. 1 pr.g.g., w SYSTEMATYCZNA OCENA SYTUACJI RADIACYJNEJ KRAJU,

REALIZOWANA JEST WYŁĄCZNIE NA POZIOMIE KRAJOWYM I

na konkretne komponenty środowiska;-Szczegółowe obliczenia emisji

której zdeklarowano, że złoża kopalin niestanowiące części składowych OBEJMUJE: -badania zawartości sztucznych izotopów Efekt: Przewidzenie minimalizacji oddziaływań na środowisko, które

nieruchomości gruntu są własnością Skarbu Państwa. Ustawa POŚ

promieniotwórczych w powietrzu; -badania stężenia cezu-137 w

zostały określone za pomocą obliczeń, zawiera rozwinięcie audytu

rozporządza również, że eksploatacja złoża kopaliny powinna być

powietrzu, wodzie i glebie; -badania stężeń wybranych radionuklidów

podstawowego.AUDYT EKOLOGICZNY – LUX -Porównanie warunków

prowadzona w sposób gospodarczo uzasadniony, przy zastosowaniu

(cezu, strontu i plutonu) w śródlądowych wodach powierzchniowych i

funkcjonowania zakładu z BAT -Jest zintegrowaną analizą środowiskową; środków ograniczających szkody w środowisku, przy zapewnieniu osadach dennych.

Efekt : w pełni rozbudowany audyt, dostosowanie zakładu do

racjonalnego wydobycia i zagospodarowania kopaliny (art. 126 ust. 1

wytycznych BAT, wyznacza sposób uzyskania dofinansowania zakładu ustawy POŚ).

by dostosować go do wytycznych BAT.

GMO – organizmy modyfikowane genetycznie, czyli „każdy organizm

ZASTOSOWANIE EKOAUDYTÓW: -Powinien być przeprowadzony już

inny niż organizm człowieka, w którym materiał genetyczny został

dla planowanego przedsięwzięcia (raport OOŚ);-Ma za zadanie

GOSPODAROWNIE ODPADAMI - ,, rozumie się przez to zbieranie,

zmieniony w sposób niezachodzący w warunkach naturalnych wskutek

przedstawienie przedsięwzięciu niedociągnięć, które mogą prowadzić

transport, przetwarzanie odpadów, łącznie z nadzorem nad tego rodzajukrzyżowania lub naturalnej rekombinacji”, najczęściej wykorzystywane do poważnych konsekwencji; -Dzięki ekoaudytom otrzymuje się szybsze działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami są w produkcji żywności, prostych związków organicznych do przemysłu

pozwolenie na budowę oraz pokazuje drogę do zdobycia dofinansowań unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze chemicznego, w medycynie czy przemyśle farmaceutycznym.

Wykorzystywanie organizmów genetycznie zmodyfikowanych oraz

z UE. SYSTEM EMAS - Jest narzędziem poszerzającym informacje o

sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami;” Ustawa z

związane z nimi operacje są przedmiotem regulacji zarówno prawa

zrównoważonym rozwoju oraz efektywnym zarządzaniem dostępnymi dnia 14 grudnia 2012r. o odpadach Dział I, Rozdział 2, Art.3.1., 2).

krajowego jak i międzynarodowego. Przepisy mają charakter głównie

zasobami i energią. Jest to system rejestracji dla firm chcących spełniać CEL: Ochrona życia i zdrowia ludzi oraz środowiska z uwzględnieniem zapobiegawczy w celu osiągnięcia „bezpiecznego transferu, sposobu wysokie wymagania środowiskowe. ISO-Jest organizacją pozarządową aby gospodarka odpadami:-Nie wpływała negatywnie na wodę, postępowania i użytkowania zmodyfikowanych żywych organizmów

która zrzesza krajowe organizacje normalizacyjne. Skupia ona 166

powietrze, glebę, rośliny i zwierzęta-Nie była źródłem uciążliwego

powstałych w wyniku zastosowania nowoczesnych biotechnologii, które

krajów w tym Polskę a dokładniej Polski Komitet Normalizacyjny.

hałasu oraz zapachów-Nie wpływała na miejsca wiejskie oraz miejca

mogą mieć negatywny wpływ na zachowanie i zrównoważone

NORMA ISO 14001 – Jest to międzynarodowa norma która określa

szczególnej wagi (o znaczeniu kulturowym i przyrodniczym)

użytkowanie różnorodności biologicznej, przy uwzględnieniu również

zagrożeń dla zdrowia człowieka i ze specjalnym ukierunkowaniem na

procesy i wzrost efektywności środowiskowych organizacji. Przede

Odpad - ,, rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot,

przewóz transgraniczny.”, jak stanowi Decyzja Rady z dnia 25 czerwca

wszystkim celem tej normy jest zminimalizowanie oddziaływania na

których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których

2002 r. dotycząca zawarcia w imieniu Wspólnoty Europejskiej Protokołu

środowisko i jak najlepsze wykorzystywanie zasobów. Ta norma nie

pozbycia się jest obowiązany; ’’

z Kartageny o bezpieczeństwie biologicznym do Konwencji o

posiada żadnego uwarunkowania prawnego. Jest ona narzędziem do

RODZAJE ODPADÓW:Odpady komunalne, Odpady medyczne,

różnorodności biologicznej (2002/628/WE).

zarządzania środowiskiem. UREGULOWANIA PRAWNE:-

Obojętne ,Ulegające biodegradacji, Weterynaryjne ,zielone. ODPADY

KRAJOWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA GENETYCZNEGO

Rozporządzeniem PE i Rady (WE) NR 1221/2009 z dnia 25.11.2009r. s NIEBEZPIECZNE oznaczają odpady wykazujące co najmniej jedną Przepisy dotyczące GMO w prawie polskim zawarte są w ustawie z dnia

sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i spośród właściwości niebezpiecznych. Właściwości powodujące, że 22 czerwca 2001 r.o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz

jej aktach wykonawczych. OPERACJE DOTYCZĄCE GMO – są to

audytu we Wspólnocie (EMAS). -Ustawa z dnia 15 07 2011r. o krajowym odpady są odpadami niebezpiecznymi, określa załącznik nr 3 do działania z wykorzystaniem GMO. Muszą one być kontrolowane przez

systemie zarządzania i audytu (EMAS)- Rozporządzenie Ministra

ustawy.” ODPADY KOMUNALNE – “rozumie się przez to odpady

odpowiednie organy oraz należy uzyskać na nie zgodę. Minister

Środowiska z dnia 23 03 2012 r. w sprawie współczynników

powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów

właściwy do spraw środowiska jest organem administracji rządowej

różnicujących wysokość opłaty rejestracyjnej za wpis do rejestru

wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów

właściwym do spraw GMO (wydaje zgody na uwolnienie GMO do

organizacji zarejestrowanych w krajowym systemie ekozarządzania i

niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze środowiska, wprowadzenie produktóe GMO itd).

audytu (EMAS)-Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1.02 2012 r. względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów W IMIENIU MINISTRA ŚRODOWISKA FUNKCJE NADZORCZO-KONTROLNą

w sprawie wzoru wniosku o rejestrację organizacji w rejestrze EMAS

powstających w gospodarstwach domowych. SPALANIE ODPADÓW –

spełniać mogą m.in. Państwowa Inspekcja Sanitarna, Państwowa

termiczne przekształcenie odpadów. SPALARNIE ODPADÓW – ,,rozumie Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcja Ochrony Środowiska się przez to zakład lub jego część przeznaczone do termicznego

czy Inspekcja Weterynaryjna.

OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI Ustawa POŚ z dn. 27.VI.2001

przekształcania odpadów z odzyskiem lub bez odzysku wytwarzanej

-Ustawa o GMO określa różne rodzaje operacji związanych z GMO.

Pierwszą z nich jest zamknięte użycie GMO. Dotyczy ono głównie

Ustawa z dn. 03.11.95 o ochronie gruntów rolnych i leśnych Ustawa z

energii cieplnej, SKŁADOWISKO ODPADÓW – ,,rozumie się przez to

prowadzenia działań doświadczalnych w obrębie zamkniętych

dn 04.02.94 Prawo geologiczne i górnicze Zgodnie z art 101 ochrona

obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów; Rodzaje

pomieszczeń takich jak m.in. laboratoria, szklarnie, fitotrony.

pow ziemi polega na: racjonalnym gospodarowaniu, zachowaniu funkci odpadów, które nie mogą być składowane (np. zakaźne medyczne i

- zamierzone uwolnienie GMO do środowiska. Polega ono na

środowiskowych, gospodarczych, społecznych i kulturowych,

weterynaryjne, ciekłe, wybuchowe, żrące…) MAGAZYNOWANIU

zamierzonym wprowadzeniu do środowiska GMO lub też ich kombinacji

zapobieganie zanieczyszczeniu subst powodującymi ryzyku oraz na

ODPADÓW –,, rozumie się przez to czasowe przechowywanie odpadów bez zabezpieczeń mających na celu ograniczenie kontaktu GMO z remediacji, zachowaniu jak najlepszego stanu gleby, zapobieganiu

obejmujące: a) wstępne magazynowanie odpadów przez ich wytwórcę, ludźmi i środowiskiem.

rucom masowym ziemi i ich skutkom. OBSERWACJĄ ZMIAN ORAZ

b) tymczasowe magazynowanie odpadów przez prowadzącego

PRZEPISY DOTYCZĄCE WYWOZU ORGANIZMÓW ZMODYFIKOWANYCH z

kraju lub ich przewozu tranzytowego są zawarte w 6 rozdziale ustawy o

OCENĄ JAKOŚCI GLEBY I ZIEMI zajmuje się inspekcja ochrony

zbieranie odpadów, c) magazynowanie odpadów przez prowadzącego GMO. Podobnie jak w wypadku wprowadzenia do obrotu wymaga środowiska w ramach państwowego monitoringu środowiska. Wg art.

przetwarzanie odpadów

uzyskania pozwolenia Ministra Środowiska, ale także zgodę państw do

110 ustawy POŚ rejestrem terenów, na których stwierdzono

Wytwarzanie, zbieranie, przetwarzanie. ODZYSK/RECYKLING

których taki produkt ma trafić. Wniosek o pozwolenie musi zawierać

przekroczenie standardów jakości gleby lub ziemi zajmuje się starosta, Gminy są obowiązane osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020 r.: 1) poziom informacje o charakterze i ilości przewożonego lub wywożonego GMO, wprowadzając każdego roku aktualizacje. Informacje zawarte w tym

recyklingu papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła  co najmniej

ale także trasę jaką ma pokonać.

rejestrze umieszczane są w bazach danych udostępnianych publicznie. 50% wagowo. 2) poziom recyklingu innych niż niebezpieczne odpadów NIEPRZESTRZEGANIE PRZEPISÓW zawartych w ustawie o GMO skutkuje W ZAKRESIE OCHRONY POWIERZCHNI ZIEMI wprowadzono

budowlanych i rozbiórkowych  co najmniej 70% wagowo.

sankcjami administracyjnymi polegającymi przede wszystkim na

cofnięciu wydanych zezwoleń lub zgody dotyczącej operacji z GMO,

standardy wyznaczone dla niektórych substw glebie albo w ziemi oraz GŁÓWNE ZASADY GOSPODAROWANIA: -Minimalizowanie ilości wstrzymaniu działalności w zakresie zamkniętego użycia GMO lub

zróżnicowane w zależności od rodzaju gruntu. Ustalono standardy dla 3 powstających odpadów ( nowe technologie, metody, materiały) nakazie wycofania produktu GMO z obrotu.

grup rodzajów gruntu: - grupa A – najostrzejsze – grunty wchodzące w

-Przygotowanie do odzysku, recykling -Unieszkodliwianie ( po

Genetyczna modyfikacja daje szanse na produkcje większej ilości

skład obszaru poddanego ochronie na podstawie przepisów ustawy -

wcześniejszej segregacji ) -Odpady poddawane przekształcaniu w

żywności mimo pomniejszających się powierzchni pod pola uprawne

Prawo wodne, oraz grunty chronione na podstawie przepisów o ochroniemiejscu ich powstawania ( gdy jest to niemożliwe, przewożone w oraz pogarszających się jakości gleb. Umożliwia także produkcje roślin

przyrody - grupa B – łagodniejsze – grunty zaliczane do użytków rolnych, miejsca do tego stworzone) -Odpady medyczne i weterynaryjne odpornych na herbicydy, na psucie się.

leśnych oraz zadrzewionych, nieużytki oraz grunty zurbanizowane

unieszkodliwiane na terenie województwa gdzie zostały wytworzone

-Wprowadzane regulacje dotyczące GMO powinny być restrykcyjne

(zapewniające ostrożność względem nie do końca poznanych

- grupa C – najłagodniejsze – tereny przemysłowe, użytki kopalne, tereny-Osady ściekowe mogą być stosowane w innych województwach procesów), ale jednocześnie racjonalne, zapewniając możliwość

komunikacyjne

-Zmieszane odpady komunalne, odpady zielone, pozostałości z

stosunkowo swobodnego prowadzenia badań przez naukowców i

W razie przekroczenia obowiązujących standardów istnieje obowiązek sortowania ( przetwarzanie w regionie gdzie powstały, wyjątek późniejsze stosowanie GMO dla dobra całej ludzkości, a nie tylko zysku

wykonania rekultywacji gruntów. W OCHRONIE GRUNTÓW LEŚNYCH I

przewożenie do spalarni) -Nie miesza się odpadów niebezpiecznych z

poszczególnych przedsiębiorców.

ROLNYCH ważne jest przede wszystkim zachowanie aktualnej ich ilości. innymi odpadami -Odpady zbierane są w sposób selektywny -Transport W art. 2 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych znajduje się

odpadów – przepisy do transportowania odpadów niebezpiecznych

wykaz gruntów kwalifikowanych do rolnych i leśnych. Na cele nieleśne i -Przetwarzanie zachodzi tylko w instalacjach do tego przeznaczonych nierolnicze powinno się wyznaczać nieużytki rolne, choć nie zawsze jest PLANY W GOSPODAROWANIU ODPADAMI CEL: utworzenie sieci to możliwe, dlatego ustawa przewiduje okoliczność, w której grunty

instalacji gospodarki odpadami zgodnej z założeniami ochrony

rolne i leśne są przeznaczane na inne cele.

środowiska

OCHRONA GRUNTÓW ROLNYCH I LEŚNYCH POLEGA NA zapobieganiu

ZBIERANIE I PRZETWARZANIE ODPADÓW → wymaga zezwolenia

przed degradacją, dewastacją oraz szkodom w produkcji rolniczej,

ODPADY SZCZEGÓLNE: PCB, PCT, Oleje odpadowe, Baterie i

rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze, zachowaniu akumulatory, komunalne osady ściekowe, odpady medyczne i torfowisk i oczek wodnych, przywracanie walorów użytkowych gruntom weterynaryjne, dwutlenek tytanu.

leśnym, ulepszanie użytków leśnych oraz zapobieganie obniżenia ich

Prawo polskie: -Ustawa z dnia 20.I.2005 r. o recyklingu pojazdów

produkcyjności. Obowiązek zapobiegania degradacji ciąży na

wycofanych z eksploatacji -Ustawa z dnia 27 maja 2015 r. o zmianie

właścicielu gruntu. GRUNTY ZDEWASTOWANE to takie, które w

ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji -Ustawa z dnia

wyniku działalności człowieka lub innych czynników utraciły całkowicie 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym wartości użytkowe. GRUNTY ZDEGRADOWANE to takie, których

-Ustawa z dnia 30.VII.2004 r. o międzynarodowym obrocie odpadami (.

wartość użytkowa zmalała w wyniku pogorszenia się warunków

-Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach -Ustawa z dnia

przyrodniczych lub wskutek zmian środowiska oraz działalności

11.V.2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych -Ustawa z

przemysłowej, a także nieodpowiedniej działalności rolniczej. GRUNTY dnia 13.IX.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ZDEWASTOWANE I ZDEGRADOWANE powstały przeważnie (84,7%

gruntów) w wyniku działalności w zakresie górnictwa i kopalnictwa

surowców innych niż energetyczne. REKULTYWACJA GRUNTÓW

polega na nadaniu lub przywróceniu gruntom zdegradowanym lub

zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez

właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości

fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych,

odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie

niezbędnych dróg. Grunty zrekultywowane podlegają

zagospodarowaniu, czyli rolniczemu, leśnemu lub innemu rodzajowi

użytkowania. Obowiązek rekultywacji zawarty w ustawie POŚ. Według

art. 3 pkt 32a ustawy POŚ ruchy masowe ziemi to „powstające

naturalnie lub na skutek działalności człowieka osuwanie, spełzywanie

lub obrywanie powierzchniowych warstw skał, zwietrzeliny i gleby”.

Starosta musi nad tym czuwać.

OCHRONA POWIETRZA GŁÓWNYMI ŹRÓDŁAMI

KONSERWATORSKA OCHRONA PRZYRODY

OCHRONA WÓD

ZANIECZYSZCZEŃ SĄ: -zanieczyszczenia pochodzenia naturalnego - PRAWO: Zagadnienia dot. ochrony przyrody regulowane są na

GOSPODARKA WODNA – to wszelkie działania z zakresu planowania,

powstałe na skutek wybuchów wulkanów, pożarów lasów, burz

podstawie Art. 127 ustawy o ochronie środowiska, gdzie wymienione są rozwijania, dystrybuowania i zarządzania optymalnym zużyciem wody.

piaskowych, huraganów, procesów rozkładu materii organicznej, np. na podstawowe wymagania ochrony roślin oraz zwierząt. Rozszerzenie Zrównoważone planowanie w obszarze gospodarki wodami uwzględnia

konkurencję o zasoby w taki sposób, by przyczynić się do sprawiedliwej

bagnach -zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego (związane tych zagadnień znajduje się w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004r. o alokacji wody, która w całości zaspokoi popyt i różnorodne rodzaje

z działalnością człowieka) - pyły i gazy, które pochodzą głównie z

ochronie przyrody (Dz.U. 2004 Nr 92 poz.880). Poza tym zagadnienia

przeznaczenia wody. CELEM OCHRONY WÓD JEST utrzymywanie lub

przemysłu energetycznego i transportowego. Duży wpływ na

związane z tym tematem zawarte są w ustawach o ochronie zwierząt, poprawa jakości wód, biologicznych, stosunków w środowisku wodnym i zanieczyszczenie powietrza mam także uprzemysłowienie oraz wzrost doświadczeniach na zwierzętach oraz prawie łowieckim. CELEM

na obszarach zalewowych tak, aby wody osiągnęły co najmniej dobry

liczby ludności. PRAWO POLSKIE – Regulacja ochrony powietrza przez OCHRONY PRZYRODY JEST:-utrzymanie procesów ekologicznych i stan ekologiczny i w zależności od potrzeb nadawały się do:

zanieczyszczeniami w Polsce zawarta jest przede wszystkim w ustawie zstabilności ekosystemów;-zachowanie różnorodności biologicznej;-

- zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,

27.04.2001r. Prawo ochrony środowiska.

zapewnienie ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów,

- bytowania ryb w warunkach naturalnych oraz umożliwiały ich

migrację,

OCHRONA POWIETRZA POLEGA NA ZAPEWNIENIU JAK

wraz z ich siedliskami-ochrona walorów krajobrazowych,Polska

- rekreacji oraz uprawiania sportów wodnych. OCHRONA WÓD

NAJLEPSZEJ JEGO JAKOŚCI, W SZCZEGÓLNOŚCI PRZEZ:-

zobowiązała się do wyznaczenia na swoim terytorium sieci Natura 2000 POLEGA W SZCZEGÓLNOŚCI NA:- unikaniu, eliminacji i ograniczaniu utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych w Traktacie ateńskim z 16 kwietnia 2003 r.

zanieczyszczenia wód, w szczególności zanieczyszczenia substancjami

dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach;-zmniejszanie

Obszar Natura 2000 jest nową formą ochrony wprowadzoną przez

szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego,* zapobieganiu

poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy ustawę o ochronie przyrody z 2004 r.

niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo

nie są one dotrzymane. BADANIA I OCENĄ jakości powietrza w

NATURA 2000 – program sieci obszarów objętych ochroną przyrody na naturalnych poziomów zwierciadła wody. PODSTAWOWE ZASADY

Polsce, zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony

terytorium Unii Europejskiej. Celem programu jest zachowanie

OCHRONY WÓD - zasada powszechności ochrony art. 38 ust. 1 prawo

wodne- zasada prewencji art. 38 ust. 3 pkt 1 ustawy prawo wodne-

środowiska, dokonują Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska w określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które zasada wzmożonej ochrony wód przed zanieczyszczeniem art. 45 ust. 1

ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Na potrzeby ocen

uważane są za cenne i zagrożone w skali całej Europy.

pkt. 1 prawo wodne

jakości powietrza wykonywane są analizy stężeń następujących

NA SIEĆ SKŁADAJĄ SIĘ DWA PODSYSTEMY:-Obszary Specjalnej Ochrony OCHRONA ILOŚCIOWA WÓD ma na celu dostarczanie odpowiedniej substancji w powietrzu: dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2), Ptaków-Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk.

ilości wody na potrzeby ludności i gospodarki. W tym celu budowane są

tlenków azotu (NOx), ozonu (O3), pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5,

Wyznaczone są one na podstawie dwóch aktów prawnych:-Dyrektywy zbiorniki retencyjne co zapobiega marnotrawstwu wody oraz oszczędza benzenu (C6H6) i tlenku węgla (CO), a także zawartości w pyle

Ptasiej (Dyrektywa Rady 79/409/EWG o ochronie dzikich ptaków)-

się ja w procesach produkcyjnych a także wprowadza się zamknięte

zawieszonym PM10: ołowiu (Pb), arsenu (As), kadmu (Cd), niklu (Ni) i

Dyrektywy Siedliskowej (Dyrektywa Rady 92/43/EWG o ochronie siedlisk obiegi wody.

Ochrona jakościowa jest to ochrona wód przed zanieczyszczeniem .

benzo(a)pirenu (B(a)P). Dodatkowo, na wybranych stacjach w kraju

przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory).

Przepisy służące ochronie wód przed zanieczyszczeniem zawarte w

prowadzi się również monitoring wielopierścieniowych węglowodorów Zgodnie z dyrektywą habitatową, ustawa o ochronie przyrody nakazuje ustawie –prawo wodne można podzielić na 2 grupy: po pierwsze aromatycznych. Wyniki pomiarów porównywane są z odpowiednimi

przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko dla każdego

przepisy określające wymagania jakościowe dla wód; po drugie przepisy

standardami jakości powietrza (poziomy dopuszczalne) oraz z

projektowanego planu lub przedsięwzięcia, które nie są bezpośrednio

regulujące zasady wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi.

poziomami docelowymi i poziomami celu długoterminowego. Ocenę

związane z zarządzaniem obszarem Natura 2000 ani nie wynikają z

KLASY WÓD Wody powierzchniowe i podziemne:

jakości powietrza dokonuje się w strefach. PROGRAMY OCHRONY

potrzeb jego ochrony, a które mogą na ten obszar znacząco

-Klasa I – wody charakteryzują się bardzo dobrą jakością, stanem

POWIETRZA:-Programy ochrony powietrza są określane też jako

oddziaływać.

-Klasa II – wody o dobrej jakości, stanie

-Klasa III – wody o zadowalającej jakości, umiarkowanej

„programy naprawcze”, ponieważ działania podjęte na ich podstawie PARK NARODOWY Art. 8 ustawy o ochronie przyrody

-Klasa IV –wody o niezadowalającej jakości, słabej

mają na celu przywrócenie środowisku stanu sprzed naruszeń, a więc

poświęcony jest parkom narodowym. -park narodowy tworzy – Rada -Klasa V – wody o złej jakości, stanie niejako „naprawienie” go. Mają one postać aktów prawa miejscowego,- Ministrów w drodze rozporządzenia-Minister Środowiska nadaje statut i KATASTER WODNY jest systemem informacyjnym o gospodarowaniu w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 06.06.2002r. ustalone

ustala plan ochrony parku, koordynuje działalność parków narodowych wodami

zostały dopuszczalne a także alarmowe poziomy niektórych substancji przy pomocy Krajowego Zarządu Parków Narodowych MINISTER ŚRODOWISKA kieruje działami administracji rządowej

w powietrzu, dla których nawet krótkotrwałe przekroczenie może

CEL: poznanie oraz zachowanie całości objętych w nim systemów

gospodarka wodna i środowisko

powodować zagrożenie dla zdrowia ludzi. W przypadku ryzyka

przyrodniczych wraz z warunkami ich funkcjonowania , a także

Wody podlegają ochronie, niezależnie od tego, czyją stanowią własność.

WODY PUBLICZNE to takie, których właścicielem jest SP lub jednostka

wystąpienia na danym terenie przekroczeń dopuszczalnych i

odtwarzanie zniekształconych i zanikłych ogniw rodzimej przyrody ,

sam. teryt., przy czym nie ma znaczenia, czy owe podmioty mogą być

alarmowych poziomów stężeń Wojewoda zobowiązany jest do

polegające na całkowitym zaniechaniu ingerencji człowieka bądź

jedynymi właścicielami danych wód, czy też wody te mogą należeć do

niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie społeczeństwa oraz w

czynnym oddziaływaniu na stan ekosystemów i ich składników przez

podmiotów niepublicznych. WODY NIEPUBLICZNE – Zgodnie z pr.

porozumieniu ze Starostą, określenia w drodze rozporządzenia planu

stosowanie zabiegów ochronnych , hodowlanych i pielęgnacyjnych

wodnym „wody stojące oraz wody w rowach znajdujące się w granicach

działań mających na celu zmniejszenie ryzyka i ograniczenia skutków i PARK KRAJOBRAZOWY obejmuje obszar chroniony ze względu na nieruchomości stanowią własność właściciela tej nieruchomości

czasu trwania takich przekroczeń a nawet określić dla danego

wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowePRAWO WŁASNOŚCI WÓD – własność w rozumieniu Prawa wodnego nie województwa bądź jego części rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach jest szczególnego rodzaju cywilistyczną konstrukcją własności. Jest to

konstrukcja, do której instrumenty prawa cyw. nie mają zastosowania.

do stosowania. Wojewoda ogłaszając tzw. alarm smogowy może

zrównoważonego rozwoju REZERWAT PRZYRODY obejmuje obszary Podmiotem własności wód, wody może być Skarb Państwa oraz inne nakazać wstrzymanie na kilka godzin ruchu samochodowego na

zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy,

osoby prawne i fizyczne.

wyznaczonych ulicach, wstrzymać bądź ograniczyć produkcję w

ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska

(ZANIECZYSZCZENIE WÓD) każde wprowadzenie przez człowieka

wyznaczonych zakładach przemysłowych. Alarm smogowy zawiera

zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody

bezpośrednio lub pośrednio do środowiska substancji lub energii która

także ostrzeżenie, kierowane do mieszkańców, przed wychodzeniem na nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami powoduje szkodliwe konsekwencje takie jak: zagrożenie zdrowia

ulice miast w określonych godzinach z uwagi na duże stężenia

przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. ludzkiego, szkodę dla żywych zasobów, ekosystemów, dóbr zanieczyszczeń w powietrzu.

OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU Zgodnie z Art.23 obszar

materialnych oraz obniżenie walorów środowiska lub utrudnienie w

innym dozwolonym korzystaniu z niego.

OCHRONA POWIETRZA MOŻE BYĆ REALIZOWANA PRZEZ

chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na

POJĘCIE OCHRONA WÓD: ochronie podlegają wody o określonej jakości

PODEJMOWANIE DZIAŁAŃ TAKICH JAK:-Instalowanie wydajnych

wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach,

a celem ochrony jest zapewnienie jak najlepszej jakości wód i

filtrów kominowych. -Wdrażanie nowych, czystszych technologii

wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanychutrzymywanie ilości wody na poziomie zapewniającym ochronę przemysłowych-Modyfikacja istniejących technologii i większa

z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy

równowagi biologicznej.

hermetyzacja produkcji. -Inwestowanie w ekologiczne środki transportu ekologicznych. PLANY OCHRONY Dla parków narodowych, rezerwatów POJĘCIE ŚCIEKÓW: Zgodnie z definicją zawartą w ustawach: Prawo i modyfikacja już istniejących. -Budowanie izolacyjnych pasów zieleni

przyrody i parków krajobrazowych sporządza się i realizuje plan

wodne oraz Prawo ochrony środowiska za ścieki uważa się m.in. wody

wokół zakładów przemysłowych.

ochrony. Plan ochrony, o którym mowa w ust. 1, ustanawia się w

zużyte, w szczególności na cele bytowe lub gospodarcze oraz wody

opadowe lub roztopowe, ujęte w otwarte lub zamknięte systemy

ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA MOŻNA PODZIELIĆ w zależności terminie 5 lat od dnia utworzenia.

kanalizacyjne, pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej

od ich rodzaju (gazowe lub pyłowe), oraz od ich źródła (przemysłowe,

Za naruszenie przepisów obowiązujących na obszarach chronionych

nawierzchni.

transportowe, związane z produkcją energii oraz naturalne). Do

grozi odpowiedzialność karna.

najczęściej występujących należy zaliczyć: tlenki azotu (NOx – przemysł INDYWIDUALNE FORMY OCHRONY: pomnik przyrody, stanowisko i transport), dwutlenek siarki (SO2 – przemysł, energetyka i transport), dokumentacyjne, użytek ekologiczny, zespół przyrodniczo –

tlenek i dwutlenek węgla (CO, CO2 -wszystkie źródła) a także pyły

krajobrazowy.

(przemysł i energetyka).

Wszystkie wymienione wyżej formy ochrony mogą być tworzone:

POWAŻNE AWARIE PRZEMYSŁOWE

SMOG-. jest to zanieczyszczone powietrze zawierające duże stężenia

-w drodze rozporządzenia wojewody,

POWAŻNA AWARIA Jest to zdarzenie, w szczególności emisja, pożar

pyłów i toksycznych gazów, których źródłem jest głównie motoryzacja i -w drodze uchwały rady gminy, jeżeli wojewoda nie ustanowił tych form.lub eksplozja, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej

przemysł. Z fizycznego punktu widzenia smog jest mieszaniną dymu i OCHRONA GATUNKOWA ROŚLIN, ZWIERZĄT ORAZ GRZYBÓW

niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego

mgły. EFEKT CIEPLARNIANY – zjawisko podwyższenia temperatury

Ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska planety powodowane obecnością gazów cieplarnianych w atmosferze. stanu ochrony dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów oraz ich naturalnego lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. (art. 3, Zmiany powodujące wzrost roli efektu cieplarnianego mogą być jedną z siedlisk, gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na pkt. 23 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. POŚ DzU nr 62 poz. 627) przyczyn globalnego ocieplenia. DZIURA OZONOWA powstaje wskutek zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na

POWAŻNA AWARIA PRZEMYSŁOWA to poważna awaria mająca

niszczenia warstwy ozonowej przez związki chemiczne, zwane freonami.podstawie umów międzynarodowych, a także zachowanie miejsce w zakładzie przemysłowym. (art. 3, pkt. 24 ustawy z dnia 27

różnorodności gatunkowej i genetycznej.

kwietnia 2001 r. POŚ DzU nr 62 poz. 627). To właśnie o niej jest mowa w

większości przepisów z ustawy POŚ

KONTROLA CHEMIKALIÓW

OCHRONA EX SITU to ochrona gatunków roślin, zwierząt i grzybów

DANE ZDARZENIE DEFINIUJEMY JAKO AWARIĘ jeżeli w zdarzeniu „bierze

Podstawę prawną do wszelkich działań związanych z kontrolą stanowi poza miejcie ich naturalnego występowania oraz ochrona skał, udział” SUBSTANCJA NIEBEZPIECZNA czyli taka która względu na swoje

ustawa z dnia Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach

skamieniałości i minerałów w miejscach ich

właściwości chemiczne, biologiczne lub promieniotwórcze może,

chemicznych i ich mieszaninach, ustawa z 27 kwietnia 2001r. Prawo

przechowywania. OCHRONA ZIELENI :tereny zieleni, zadrzewienie,

spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub środowiska;

Ochrony Środowiska (art. 158 – 165) oraz ustawa, również z 27 kwietnia OCHRONA ZWIERZĄT = humanitarna ochrona ZAKŁADY STWARZAJĄCE RYZYKO DZIELĄ SIĘ NA ZAKŁADY:

2001r, o odpadach.

zwierząt ADMINISTRACJA OCHRONY PRZYRODY Ustawa o ochronie -Zakłady o zwiększonym ryzyku, czyli tzw. „mniej niebezpieczne” na USTAWA Z DNIA. 25 LUTEGO 2011 R. O SUBSTANCJACH CHEMICZNYCH I przyrody wyróżnia organy ochrony przyrody i służby ochrony przyrody terenie, których są mniejsze ilości lub mniej niebezpieczne substancje.

-Zakłady o dużym ryzyku, czyli tzw. „bardziej niebezpieczne”, które są

ICH MIESZANINACH Swoją treścią ustawa ta reguluje warunki, zakazy

(rozdział 5 i 6 uop). Wśród organów ustawa wymienia: ministra

przedmiotem ostrzejszej regulacji.

lub ograniczenia w kwestiach: -Produkcji substancji i preparatów

właściwego ds. środowiska;wojewodę;starostę;wójta (burmistrza albo

Minister właściwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem

chemicznych; -Wprowadzania ich do obrotu; -Stosowaniu tych

prezydenta miasta).

właściwym do spraw zdrowia, ministrem właściwym do spraw

substancji i preparatów SUBSTANCJA: oznacza pierwiastek chemiczny Do służb parku narodowego ustawa zalicza: dyrektora parku wewnętrznych oraz ministrem właściwym do spraw środowiska, określa,

lub jego związki w stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają

narodowego; dyrektora parku krajobrazowego; Służbę Parku

w drodze rozporządzenia rodzaje i ilości substancji niebezpiecznych,

uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego, z wszelkimi dodatkami

Narodowego; Służbę Parku Krajobrazowego.

których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do

wymaganymi do zachowania ich trwałości oraz wszelkimi

OCHRONA EX SITU – ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów

zakładu o zwiększonym ryzyku lub zakładu o dużym ryzyku.

AWARIE MOGĄ WYSTĄPIĆ RÓWNIEŻ POZA ZAKŁADEM NP. PODCZAS

zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu,

poza miejscem ich naturalnego występowania oraz ochronę skał,

TRANSPORTU SUBSTANCJI.

wyłączając rozpuszczalniki, które można oddzielić bez wpływu na

skamieniałości i minerałów w miejscach ich przechowywania;

Ograniczenia związane z lokalizacją ZAKŁADÓW STWARZAJĄCYCH

stabilność i skład substancji[ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 1907/2006

OCHRONA IN SITU – ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów, a

ZAGROŻENIE wystąpienia poważnych awarii są przedstawione w art.73

PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 18 grudnia 2006r]

także elementów przyrody nieożywionej, w miejscach ich naturalnego punktach 3, i 4 ustawy POŚ. Dotyczą one lokalizacji zakładów PREPARAT: oznacza mieszaninę lub roztwór składający się z dwóch lub występowania; OCHRONA ŚCISŁA – całkowite i trwałe zaniechanie

„niebezpiecznych” w granicach administracyjnych miast a także w

większej liczby substancji.

bezpośredniej ingerencji człowieka w stan ekosystemów, tworów i

obrębie zwartej zabudowy wsi.

KLASYFIKACJA SUBSTANCJI I MIESZANIN CHEMICZNYCH -przez ministra składników przyrody oraz w przebieg procesów przyrodniczych na Prowadzący zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku

SPORZĄDZA PROGRAM ZAPOBIEGANIA POWAŻNYM AWARIOM

zdrowia -na podstawie właściwości fizykochemicznych oraz

obszarach objętych ochroną, a w przypadku gatunków – całoroczną

przemysłowym, w którym przedstawia system zarządzania zakładem

toksyczności, jak również na podstawie zawartości i stężenia składnikówochronę należących do nich osobników i stadiów ich rozwoju; gwarantujący ochronę ludzi i środowiska.

niebezpiecznych.

OCHRONA CZĘŚCIOWA – ochronę gatunków roślin, zwierząt i grzybów - określenie prawdopodobieństwa zagrożenia awarią przemysłową, Opakowana substancji oraz mieszanin niebezpiecznych, oraz niektóre dopuszczającą możliwość redukcji liczebności populacji oraz

- zasady zapobiegania oraz zwalczania skutków awarii przemysłowej

mieszanin wprowadzanych do obrotu muszą być odpowiednio

pozyskiwania osobników tych gatunków lub ich części;

przewidywane do wprowadzenia,

oznakowane, określone w Ustawie z dnia 25 lutego 2011 r.

- określenie sposobów ograniczenia skutków awarii przemysłowej dla

WPROWADZENIE SUBSTANCJI I MIESZANIN DO OBROTU:

ludzi i środowiska w przypadku jej zaistnienia,

-określenie częstotliwości przeprowadzania analiz programu

Osoba wytwarzająca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mieszaninę

zapobiegania awariom w celu oceny jego aktualności i skuteczności.

niebezpieczną lub mieszaninę stwarzającą zagrożenie i wprowadzająca

Prowadzący zakład o dużym ryzyku jest obowiązany do:

taką mieszaninę do obrotu oraz osoba która sprowadza taką mieszaninę

-opracowania i wdrożenia SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA stanowiącego

na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przekazują Inspektorowi

element ogólnego systemu zarządzania i organizacji zakładu.

informację o takiej mieszaninie.

-opracowania raportu o bezpieczeństwie.

NADZÓR STANOWIĄ: Państwowa inspekcja sanitarna, Inspekcja ochrony

W celu zapobiegania, zwalczania i ograniczania skutków awarii

środowiska, Państwowa inspekcja pracy, Inspekcja Handlowa,

przemysłowej opracowuje się wewnętrzny i zewnętrzny PLAN

OPERACYJNO-RATOWNICZY.

Państwowa straż pożarna, organy celne.

AKTY PRAWNE REGULUJĄCE PROBLEMATYKĘ POWAŻNYCH AWARII W

RODZAJE KAR ZA ZŁAMANIE PRZEPISÓW O SUBSTANCJACH I MIESZANIN

POLSCE -ustawa z dnia 27 04 2001 r. POŚ Tytuł IV Poważne awarie (art.

CHEMICZNYCH: Kara grzywny, kara ograniczenia wolności, bądź kara

243-271) -rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie rodzajów i

pozbawienia wolności do roku . AZBEST – substancja stwarzająca

ilości substancji niebezpiecznych powodujących zakwalifikowanie

szczególne zagrożenie dla środowiska. SUBSTANCJE STWARZAJĄCE

zakładu do stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii

SZCZEGÓLNE zagrożenie dla środowiska powinny być

przemysłowej art. 248 ust.3 (rozporządzenie wykonawcze)

wykorzystywane, przemieszczane i eliminowane przy zachowaniu

-rozdział 5 ustawy z 1991r. o IOŚ, określający obowiązki Inspekcji

Ochrony Środowiska związane z zapobieganiem poważnym awariom i

szczególnych środków ostrożności.

usuwaniem ich skutków.

-art.73 ust.3-4 ustawy POŚ, dotyczący lokalizacji zakładów, w których

może wystąpić poważna awaria przemysłowa.