elektrycznà mózgów ˝ywych embrio-MODELE DOÂWIADCZALNE

nów szczurzych, ale by∏ to tak trudny wyczyn, ˝e dotàd nikt nie pokusi∏ sió je-W SKRÓCIE

Kolejny skok

go powtórzenie – mówi Zaidman. A ba-dajàc walabie damy, naukowcy mogà re-

Goràca transakcja

Czy walabie zastàpià

jestrowaç takà aktywnoÊç u ˝ywego, To pierwszy taki przypadek w Stanach szczury doÊwiadczalne?

nietkni´tego zwierzćia na d∏ugo przed Zjednoczonych. Diversa Corporation pojawieniem siáktywnoÊci uk∏adu z San Diego zawar∏a niedawno pićioletni kontrakt z Yellowstone

National Park.

W goràcych êród∏ach,

gejzerach, fumarolach

Neurobiolog Craig Zaidman si´- wzrokowego – dodaje Richard Mark, ini-ga go∏à r´kà do torby walabii

cjator tego programu ANU.

damy (Macropus eugenii), wy-Tak jak wszystkie torbacze walabie to sokiego na 45 cm kuzyna kangura. Do-ssaki: sà pokryte sierÊcià, wytwarzajà (dymiàcych êród∏ach

tàd niespokojnie wiercàca siśamica sta-mleko i majà sta∏à temperaturćia∏a.

siarkowych)

i wrzàcych kot∏ach

je sińagle potulna jak dojona krowa –

W przeciwieƒstwie jednak do pozosta-b∏otnych firma

byç mo˝e dlatego, ˝e dotyk r´ki odczu-

∏ych ssaków tylko bardzo wczesny ich b´dzie szukaç

wa jako ruchy m∏odego zwierzàtka, usi-rozwój zarodkowy odbywa si´ w ∏o˝y-ekstremofili, z których

∏ujàcego wpe∏znàç jej do torby. Zaidman sku. Embrion walabii sp´dza zaledwie spodziewa siúzyskaç enzymy

rozwiera ujÊcie torby otoczone szaro-28 dni w ∏onie matki, po czym rodzi sió wartoÊci handlowej.

bràzowym futrem i odczepia od sutka i przepe∏za Êlimakowatym ruchem do W 10 tys. stanowisk

bezw∏osy, d∏ugi na palec „p∏ód torbo-torby (marsupium), znajdujàcej sińa jej cieplicowych na terenie

wy” niczym winnà jagodód grona.

brzuchu. Jeszcze 180 dni ssie mleko, roz-parku naukowcy

zidentyfikowali

„To w∏aÊnie dlatego walabie sà tak wija sií roÊnie, a˝ stanie si´ w pe∏ni niespe∏na 1% tych mikroorganizmów znakomitymi obiektami doÊwiadczal-ukszta∏towanà m∏odà walabià.

przystosowanych do ˝ycia w ekstremalnych nymi. Nie ma ˝adnego problemu z tym, Przez ca∏y okres rozwoju w torbie warunkach. Diversa ma prawa

˝eby wziàç do r´ki m∏ode w okresie, kiem∏ode jest w rzeczywistoÊci wolno ˝yjà-

do wszystkich odkryç i uzyskanych KEITH GUNNAR

dy w istocie jest ono embrionem – mó-

cym, ∏atwo dost´pnym p∏odem. Nie po-Bruce Coleman Inc.

dzi´ki nim produktów, a park – udzia∏y w tantiemach i wglàd do informacji.

wi Zaidman, stypendysta Fulbrighta trzeba narkozy ani zabiegów chirurgicz-prowadzàcy badania naukowe w Re-nych, ˝eby do niego dotrzeç, dzi´ki search School of Biological Sciences czemu znika potencjalne êród∏o b∏´du

Bez ˝artów, panie Feynman

w Canberze, nale˝àcej do Australian Na-doÊwiadczalnego.

Fizycy nareszcie zobaczyli – a tak˝e us∏yszeli – zjawisko, które zosta∏o tional University (ANU). – Mo˝na je Korzystnà okolicznoÊcià jest równie˝

przewidziane dawno temu m.in.

w∏o˝yç z powrotem do torby, ˝ywe i to, ˝e dojrzewanie w torbie przebiega przez Briana Josephsona i nie˝yjàcego zdrowe, nadajàce si´ do dalszych obser-powoli. Proces rozwojowy, zachodzàcy ju˝ Richarda Feynmana. Josephson wacji” – dodaje i wa˝y pomarszczony, u szczurów w ciàgu 24 godzin, u wala-dosta∏ w 1973 roku NagrodŃobla z fizyki za przewidzenie, co stanie si´, 55-dniowy obiekt swoich badaƒ, które bii trwa trzy tygodnie. To tempo spra-jeÊli dwa nadprzewodniki rozdzielimy majà odpowiedzieç na pytanie, jak roz-wia, ˝e bardzo ∏atwo okreÊliç sekwen-cienkà warstewkà izolatora:

wijajàce sióko tworzy po∏àczenia z cjźdarzeƒ nast´pujàcych w czasie pary Coopera zacznà oscylowaç

mózgiem.

embrionalnego rozwoju mózgu, na pomi´dzy nimi. DziÊ zaÊ James C. Davis i Richard Packer z University of California Neurobiolodzy prowadzàcy badania przyk∏ad Êledziç rozwój aksonów siat-w Berkeley wykazali, ˝e jeÊli

na bardziej tradycyjnych zwierz´tach la-kówki oka, które wyd∏u˝ajà si´ poprzez po∏àczymy dwa naczynia z nadciek∏ym boratoryjnych mogà jedynie marzyç o ∏a-nerw wzrokowy i wrastajà we wzgórek helem 3 otworkiem wymiarów

twym dost´pie do ich zarodków na tak czworaczy górny – jàdro mózgu kontro-mikroskopijnych, to ta ciecz kwantowa, która mo˝e przep∏ywaç bez najmniejszych wczesnych etapach rozwoju. A przecie˝

lujàce m.in. ruchy oka.

oporów, wyka˝e podobnie dziwne wi´kszoÊç po∏àczeƒ w mózgu tworzy siÁle ˝eby Mark i jego zespó∏ mogli za-kwantowe zachowanie. Badacze donoszà, u tych ssaków w okresie p∏odowym, kie-czàç takie studia, musieli po pierwsze

˝e wibracje oscylujàcego p∏ynu, dy dost´p do obiektu badaƒ jest bardzo za∏o˝yç koloniźwierzàt doÊwiadczal-wzmocnione ponad miliard razy, dajà si´

trudny. U powszechnie stosowanych nych. „Nie mo˝na by∏o po prostu za-s∏yszeç jako gwizd wysokiej czśtoÊci.

zwierzàt doÊwiadczalnych, takich jak dzwoniç do dostawcy zwierzàt i z∏o˝yç szczury czy koty, m∏o-

Jak sàsiad z sàsiadem

de rodzà si´ w okresie,

Mo˝e zdziwi ona niewielu, ale w ka˝dym kiedy ta kluczowa faza

razie jest to ju˝ wiadomoÊç oficjalna: ludzie, którzy pok∏adajà zaufanie rozwoju mózgu ju˝ si´

w swoich sàsiadach, rzadziej padajà zakoƒczy∏a.

ofiarà gwa∏townych przest´pstw.

Z powodu przeszkód

Zespó∏ badaczy zaanga˝owanych

technicznych naukowcy

w Project on Human Development w Chicago przeprowadzi∏ pod kierunkiem sà zazwyczaj zmuszeni

R. J. Sampsona z University of Chicago pobieraç materia∏ z mar-wywiady z 8872 mieszkaƒcami

twych p∏odów, badaç

z 343 dzielnic wielkomiejskich. Tam, komórki na szalkach Pe-gdzie rodziny by∏y gotowe interweniowaç w imi´ wspólnego dobra, przest´pstwa triego lub te˝ prowadziç

zdarza∏y sió wiele rzadziej. Badanie to obserwacje na kr´gow-wykaza∏o ponadto, ˝e bliska wi´ê cach innych ni˝ ssaki, na

spo∏eczna ∏àczàca sàsiadów okaza∏a si´

przyk∏ad ˝abach. Gru-

DAN DROLLETTE

skuteczniejsza ni˝ stra˝ obywatelska i inne s∏u˝by lokalne.

pie neurobiologów we

˚YWY, OÂMIOTYGODNIOWY ZARODEK walabii

W∏oszech uda∏o siźa-

wydobyty z torby samicy mo˝e byç idealnym

Ciàg dalszy na stronie 18

rejestrowaç aktywnoÊç

modelem doÊwiadczalnym w neurobiologii ssaków.

16 ÂWIAT NAUKI Grudzieƒ 1997