www.6ka.pl

6 diabelnie skutecznych technik

nauki j zyków obcych

Bezpłatny poradnik dla u ytkowników serwisu 6ka.pl

Opracował:

Adam Bukowski, 6ka.pl

© 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

Wprowadzenie

Jak to jest, e jedni znaj wietnie dwa lub trzy j zyki obce i wła nie

w błyskawicznym tempie ucz si kolejnego, a inni ledwo dukaj kilka zda w obcym

j zyku po kilku latach mozolnej nauki? Czy ci pierwsi to jacy geniusze, maj cy

w sobie specjalny gen ułatwiaj cy im nauk j zyków, a ci drudzy to – jak si czasem

mówi – j zykowe beztalencia? Ale gdyby faktycznie tak było, to mo na zada pytanie,

jakim cudem ka dy człowiek na Ziemi z dziecinn łatwo ci uczy si co najmniej

jednego j zyka – swojego ojczystego...

Czas wi c obali mit. Nie ma adnego genu, talentu, specjalnych

predyspozycji czy innych cech wymaganych do skutecznej nauki j zyków obcych.

Wszyscy mamy takie same szanse na to, aby w rozs dnie krótkim czasie opanowa

interesuj cy nas j zyk i swobodnie si w nim komunikowa . Problem w tym, e

cz sto sami sobie te szanse torpedujemy, ucz c si w niewła ciwy sposób i nie

wykorzystuj c naturalnych zdolno ci swojego mózgu. Wiemy, CZEGO si chcemy

nauczy , ale nie wiemy JAK.

Dzi ki temu poradnikowi poznasz 6 najbardziej skutecznych technik nauki

j zyków obcych. Bo to wła nie technika nauki jest tym, co odró nia j zykowych

poliglotów od ludzi ucz cych si pi ty rok odmiany czasownika "to be" (pami tasz

scen z filmu "Dzie wira", gdy Marek Kondrat odpytuje swojego serialowego syna

ze znajomo ci angielskiego?). Oczywi cie jedne z tych technik b d pasowa Ci

bardziej, inne mniej – to dlatego, e ka dy z nas uczy si w nieco inny sposób i ma

nieco inne preferencje co do metod nauki. Niemniej warto pozna wszystkie te

techniki, aby móc wybra z nich najlepsze dla siebie.

Uczenie si j zyka obcego mo e by wspaniał przygod . I tak jak na

wypraw w nieznane trzeba zabra odpowiedni ekwipunek, tak do nauki j zyka

trzeba przyst pi z odpowiednim zestawem technik. Zapraszam Ci do ich poznania!

© 2012 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

1. Fiszki

Fiszki to małe karteczki, na których po jednej stronie zapisujemy obce słówko

lub zdanie, a po drugiej jego tłumaczenie. Fiszki mo na kupi gotowe lub zrobi

samemu. Ta druga metoda jest nawet lepsza, gdy robi c fiszki własnor cznie od

razu si uczymy, a o to przecie nam chodzi.

Materiał z fiszek trzeba wci powtarza . Mo na to robi w sposób

nieregularny, np. nosz c karteczki w kieszeni czy w torebce i zagl daj c do nich co

jaki czas, niekoniecznie w domu – tak e w tramwaju czy autobusie, a nawet

ukradkiem na bardzo nudnym wykładzie. Powtórki mo na sobie tak e

usystematyzowa , dziel c pudełko z fiszkami za pomoc przegródek. Przegródki

oznaczaj malej c intensywno powtórek – je li poprawnie zapami tali my

zawarto fiszki, przekładamy j do nast pnej przegródki, co oznacza dłu szy czas

do nast pnej powtórki.

Przykładowo, masz trzy przegródki: 1, 2 i 3. Na pocz tku wszystkie fiszki

znajduj si w przegródce 1. Ka dego dnia wyci gasz z tej przegródki fiszki i

powtarzasz umieszczone na nich słówka. Je eli zagl daj c do jakiej fiszki, znasz

prawidłow odpowied , przekładasz karteczk do przegródki 2. Je eli jej nie znasz,

fiszka zostaje w przegródce 1. Karteczki z przegródki 2 wyjmujesz co drugi dzie .

Wówczas, je li znasz odpowied , fiszka w druje do przegródki 3, ale je li nie znasz

– "degradujesz" j do przegródki 1. Fiszki z przegródki 3 powtarzasz np. co czwarty

dzie . Docelowo wszystkie fiszki musz wyl dowa w ostatniej, najwy szej

przegródce. Obecnie najcz ciej zalecane jest korzystanie z pudełka z pi cioma

przegródkami. Istniej tak e ró ne wersje tej metody dla sytuacji, gdy zapomnisz

znaczenia słówka na fiszce. W wersji mniej rygorystycznej przekładasz tak fiszk

tylko o jeden poziom ni ej, w wersji bardziej rygorystycznej – w druje ona na

najni szy poziom.

Odmian fiszek mog by malutkie karteczki, przyklejane do sprz tów

domowych (je li nikt z domowników nie ma nic przeciwko temu!). Mog zawiera

tre ci niezwi zane z tym, na co zostały naklejone – najwa niejsze, eby wci si na

© 2012 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

nie natyka i mimowolnie czyta ich zawarto . A je li chcemy si uczy słówek

dotycz cych wyposa enia domu – na ka dej karteczce zapisujemy słówko

oznaczaj ce sprz t, na którym j nakleili my. W ten sposób codziennie otwieraj c

lodówk zerkasz na fiszk z napisem „réfrigérateur” (to znaczy „lodówka” po

francusku). W ko cu słówko zapadnie w pami !

2. Historyjki i wiersze mnemotechniczne

Je li chcemy zapami ta du liczb nowych słówek, najlepiej uło y z nich

historyjk . Nie musi ona mie sensu ani logiki – wr cz zalecane jest, eby była

przejaskrawiona, pełna wyolbrzymionych elementów, absurdalna i kolorowa. Do tej

metody odwołuje si znany nam z podstawówki sposób na zapami tanie przypadków

j zyka polskiego (mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narz dnik, miejscownik,

wołacz – mama dała córce bułk nasmarowan masłem wiejskim). Nic nie stoi na

przeszkodzie, eby historyjki były dłu sze i bardziej rozbudowane.

Je li chcesz zapami ta słówka takie jak: kot, palma, fajka, czapka, samochód,

szachy, robot, woda, wyobra sobie, e widzisz kota wyleguj cego si na le aku pod

palm , pal cego niedbale fajk i w czapce na głowie. Nagle samochodem

podje d aj dwa roboty i obok rozkładaj si na r cznikach na pla y, niedaleko

wody, graj c w szachy. W nauce słówek dodatkowym wiczeniem i wyzwaniem dla

Ciebie b dzie uło enie tej samej historyjki w j zyku obcym, na przykład po

niemiecku!

Do tej samej grupy zaliczaj si te rymowanki, takie jak „Pami taj chemiku

młody, wlewaj zawsze kwas do wody” czy najbardziej znane „uje si nie kreskuje”.

S przydatne w nauce reguł gramatyki.

Pocz tkowo metoda układania histori mo e wyda Ci si czasochłonna, ale

pami taj, e im mieszniejsze, bardziej zwariowane i absurdalne opowie ci uło ysz,

tym lepiej zapami tasz ró ne fakty, a przy okazji mo esz si dobrze bawi .

© 2012 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

Entuzja ci tej techniki twierdz , e raz uło one historie pozostaj w pami ci na całe

ycie.

3. Mapy skojarzeniowe

Inaczej nazywane mapami my li. W sposób obrazowy przedstawiaj to, czego

si uczymy. Tradycyjne techniki notowania wykorzystuj tylko lew półkul mózgu.

Wiadomo jednak, e dopiero poł czenie z praw półkul , czyli pobudzenie wyobra ni,

wymiarów, kolorów, przestrzeni, rytmu wzmaga wielokrotnie zdolno nauki i

zapami tywania, kreatywno ci i pozwala na pełne wykorzystanie zdolno ci umysłu.

Mapy skojarzeniowe ułatwiaj koncentracj , rozumienie, zapami tywanie i

powtórzenie. Opieraj si na słowach-kluczach. Przedstawiaj w sposób obrazowy

zale no ci.

Rysowanie mapy zaczynamy od głównego słowa, do którego dodajemy

szczegóły, rysuj c promieni cie coraz to nowe skojarzenia. Efektem jest najpierw co

w rodzaju słoneczka z dzieci cych rysunków, a w miar wzrostu skomplikowania

mapy – odwzorowanie budowy komórki nerwowej, z jej wypustkami i odgał zieniami.

Oczywi cie mapa mo e zawiera dowoln liczb odgał zie i kolejnych

rozwidle . Temat zagadnienia, nad którym si zastanawiamy, zapisujemy u góry

kartki, a nast pnie w formie symbolu obrazkowego umieszczamy go po rodku. Je li

u yjemy kilku ró nych symboli, mo emy stworzy legend , ułatwiaj c nam ich

zapami tanie. Raz ustalony symbol dla danego poj cia stosujemy konsekwentnie

tak e na innych mapach. Rysowanie „promyczków” zaczyna si od prawej strony,

zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Nad gał ziami tworzymy napisy, a

najwa niejsze pogrubiamy i opisujemy wielkimi literami. Z tej techniki korzystam przy

nauce bardziej zło onych zagadnie gramatycznych lub całych grup słówek,

powi zanych ze sob tematycznie.

© 2012 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

4. Grupowanie

Polega na dzieleniu informacji na grupy (kategorie). Liczba grup zale y od

ilo ci informacji, jakie chcemy zapami ta oraz mo liwo ci przyporz dkowania ich do

odr bnych kategori . Nie od dzi wiadomo, e zapami tanie du ej parti materiału

mo na sobie ułatwi , dziel c j na mniejsze cz ci. I tak na przykład słówka, których

zamierzamy si nauczy , mo emy podzieli jak w dzieci cych słowniczkach

obrazkowych, na grupy: pojazdy, ywno , odzie , zawody itd.

Odmian grupowania s akronimy, czyli wyrazy zło one z pierwszych liter

danego zagadnienia. Chc c np. zapami ta nast puj c list zakupów:

Włoszczyzna, Arbuz, Kalafior, Ananas, mo emy przestawi ich kolejno i utworzy

z ich pierwszych liter słowo KAWA. Oczywi cie to krótki przykład, ale ta sama

technika, rozwini ta nawet do dłu szych zda , pozwoli nam nie pomin adnych

składników podczas zakupów, a przyda si równie przy zapami tywaniu dłu szych

szeregów słówek podczas nauki j zyka obcego.

5. Skojarzenia

Technika ta polega na wyobra aniu sobie słówek w postaci obrazkowej, a

nawet układaniu z nich historyjek. Jest niezwykle podobna do przedstawionej wy ej

techniki historyjek, ale jest jeszcze ci lej powi zana z nauk j zyka obcego. Jej

sednem jest budowa skojarze na zasadzie fonetycznego podobie stwa, np.

angielskie słowo „carpet”, czyli „dywan”, mo na wyobrazi sobie w postaci

rozrzuconych regularnie po podłodze skarpetek, tworz cych wła nie rodzaj dywanu.

Słówka, które nie s podobne do słów j zyka polskiego, nale y rozbi na

wi cej cz ci. Np. angielski wyraz „torment” oznaczaj cy zm czenie, udr k ,

mo emy podzieli na dwie składowe – „tor” i „ment”. Teraz łatwiej co

przyporz dkowa – „tor” mo e si kojarzy z poci giem lub tramwajem, a „ment”…

z pijakiem, menelem, ulem! I ju mo na sobie wyobrazi tory kolejowe i id cego

wzdłu nich strasznie zm czonego ula. Mo liwo ci s ograniczone wył cznie Twoj

© 2012 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

fantazj ! Im bardziej ywe, kolorowe, absurdalne czy wr cz wulgarne skojarzenia,

tym łatwiej je zapami ta – emocje anga uj układ limbiczny w mózgu, a to wietny

sposób na zapami tanie na długo słówka. Wa na jest kolejno wyst powania

poszczególnych wyrazów w historyjce. W przykładzie z „torment” najpierw id c

widzisz tory, a dopiero pó niej „menta”.

eby ułatwi skojarzenia, nie szukaj za ka dym razem nowego polskiego

odpowiednika. Np. wiele angielskich słówek ko czy si na „-ment”, dzi ki czemu

nasz ulubiony pan ul mo e wyst powa w wielu naszych historyjkach i

skojarzeniach.

Przy okazji zapewne zauwa yłe , e ortografia nie ma tu wi kszego znaczenia.

Skojarzenie to skojarzenie – nie musi by dokładne ani cisłe. Wa ne, eby było, bo

celem nie jest poprawno w j zyku polskim, tylko zapami tanie konkretnego słówka

z obcego j zyka.

Gdy ju opanujesz podstawowy zasób słów w danym j zyku obcym, mo esz,

zamiast rozkłada obce słówko na polskie wyrazy, rozkłada je na odpowiedniki

obcoj zyczne. Na przykład „wardrobe”, czyli „szafa” po angielsku, to słówko, które

mo na podzieli na „ward” (sala szpitalna) i „robe” – szlafrok.

Nie bój si si ga po najbardziej absurdalne skojarzenia, poniewa zna je

b dziesz tylko Ty sam. Nikt inny nie dowie si , co wymy liłe , szczególnie e

wszyscy b d zaj ci podziwianiem Twoich zdolno ci pami ciowych!

6. Powtarzanie

Rodzice zawsze powtarzali, eby uczy si systematycznie. Nauczyciele tak e

s gł boko przekonani, e ka dy ucze po o miu godzinach w szkole niecierpliwie

wygl da chwili, gdy b dzie mógł w domu z dreszczykiem podniecenia znów zasi

nad ksi kami. Oczywi cie wiemy, e rzeczywisto jest zupełnie inna i w

dzisiejszych czasach, pełnych rozmaitych bod ców, trudno znale codziennie

© 2012 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

chwil na systematyczn nauk . Ale niestety m dro „staro ytnych” jest aktualna i

nie ulega podwa eniu. Uczenie si o regularnych porach, cho by nawet wzgl dnie

krótko, ale cz sto, daje znacznie lepsze efekty ni jednorazowe „maratony” i zrywy

szlachetnego, acz słomianego zapału. Je li dzie w dzie , regularnie o tej samej

porze zasi dziesz do nauki, Twój organizm na zasadzie odruchu wytrenuje si i

przyzwyczai do zwi kszonej koncentracji o danej godzinie. Wkrótce nauka stanie si

nawykiem i pójdzie szybciej i łatwiej.

Nie oznacza to oczywi cie, e codziennie masz si uczy przez kilka godzin!

Staro ytny rzymski retor Kwintylian stwierdził, e maksymalnie skoncentrowani

jeste my zaledwie przez pierwsze 20 minut nauki. Potem nasz poziom skupienia

spada o 75 procent. Ro nie ponownie dopiero pod koniec naszego „naukowego

posiedzenia”. rodkiem zaradczym jest 10 minut przerwy. Im trudniejszy materiał,

tym wi cej przerw.

Co jednak, kiedy mimo przerw, zdobyta z takim trudem wiedza ulatuje nam z

głowy? Nie wiem, czy wiesz, ale najszybciej i najwi cej zapominasz w ci gu kilku

pierwszych godzin po nauczeniu si . Jak wi c przeciwdziała zapominaniu? No có ,

systematyczno zawsze wi e si z powtarzaniem. Powtórz materiał przed

za ni ciem i na drugi dzie rano, a potem tak e po tygodniu i po miesi cu.

Powtarzanie skutecznie chroni przed zapominaniem. Je li po nauce jeszcze raz

przejrzymy materiał, a potem powtórzymy go sobie nast pnego dnia, po tygodniu, po

miesi cu, a w ko cu po pół roku – na mur-beton zapami tamy go do ko ca ycia.

Wielokrotne powtarzanie i od wie anie zagadnienia „wdrukowuje” je w mózg niemal

na stałe. Wa na jest konsekwencja. Ale przerwy pomi dzy powtórzeniami musz

podlega jeszcze jednej prawidłowo ci – im łatwiej zapominamy dane zagadnienie

(ze wzgl du na trudno wła nie), tym przerwy powinny by krótsze.

© 2012 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

Podsumowanie

Przedstawione techniki to jedynie wycinek, cz

z ogromnego dorobku

specjalistów od zapami tywania. My l jednak, e te, które przedstawiłem,

szczególnie dobrze nadaj si do nauki j zyka obcego, a wi c b d dla Ciebie

najbardziej przydatne. Kiedy ju opanujesz j zyk, pozostaje go szlifowa , aby nie

wyj z wprawy.

Uczymy si dokładnie w ten sam sposób, jak niemowl ta – słuchaj c i

obserwuj c. Dlatego ogl daj filmy w oryginale i słuchaj piosenek w danym j zyku,

aby zanurzy si w brzmieniu j zyka, jego rytmie, akcencie. Nie analizuj słów i nie

martw si , e nic nie rozumiesz, po prostu słuchaj. A potem powtarzaj, poniewa w

wi kszo ci j zyków niestaranna wymowa mo e prowadzi do bardzo miesznych lub

kłopotliwych sytuacji. Łatwiej b dzie, je li od pocz tku nauczysz si prawidłowej

wymowy, ni gdyby miał pó niej korygowa swój „ksi kowy” akcent.

Nie ograniczaj si zreszt tylko do filmów i piosenek – w Internecie mo na

znale mnóstwo stacji radiowych z całego wiata, setki stron internetowych i portali

informacyjnych, a tak e forów dyskusyjnych. Próbuj najpierw czyta , a potem

aktywnie wł cza si do dyskusji prowadzonej przez mieszka ców obcego kraju. Da

Ci to kontakt z ywym, potocznym j zykiem. Nie trzeba siedzie nad podr cznikiem,

mo na si tak e doskonale bawi , a jednocze nie nadal uczy si j zyka obcego!

Dla ułatwienia spróbuj te powi za nauk z nagrod . Wyznacz sobie

konkretny cel i zastanów si , co mo esz osi gn dzi ki systematycznemu i

sumiennemu zgł bianiu danego zagadnienia. Je li nie lubisz hiszpa skiego, a

musisz go pozna , poniewa oczekuje tego Twoja szkoła czy rodzice, zastanów si ,

czy równie nieprzyjemne skojarzenia budz w Tobie wakacje w Hiszpani . Mo e ich

perspektywa byłaby dla Ciebie lepszym motywem do działania ni ambicje czy

oczekiwania innych ludzi?

Badania dowodz , e na ogół ludzie 85% informacji zapami tuj dzi ki

zmysłowi wzroku, a tylko 10% dzi ki zmysłowi słuchu – dlatego koloruj notatki, twórz

© 2012 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.

6 diabelnie skutecznych technik nauki j zyków obcych

mapy my li, wyró niaj wa ne kwestie, korzystaj z obrazków i filmów (tak e

fabularnych – ale koniecznie nietłumaczonych, z oryginalnymi napisami), a tak e

wykorzystuj kursy j zykowe, takie jak internetowe kursy na 6ka.pl, ł cz ce obraz

z d wi kiem. Je li z nich korzystasz, mo esz ci gn sobie wszystkie nagrania w

formie empetrójek, a nast pnie wrzuci je do odtwarzacza i słucha jad c autobusem,

tramwajem, poci giem, spaceruj c czy migaj c na rowerze. Niektórzy potrafi te

prowadzi samochód jednocze nie ucz c si z nagra , a co wi cej nie tylko jad

bezpiecznie, ale i zapami tuj powtarzany materiał (uwa am to za spory wyczyn)!

Pami taj, e uczysz si przede wszystkim dla siebie. J zyk to narz dzie

komunikacji z drugim człowiekiem – bez jego znajomo ci nie b dziesz mógł wyrazi

swoich potrzeb, a tym samym otrzyma ich zaspokojenia. Mo esz te mie problemy

w obcym kraju, je li nie b dziesz umiał spyta , gdzie jest najbli sza pizzeria!

Wa ne, eby nie zra a si trudno ciami w mówieniu i stara si jak najmniej

u ywa j zyka ojczystego. Nie przejmuj si bł dami! Tylko nieliczne grupy ludzi

musz opanowa j zyk bezbł dnie. Je li nie chcesz by tłumaczem przysi głym ani

dyplomat , a jedynie zamierzasz dobrze bawi si na wakacjach w Niemczech lub

swobodnie czyta niemieckie ksi ki, wcale nie musisz mówi jak rodowity Niemiec.

Przypomnij sobie, jak dumny jeste , gdy słyszysz obcokrajowców mówi cych po

polsku. Rozumiesz ich, cho nie mówi gramatycznie poprawnie. Czy zwracasz

uwag na to, jakie bł dy popełniaj , czy raczej doceniasz ich wysiłek wło ony w

opanowanie trudnego przecie j zyka? No wła nie!

Pami taj, e je li b dziesz stosował powy sze techniki, a by mo e tak e inne,

które poznasz, je li b dziesz si uczył systematycznie, je li otworzysz si w pełni na

j zyk obcy w jego ró nych formach, to nie ma innej mo liwo ci - z pewno ci szybko

nauczysz si go na szóstk !

© 2012 6ka Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrze one.