II Ogólnopolski Zlot Drużynowych
Materiał dla uczestników zajęć: Trening umiejętności prospołecznych
Prowadząca: phm. Ligia Basińska
Trening Umiejętności Prospołecznych
Wg A. P. Goldstein
Copyright by KARAN
I. Podstawowe umiejętności społeczne
1.Słuchanie
2.Mówienie  Dziękuje"
3.Mówienie komplementów
II. Zaawansowane umiejętności społeczne
4.Proszenie o pomoc
5.Przepraszanie
6.Przłączanie się do działań innych
III. Umiejętności radzenia sobie z uczuciami
7.Poznawanie swoich uczuć
3.Wyrażanie swoich uczuć
9.Rozumienie, co czują inni
10.Radzenie sobie z czyjaś złością
11.Radzenie sobie ze strachem
IV. Alternatywne umiejętności wobec agresji
12.Pomaganie innym
13.Stosowanie samokontroli
14.Obrona swoich praw
15.Reagowanie na zaczepki
15.Unikanie bójek
V. Umiejętności radzenia sobie ze stresem
17.Zgłaszanie skargi
13.Radzenie sobie z pominięciem
19.Radzenie sobie z zakłopotaniem
20.Reagowanie na namawianie
21.Reagowanie na niepowodzenie
22.Radzenie sobie z presja, grupy
23.Przygotowanie do trudnej rozmowy
VI. Umiejętność planowania
24.Ustalanie przyczyny problemów
25.Szeregowanie problemów według ich ważność,
25.Podejmowanie decyzji
1
II Ogólnopolski Zlot Drużynowych
Materiał dla uczestników zajęć: Trening umiejętności prospołecznych
Prowadząca: phm. Ligia Basińska
1. SA
UCHANIE
Kroki:
1. Patrz na osobę mówiącą
Stań naprzeciw tej osoby: nawiąż kontakt wzrokowy
2. Myśl o tym, co jest mówione
Okaż to przez skinięcie głowy lub potakiwanie
3. Poczekaj na swoją kolej mówienia
Nie wierć się, nie szuraj nogami
4. Powiedz to, co chcesz powiedzieć
Zadaj pytania: wyraz
swoje uczucia: wypowiedz swoje poglądy.
2. MÓWIENIE  DZI
KUJ
"
Kroki:
1.Zdecyduj, czy druga osoba powiedziała, ofiarowała lub zrobiła coś, za co chciałbyś jej
podziękować
To może być np. komplement lub jakiś upominek
2.Wybierz odpowiedni czas i miejsce, aby podziękować tej osobie
Czas i miejsce powinny zapewniać spokój i prywatność ora.z takie okoliczności, w których uwaga
drugiej osoby będzie skoncentrowana na tobie.
3.Podziękuj tej osobie w sposób przyjazny
Wyraz
swoją wdzięczność słowami, upominkiem, listem lub odwzajemnij się jakaś przysługa,
4.Powiedz tej osobie dlaczego i za co jej dziękujesz
3.MÓWIENIE KOMPLEMENTÓW
Kroki:
1.Zastanów się, za co chciałbyś powiedzieć
komplement drugiej osobie
Może być to związane z wyglądem tej osoby, jej zachowaniem lub jakimś osiągnięciem.
2.Zdecyduj, w jaki sposób chcesz jej
powiedzieć komplement
Zastanów się nad doborem słów tak, aby żadne z was nie czuło się skrępowane.
3.Wybierz odpowiedni czas i miejsce
powiedzenia swojego komplementu
Może to być w miejscu prywatnym i w czasie, kiedy osoba ta nie jest czymś zajęta
2
II Ogólnopolski Zlot Drużynowych
Materiał dla uczestników zajęć: Trening umiejętności prospołecznych
Prowadząca: phm. Ligia Basińska
4.Wyraz
swój komplement
Zrób to w sposób szczery i przyjazny.
4. PROSZENIE O POMOC
Kroki:
1.Zdefiniuj problem
Bądz
konkretny: kto i co przyczynia się do istnienia problemu? Jakie sąjego skutki dla Ciebie?
2.Zdecyduj czy chcesz pomocy w jego rozwiązaniu
Zastanów się, czy jesteś w stanie rozwiązać ten problem sam.
3.Pomyśl o różnych osobach, które mogłyby ci pomóc i wybierz jedną spośród nich
Wez
pod uwagę wszystkich możliwych pomocników i wybierz
najlepszego.
4. Opowiedz tej osobie o problemie i poproś żeby ci pomogła
Jeżeli ta osoba chce ci pomóc, ale nie może uczynić tego w tym momencie, to spytaj ją kiedy będzie
miała czas. Definicja  problemu" - obejmuje to wszystko, z czym ktoś nie potrafi sobie sam poradzić i
w czym potrzebuje pomocy - od różnych problemów w kontaktach z innymi ludz
mi do problemów
związanych ze szkołą i innych problemów natury informacyjnej.
5. PRZEPRASZANIE
Kroki:
1.Zastanów się, czy dla ciebie najlepszym rozwiązaniem byłoby przeproszenie kogoś za
coś, co zrobiłeś
Możesz np. przeprosić za zepsucie czegoś, za omyłkę, za przerwanie czyjejś wypowiedzi lub za
urażenie czyichś uczuć.
2.Pomyśl o różnych sposobach, jakie
mógłbyś wykorzystać do przeprosin
Możesz coś powiedzieć, coś zrobić lub coś napisać.
3.Wybierz najlepszy czas i miejsce do
przeproszenia
Zrób to w miejscu prywatnym, jak najszybciej po spowodowaniu probiemu.
4.Przeproś
Może to się łączyć z zaoferowaniem wynagrodzenia komuś za to, co się stało.
4. PROSZENI E O POMOC
Kroki:
1.Zdefiniuj problem
Bądz
konkretny: kto i co przyczynia się do istnienia problemu? Jakie są jego skutki dla Ciebie?
2.Zdecyduj czy chcesz pomocy w jego rozwiązaniu
Zastanów się, czy jesteś w stanie rozwiązać ten problem sam.
3.Pomyśl o różnych osobach, które mogłyby ci pomóc i wybierz jedną spośród nich
Wez
pod uwagę wszystkich możliwych pomocników i wybierz
3
II Ogólnopolski Zlot Drużynowych
Materiał dla uczestników zajęć: Trening umiejętności prospołecznych
Prowadząca: phm. Ligia Basińska
najlepszego.
4. Opowiedz tej osobie o problemie i poproś żeby ci pomogła
Jeżeli ta osoba chce ci pomóc, ale nie może uczynić tego w tym momencie, to spytaj ja, kiedy będzie
miała czas. Definicja  problemu" - obejmuje to wszystko, z czym ktoś nie potrafi i sobie sam poradzić
i w czym potrzebuje pomocy - od różnych problemów w kontaktach z innymi ludz
mi do problemów
związanych ze szkołą i innych problemów natury informacyjnej.
5. PRZEPRASZANIE
Kroki:
1.Zastanów się, czy dla ciebie najlepszym rozwiązaniem byłoby przeproszenie kogoś za
coś, co zrobiłeś
Możesz np. przeprosić za zepsucie czegoś, za omyłkę, za przerwanie czyjejś wypowiedzi lub za
urażenie czyichś uczuć.
2.Pomyśl o różnych sposobach, jakie mógłbyś wykorzystać do przeprosin
Możesz coś powiedzieć, coś zrobić lub coś napisać.
3.Wybierz najlepszy czas i miejsce do przeproszenia
Zrób to w miejscu prywatnym, jak najszybciej po spowodowaniu problemu.
4.Przeproś
Może to się łączyć z zaoferowaniem wynagrodzenia komuś za to, co się stało.
6. PRZYA

CZANIE SI
DO DZIAA
AC
INNYCH
Kroki:
1. Zdecyduj, czy chcesz przyłączyć się do grupy
Zastanów się nad korzyściami i stratami; bądz
pewny, że chcesz uczestniczyć, a nie przeszkadzać
w tym, co robią inni.
2. Zastanów się nad najlepszym sposobem przyłączenia się
Możesz spytać, zgłosić się, rozpocząć rozmowę lub przedstawić się.
3. Wybierz najbardziej odpowiedni czas przyłączenia się
Przeważnie najlepszym czasem jest przerwa w zajęciach lub okres przed rozpoczęciem zajęć.
4. Przyłącz się do tego, co robią inni
7. POZNAWANIE SWOICH UCZUĆ
Kroki:
1.Wczuj się w to, co się dzieje w twoim ciele, a pomoże ci zrozumieć, co czujesz
Pewnymi wskazówkami mogą być rumieńce, ucisk w żołądku, napięte mięśnie itp.
2.Zastanów się, co mogło wywołać tego rodzaju odczucia
Skoncentruj swoją uwagę na czynnikach z zewnątrz, takich jak np. bójka, jakaś niespodzianka itp.,
jak również na czynnikach z wewnątrz czyli własnych myślach.
4
II Ogólnopolski Zlot Drużynowych
Materiał dla uczestników zajęć: Trening umiejętności prospołecznych
Prowadząca: phm. Ligia Basińska
3.Pomyśl, jak mógłbyś nazwać to uczucie
Możliwe są np. złość, strach, radość, szczęście, smutek, rozczarowanie itd.
8. WYRAŻANIE SWOICH UCZUĆ
Kroki:
1.Wczuj się w to, co się dzieje w twoim
ciele
2.Zastanów się, co mogło sprawić, że się
tak czujesz
3.Określ swoje uczucia
4.Zastanów się nad różnymi sposobami
wyrażenia swoich uczuć i wybierz jeden
z nich
Wez
pod uwagę takie prospołeczne alternatywy jak np. porozmawianie o danym uczuciu,
wykonanie czegoś wymagającego wysiłku fizycznego, powiedzenie tego, co czujesz obiektowi
swoich uczuć, wycofanie się z sytuacji wywołujących emocje lub opóz
nianie działań. Zastanów się,
w jaki sposób, kiedy, gdzie i komu możesz wyjawić swoje uczucia.
5. Wyraz
swoje uczucia
9. ROZUMIENIE, CO CZUJ
INNI
Kroki:
1. Obserwuj drugą osobę
Zwróć uwagę na ton głosu, pozycję ciała i wyraz twarzy
2.Słuchaj, co mówi ta osoba
Staraj się zrozumieć treść wypowiedzi.
3.Zastanów się, co ta osoba może odczuwać
Osoba ta może być zezłoszczona, smutna, zaniepokojona itp.
4.Zastanów się, w jaki sposób możesz okazać, że rozumiesz, co ta osoba czuje
Możesz to jej powiedzieć, dotknąć ją lub pozostawić samą.
5. Wybierz najlepszy sposób i zrób to
5
II Ogólnopolski Zlot Drużynowych
Materiał dla uczestników zajęć: Trening umiejętności
prospołecznych
Prowadząca: phm. Ligia Basińska
10. RADZENIE SOBIE Z CZYJAŚ ZA
OŚCI

Kroki:
1. Słuchaj tego, co mówi osoba, która jest zezłoszczona
Nie przerywaj, bądz
opanowany
2. Spróbuj zrozumieć, co ta osoba mówi i
czuje.
Zadawaj pytania odnośnie tego, czego nie rozumiesz; powtórz sobie
jej odpowiedzi.
3. Zastanów się, czy możesz coś powiedzieć
lub zrobić, aby poradzić sobie z tą sytuacją
Rozważ różne możliwości poradzenia sobie z tym problemem;
może to być jedynie wysłuchanie tej osoby, okazanie empatii,
zrobienie czegoś, aby rozwiązać problem, zignorować go lub
zachować się w sposób asertywny.
4. Jeżeli potrafisz, to poradz
sobie ze
złością tej osoby
Umiejętność ta odnosi się do złości skierowanej na osoby uczestniczące
w treningu.
11. RADZENIE SOBIE ZE STRACHEM
Kroki:
1. Zastanów się, czy odczuwasz strach
Zastosuj umiejętność Poznawanie swoich uczuć
2.Pomyśl, czego mógłbyś się bać
Pomyśl o różnych możliwościach i wybierz najbardziej
prawdopodobną
3.Oceń czy twój strach jest uzasadniony
Czy obiekt twojego strachu naprawdę stanowi zagrożenie? Może
zaistnieć konieczność sprawdzenia tego z innymi osobami lub zdobycia
większej ilości informacji.
4.Podejmij kroki w celu zmniejszenia swojego strachu
Możesz z kimś porozmawiać, odejść lub stopniowo podchodzić do
sytuacji, która powoduje twój strach.
12. POMAGANIE INNYM
6
II Ogólnopolski Zlot Drużynowych
Materiał dla uczestników zajęć: Trening umiejętności
prospołecznych
Prowadząca: phm. Ligia Basińska
Kroki:
l Zastanów się, czy druga osoba może potrzebować twojej
pomocy
Pomyśl o potrzebach drugiej osoby; obserwuj.
2.Pomyśl, w jaki sposób mógłbyś być
potrzebny
3.Zapytaj drugą osobę, czy mógłbyś być
pomocny i czy chce twojej pomocy
Zdeklaruj swoją pomoc w sposób szczery, pozwalający drugiej osobie
odmówić, jeżeli tego chce.
4. Pomóż drugiej osobie
13. STOSOWANIE SAMOKONTROLE
Kroki:
1. Wczuj się w to, co się dzieje w twoim ciele, co może co
pomóc dowiedzieć się,
kiedy jesteś bliski utraty kontroli nad sobą
Czy stajesz się coraz bardziej spięty, zły, porywczy, niespokojny?
2. Określ, co spowodowało, że tak się czujesz
Wez
pod uwagę zarówno czynniki zewnętrzne, jak i wewnętrzne.
3. Zastanów się nad sposobami, które pozwolą ci odzyskać
kontrolę
Zwolnij tempo działania, policz do 10, od 10 wstecz, oddychaj głęboko,
dodaj sobie pewności, wyjdz
, zajmij się czymś innym.
4. Wybierz najlepszy sposób samokontroli i zastosuj go.
14.OBRONA SWOICH PRAW
Kroki:
1. Zwróć uwagę na to, co się dzieje w twoim ciele, co może ci
pomóc uświadomić sobie, że jesteś niezadowolony i chcesz stanąć
w obronie swoich praw.
Niektórymi wskazówkami mogą. być napięte mięśnie, ściskanie
w żołądku itp.
7
II Ogólnopolski Zlot Drużynowych
Materiał dla uczestników zajęć: Trening umiejętności
prospołecznych
Prowadząca: phm. Ligia Basińska
2. Określ, co spowodowało, że tak się czujesz
Czy ktoś stara się wykorzystać ciebie, zignorować,
z
le potraktować lub rozdrażnić.
3. Pomyśl o sposobach, których możesz użyć w obronie swoich
praw i wybierz jeden z
nich.
Szukać pomocy i powiedzieć co ci leży na sercu; uzyskać
opinię większości; wybierz odpowiedni czas i miejsce.
4. Stań w obronie swoich praw w sposób
bezpośredni i rozsądny
15. REAGOWANIE NA ZACZEPKI
Kroki:
1. Oceń, czy ktoś cię zaczepia
Czy inni żartują z ciebie lub plotkują na twój temat?
2. Zastanów się, jak poradzić sobie z tego rodzaju
dokuczaniem
Spokojnie to zaakceptować, obrócić w żart, zignorować.
3. Wybierz najlepsze rozwiązanie i zastosuj je.
O ile to możliwe, unikaj zachowań, które mogą. wywołać agresje:
złośliwe dokuczanie w formie odwetu lub zamkniecie się w
sobie.
16. UNIKANIE BÓJEK
Kroki:
1.Wstrzymaj się i zastanów, dlaczego chcesz się bić.
2.Zastanów się, czego tak naprawdę chcesz na dłuższą metę
Jakie mogą być dalekosiężne skutki tej decyzji
3. Pomyśl o innych niż bójka sposobach załatwienia tej
sprawy
Możesz negocjować, stanąć w obronie swoich praw, poprosić o pomoc lub
uspokoić drugą osobę.
4. Wybierz najlepszy sposób rozwiązania danej sytuacji i
zastosuj go.
8
II Ogólnopolski Zlot Drużynowych
Materiał dla uczestników zajęć: Trening umiejętności
prospołecznych
Prowadząca: phm. Ligia Basińska
17.ZGA
ASZANIE SKARGI
Kroki:
1. Zastanów się, czy chcesz się poskarżyć
W czym jest problem?
2. Zdecyduj, komu chcesz się poskarżyć
Kto może rozwiązać ten problem?
3. Wyraz
swoją skargę tej osobie
Rozważ alternatywne sposoby poskarżenia się, np. grzeczne, asertywne, prywatne.
4. Powiedz tej osobie, co chcesz, aby było zrobione w tej sprawie
Zaoferuj jakieś pomocne sugestie odnośnie sposobów rozwiązania tego problemu.
5. Spytaj drugą osobę, co ona myśli o tym co jej powiedziałeś
9
18. RADZENIE SOBIE Z POMINI
CIEM
Kroki:
1. Zdecyduj, czy czujesz się pominięty.
Czy jesteś ignorowany lub odrzucany?
2.Zastanów się nad powodem, dla którego
inne osoby pomijają cię w czymś
3.Zastanów się, jak mógłbyś poradzić sobie
z tym problemem
Możesz poczekać, odejść, powiedzieć innym, w jaki sposób działa na ciebie ich zachowanie lub
poprosić, abyś został włączony do tego co robią.
4. Wybierz najlepsze rozwiązanie i zastosuj
19.RADZENIE SOBIE Z ZAKA
OPOTANIEM
Kroki:
1.Zdecyduj, czy czujesz się zakłopotany
2.Zastanów się, co wprowadza cię w zakłopotanie
3.Zastanów się, co może pomóc, abyś czuł się mniej zakłopotany i zrób to
Dokonaj korekty przyczyny: zminimalizuj; zignoruj; odwróć uwagę innych; zastosuj humor; upewnij
się.
20. REAGOWANIE NA NAMAWIANIE
Kroki:
1. Wysłuchaj tego, co myśli inna osoba na dany temat
Bądz
otwarty na to, co mówi, spróbuj zrozumieć punkt widzenia drugiej osoby na daną sprawę
2. Zdecyduj, co ty myślisz o tej sprawie
Odróżnij swoje własne koncepcje ad koncepcji drugiej osoby
3. Porównaj to, co powiedziała ta osoba z tym, co ty myślisz na ten temat
Zgadzasz się; nie zgadzasz się; dokonujesz modyfikacji; odkładasz podjęcie
ostatecznej decyzji.
4. Zdecyduj, który pomysł podoba ci się bardziej i powiedz o tym drugiej
osobie
21. REAGOWANIE NA NIEPOWODZENIE
Kroki:
1. Zastanów się, czy w czymś ci się nie powodzi
Niepowodzenie może być na płaszczyz
nie stosunków interpersonalnych, akademickiej lub
sportowej.
2. Zastanów się, dlaczego ci się nie powiodło
Przyczyną może być brak umiejętności, motywacji lub szczęścia. Pomyśl również o przyczynach
osobistych i rożnych okolicznościach.
3. Pomyśl, co mógłbyś zrobić, aby uniknąć
niepowodzenia następnym razem
Dokonaj oceny, co jesteś w stanie sam zmienić: jeżeli jest to brak jakiejś umiejętności, jeżeli
brak motywacji, to dołóż starań; jeżeli zależy to od okoliczności, to pomyśl w jaki sposób mógłbyś
to zmienić.
4. Zdecyduj, czy chcesz jeszcze raz spróbować
5. Spróbuj jeszcze raz stosując nowe podejście
22. RADZENIE SOBIE Z PRESJ
GRUPY
Kroki:
1. Zastanów się, co grupa chce, żebyś zrobił i dlaczego
Posłuchaj innych osób; zdecyduj o co naprawdę im chodzi; spróbuj
zrozumieć, co jest mówione
2. Zdecyduj, co ty chcesz zrobić
Ulec; przeciwstawić się, grać na zwłokę, negocjować
3. Zdecyduj, w jaki sposób poinformować grupę o tym, co chcesz zrobić
Podać przyczyny; porozmawiać tylko z jedną osobą, grać na zwłokę; okaż
stanowczość.
4. Powiedz grupie, co zdecydowałeś
23.PRZYGOTOWANIE DO TRUDNEJ ROZMOWY
Kroki:
1. Pomyśl o tym, jak będziesz się czuł podczas tej rozmowy
Możesz być spięty, zaniepokojony lub zniecierpliwiony
2. Pomyśl o tym, jak będzie się czuła druga osoba
Może odczuwać niepokój, znudzenie lub złość.
3.Zastanów się nad różnymi sposobami, w jaki mógłbyś powiedzieć to, co czujesz
4.Pomyśl, co druga osoba może ci odpowiedzieć
5. Pomyśl o innych możliwych rzeczach, które mogą się zdarzyć podczas tej rozmowy
Powtórz Kroki 1-5 co najmniej dwa razy, stosując różne podejścia do danej sytuacji.
6. Wymyśl najlepsze rozwiązanie i wypróbuj je
Podkreślić należy to, ze od sposobu, w jaki osoba podchodzi do danej sytuacji często może
zależeć jej ostateczne rozstrzygnięcie.
24. USTALANIE PRZYCZYNY PROBLEMÓW
Kroki:
1.Określ istotę problemu
2.Zastanów się nad możliwymi przyczynami tego problemu
Czy przyczyna, byłeś ty sam, inne osoby czy wydarzenia; czy były one zamierzone,
niezamierzone lub jedne i drugie.
3.Zdecyduj, które z nich są najbardziej prawdopodobną przyczyną problemu
4.Sprawdz
, co naprawdę spowodowało ten problem
Zapytaj inne osoby; zastanów się nad całą sytuacją jeszcze raz.
25. SZEREGOWANIE PROBLEMÓW WEDA
UG ICH WAŻNOŚCI.
Kroki:
1. Zastanów się nad problemami, które cię niepokoją
Zrób listę tych problemów, bądz
szczegółowy.
2.Uszereguj te problemy od najważniejszego do najmniej ważnego
3.Zrób, co tylko możesz, aby wstrzymać się od załatwiania najmniej ważnych problemów
Zleć je innym osobom, przełóż je na póz
niej, unikaj ich.
4. Zacznij załatwiać najważniejsze problemy
Zaplanuj pierwsze kroki w radzeniu sobie z najważniejszym problemem; dokonaj próby tych
kroków w swojej wyobraz
ni.
26. PODEJMOWANIE DECYZJI
Kroki:
1.Pomyśl o problemie, który wymaga od ciebie podjęcia określonej decyzji
2.Zastanów się nad możliwymi decyzjami, które możesz podjąć
Rozważ kilka możliwych alternatyw, unikaj zbyt pochopnego podejmowania ostatecznej
decyzji
3. Zbierz dokładne informacje o możliwych decyzjach
Spytaj inne osoby; czytaj; obserwuj.
4. Ponownie rozważ wszystkie decyzje opierając się na informacjach, które
zebrałeś
5 Podejmij najlepszą decyzję