KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA JAKO UMIEJĘTNOŚĆ SPOŁECZNA.

Komunikacja
porozumiewanie.

O komunikacji możemy mówić w dwóch aspektach:
Teoretycznym.
Praktycznym.

Teoretyczne jej rozumienie sprowadza się do m. in. :
poszukiwania czynników zwiększających efektywność kontaktu z drugim
człowiekiem,
definiowanie elementów tworzących podstawy schematu porozumiewania.

Praktyczny
pojmowanie sprowadza się do ujmowania komunikacji jako
umiejętności społecznej
zajmują się nimi terapeuci, doradcy, "zawodowi
pomagacze", którzy wspierają, usprawniają porozumiewanie się.

umiejętności nawiązywania kontaktów,
umiejętności prowadzenia rozmowy,
umiejętności słuchania,
umiejętności werbalizowania swoich myśli, uczuć i spostrzeżeń,
umiejętność udzielania informacji zwrotnej.

Prace prowadzą E. Trzebińska, L. Grzesiuk.
Hofland wyróżnia 3 podstawowe elementy:
Nadawca - NAD
Kanał przekazu.
Odbiorca - OBD

kanał przekazu
NAD ---------------------ąODB
Intencja. 1. Odbiór.
Wiadomość. 2. Dekodowanie.
Kod. 3. Interpretacja.

Intencja
zamiar, zamysł, cel, motyw działania, chęć, pragnienie - popycha do
nawiązania kontaktu.
Źródła intencji:
zaspokojenie własnych potrzeb psychicznych ( poznawczych, ciekawości,
doinformowania się, akceptacji, bezpieczeństwa, przynależności ),
poinformowanie odbiorcy o naszych spostrzeżeniach, uczuciach, intencjach,
rozładowanie napięcia emocjonalnego,
realizacji wspólnego przedsięwzięcia,
w celu zaspokojenia potrzeb odbiorcy.

Nie zawsze jesteśmy świadomi naszych intencji, nie zdajemy sobie sprawy, co
chcemy osiągnąć przez rozmowę z drugą osobą, wtedy może dojść do zakłócenia w
procesie komunikacji.
Może również być tak, że nadawca ma więcej niż jedną intencję, dla których
podejmuje rozmowę.

Zakłócenia to:
złe odczytanie intencji przez odbiorcę,
złe zakodowanie intencji przez nadawcę,
celowe ukrycie prawdziwych intencji przez drugą osobę,
usiłowanie wprowadzenia w błąd sugerując intencje, których właściwie nie
posiada.

Aby nie zakłócać należy:
dokonując wyboru kodu powinniśmy uwzględnić umiejętności odbiorcy do
posługiwania się tym kodem,
nadawca powinien trafnie dobrać kod do treści jakie zamierza przekazać
rozmówcy,
jeśli nadawca posługuje się kodem, który ma wiele zmian i udziela dodatkowych
wskazówek, o które ze znaczeń mu chodzi, to może dojść do założenia ( odbiorca
wybierze treść nie tą, o którą chodzi nadawcy ).

Wiadomość
konkretna treść, konkretne informacje, które wybieramy, to co
czujemy odzwierciedla nasze intencje, to jest to co wychodzi od nas.
Wiadomość
konkretne informacje, które chcemy przekazać.

TE WIADOMOŚCI UBIERAMY W KOD.

Kod- forma, sposób w jaki przekazujemy wiadomość
język jest systemem
porozumiewania się.

Rodzaje kodów:
Werbalny ( słowa, język, wypowiedzi )
podział ze względu na zakres:
wąski
zrozumiały dla wąskiej grupy osób np. gwara, alfabet morsa, gryps,
język migowy, naukowy, informatyczny, żargon,
szeroki
język potoczny, z którego korzystamy w codziennym życiu.
Niewerbalny ( mimika, język ciała, gesty, ton głosu ) :
mimika twarzy
na twarzy odbijają się nasze emocje,
pantomimika
gestykulacja rąk, założenie nogi na nogę,
para język
pomachiwanie, aha, mmm, absolutnie, w rzeczy samej, drżenie głosu
przyspieszenie tempa mówienia, opóźnienie tempa mówienia, brzmienie ciepłe i
ostre, pomyłki, przejęzyczenia,
proksemika
odległość, dystans, jak zachowujemy się w kontaktach z innymi
osobami,
wielkość naszych źrenic
mogą się rozszerzać, zwężać
rozszerzone
radość,
zwężone
smutek.
Do sformułowania wiadomości nadawca szuka formy, w jakiej ma ją przesłać.
Wiadomość może być przekazana wyłącznie przez zachowanie nadawcy, gdyż jedynie
zachowanie może być spostrzeżone przez odbiorcę.
Zachowania nadawcy są nośnikami określonych wiadomości i pełnienia funkcji
sygnałów
( werbalnych lub niewerbalnych ):
20% - za pomocą kodów werbalnych,
80% - za pomocą kodów niewerbalnych.


KANAŁ PRZEKAZU to:
- droga jaka przenosi informacje od nadawcy do odbiorcy,
narzędzie za pomocą którego przesyłamy przekaz,
różny rodzaj bodźców oddziaływujących na różne receptory.
Są nimi środki przekazu ( gazety, książki, radio, TV ).

Najprostszy kanał przekazu występuje wówczas, gdy nadawca ma bezpośredni
kontakt, również werbalny
podczas referatu, dyskusji, odczytu.

Często zdarza się, że w przekazywaniu informacji uczestniczy wielu pośredników.
Liczba elementów pośredniczących w przekazie stanowi o długości kanału
przekazu.
Im więcej uczestniczy pośredników, tym dłuższy kanał przekazu, a przekazywana
informacja tym bardziej ulega zniekształceniu.
Zniekształcenia informacji idą w kierunku stereotypowych opinii, bardziej
znanych i powszechnych.

ODBIORCA
włączenie receptorów na dźwięk, słuch, wzrok, dotyk
poprzez
słuchanie drugiej osoby.

DEKODOWANIE
( odkodowanie )
inaczej odtwarzanie wiadomości,
przełożenie odebranych sygnałów na treści, jakie ze sobą wniosły w celu
zrozumienia wiadomości,
rozszyfrowanie wiadomości.

INTERPRETACJA
tłumaczenie, wyjaśnianie, komentowanie, zrozumienie intencji -
jeżeli odbiorca zrozumie nadawcę to nastąpi porozumienie.

CZY TYLKO SŁOWA PRZEKAZUJĄ INFORMACJĘ?

Komunikacja niewerbalna
wymiana pewnego rodzaju informacji między ludźmi,
która nie ma postaci kodu, ani nie jest świadoma, czy zamierzona.

Mowa ciała:
mimika,
gestykulacja,
ruchy,
reakcje wegetatywne,
sposób ubierania się, makijażu, perfumy itp.

Alport wyróżnia 7 regionów twarzy, które kształtują wyrazy mimiczne.
Są to: brwi, czoło, oczy, nos, warga dolna i górna , broda, szczelina ust oraz
dolna szczęka.

Na podstawie wyrazów mimicznych ludzie potrafią identyfikować 6 grup emocji:
Miłość, uszczęśliwienie, radość.
Zdziwienie.
Strach, cierpienie.
Gniew, wściekłość, zdecydowanie.
Niesmak, wstręt.
Lekceważenie, pogarda.

PANTOMIMIKA
gesty i ruchy ciała.
Może mieć charakter - ciągły - trwający w czasie,
nieciągły - mają wyraźny początek i koniec.

Zachowanie nieciągłe:
gesty,
ruchy towarzyszące mowie,
zmiana pozycji ciała,
dystans między osądami,
wzajemne ukierunkowanie ciała.

Zachowanie ciągłe:
rytmiczne ruchy różnych części ciała,
zachowania jak:
poruszanie ramieniem lub nogą,
bawienie się ołówkiem,
pocieranie rąk o siebie

interpretowane jako wyraz wewnętrznego niepokoju.

NIEWERBALNE ASPEKTY KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ

Wskaźniki wokalne
właściwości akustyczne, jako poziom natężenia i stosunek
natężenia głosu, tempo mowy, charakterystyczne przerwy, zaburzenia mowy, ton
głosu.

Lęk
wpływa uszkadzająco na normalny tok mowy.

V kategorii zaburzeń:
Powtórzenia.
Zdania niekompletne.
Ominięcia.
Pomyłki językowe, zająknięcia.
Łzy, "achy" .

ekstrawertycy mówią szybciej niż introwertycy,
w kontekście różnopłciowym wypowiedzi są głośniejsze,
status osób: osoby mówiące do innych o wyższym statusie mówią ostrożnie,
bardziej niezdecydowanie z większą liczbą pauz,
ton głosu osoby, która kłamie jest wyższy.

Zmiany wielkości źrenic:
źrenice mężczyzn rozszerzają się bardziej na widok kobiet niż innych dziewczyn
czy dzieci,
dzieci niezależnie od wieku i płci wykazują najsilniejsze reakcje źreniczne na
widok niemowląt,
w populacji osobników o oczach niebieskich.

Reakcje źreniczne mają większą wartość komunikacyjną niż w populacji o ciemnych
tęczówkach.

KONTAKT WZROKOWY
oznacza niewerbalne potwierdzenie zainteresowania,
większą uwagę wzrokową prezentowali ekstrawertycy,
częstotliwość kontaktu między lubiącymi @@@,
osoba zajmująca niższą pozycję kieruje większą liczbę aktów uwagi wzrokowej w
kierunku osoby o wyższej pozycji, kiedy ta mówi, niż kiedy słucha. Natomiast
osoba o wyższej pozycji częściej spogląda mówiąc, niż słuchając, wobec osoby o
niższej pozycji.

PRZESTRZEŃ PERSONALNA
Przestrzeń personalna
to obszar bezpośrednio otaczający jednostkę, w którym
przebiega większość jej interreakcji z innymi.

Hall dzieli ją na 4 strefy:
Intymna.
Indywidualna.
Społeczna.
Publiczna.

Dystans interakcyjny uzależniony jest od stopnia znajomości członków,
determinowany jest kulturowo przez wiek i płeć.

Przekroczenie norm przestrzeganych wyzwala emocje negatywne i występowanie
takich zachowań, jak opuszczenie głowy, zamykanie oczu itp.
Wywiera to także wpływ na przebieg procesów fizjologicznych: potliwość dłoni,
akcja serca, napięcie mięśni.

Manipulacja przestrzeni wpływa na zmiany wzajemnej atrakcyjności
daleki
dystans interakcji zwiększa atrakcyjność.

TERYTORIALNOŚĆ
Terytorialność
przejęcie przez osobę lub grupę orientacji własnościowej wobec
jakiegoś obszaru geograficznego. Rodzi się ona przez zajmowanie przestrzeni w
sposób ciągły lub sporadyczny, jakby to była własność tej osoby.
Tendencja ta uruchamia różnorodne obrony zajętego terytorium.

FORMACJA FACINGOWA
Członkowie grupy stoją zwróceni twarzami w kierunku małej przestrzeni wewnątrz
grupy, którą wspólnie utrzymują, a która nie jest łatwo dostępna dla innych
osób znajdujących się w pobliżu.
Stanowi to informację zarówno dla tych, którzy informację tą tworzą, jak dla
tych, którzy się znajdują poza jej obrębem.

PRZESTRZEŃ INTERPERSONALNA
musi być dostępna jednakowa dla wszystkich uczestników interakcji bez
fizycznych ograniczeń,
musi się ograniczać do takich rozmiarów, aby do utrzymania interakcji nie były
potrzebne dodatkowe urządzenia.