kosmetyka pielęgnacja
Substancje brÄ…zujÄ…ce i samoopalajÄ…ce
Zamiast słońca
Wydawać by się mogło, że fakt, iż nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne przyczynia się nie tylko
do przedwczesnego starzenia skóry, ale także znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia czerniaka, powinien
sprawić, że opalanie stanie się w XXI w. niemodne. Tymczasem wciąż wiele osób uważa brązowy odcień skóry
za przejaw zdrowia oraz wysokiego statusu majątkowego. Szukając alternatywy dla słońca i chcąc zachować
śniadą cerę przez cały rok, wielu klientów pyta o zabiegi samoopalające i godną polecenia uzupełniającą
pielęgnację domową. Co warto wiedzieć na ten temat?
iemny odcień skóry, który w wie- mórkach zwanych melanocytami, które wania niekorzystnych, zniekształconych
lu kręgach wciąż stanowi syno- znajdują się w warstwie podstawnej na- genetycznie komórek.
Cnim luksusu i elegancji, w rze- skórka. Następnie przekazywana jest do W wyniku procesu odnowy komórkowej
czywistości jest reakcją obronną naszego otaczających melanosomy komórek na- (keratynizacji) komórki z melaniną stop-
organizmu na nadmiar promieniowania skórka. Melanina zawsze gromadzi się niowo wędrują na powierzchnię naskór-
słonecznego. w komórkach nad jądrem komórko- ka, będąc wypychane przez kolejne po-
wym, w którym znajduje się nasz ma- wstające grupy młodych komórek. Gdy
O opalaniu słów kilka
teriał genetyczny  DNA, tworząc para- komórki z melaniną dotrą do warstwy
Melanina, czyli barwnik powodujący sol ochronny oraz nie dopuszczając tym rogowej naskórka, obumierają i opale-
opaleniznÄ™, powstaje w specjalnych ko- samym do jego uszkodzenia i powsta- nizna blednie.
18 BEAUTY FORUM POLSKA 10/2012
©
Fot.: iStock /iconogenic
kosmetyka pielęgnacja
Opalenizna powstaje dwuetapowo
<ð Najszybciej zauważalne ciemnienie skóry jest wynikiem dziaÅ‚ania
promieni UVA. To właśnie pod ich wpływem melanina jest uwal-
niana do komórek naskórka.
<ð Opalenizna pod wpÅ‚ywem dziaÅ‚ania promieni UVB pojawia siÄ™
z opóz
nieniem. Po około 1 3 dniach od wystawienia się na słoń-
ce. Promienie UVB prowokują także uwolnienie pewnych czynni-
ków hormonalnych, które powodują powstawanie melanocytów
nie tylko w miejscach wystawionych na działanie słońca. Dlatego
też czerniak  nowotwór złośliwy skóry  może także pojawić się
w miejscach chronionych przed działaniem promieni słonecznych.
Melanina posiada dwie podstawowe właściwości  działa ochronnie
jako naturalny filtr UV o wartości SPF 2 3 oraz pełni funkcję anty-
utleniacza, neutralizującego powstałe pod wpływem promieni sło-
necznych wolne rodniki. NajprostszÄ…, najstarszÄ… i najpopularniej-
szą metodą uzyskania opalenizny jest działanie promieni UV, czyli
typowe leżenie na plaży lub opalanie w solarium. Niestety, jedno
i drugie prowadzi do procesów fotostarzenia się skóry, powstawania
zmarszczek, a w skrajnym przypadku  nawet do powstania złośliwych
nowotworów skóry. Pod mikroskopem łatwo jest odróżnić komórki
skóry, która zestarzała się pod wpływem słońca, od tej, na której od-
cisnęło się jedynie piętno wieku. Już nawet skóra 30-latki zniszczona
nadmiernym opalaniem ma widocznie pogrubiały naskórek, jej naczy-
nia krwionośne są poskręcane i rozszerzone, widoczne są pogrubiałe
i pofałdowane włókna elastyny, zauważamy także mniejszą ilość nada-
jących jędrność skórze włókien kolagenowych.
Alternatywa
Naukowcy poświęcili wiele czasu na znalezienie innych, bezpiecz-
nych sposobów uzyskania opalenizny, bez konieczności ekspozycji
na działanie promieniowania słonecznego czy wizyt w solarium.
W chwili obecnej możemy przyjąć, iż istnieją 2 metody uzyskania
efektu opalenizny bez nadmiernego wystawiania siÄ™ na promienio-
wanie UV:
<ð za pomocÄ… odpowiednich substancji można stymulować proces
melanogenezy (proces enzymatycznego powstawania melanin),
<ð można stosować substancje powodujÄ…ce zabarwienie skóry nie-
pochodzÄ…ce od melaniny.
W kosmetykach samoopalających najczęściej stosowany jest DHA
(dihydroksyaceton) i erytruloza (1,3,4-trihydroksy-2-butanon).
Zabarwienie skóry powstaje w wyniku reakcji pomiędzy DHA a gru-
pami aminowymi białek i aminokwasów znajdujących się w war-
stwie rogowej naskórka; powstają wówczas barwne polimerycz-
ne zwiÄ…zki zwane melanoidami. Zastosowanie tej grupy substancji
daje możliwość uzyskania opalenizny bez udziału promieniowa-
nia UV. Dodatkową zaletą tych substancji jest działanie ochron-
ne w stosunku do promieniowania UVA, natomiast należy pamię-
tać, że substancje te nie chronią przed promieniowaniem UVB.
Intensywność zabarwienia zależy od grubości warstwy rogowej na-
skórka, ilości aminokwasów i białek, dlatego bardzo często poja-
wia się nierównomierne zabarwienie skóry oraz żółty odcień opale-
nizny. W celu uniknięcia powstawania nienaturalnego zabarwienia
skóry do kosmetyków zawierających DHA czy inne hydroksyketony
dodaje się substancje roślinne, np. lawson (2-hydroksy-1,4-nafto-
BEAUTY FORUM POLSKA 10/2012 19
kosmetyka pielęgnacja
UWAGA!
Niestety, w ostatnim czasie w sprzedaży
internetowej pojawiły się preparaty do opa-
lania bez słońca, które z wyrobami kosme-
tycznymi nie mają nic wspólnego! Są to
spraye do nosa, iniekcje lub tabletki do Å‚yka-
nia. W reklamowanych tabletkach do opa-
lania zawarta jest substancja o nazwie can-
thaxanthin. Tabletki te zostały zakazane do
użycia przez amerykańską organizację FDA
oraz organizacje w innych państwach, po-
nieważ mogą doprowadzić do nieodwra-
calnych zmian w wątrobie, powodować
pokrzywkę oraz uszkadzać wzrok, poprzez
odkładanie się barwnika w siatkówce oka
 retinopatia kantaksantynowa.
W sprayach do nosa oraz zastrzykach za-
stosowano lek pod nazwÄ… Melanotan I lub
Melanotan II. Substancje te to pochodne
cykliczne peptydowe, których celem wy-
nalezienia była ochrona skóry przed nowo-
tworami, jednak oba leki nie uzyskały po-
zytywnej opinii żadnej instytucji rządowej
w żadnym kraju na świecie. Substancje te
sÄ… niezwykle groz
ne dla zdrowia ludzkie-
go, o czym informował i przestrzegał pol-
ski Główny Inspektorat Sanitarny.
Rola kosmetyczki jako doradcy i edukatorki jest bezcenna  warto więc rozmawiać z klientami
i przestrzegać ich przed nierozważnym zakupem czy co gorsza doświadczeniach na własnym organizmie.
Poznaj skład, przekaż wiedzę
chinon), obecny w hennie, lub juglon sie powstawania melaniny. Najnowszym Należy więc zastanowić się nad pyta-
(5-hydroksy-1,4-naftochinon), obecny trendem w substancjach przyspieszajÄ…- niem: Å‚adna opalenizna? Tak, ale czy za
w ekstrakcie z zielonych łupin orzechów cych opalanie są syntetyczne peptydy, wszelką cenę? Mamy do dyspozycji wie-
włoskich. Dzięki tym dodatkom opa- np. Palmitoyl Tripeptide-40 lub połącze- le bezpiecznych preparatów, które może-
lenizna ma naturalny brązowy odcień nie DHA z syntetyczną melaniną. my stosować z gabinetach kosmetycznych
i jest równomierna. Również łącząc DHA i polecać klientom do pielęgnacji domo-
Czy na pewno bezpieczniej?
z erytrulozÄ… otrzymuje siÄ™ opaleniznÄ™ wej. Rola kosmetyczki jako doradcy i edu-
o naturalnym kolorze i równomiernym Chęć posiadania ładnej, opalonej skó- katora jest bezcenna  warto więc rozma-
zabarwieniu. Wyżej wymienione sub- ry musi wiązać się z bezpieczeństwem wiać z klientami i przestrzegać ich przed
stancje są składnikami preparatów sa- stosowania preparatów samoopalają- nierozważnym zakupem czy co gorsza do-
moopalających  zarówno tych do pie- cych. W państwach należących do Unii świadczeniach na własnym organizmie.
lęgnacji domowej, jak i gabinetowych, Europejskiej nad bezpieczeństwem sub- W ulotce preparatów zawierających
a także stosowanych w opalaniu natry- stancji stosowanych w samoopalaczach wymieniony wcześniej lek o nazwie
skowym. czuwa SCCS (Scientific Committee on Melanotan (Melanotan I lub Melanotan
Inną metodą pozwalającą na uzyska- Consumer Safety), który wydaje opi- II) jest wyraz
nie napisane, że preparat ten
nie efektu opalenizny jest stymulowanie nie na temat bezpiecznych dla zdrowia jest przeznaczony tylko i wyłącznie do ba-
procesu melanogenezy, czyli przyspie- ludzkiego poziomów ich stosowania. dań laboratoryjnych i stosowanie go u lu-
szanie wytwarzania melaniny. W kosme- W Stanach Zjednoczonych jest to FDA dzi odbywa się wyłącznie na ich odpowie-
tykach przyspieszających opalanie naj- (Food and Drug Administration), w in- dzialność i ryzyko utraty zdrowia. n
częściej stosuje się tyrozynę  naturalny nych państwach rolę tę pełnią ponadto
Dr Piotr Koziej, doktor nauk farmaceuty-
aminokwas lub jej pochodne. Tyrozyna ministerstwa zdrowia.
cznych, właściciel Centrum Kosme-
jest podstawowym substratem w proce- Dla omówionych wyżej substancji czy
tyków. Jako pierwszy Polak uzyskał
sie melanogenezy. Mechanizm jej dzia- ich mieszanin opinie sÄ… pozytywne, czyli
tytuł Safety Assesora. Uprawnia on do
łania nie jest całkowicie naukowo wyja- zastosowanie ich w dopuszczonych stę-
wystawiania certyfikatów oceny bezpieczeństwa
śniony. Przypuszcza się, że aktywuje ona żeniach w wyrobach kosmetycznych nie
produktów kosmetycznych, które są uznawane na
terenie całej Unii Europejskiej.
tyrozynazę  kluczowy enzym w proce- zagraża zdrowiu człowieka.
20 BEAUTY FORUM POLSKA 10/2012
©
Fot.: iStock /Thomas_EyeDesign, imageartsonline