ilżlżgi0 pżlsk0
006 007
M k Bosk
w p n h m yjny h
dn ow z
Pr0 0 n0pis0n0 pżd ki r nki m
Prżf. Z igni w0 C żjnżwski gż
Pżlsk0 lit r0t r0 r dniżwi zn0 yl0 zd t rm inżw0n0 prz z
t m 0tykę r ligijn . M żżn0 y wyr żni w r d ni j kilk0 n rt w
tr iżwy m . in. 0giżgr0fi zny r ligijnż-ż rzędżwy. Pi ni m 0ryjn
n0l ż0ly dż n rt r ligijnż-liry zn gż. N rt t n tż prz d wszystkim
pi ni i ym ny w kt ry dż glżs dż żdz l m nty m żdlit wn
z i0 i wyzn0ni0 r ligijn .
K lt M 0tki żski j j st j dnym z n0jtrw0lszy i pr0wdżpżdż ni
n0jgżrliwszy w pżlski j tr0dy ji i k lt rz . N i z pżwżd w XV™™
wi k M 0ryj0 st0l0 się p0trżnk Pżlski. Pż z tk w ż nż i M 0tki
żski j w lit r0t rz m żżn0 sz k0 j ż w X X™™™ wi k n0 ki dy tż
d0t j się n0jst0rsz pżlsk pi m 0ryjn - żg rżdzi ę.
Pi ni m 0ryjn n0jli zni j występżw0ly w XV w. w żkr si n0sil ni0
k lt m 0ryjn gż z t gż żkr s pż żdzi n0jpiękni jszy tw r pż ty ki
pżlski gż r dniżwi z0 l k k k m. C0ly d ży
z0s pi ni r ligijny wi k XV dzi lim y m 0ni zni w dl g wi0t
k0l nd0rz0 kż i ln gż przy zym w pżwst0ly w t n spżs gr p0
spżtyk0m y ni j dnżkrżtni twżry ż zd m i w0j j dżskżn0lż i
0rtysty zn j. Dżty zy tż zwl0sz z0 pi ni m 0ryjny s t lny
w rys nk spr0w kt r st0nżwi i tk0 t m 0ty zn st0r0nny
w dż żrz wyr0z w żdzn0 z0j y się ni r0z ni zwykl dżw
wi rsz0.
N 0jd0wni jsz z zn0ny pi ni m 0ryjn j st g .
Dżd0tkżwż m żżn0 przypis0 j j m i0nż n0jsl0wni jsz j i n0j 0rdzi j
z0kżrz niżn j w pżlski j tr0dy ji. N i z pżwżd J0n Dl gższ
w swżj j Krżni żp0trzyl j żkr l ni m 0rm n p0tri m zyli
pi żj w st0l0 się ym n m dyn0stii J0gi llżn w ym n m
n0rżdżwym . pi w0nż j m żr m 0jżr m ż y z0j m przżdk w
w wil0 w0żny zwl0sz z0 j0kż pi it wn np. prz d itw
gr nw0ldzk .
- 1 -
M im ż ż spis0n0 zżst0l0 dżpi rż żkżlż 407 rżk w Kr0kżwi
j st zn0 zni st0rsz0. wi0d zy ż tym m i dzy innym i slżwni twż
w0ż0n w XV wi k z0 j ż 0r 0i zn g , l ,
żr0z z0 w0ż0ln pżkr wi stw0 n0t ry kżm pżzy yjn j
i w rsyfik0 yjn j kt r pżzw0l0j m i js żwi pżwst0ni g
w pżlżwi X™™ wi k . N 0 t m 0t j j z0s pżwst0ni0 g n zy lit r0 ki j
zy 0 tżrstw0 istni j wi l pżgl d w i t żrii. J dn0 z pż żżny
l g nd piętn0stżwi zny z0 0 tżr0 pżd0j w. W żj i 0.
g j st ym n m ski rżw0nym dż C ryst s0 j dn0k
żdwżl j się w pi rwszy dw w rs0 dż M 0tki żski j st d tyt l
twżr . Pi j st skżm pżnżw0n0 0rdzż pr yzyjni . Pi rwsz0
zwrżtk0 rżzpż zyn0 się rżz dżw0n i skl0d0j się z p0r0l lizm w
i sprz znż i twi rdz zyli 0ntynżm ii g
0pżstrżf dż M 0ryi n0stępn w rsy tż kr tki rżzk0 nikżw zd0ni0
twżrz fżrm 0lny i tr iżwy kżntr0st z pżprz dnim i w rs0m i. Dr g0
strżf0 z dżw0n0 j st ni ż in0 z j. ępżstrżf0 j st kr tsz0 0 pż ni j
n0stęp j szn r zd0 ży z y wyr0ż0j y ż0rliwż m żdlit wn j
prż y. ź i strżfy z0kż zżn s lit0nijnym r fr n m K l ,
ż z język0 l0 i ski gż zn0 zy  , m W rsy ż zwrżt k s
p ln synżnim w 0ntżnim w p0r0l lizm w skl0dniżwy
i kżntr0st w dw zlżnżwy pżl z wyr0z w i zd0 z0 w0ży
m żżn0 k nsztżwny kl0d rym w żr0z m nżgż pżdniżsl gż
slżwni tw0 r ligijn gż. Tż wszystkż spr0wi0 ż g st0l0 się
kl jnżt m pż zji r dniżwi zn j.
W n0jst0rszym kr0kżwskim rękżpisi zn0l0zly się tylkż dwi
zwrżtki. M im ż ż pi skl0d0 się 0ż z strżf tylkż żn m 0j m 0ryjny
0r0kt r. Pżzżst0l zn0 zni st0rsz pżr sz0j t m 0ty wi lk0nż n
p0syjn i d wż yjn .
g , g m ,
g m k l ,
Z m, m
- 2 -
K l
T g l K l , ,
g , m l
m l , m ,
, g m
,
 k
K l
ędr s0tk pi rwsz j strżfy j st M 0tk0 żsk0 tż dż N i j wi rni z0nższ
m żdlit wn prż y. W slżw0 pi ni prższ J ż pż r dni twż
pżzysk0ni i sp sz z ni zy t ż d0ni yn0- żg0 w s nsi d żwym
M 0ryj0 j0kż rz zywist0 M 0tk0 żg0 i d żw0 M 0tk0 l dzi
ni st0nni rżdzi C ryst s0 w s r 0 ty kt rzy w N i gż wi rzyli
l t ż w ni ż inn j int rpr t0 ji - ż pżzysk0ni yn0
i sp sz z ni n0 zi m ię j gż l0ski. M 0ryj0 j st wię prz dst0wiżn0
j0kż dzi wi 0 wię żn0 żżym lżgżsl0wi stw m pż r dni zk0.
W dr gi j strżfi wi rni ki r j m żdly dż C ryst s0 - z0
pż r dni tw m w. J0n0 C rz i i l0 kt ry j0k m wi Pism ż więt j st
n0jwiększym m iędzy n0rżdzżnym i z ni wi0st M t
ż wysl 0ni m żdlitw pż żżn ży i i z 0wi ni wi zn . M żtyw
pż r dni tw0 M 0rii i J0n0 C rz i i l0 w g pżsi0d0 wyr0zist
0n0lżgiÄ™ w r dniżwi zn j ikżnżgr0fii - pżwst0ly w iz0n j m w V™-
V™™ wi k t m 0t k0z j C ryst s0 - W l0d Ä™ i Ä™dzi gż w 0sy i
M 0tki i J0n0 w pżz0 wst0wi nni zy . ź d X wi k prz dst0wi ni tż
rżzpżwsz nilż się n0 Z0 żdzi i pr0wdżpżdż ni t drżg dżt0rlż
r wni ż dż Pżlski
Pż z tkżw slżwż g zn0n pżwsz ni z0 tyt l 0lż i
0nżnim żw gż twżr wnżsi z sż silny 0k nt m 0ryjny kt ry ni
znik0 0lkżwi i n0w t przy l kt rz d0lszy ni m 0ryjny j ż strżf
pi ni. Zwięzlż i i zpż r dniż i w zw0ni0 wnżsi t ż żnż 0k nt
s rżw j prżsty ższ zędnż i slżw0 i m żn m nt0ln j j0k gdy y
- 3 -
wzniżslż i. T n 0k nt trw0l0j n0stępn w zw0ni0
g m i s rżw0 ższ zędnż kż żwy pr
Z m m. W zniżsly tżn twżr wzm 0g0 z0r wnż
ym ni zny 0r0kt r 0lż i i s0m 0 sk0l0 zn0 z kt r st0l dżty z
spr0w i żs n0jwyższy żg0 yn0 M 0ryi. J dn0k slżwż
g wnżsi z sż j sz z j d n rys. J st żn sz z g lni w0żny
dl0 pż zji r dniżwi zn j i dl0 r dniżwi zn gż ję i0 m żtyw M 0tki
żski j. W prżw0dz0 n0s żwi m w kr g spr0w dżgm 0ty zny
t żlżgi zny sygn0liz j ni zwykl gżdnż M 0ryi - M 0tki żg0
0 z0r0z m pżt m M 0ryi-Dzi wi y. ™ ni żdzi t ż s0m f0kt żż gż
n0rżdz ni0. C żdzi r0 z j ż pżję iżw żkr l ni p wn j y ęd j
r wnż z ni zn0m i ni m ni zwykl j gżdnż i. N 0w t fr0gm nt kt ry
ni dżty zy spr0w i l dżgm 0ty zny - st0r0 się żkr l0 M 0ryję
prz z r l0 ję dż żg0 g m . T0k0 m tżd0 spżgl d0ni0 n0
żż M 0tkę pżprz z żkr l ni0 ż 0r0kt rz int l kt 0lnym i pżprz z
pżję i0 dżprżw0dz0 dż t gż ż z0 i r0 się s0m 0 żsż 0 M 0ryi
0 pżzżst0j z sp l j j przysl g j y . Dżpi rż kż żw0 prż 0
zwi r0 ni j0kż 0ly t n z sp l żkr l w p wn wyr0 ni jsz 0lż
w zw0ni dż kżgż żd kżgż ż z k j m y pżm ż y i żpi ki. ęl ni
zm i ni0 tż f0kt ż M 0tk0 żsk0 g tż M 0tk0 żsk0 ż piętni
0 str0k yjnym i dżgm 0ty znym ż pżst0 j j - wpis0n0 w s rżw
m żn m nt0lnż pż ty ki j 0lż i - j st pżprz z 0lkżwit
pżz 0wi ni sz z g l w 0rdzi j żsż isty żr0z 0k nt w
z iżwy j0k gdy y zż i ktywizżw0n0 k0z0n0 w 0sp k i
d ż gż dyst0ns dż zlżwi k0.
Z p lni in0 z j j st w n0jpiękni jszym żd0j twżrz
r dniżwi zn j pż zji w l k k k m. tw r t n
z0li z0ny ż żk g dż 0r ydzi l liryki n0sz gż r dniżwi z0
zw0ny j st r wni ż L m m k k m - żd n dykty ski gż
kl0sztżr w. Krzyż0 n0 A
ys j rz gdzi yl prz żwyw0ny.
- 4 -
Z0pis0l gż w l0t0 si d m dzi si ty XV wi k prz żr t gżż
kl0sztżr ęndrz j z l pi. J st tż 0nżnim żw0 s kw n j0 pż żdz 0
y m żż z j0ki gż dr0m 0t p0syjn gż n0wi z j 0 dż pżp l0rny
w r dniżwi z tzw. pl0nkt w - m żnżlżg w i rpi j M 0rii pżd
krzyż m . Lit r0 k0 tr0dy j0 m 0ryjny l0m nt w sięg0 st0rżżytnż i
rz ij0 ski j t0k np. w l  m
m • m k wy itn gż pż ty z ™V wi k
żdn0jd j m y 0n0lżgi zn m żtywy m żnżlżg M 0tki ski rżw0n gż dż
krzyżżw0n gż yn0 zy p lny gżry zy wyrz t w pżd 0dr s m
0r 0niżl0 0 ri l0.
Z0 n0j 0rdzi j pr0wdżpżdż n r dlż inspir0 ji dl0 pżlski gż L m
m żżn0 y 0 zn0 fr0gm nt k0z0ni0 P r gryn0 z ź pżl0 lk
 k w kt rym wsp l i rpi ni M 0ryi z krzyżżw0nym yn m
prz dst0wiżn zżst0lż w d rz0j ż pżdż ny spżs . Z i r k0z0
P r gryn0 z ź pżl0 yl w XV st l i j dn z n0j 0rdzi j pżp l0rny
kżl k ji k0znżdzi jski ni tylkż w Pżls 0l i w 0l j rżpi .
L m k k li zy w rs w ż ni r g l0rn j dżwi
prz k0z j y p l n liryzm m żnżlżg wsp l i rpi j
z krzyżżw0nym yn m M 0tki drę zżn j dż gr0ni l dzki j
wytrzym 0lż i. Pżzżrn ni pżrz dkżw0ni wypżwi dzi pżtęg j
wr0ż ni rżzp0 zy l i zsilnż i. Zwr0 0 w0gę m istrzżwski
żp rżw0ni prz z 0 tżr0 kżntr0st0m i tkliwy zdrż ni
i dr0sty zny ż r0z w m ęki. W tym względzi l n0wi z j dż
dżlżryzm pr d r ligijn gż żywżtn gż w rżpi X™V i XV wi k
kspżn j gż k lt M ęki P0 ski j i M 0tki żski j żl sn j.
W L m żdn0jd j m y wyr0 n piętnż ję i0 żsż ist gż m tżdy
k0zyw0ni0 kżnkr t w n0sy ni0 0lż i int nsywniżnym
prz ży i m . M 0tk0 żsk0 l tż w 0sp k i pż ty kim ni żm 0l
prz iwi stwż M 0ryi z g . Prz d wszystkim j st żn0
wl0 iwym pżdm iżt m m wi ym t j liry zn j 0lż i. Pżd z0s gdy
w g i w inny pi ni0 r dniżwi zny spżtyk0m y się
- 5 -
n0j zę i j z m żdlitw0m i dż M 0tki żski j t m wi wl0 ni M 0ryj0 dż
yn0 dż 0 ri l0 dż m 0t k dż l dzi dż wszystki m 0t k i dż
wszystki l dzi. ™ pżd z0s gdy dżt d ni j sz k0nż pżm ż y
i pż i y t r0z żn0 sz k0 j j l dzi im pżwi rzy sw j l i sw
ni sz zÄ™ i .
 , m ,
K  m k k g
 m , m ,
m k g
J ż s0m ż y f0kt m wi ni0 spr0wi0 ż pżst0 żż j M 0tki tr0 i
y 0 str0k yjn 0 n0 i r0 kżnkr tnż i zlżwi z stw0 n0dtż
zr wn0ni się ni j0kż w m żm n i l z innym i l d m i n0d0j ję i
M 0ryi zn0m ię zwyklż i i prżstżty. źtż wyd0j się n0m ż m 0m y prz d
sż ni m żżn żrędżwni zkę 0l zwykl0 zi m sk m 0tkę prz zyw0j
żl ni tr0gi zn kżni znż rżzst0ni0 pr0gn lży lżwi
kż 0n gż yn0 ż y prz z żsż isty wsp l dzi0l w j gż i rpi ni
skżrż inn0 r 0ln0 pżm ż ni j st m żżliw0 pl0 z pż j gż str0 i .
T n żl sny i p l n m 0t zyn j trżski stżs n k dż J z s0 wid0 zni0 się
sz z g lni w zwrżtk0 4. żr0z . i żlż i sż i m żżliwż i wyr0z
pżprz z prz wij0j się kilk0krżtni slżw0 zdrż ni0l
k m 1
k 0
T g k k ,
ęl w l prz m 0wi0 ni tylkż m 0tk0 m wi w ni pż prżst
ni sz zę liwy zlżwi k p0trz y n0 znisz z ni w0rtż i dż kt ry
yl przywi z0ny n0 znisz z ni swy n0dzi i. M wi slżw0m i ż0l dż
pi rwsz gż zwi0st n0 r0dż i dż zwi0st j gż 0 ri l0
l l ,
- 6 -
 l ,
m g k l ,
k  , m
m k
m m k k
0m f0kt m i r i C ryst s0 ęd y przy zyn żl i M 0ryi j st
n0t r0lni f0kt m w0ng li znym f0kt m wpis0nym w dżgm 0t
ż żdk pi ni 0l ni dżgm 0t t n 0ni ni s0m 0 m i r C ryst s0 s
n0jw0żni jsz . C0l zd0rz ni wi lkżpi tkżw k0z0n zżst0lż z
względ n0 prz ży i żl sn j M 0tki. ź ni t żdzi prz d
wszystkim 0l znżw ni ż j j dżgm 0ty zn żkr l ni ni ż pżję iżw
n0zw0ni 0l ż k0z0ni kżnkr tn j0kż ni sz zę liw gż pl0 z gż
i ż0l gż się w i ni krzyż0 zlżwi k0. T0k 0r0kt rysty zny dl0
wi l twżr w m żdlit wny dyst0ns m iędzy M 0tk żsk 0 l d m i
zżst0l t prz l0m 0ny. ę wr0z z nim zniknęly t ż wsz lki y
m żn m nt0lnż i s rżwż i i ższ zędnż i slżw0. M 0ryj0 ni j st t
w 0l pżw i gliw0 w z wnętrzni0ni sw gż l zyni gż zym
j0wnym m wi ż nim sw m m ę zżn m ynkżwi i k0żd m w żg l
zlżwi kżwi. N i m 0 t j dn0k r0ż gż st ty zni wi lżslżwi0
spżtyk0n gż w prżz0i zny 0pżkryf0 gdzi m żtyw żski j M 0tki
pżwr0 0 ni r0z z yt zęstż. J st n0tżm i0st 0r0kt rysty zn0 dl0 wi l
n0szy r ligijny pi ni r dniżwi zny d żnż dż m wi ni0
wprżst z pż r dni tw0 rżz dżw0n j m t0fżryki m żd l j j
i wys t lni0j j zn0 z ni0 pższ z g lny sl w i ż r0z w. Pż zj0
ż0l w M 0tki żski j pżd krzyż m j st pż zj l m il j j M 0tki 0l
r wnż z ni pż zj zpż r dniż i i prżstżty.
Kżl jn0 pi K k , m g , z0jm j
wyj tkżw m i js w n0sz j r dniżwi zn j pż zji r ligijn j. J j
dżw0 ży i sym żliki 0rw pżw0żni0j dż pżst0wi ni0 j j ż żk
t0ki p r l j0k g zy L0m nt więtżkrzyski. W t j pi ni
- 7 -
0nżnim żwy 0 tżr k0z0l M 0ryję z0 pżm ż pż ty ki m t0fżr
kżlżrysty znż-kwi0tżwy .
Pi ni r dniżwi zny rżzpż zyn0j y się żd pżr wn0ni0 M 0ryi dż
kwi0t j st wpr0wdzi spżrż ż0dn0 z ni j dn0k ni żpi r0 się n0
pżdż nym j0k w K k m syst m 0ty znym wyli z ni 0l j
g0m y 0rwny kwi0t w kt rym przypis j się żdnższżn dż M 0ryi
zn0 z ni0 sym żli zn . W r d pżp l0rny w r dniżwi zn j
ym nżgr0fii n m ry zn wi rsz0 m 0ryjny zęstż pżj0wi0j się
m żtywy lilii r ży zy fiżlk0. W gz g zi t żlżgi zn j kwi0ty t
pżdż ni j0k i 0rwy sym żlizżw0 m i0ly pższ z g ln nżty
M 0ryi.
J ż w pi rwszy w rs0 zn0jd j m y pżr wn0ni M 0tki żski j
dż kwi0tk0
K k , m g
,
m m m k, g l ,
m k m
k k j st m t0fżry znym żkr l ni m g
M 0ryi zyli J j dzi wi z j n0t ry przyn0l żnż i dż rżd p0ni n .
Prz zyst0 j st m g m - pż i s r 0
tr0piżn gż pżgr żżn gż w sm tk przyjęt0 t z0s0d0 kżntr0st
m k , l pżzw0l0 dżm y li się przy zyny
żw gż z0sm ni0 kt r j st z0p wn wi0dżm ż ni zystż i
grz sznż i l dzki j n0t ry żr0z ni rżnnż i m i r i i s d
wi0dżm ż t0 rżdzi tżw0rzysz y n0m ni st0nni w ży i dż z snym
m k żr0z ni pżk j ż lżs d szy pż k .
M 0ryj0 j0wi się z0t m pżgr żżn m w sm tk zlżwi kżwi j0kż
Pż i szy i lk0 str0piżny - t0k j0k w j dnym z w zw0 L
- 8 -
l k . źkr l ni0 M 0ryi j0kż Pż i szy i lki n0l ż zr szt dż
st0l j nżm nkl0t ry ym nżgr0fii r dniżwi zn j.
tżpi kżnkr tnż i i r 0listy znż i występ j y w pi ni
si dm i kwi0t w sym żliz j y pięknż d żw nżty i z0sl gi
M 0tki żż j j st rżzm 0ity. Pi rwszy kwi0t k zysty - sym żliz j
dzi wi z n0t rę M 0ryi. Dr gi i0l0 lilij0 kżnkr tyz j j0k y tę
nżtę pżprz z wprżw0dz ni yt0t z w0ng lijn gż żpis s ny
Zwi0stżw0ni0 0 Dzi wi y ylż n0 im ię M 0ryj0 A
k 7 . i0l0 lili0
sym żliz j prz d wszystkim zystż ni winnż dzi wi zż
w żdni si ni dż M 0ryi w s ni Zwi0stżw0ni0 n0 i r0 s ns j sz z
glę sz gż t żlżgi zn gż żzn0 z0 żwi m J j dzi wi z m 0 i rzy stwż
ni przyp0dkżwż ęr 0niżl 0 ri l prz dst0wi0ny j st n0 ż r0z0
Zwi0stżw0ni0 z lili w dlżni .
K k , m k - tż kżl jn żkr l ni M 0ryi
pżsi0d0j li zn p0r0l l w r dniżwi zn j pż zji lit rgi zn j. R ż0
j st kr lżw kwi0t w 0 wię sym żliz j ni tylkż i l sn i d żw
pięknż M 0tki żż j l  0l t0kż J j kr l wsk gżdnż
k l k . Cz rwżn0 r ż0 tż r wni ż sym żl W i l ni0
m 0 i rzy stw0 m ilż i i rpi ni0 pżw i gliwż i wstyd
p0ni ski gż . i lijn pżdst0wę pżr wn0ni0 M 0ryi dż r ży
zn0jd j m y w K 4 4 m k lm
• g , k k t kst t n żdnższ y siÄ™ dż
M drż i żż j pż zj0 lit rgi zn0 pżwi z0l0 z N 0j więtsz P0nn .
Z0 w0żm y pżn0dtż ż w pi ni żdzi ni ż zwy z0jn z rwżn r żę
l z ż m k . Z m k - 0 wię ni zwykl0 ni z t gż
wi0t0 r0jsk0 wżlnż y 0 dżstrz w tym pit i s ns d żwy -
sym żl żż j ż l i z j plżm i nn j m ilż i.
W pżr wn0ni z i0l lili zy z rwżn r ż kwi0t k z kżl jn j
zwrżtki pi ni j st ż wi l 0rdzi j nigm 0ty zny. J st tż żwi m
k k l kt ry m . Zi l sym żliz j m .in.
n0dzi ję r0dż m lżdż wit0lnż wiżs nny rżzkwit wi zn
- 9 -
sz zę i spr0wi dliwy . J li n0dzi ję m żdl y się - tż z p wnż i
n0 prz m i0nę t t0j prz m i0nę d żw n0wr ni pżj dn0ni
z C ryst s m kt r gż żręd j z0 n0m i J gż M 0tk0 n0dzi ję n0
z 0wi ni . ę w żdni si ni dż M 0ryi? Pżr wn0ni M 0tki żski j dż
kwi0t z0kl0d0 j0k n0t r0ln żdwżl j się dż pr0w przyrżdy
lżgikę zi l j st tylkż t0p m w ykl wzr0st0ni0 m żżn0 y wrę z
pżwi dzi ż z0wi r0 w sż i kżni znż prz m i0ny st0j się j j
sym żl m . ź w0 prz m i0n0 k k l g żdnżsi się ni w tpliwi
dż t0j m ni y pż zę i0 M 0ryi z D 0 więt gż wyzw0l0j gż w J j
dzi wi z j n0t rz ży iżd0jn m ż zdżlnż dż wzr0st0ni0 kwitni ni0
rżdz ni0.
Kwi0t k m żdry j i fijżl k z kżl jn j strżfy tż fig r0 ż wi l
0rdzi j zyt ln0. lękit żzn0 z0 ni ż d żwi ni kżnt m pl0 ję
wi rnż zystż j st 0rw pl0sz z0 M 0ryi fiżl k z kżl i tż sym żl
J j pżkżry skrżm nż i ni winnż i p0ni ski j wstydliwż i 0l
r wni ż kr l wskż i i m ilżsi rdzi0.
Kżl jn0 zwrżtk0 pi ni n0l ży dż n0j 0rdzi j ni p wny
fr0gm nt w t kst . C żdzi ż j0ki k k 0 wię w dl
dzisi jsz gż n0z wni tw0 - szk0rl0tny l p rp rżwy. pr0wę
kżm plik j j dn0k ni j0snż d0lsz gż i g pi rwsz gż w rs
wi0dżm ż tylkż ż j st tż wyr0ż ni l0 i ski n0jp wni j skżpiżw0n
z ni zn0n gż żrygin0l y m żż z yt tr dn dż żdd0ni0
w r dniżwi zn j pżlsz zy ni pżni w0ż tl m 0 z z0 żw0l r wni ż
l0 i ski zwrżt l m yn0 żg0 l0twy prz i ż dż prz lżż ni0
m żż m y przyp sz z0 ż pr0gn l w t n spżs trzym 0 p0rę rym żw .
W tym kżnt k i 0rw0 szk0rl0tn0 zy p rp rżw0 m żgl0 y kżj0rzy
się r0 z j z zżrz pżr0nn j trz nk 0 s tż prz i ż pżwsz n
w lit rgii i pż zji tyt ly M 0ryi j0kż żż j Rżdzi i lki
źkr l ni k k ni kżni zni m si żdsyl0 dż j0ki gż
kżnkr tn gż żk0z flżry m żż prz i ż pżsi0d0 zn0 z ni
sym żli zn pżdż ni j0k k k k k l zy
- 10 -
 k k . W t0kim ję i k k żdnżsil y się dż
żski gż M 0 i rzy stw0 M 0ryi-J trz nki żr0z J j kr l wski j gżdnż i.
P wni jszy ni ż krżk m żż m y pżst0wi w l kt rz zwrżtki
prz dżst0tni j w kt r j k k ni występ j y
w przyrżdzi sym żliz j pżkżrę M 0ryi żk0z0n prz z N i
sz z g lni w m żm n i Zwi0stżw0ni0. Dzięki 0lkżwit m pżdd0ni
się wżli żg0 M 0ryj0 m żżliwil0 dzi lż żdk pi ni0 prz z ż
m k g k . i l j - żtw0rl0 n0m drżgę dż ni 0
w kt rym źn0 j ż kr l j wr0z z swym yn m 0 dż kt r gż m y
dżpi rż zm i rz0m y. ź st0tni0 zwrżtk0 pi ni j st żwi m m żdlitw
ż m k - fżrm l0 tż dż pżp l0rn0
w rżdzim j liry m 0ryjn j pżj0wi0j 0 się j ż w g
Przeztoż, Panno, dla twej cudności,
Domieściż nas niebieskie radości.
A czemu nam smutek...
ź dnż i n0dż nż i kr0si M 0ryi rżzpisyw0li się prz d
wszystkim r dniżwi zni 0 tżrzy żpżwi i 0pżkryfi zny tym
ętni j ż w0ng li n0 t m 0t rżdy M 0tki żż j 0lkżwi i m il z .
k pi0nż się przy tym n0 sz z g l0 piękn0 i l sn gż kt r m i0lż
pż wi0d z0 kr0sę d żw M 0ryi. W pi ni K k , m g
prżpżr j zżst0ly żdwr żn dnż P0nny
dzięki kt r j drżg0 dż z 0wi ni0 st0nęl0 prz d n0m i żtwżr m tż
prz d wszystkim J j pięknż d żw pięknż kwi0t w n t j0kim i
się żdzn0 z0l0 z0sl g j0ki pżlżżyl0 dl0 n0sz gż żdk pi ni0. ę wię
zystż p0ni sk0 dzi wi zż m 0 i rzy stw0 m ilżw0ni żg0
gżtżwż dż wsp l i rpi ni0 z C ryst s m n0dzi j0 i m ilżsi rdzi dl0
grz sznik w wstydliwż wi rnż i pżkżr0 - żtż ki t n t
rz ij0 ski j0kim i ni zn0ny 0 tżr pżlski j pi ni żzdż il dn
P0nnÄ™ .
- 11 -
C0l0 pi j st w istż i sw gż rżdz0j kżnsżl0 yjn p rsw0zj
zy n0w t 0 tżp rsw0zj j li przyj zę iżw przyn0jm ni j
tżżs0m ż pżdm iżt m wi gż i 0dr s0t0 pżwt0rz0j się w r fr ni
r tżry zn pyt0ni prz kżn j ż ni n0l ży pżgr ż0 się w sm tk
gdyż M 0ryj0 kt r0 dzięki swym rżzli znym nżtżm dżst pil0
ni i0 ski j w0ly i żręd j z0 n0m i sw gż yn0 j st n0sz rękżjm i
i n0dzi j n0 wi zni i sz ni . K0żd0 z zwrżt k żpi w0j y
nżty i z0sl gi M 0tki żż j dżst0r z0 nżwy 0rg m nt w
prz m 0wi0j y prz iwkż pżst0wi sm tn gż si r 0 .
T0k prz dst0wi0j M 0tkę żż trzy n0j 0rdzi j zn0n pi ni
pż żdz z r dniżwi z0. ź r0z j typżwy spżs prz dst0wi0ni0
M 0ryi. ź pi w0j J j rżdę z0sl gi dl0 l dzkż i w piękny
m t0fżr0 żpis j nżty.
W iz r n k M 0tki i rpi j pżwi l0ly pi ni p0syjn . W ty
twżr0 tr0fi0j się n0w t p0rti 0rdzż pżdż n dż l k
k k m 0 ni kt r fr0gm nty twżr k m
pż żdz gż z pżlżwy XV™ wi k wyd0j siÄ™ pż prżst j0k
prz r k wypżwi dzi M 0ryi z t gż r dniżwi zn gż pl0nkt . Dl0
przykl0d zwrżtk0
m , , k ,
k m m
k ,
K l
l m g ,
T , m , m g
W wszystki ty twżr0 M 0ryj0 występ j j0kż sm tn0 ż0lżsn0
k m 0tk0. żl j n0d i rpi ni m syn0 pl0 z m dl j
i0l0 y z0 m rz .
M żtywy m 0ryjn pżj0wi0ly się ni tylkż w pi ni0 m 0ryjny .
J j ż nż z0s m fr0gm nt0ry zn z0 w0ży m żżn0 w pi ni0
p0syjny ż ż rz z0ni ż w. ęnni 0 wię t0m gdzi M 0tk0 żsk0
yl0 z stni zk żpisyw0ny zd0rz . W szędzi wid0 t d żnż dż
- 12 -
grżm 0dz ni0 sz z g l w dż 0rdzi j l m ni j wyr0 n gż
0pżkryfi zn gż z p lni0ni0 w0ng lii. W idż zn tż i w ty
twżr0 kt ry t m 0t m s j ż f0kty z ży i0 M 0ryi. N 0j zę i j
dżty z żn0 Zwi0stżw0ni0. W r żny stżpni pżwi l0n0 j st w ni
r l0 j0 w0ng li zn0. N 0jwyr0 ni j l m nt 0pżkryfi zny występ j
w XV™-wi zn j pi ni g 
, . M 0m y t i żkr l ni z0s Zwi0stżw0ni0
p lnż i m i js 0 pżm y l0n gż 0rdzż k0m r0lni k m
 m l ęl n0j 0rdzi j zindywid 0lizżw0n0 j st
s0m 0 M 0ryj0
m  k g ,
g g ,
g
zwr.
m  , k
k m m l ,
Z , m , m l
zwr. 7
R 0k j0 M 0ryi j st t j sz z i t0k ni z yt j0skr0w0. Z inny
pi ni dżwi0d j m y się ż pż slżw0 0 ri lżwy k
[ k m ] ż l k , mgl
Z  k . W szystki t sz z g ly
prz nższ p nkt iężkż i 0l j s ny n0 pżst0 M 0ryi n0 prz ży i
prz z ni wili Zwi0stżw0ni0 n0 tż wszystkż ż wi ż się m żżn0 y
pżwi dzi w spżs 0n gdżty zny z zwięzl i rz zżw r l0 j
A
k0sz0 n0d0j żż j M 0t i j j r 0k jżm zn0m ię n0t r0lnż i
i prżstżty.
Zwykl i żdzi nn ni j0kż ję i M 0tki żski j w pż zji
0pżkryfi zn j żr0z 0 str0k yjn dżgm 0ty zn z g i inny
pi ni0 r ligijny tż dw0 kżntr0stżw spżsż y kszt0ltżw0ni0
- 13 -
pżst0 i M 0ryi j0kż m żtyw lit r0 ki gż w pż zji r dniżwi zn j i j j
XV™-wi zn j kżntyn 0 ji. N i z0wsz wystÄ™p j żn w p lni
wyr0zi i zęstż s j0k gdy y l0gżdzżn r pr z nt j r żn typy
ję pż r dni 0l t dw0 ję i0 skr0jni wyzn0 z0j t nd n j
dżm in j . ź 0 t ję i0 st0j się t ż j0k gdy y p nkt m wyj i0 dl0
pżj0wi0j y się t i wdzi 0 t0k 0r0kt rysty zny dl0 lit r0t ry
r dniżwi zn j 0k nt w n0t r0listy zny .
M 0ryj0 yl0 prz dst0wi0n0 prz d wszystkim j0kż Pż i szy i lk0
str0piżny z0sl żżn0 p ln0 n t i żkryt0 ni i0 sk w0l . M żżn0
tż z0 w0ży w wi l zy m żż n0w t gl wni w pi ni0 kręg
n dykty ski gż np. w K k m .
W g ż s rw j m y j0k gdy y kżnd ns0 ję ty r żny
t nd n ji kt r z ni j dn0kżw int nsywnż i występ j w wi l
m 0ryjny pi ni0 r dniżwi zny . N 0j zę i j zr szt w ty
kt ry 0rtysty zny kszt0lt żkr l0 kżm pżzy j0 zwrżt i prż y zyli
w r żn gż rżdz0j wi rszżw0ny m żdlitw0 l0g0lny . ę wię
wl0 iw0 j st wi l z ty twżr w pżdż ni j0k i g p wn0
ym ni zn0 wzniżslż . W yplyw0 żn0 z s0m j t m 0tyki dżtyk0j j
spr0w dl0 zlżwi k0 wyj tkżwż istżtny wi ż się z gżdnż i
pż ty ki j 0dr s0tki ty twżr w M 0tki żg0. Prz j0wi0 się
sz z g lni wyr0 ni w i gl j 0pżstrżfi znż i kt r0 w kilk
pi ni0 , k k k , Z , K l
st0j się pż prżst z0s0d kżnstr k yjn 0n0fżry zni dżw0ny
zwrżt k. N i dziwi wię f0kt ż pższ z g ln r dniżwi zn twżry
m 0ryjn ni kt rzy wyd0w y n0zyw0li wprżst ym n0m i. Z t j tż
wzniżsl j ym ni zn j 0tm żsf ry pi ni - m żdlitw r dniżwi zny
spżgl d0 n0 n0s n0j zę i j m żżn0 i więt0 P0ni żd kt r j ż z k j m y
pżm ż y i r0t nk .
- 14 -
 i liżgr0fi0
. r dniżwi zn0 pi r ligijn0 pżlsk0 żpr0 . M . Kżrżlkż W rż l0w 0.
. ttp www.st0rżpżlsk0.pl sr dniżwi z sr dniżwi z _006. tm l [z dni0
kwi tni0 007].
. W ilkż ę. r dniżwi z [w ] Histżri0 Lit r0t ry pżlski j w z0rysi tżm
pżd r d. M 0ri0n0 tępni0 i ęl ks0ndr0 W ilkżni0 W 0rsz0w0 .
4. W it z0k T. Lit r0t r0 r dniżwi z0 pżd. r d. J rz gż Ziżm k0 W 0rsz0w0
0.
. S w k S., M k Bosk w po zj dn ow z n s ns , w: M k
Bosk w po zj polsk j. Szk o dz j h m o yw , om 1, L l n 1 .
6. Krzyż0nżwski J. Dzi j lit r0t ry pżlski j W 0rsz0w0 7 .
7. D r wk0 ę. M 0l0 istżri0 lit r0t ry pżlski j. r dniżwi z . Kżrz ni
W 0rsz0w0 00 .
. M 0z rki wi z R. r dniżwi zn pi ni r ligijn
ttp www.st0rżpżlsk0.pl sr dniżwi z żpr0 żw0ni0 Pi sni. tm l [z dni0
0 kwi tni0 007].
- 15 -