Kajak na morzu:
bezpiecznie i legalnie (cd.)
Mirosław Murawski (Murmir)
Wiemy już, jak wypłynąć na morze, jakiego
sprzętu będziemy potrzebować i co robić, że-
by pływać bezpiecznie. Można by pomyS
leć,
że to koniec naszych zmartwień. Niestety to,
że wypłynęliS
my na wielką wodę nie oznacza,
że jesteS
my wolni jak ptaki (ryby?). Dlaczego?
Ano dlatego, że nie wszędzie wolno nam pły-
wać, a na dodatek brzeg, który właS
nie opu-
S
ciliS
my, nie jest tak dostępny jak mogłoby się
nam wydawać.
Biwakowanie na plaży
W lądowej strefie przybrzeżnej obowiązują nas ograniczenia wynikające
z zarządzeń porządkowych Dyrektorów Urzędów Morskich. Najważniej-
szy dla nas jest paragraf, który zakazuje plażowania na wydmach i klifach
oraz biwakowania na plażach, wydmach i klifach. Nie wolno również do-
jeżdżać do morza i parkować pojazdów oraz przechodzić na plażę poza
oznaczonymi parkingami, przejS
ciami i drogami. Zabrania się również roz-
palania ognisk na plaży. Jeszcze ostrzejsze ograniczenia dotyczą lasów przy-
brzeżnych, w których zabrania się biwakowania i plażowania, palenia ty-
toniu i rozniecania ognia, zbierania gałęzi, chrustu, szyszek, grzybów,
jagód, owoców, ziół itp., przejazdów i parkowania pojazdów itd.
W uzasadnionych przypadkach, na pisemną proS
bę, właS
ciwe Urzędy
Morskie udzielają zgody na biwakowanie na plaży na okreS
lony czas i na
okreS
lonym terenie.
Poligony i obszary zamknięte dla żeglugi
Odrębne przepisy regulują poruszanie się na terenie wojskowym. Naj-
większym z naszych poligonów morskich jest poligon w Wicku Morskim. Nie-
stety, nie możemy ominąć go morzem, bo sięga w jego głąb grubo ponad
2 Mm, czyli dalej niż odległoS
ć, na którą wolno nam odpłynąć od lądu.
Pozostaje nam porozumienie się z dowództwem poligonu lub najbliższymi
Tu rozstawię swój namiot.
kapitanatami portów (Darłowo, Ustka), które są po-
wiadamiane o ćwiczeniach artyleryjskich. Aby dowie-
dzieć się, kiedy poligon jest zamykany, można też
dzwonić do dowódcy komendy poligonu. Każdorazo-
wo zamiar przepłynięcia przez akwen poligonu należy zgła-
szać telefonicznie lub przez UKF w Kapitanacie Portu Ustka i obo-
wiązkowo uzyskać potwierdzenie, że wody poligonu są otwarte.
Zwyczajowo nie ma strzelań artyleryjskich w soboty i niedziele, ale
zawsze lepiej się upewnić. Całoroczny plan zamykania poligonu za-
mieszczany jest też w  WiadomoS
ciach Żeglarskich .
Zdecydowanie odradzam pływanie kajakiem w czasie ćwiczeń ar-
tyleryjskich. Kajaki są niewykrywalne dla radaru, a załoga dział
znajduje się w głębi lądu i nie ma możliwoS
ci zoba-
czenia nas na wodzie. Strzelania artyleryjskie trwają
około 2 godzin dziennie, więc w wyjątkowych wy-
padkach, po telefonicznym uzgodnieniu z kierownikiem
strzelań można przepłynąć poligon po zakończeniu ka-
nonady.
12 WIOSŁO nr 3/2004
1
2
W
I
O
S
Ł
O
n
r
3
/
2
0
0
4
Fot. Roman Możejko
Rys. Maciej Górecki
Inne poligony wojskowe lub obszary za-
mknięte nie są już tak uciążliwe  niektóre sta-
nowią sporą atrakcję turystyczną, np. budynki
torpedowni na końcu Helu (oczywiS
cie i tam
obowiązuje zakaz wstępu i dobijania). Gene-
ralnie o zamykaniu obszarów morskich każdo-
razowo powiadamiane są okoliczne kapitanaty
z dużym wyprzedzeniem.
Przypominam, że mimo otwarcia obszaru
kontrolowanego przez wojsko nie wolno tam
dobijać do brzegu i biwakować na plaży. Wy-
jątkiem są sytuacje zagrażające życiu lub zdro-
wiu, ale takie sytuacje należy niezwłocznie zgło-
sić odpowiednim władzom wojskowym.
Wojska Ochrony Pogranicza
Podczas spływu wzdłuż wybrzeży Bałtyku
prawdopodobnie będą to najczęS
ciej przez nas
spotykane służby mundurowe. Wieczorami pa-
trolują plaże pieszo lub na małych samochodach Plaża, kajaki, namioty i my...
terenowych.
Mamy obowiązek powiadomienia właS
ciwe- ujS
ciu, Trzebieży, Nowym Warpnie, Szczecinie, kontrolą Słowińskiego Parku Narodowego, ale w
go komendanta strażnicy lub oddziału Straży Dziwnowie, Mrzeżynie, Kołobrzegu, Darłowie, takim wypadku musielibyS
my złamać zakaz pły-
Granicznej o naszym pływaniu wzdłuż mor- Ustce, Łebie, Władysławowie, Jastarni, Helu, Gdy- wania maksymalnie do 2 mil morskich od brzegu,
skiej granicy państwa i biwakowaniu na plażach. ni, Gdańsku, Górkach Zachodnich, Elblągu i From- wydany przez Urzędy Morskie  jak widać, nie
Przepis mówi również, że  imprezy turystycz- borku. Strażnice znajdują się w Miedzyzdrojach, skoordynowano ze sobą tych przepisów.
ne i sportowe organizowane na wodach gra- Krynicy Morskiej i Rewalu, Gryfinie i Czelinie.
nicznych oraz sporty wodne, rekreacja i amator- Statki straży granicznej noszą banderę pań- Wędkarstwo morskie
ski połów ryb, uprawiane na tych wodach przez stwową oraz flagę SG i mają prawo nas kon- Ponieważ nie tylko wiosłowaniem kajakarz ży-
osoby fizyczne, mogą odbywać się tylko w porze trolować. OsobiS
cie nigdy nie miałem kłopotów je warto wiedzieć, jak można legalnie złapać
dziennej do linii granicy państwowej . Przypo- ze strażą graniczną. Nasze spotkania ograniczały i zjeS
ć dobrą rybkę na plażowym biwaku. Wa-
minam, że morska granica państwowa przebie- się do potwierdzenia faktu zawiadomienia SG runki połowu reguluje Rozporządzenie Mini-
ga w odległoS
ci 12 mil morskich od wybrzeża i Urzędu Morskiego o spływie, a żołnierze byli stra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 5 wrzeS
nia
i ma długoS
ć ponad 395 km. Wynika z tego, że zawsze życzliwi i pomocni. Aby jednak uniknąć 2002 roku w sprawie szczegółowego sposobu
po  zameldowaniu się Straży Granicznej może- przykrych niespodzianek, warto zawiadomić oraz warunków prowadzenia połowów ryb na
my pływać do 12 Mm od brzegu, ale wyłącznie o swoim morskim spływie najbliższy oddział lub morzu w celach sportowo-rekreacyjnych. Do
w porze dziennej. Niestety, Urzędy Morskie ogra- strażnicę SG  choćby telefonicznie. uprawiania wędkarstwa brzegowego i przy-
niczają tę odległoS
ć tylko do 2 Mm od wybrzeża. brzeżnego upoważnia dowód osobisty i licencja
Bezpłatny telefon interwencyjny Straży Gra- Słowiński Park Narodowy wydana przez Okręgowy Inspektorat Rybołów-
nicznej w całym kraju to 0 800 42 23 22. Gra- Słowiński Park Narodowy położony jest na wy- stwa Morskiego. Wędkarstwo przybrzeżne z lek-
niczne placówki kontrolne znajdują się w R
wino- brzeżu S
rodkowym, pomiędzy Łebą a Rowami na kiego sprzętu pływającego (kajaki, pontony)
Nizinie Gardneńsko-Łebskiej, w województwie może być uprawiane w odległoS
ci do 1000 m od
pomorskim. Północną granicę parku stanowi linii brzegowej lub mniejszej w zależnoS
ci od za-
na długoS
ci 32,5 km brzeg Bałtyku. WłasnoS
cią rządzeń władz miejscowych.
parku jest teren sięgający wód terytorialnych, na-
tomiast plaża, a właS
ciwie pas techniczny, znaj-
dują się w zarządzie Urzędu Morskiego. WłaS
nie
za jego zgodą można dobijać do brzegu i noco-
wać na nim. Niestety, służby parkowe często trak-
tują pas techniczny plaży jako własnoS
ć parku
i czynią kłopoty osobom próbującym biwakować
na plaży mimo zgody Urzędu Morskiego.
Jeziora parku Gardno i Łebsko wyłączone są
z ruchu turystycznego, z wyjątkiem trasy że-
glugowej Łeba  Kluki na jeziorze Łebsko, gdzie
prowadzony jest przewóz turystów łodzią o na-
pędzie elektrycznym. Teoretycznie za zgodą dy-
rektora parku można po nich pływać, ale
w praktyce zgody wydawane są bardzo rzadko
i dotyczą imprez edukacyjnych. Na dodatek
trzeba zabrać z sobą przewodnika.
Od kwietnia 2004 roku obszar Słowińskiego
Parku Narodowego uległ znacznemu powięk-
szeniu. Aktualnie włączona jest do niego plaża
między 185. a 218. km wybrzeża, czyli park zaj-
muje 33 km wybrzeża. Co ciekawe, do obszaru
Parku włączono też częS
ć wód przybrzeżnych Bał-
tyku. Teoretycznie powinniS
my zatem opłynąć ob-
Wszędzie ten piasek ... szar wód przybrzeżnych, znajdujących się pod
1
3
nr 3/2004 WIOSŁO 13
n
r
3
/
2
0
0
4
W
I
O
S
Ł
O
Fot. Adam Biedrzycki
Fot. Roman Możejko
iloS
ć i gatunek ryb, które można łowić oraz kajaków w przyboju czy uderzenie o falochron,
sposób prowadzenia połowu. ostrogi, gabiony (kosze ze specjalnej siatki, wy-
pełnione otoczakami), waveblocki (betonowe
Ubezpieczenia  gwiazdy ) i jest to kolejny powód, dla którego
Ubezpieczenie na morzu jest o wiele bardziej warto być przezornym, czyli ubezpieczonym.
przydatne niż na S
ródlądziu. Możemy właS
ciwie
przyjąć, że jest konieczne. W zasadzie interesu- Morska Służba
jące nas ubezpieczenia prowadzą jedynie Warta Poszukiwania i Ratownictwa
i PZU, i dotyczą one głównie jachtów. Konieczny Jest to organizacja, której celem jest :
jest nam pakiet ubezpieczeń obejmujący ubez- " utrzymanie ciągłej gotowoS
ci do przyjmowa-
pieczenie casco, które obejmować może: stratę nia i analizowania zawiadomień o zagrożeniu
całkowitą, zaginięcie, szkody częS
ciowe, zagar- życia na morzu,
nięcie, uszkodzenie  dotyczy to zarówno kaja- " planowanie, prowadzenie i koordynowanie ak-
ka jak i wyposażenia. Zakład ubezpieczeń okre- cji poszukiwawczych i ratowniczych,
S
la w swoich warunkach zakres i przyczynę (np. " utrzymanie w gotowoS
ci sił i S
rodków rato-
zatonięcie, wywrócenie, kolizja, siła wyższa, wania życia na morzu.
sztorm, błąd nautyczny, uszkodzenie na skutek Dla nas stanowi  ostatnią deskę ratunku
działania fali powstałej wskutek nadmiernej w razie nieszczęS
liwego wypadku na morzu.
prędkoS
ci przepływającej obok jednostki, umyS
l- PodkreS
lam jeszcze raz, że zadaniem tej służby
DziS
morze spokojne. nego uszkodzenia sprzętu przez osoby trzecie jest ratowanie życia, a nie ratowanie sprzętu.
podczas postoju/przechowywania itp.). Należy Alarmowe telefony do służb czynnych 24 go-
W wędkarstwie morskim obowiązują okresy zwrócić baczną uwagę na zapisy w dziale wyłą- dziny na dobę powinniS
my mieć zawsze pod rę-
i wymiary ochronne ryb (zgodnie z przepisami czeń od odpowiedzialnoS
ci zakładu ubezpie- ką (zestawienie telefonów zamieszczamy obok).
wykonawczymi Okręgowych Inspektoratów Ry- czeniowego. Do tego przydałoby się ubezpie- Posiadanie tych numerów jest wręcz wymagane
bołówstwa Morskiego), które mogą być różne czenie od odpowiedzialnoS
ci cywilnej (OC), od formalnie przez niektóre Urzędy Morskie, np.
na poszczególnych odcinkach wybrzeża. następstw nieszczęS
liwych wypadków (NW) Urząd Morski w Szczecinie żąda, by numery
Maksymalne dopuszczalne wielkoS
ci poło- i ubezpieczenie rzeczy osobistych. Zwracana służb ratowniczych były wprowadzone do pa-
wów to: łosoS
i troć  2 sztuki, węgorz i lin  5 jest suma do wysokoS
ci ubezpieczenia okreS
lonej mięci telefonów komórkowych.
sztuk, leszcz  10 sztuk, dorsz  5 sztuk, S
ledx
 w polisie, a ponadto ubezpieczyciel pokrywa Służby ratownicze dysponują statkami typu
10 kg, inne ryby łącznie  5 kg. w granicach 10% wysokoS
ci ubezpieczenia dzia- SAR 1500 lub zestawami samochód terenowy +
Członków Polskiego Związku Wędkarskiego łania mające zapobiec szkodzie lub zmniejszeniu łódx
ratownicza RIB typu Ł4800. Jednostki te
obowiązuje regulamin amatorskiego połowu jej rozmiarów. mogą być uruchomione dla udzielenia pomocy
ryb na morzu (Uchwałą ZG PZW Nr 49 z dnia I tu kilka słów wyjaS
nienia, dlaczego ubez- w czasie od 15 do 30 minut. Do ratowania ka-
31.03.1999 r). Sportowe zezwolenia połowowe pieczenia na spływy morskie są takie ważne jakarzy użyte zostaną zapewne łodzie typu RIB,
wydawane są na wniosek zainteresowanej oso- i przydatne. Polskie służby ratownicze podzieli- które operują w strefie przybrzeżnej do 6 Mm od
by przez inspektora rybołówstwa morskiego ły się ostatnio na Polskie Ratownictwo Okręto- brzegu. NajczęS
ciej łodzie te są dowożone sa-
na podstawie dowodu osobistego na okres od we i Morską Służbę Poszukiwania i Ratownictwa mochodami terenowymi na plażę w okolicy
miesiąca do roku. Zezwolenie to okreS
la też (SAR). JeS
li będziemy mieć poważne kłopoty na wypadku i tam spuszczane na wodę. Mają dłu-
morzu, będziemy mieli do czynienia wyłącznie goS
ć 4,8 m i szerokoS
ć 2,05 m, silnik około 50
z SAR. Ta służba zajmuje się tylko ratowaniem KM  osiągają prędkoS
ć do 27 węzłów. Istotne
WAŻNE TELEFONY
Oddziały Straży Granicznej: życia i tylko w takiej sprawie może być wzywa- jest dla nas również to, że można je użyć przy fa-
" Morski Oddział SG, Gdańsk,
na. Koszty ratowania życia ponosi skarb pań- li wysokiej do 2 metrów. Przy gorszej pogodzie
tel. [phone],
stwa, tak więc pomoc jest bezpłatna. Inaczej akcje ratownicze prowadzą już tylko statki typu
" Pomorski Oddział SG, Szczecin,
mówiąc, na morzu bezpłatnie ratuje się tych, SAR 1500. Oznacza to, że realnej pomocy mo-
tel. [phone],
którzy o to proszą  odpowiednio i w umówio- żemy oczekiwać minimum po godzinie. Oczy-
" Warmińsko-Mazurski Oddział SG, Kętrzyn,
ny sposób wzywając ratunku. Sprzęt ratuje się wiS
cie zależy to też od odległoS
ci, w jakiej znaj-
tel. [phone].
dopiero po zawarciu umowy o ratownictwo duje się najbliższa stacja ratunkowa.
i upewnieniu się  za ile. Negocjacje  za ile  Morskie i brzegowe stacje ratownicze znajdują
Okręgowe Inspektoraty
Rybołówstwa Morskiego: mogą być odłożone na póx
niej, ale umowa się w R
winoujS
ciu, Trzebieży, Dziwnowie, Koło-
" Gdynia, tel. [phone], wew. 124, 152, 260, musi być zawarta. Jednym słowem  po wy- brzegu, Darłówku, Ustce, Łebie, Helu, Włady-
" Słupsk, tel. [phone], wew. 686, 687, 735,
wrotce ratownicy wyłowią Ciebie bezpłatnie, ale sławowie, Gdyni, Górkach Zachodnich, Gdańsku,
" Szczecin, tel. [phone], fax [phone].
Twój sprzęt, czyli np. kajak doholują do brzegu Sztutowie i Tolkmicku.
już odpłatnie. Ceny ustala się w zależnoS
ci od ty- W zeszłym roku służby te podjęły 245 akcji ra-
Słowiński Park Narodowy:
pu jednostki ratowniczej oraz od tego, z jak od- towniczych, w tym 140 akcji ratowania życia
" Sekretariat Dyrekcji parku, tel. [phone],
ległej bazy przypłynie pomoc. Ceny te mogą wy- ludzkiego na morzu. Niestety, podjęły też 48 ak-
" Obwód Ochronny Smołdzino, tel. [phone].
nieS
ć od kilkuset złotych za godzinę akcji do cji na skutek fałszywych alarmów. Musimy więc
kilku tysięcy złotych. W praktyce, jeS
li jest to bardzo rozważnie wzywać pomocy na morzu,
Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa:
możliwe, lepiej zapłacić za ratowanie sprzętu aby unikać fałszywych alarmów. Pamiętajmy, że
" Tel./fax [phone],
najbliższemu rybakowi za pokwitowaniem sumę każde wezwanie pomocy, a szczególnie fałszy-
" Fax [phone],
do 10% wysokoS
ci ubezpieczenia, bo zwróci wy alarm osłabia wiarygodnoS
ć naszego S
ro-
" Tel. [phone]  ISDN,
nam to ubezpieczyciel. Koszty ratowania sprzę- dowiska i jest argumentem za ograniczeniem
" Fax [phone]  ISDN.
tu przez oficjalne służby ratownicze mogą prawa kajakarzy do pływania po morzu.
W dobie internetu ważny jest też adres interneto-
wy: [e-mail] w skrajnych wypadkach kilkakrotnie przekroczyć Bądx
my zatem przezorni i nie doprowadzajmy
JeS
li chodzi o kanały VHF, na których dyżurują ra- wartoS
ć ratowanego sprzętu, a tego nie zwró- do sytuacji kiedy konieczne jest wezwanie służb ra-
townicy, to są to:
ci żaden ubezpieczyciel. PodkreS
lam, że uwagi te tunkowych. Nie zwlekajmy jednak w sytuacji,
" VHF kanał 16, 11  komunikacyjny system orga-
dotyczą jedynie ratowania sprzętu, a nie rato- gdy ich pomoc jest konieczna. Dodam, że choć po-
nizacyjny Służby SAR,
wania życia lub zdrowia. moc jest bezpłatna, to najlepszym sposobem na
" (70 DSC), (74 DSC)  komunikacyjny system or-
Na ryzyko kradzieży lub uszkodzenia sprzętu zachowanie bezpieczeństwa (nie tylko na morzu)
ganizacyjny Służby SAR.
narażają nas też biwaki na plażach, lądowanie jest rozwaga, przezornoS
ć i doS
wiadczenie.
14 WIOSŁO nr 3/2004
1
4
W
I
O
S
Ł
O
n
r
3
/
2
0
0
4
Fot. Artur Zmarzlak
Rejestracja
JeS
li chodzi o koniecznoS
ć rejestracji jednostek
pływających, nasze prawo znajduje się w okre-
sie przejS
ciowym. Ministerstwo Edukacji Naro-
dowej i Sportu przygotowało projekt  rozpo-
rządzenia w sprawie rejestracji statków
używanych do celów sportowych lub rekre-
acyjnych na wodach S
ródlądowych oraz nadzoru
technicznego nad tymi statkami .
Projekt ten przewiduje, że obowiązku reje-
stracji  nie stosuje się do statku używanego wy-
łącznie do UPRAWIANIA SPORTU LUB REKREACJI
BEZ WZGLEDU NA JEGO RODZAJ I WIELKOR
Ć
oraz do statku używanego do połowu ryb bez
napędu mechanicznego o iloczynie długoS
ci
i szerokoS
ci nie przekraczającym 20 m2 lub
o napędzie mechanicznym o mocy do 2 kW .
Zatem wydawałoby się, że rejestracja nie doty-
czy kajaków, ale w tym samym projekcie mamy
ciąg dalszy:  sprawy rejestracji tych statków
regulują odrębne przepisy .
Na szczęS
cie od roku 2001 do dzisiaj nie
uchwalono tej ustawy i przepisów wykonaw-
czych do niej, więc nawet najgorliwszy inspek-
tor nie może od nas żądać rejestracji. Na morzu Weekendowe ćwiczenie formy przed sezonem.
jest jeszcze lepiej, bo obowiązuje Kodeks Morski,
który w artykule 31d paragraf 1 zwalnia z ko- Po pierwsze, od 3 lipca do 7 sierpnia będzie Zwolennicy indywidualnej turystyki morskiej
niecznoS
ci rejestracji statki używane do celów trwał promocyjno szkoleniowy spływ kajakowy mogą pływać samodzielnie, ale w odpowiednich
sportowych lub rekreacyjnych o długoS
ci do 5 m  Bałtyk pod wiosłem , w którym mogą wziąć kajakach, ze sprzętem ratunkowym i przestrze-
włącznie. Dotyczy to jednak tylko statków nie udział wszyscy zainteresowani kajakarze z pew- gając obowiązujących przepisów. Na 5-metro-
uprawiających żeglugi międzynarodowej. Zatem nym doS
wiadczeniem. wym kajaku z morską kamizelką ratunkową,
na dzień dzisiejszy nie ma obowiązku rejestro- Redakcja WIOSŁA jako organizator pokonuje pławką dymną, telefonem komórkowym i rzutką
wania kajaków ani na S
ródlądziu, ani na morzu. wszelkie utrudnienia formalne i dzięki tej po- możemy już spokojnie pływać w ciągu dnia,
mocy można zapoznać się z kajakarstwem mor- w odległoS
ci do 2 Mm od brzegu i przy stanie mo-
Wyżej wymienione regulacje prawne, ko- skim stosunkowo małym kosztem. rza do 4 stopni w skali Beauforta. JeS
li zaS
biwa-
nieczne zgody i formalnoS
ci nie wyczerpują Ponieważ większoS
ć z nas nie posiada rasowych kować będziemy wyłącznie na polach biwako-
pełnego ich repertuaru. Powinny one jednak wy- kajaków morskich, producenci sprzętu kajakowego wych, campingach i w portach, nie będzie miał do
starczyć do orientacji w formalnych ogranicze- wypożyczyli odpowiedni sprzęt organizatorom. Za- nas pretensji również Urząd Morski.
niach i utrudnieniach pływania kajakiem wzdłuż tem można uczestniczyć w zorganizowanym spły-
polskiego wybrzeża. wie kajakowym nie posiadając własnego sprzętu W kolejnym odcinku omówimy elementy lo-
morskiego lub dołączyć się do zorganizowanej cji morskiej.
Po napisaniu tego wszystkiego przyszło mi na grupy na własnym sprzęcie. Spływ będzie się Locja  dział wiedzy zajmujący się opisem wód
myS
l, że przedstawiłem może zbyt czarny obraz składał z pięciu tygodniowych odcinków. W za- żeglownych, ich wybrzeży, oznakowaniem na-
rzeczywistoS
ci. Wynika z niego, że przedarcie się leżnoS
ci od wolnych miejsc można uczestniczyć wigacyjnym oraz wskazówkami wybierania bez-
przez wszelkie bariery prawne jest prawie nie- w więcej niż jednym etapie spływu. Informacje piecznej drogi żeglugi, sposobu omijania miejsc
możliwe. Otóż nie jest tak x
le. o spływie podajemy na stronie 16. niebezpiecznych.
Fot. Artur Zmarzlak