Politechnika Gdańska Materiał pomocniczy do ćwiczeń z mechaniki
Wydział Mechaniczny Wydział: ETI AiR sem. 5
Katedra Mechaniki i Wytrzymałości Materiałów Chemiczny IM sem. 3
Opracowanie: mgr Anna Wilczewska
mgr inż. Krzysztof Jasiński
Przekładnia planetarna
Przekładnia planetarna składa się z dwóch współśrodkowych kół zębatych: koła
słonecznego (centralnego) o uzębieniu zewnętrznym oraz z koła pierścieniowego
(zewnętrznego) o uzębieniu wewnętrznym. Między nimi umieszczone są małe koła zębate,
tzw. satelity, połączone ze sobą jarzmem (wodzidłem, korbą). Przykładową konstrukcje
przekładni planetarnej przedstawiono na rysunku 1, zaznaczono na nim również przykładowe
kierunki obrotu kół. Satelity wykonują obrót, każdy wokół własnej osi, a wszystkie razem
obiegają oś całego mechanizmu. Mechanizm planetarny stanie się przekładnią
po wyposażeniu go w sprzęgło i hamulce, czyli wtedy, gdy istnieć będzie możliwość
hamowania poszczególnych elementów lub łączenia ich ze sobą.
Obecnie w przekładniach planetarnych stosuje się do tego celu wyłącznie małe
sprzęgła i hamulce tarczowe, ponieważ nie wymagają regulacji i są bardzo trwałe. Docisk
elementów ciernych podczas pracy wywołują siłowniki hydrauliczne. Zmiana biegu nie
odbywa się bowiem tak, jak ma to miejsce w normalnej skrzyni przekładniowej, przez
przesuwanie i zazębianie kół zębatych lub sprzęgieł, lecz poprzez unieruchamianie i łączenie
(sprzęganie) ze sobą odpowiednich części przekładni. Hamować można każdy z trzech jej
elementów, tzn. koło słoneczne, jarzmo lub koło pierścieniowe. Każdy z tych elementów
może być napędzany, z każdego też może być odbierany napęd. W praktyce trudno byłoby
zrealizować taki układ używając jednej tylko przekładni planetarnej, dlatego stosuje się dwie
lub trzy przekładnie umieszczone jedna za drugą (tzw. rzędy planetarne).
Zmiana przełożenia przekładni hydrokinetycznej dokonuje się samoczynnie,
dostosowując się do chwilowych warunków jazdy. W przekładni planetarnej bieg musi zostać
wybrany i włączony przez specjalny układ automatyczny. Informacjami umożliwiającymi
układowi sterującymi dobór przełożenia są sygnały elektryczne o położeniu pedału
przyspieszenia i o prędkości samochodu. Sygnały te są interpretowane przez układ
elektroniczny, który wysyła impulsy kierujące pracą silników hydraulicznych.
Charakterystyczną cechą przekładni planetarnej jest możliwość uzyskiwania wielu
przełożeń.
satelity
jarzmo
koło
słoneczne