www.radiomaryja.pl/artykuly.php?id=99040 2009-03-23
Odwołanie Bondaryka wymaga jednego pociągnięcia piórem
Sprawa Waldemara Pawlaka to drobiazg w porównaniu z kalibrem sprawy Krzysztofa Bondaryka
Z prof. Andrzejem Zybertowiczem, doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego ds. bezpieczeństwa państwa,
socjologiem z UMK w Toruniu, rozmawia Paweł Tunia
Przywołując wypowiedz
szefa ABW Krzysztofa Bondaryka, zwrócił Pan uwagę na zaniedbania polskich służb
specjalnych z połowy lat 90. dotyczące bezpieczeństwa państwa. Czy powołanie komisji śledczej w tej
sprawie dzisiaj, po 15 latach, pozwoliłoby ukarać winnych tych zaniedbań?
- Cytowałem wypowiedz
Krzysztofa Bondaryka z paz
dziernika 1996 roku. Po kilku latach pracy w UOP
ujawnił on poważne zaniedbania kontrwywiadowcze, polegające na niesporządzeniu katalogu kontaktów
między funkcjonariuszami SB a służbami sowieckimi. Gdy Bondaryk ujawnił wtedy tę sprawę - i media, i
politycy przeszli nad tym do porządku dziennego. Czy w sensie prawnym dzisiaj można byłoby
odpowiedzialnych za tę sprawę znalez
ć, nie wiem. Natomiast w sensie politycznym ustalenie i napiętnowanie
osób odpowiadających za te zaniedbania byłoby jak najbardziej zasadne.
Sprawa Bondaryka, który dzisiaj jest szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a wcześniej pracował w
spółkach związanych z Zygmuntem Solorzem, wobec którego firm ABW prowadziła postępowania, i brak
reakcji premiera Donalda Tuska pokazują pewną bezradność wobec zjawiska konfliktu interesów. Czy w
krajach Europy Zachodniej zagrożenie tego rodzaju konfliktami jest mniejsze?
- Zagrożenie zapewne jest nie mniejsze niż u nas, ale w krajach o większej pluralizacji mediów szanse
ujawnienia i przeciwdziałania są większe. Konflikty interesów w społeczeństwie dynamicznym są nie do
uniknięcia. Podobnie jak w społeczeństwie, które ma otwarte granice, nie do uniknięcia jest narkomania.
Natomiast dobra jakość instytucji publicznych te zjawiska ogranicza. Oznaką niskiej jakości jest
prezentowanie przez media spraw trzeciorzędnych zamiast istotnych. Oferuje się obywatelom emocje zamiast
wiedzy. Ostatnio ekscytowano społeczeństwo konfliktem interesów Waldemara Pawlaka. W grę wchodzi
instytucja ważna społecznie, jaką są Ochotnicze Straże Pożarne, jednak z punktu widzenia bezpieczeństwa
państwa nie jest to rzecz pierwszoplanowa. Jednocześnie media od ponad roku przemilczają o wiele bardziej
rażący i znaczący konflikt interesów szefa największej tajnej służby, Krzysztofa Bondaryka. Pracując przez
www.radiomaryja.pl Strona 1/3
szereg lat w firmach Zygmunta Solorza i pobierając wynagrodzenie wielokrotnie wyższe niż jego pensja jako
szefa służby, nadzoruje on dziś ABW, która prowadziła postępowania związane z firmami Solorza. Sprawa
Waldemara Pawlaka to drobiazg w porównaniu z kalibrem sprawy Krzysztofa Bondaryka. Odwołanie
Pawlaka dla premiera Tuska może być trudnym ruchem, ponieważ mogłoby zagrozić trwałości koalicji
rządowej. Jednak odwołanie Bondaryka wymaga tylko jednego pociągnięcia piórem. Dlaczego o tym
konflikcie interesów się nie dyskutuje, nie analizuje jego skutków? Dlaczego Donald Tusk stosuje - mówiąc
jego własnym językiem - zaniżone standardy, w sytuacji gdy nominacja lub odwołanie urzędnika
państwowego, jakim jest szef ABW, zależy od nikogo innego jak tylko od samego premiera (przynajmniej w
sensie prawnym). Czyżby losy koalicji zależały też od Krzysztofa Bondaryka? Rzecz warta zastanowienia.
Mówił Pan w swoim wystąpieniu, że wiedząc o konflikcie interesów, możemy zorientować się, które
instytucje mają szansę działać sprawnie...
- Jeśli np. wiemy, że Trybunał Konstytucyjny orzekał w sytuacji, kiedy jego członkowie podlegali konfliktowi
interesów, to mamy obiektywną miarę tego, iż TK nie jest w pełni wiarygodnym organem. To nie jest
subiektywna ocena, to jest zobiektywizowane kryterium stosowane w nowoczesnych procesach decyzyjnych.
Urzędnik publiczny nie może wyrokować we własnej sprawie. Jeśli przykładowo TK orzekał co do reguł
poprawnego dokumentowania współpracy z tajnymi służbami PRL, a w jego składzie były osoby, które
bezpośrednio lub przez osoby najbliższe były związane z tymi służbami PRL, to wiemy, że z powodu
konfliktu interesów bezstronność TK była mało prawdopodobna.
Jak społeczeństwo może się skutecznie bronić przed skutkami konfliktu interesów?
- Po pierwsze, musimy poznawać standardy i procedury wypracowane w tych krajach, gdzie demokracja
funkcjonuje dłużej. Tam wyborcy, politycy i badacze nabrali pewnej mądrości w tych sprawach. Po drugie,
trzeba domagać się od mediów, by ujawniały sytuacje, w których politycy, pełniąc urzędy publiczne, mają
interes prywatny w tym, żeby pewnych zadań nie wykonywać należycie. Opinia publiczna nie powinna
ekscytować się sprawami mało znaczącymi, podnoszonymi przez postacie typu Janusza Palikota. Nie powinna
dać się zwodzić argumentom w rodzaju, że z powodu samobójstwa w celi mordercy Krzysztofa Olewnika
należy zaraz odwołać ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ćwiąkalskiego. Naprawdę ważne było to, że prof.
Ćwiąkalski jako adwokat sporządzający opinie prawne dla bogatych biznesmenów, wobec których
prokuratura toczyła postępowania także za jego rządów, wytworzył w Ministerstwie Sprawiedliwości konflikt
interesów. Nawet jeśli minister Ćwiąkalski sam nie zrobił nic niewłaściwego jako minister sprawiedliwości, to
podlegli mu prokuratorzy nie mieli zapału, żeby należycie prowadzić postępowania wobec niedawnych
klientów zwierzchnika wszystkich prokuratorów ministra sprawiedliwości - prokuratora generalnego.
www.radiomaryja.pl Strona 2/3
Dziękuję za rozmowę.
www.radiomaryja.pl Strona 3/3