Masz auto z turbo? Zobacz, co musisz
wiedzieć!
Turbosprężarka ma trwałość mniejszą od silnika.
AlternatywÄ… dla wymiany na nowÄ… jest regeneracja turbo.
Eksploatacja auta z turbo wymaga pewnej kultury
Trudno sobie wyobrazić silnik Diesla bez turbodoładowania. To właśnie dzięki
turbosprężarce dwulitrowy diesel ma dziś moc rzędu 150 KM, a nie 75 KM, co byłoby
absolutną granicą w jednostce wolno ssącej o tej pojemności.
Także dzięki turbo kolejne ewolucje silników benzynowych stają się coraz mocniejsze i
jednocześnie oszczędniejsze przy mniejszej pojemności.
Zasada działania jest genialnie prosta: ogromna energia spalin jest w turbosprężarce
wykorzystywana do napędzania sprężarki, której zadaniem jest wtłoczenie do cylindrów
większej ilości powietrza, niż wynika z pojemności skokowej silnika.
Turbosprężarka jest podzespoÅ‚em silnie obciążonym termicznie (nawet do 900°C), którego
główny element wiruje z prędkością ponad 200 tys. obr./min. Zatem nawet najdrobniejsze
zanieczyszczenie czy niedostatki w smarowaniu wywołują poważne usterki.
Zachomikował:DICAPRIO33
Trwałość turbosprężarki
Przy poprawnej eksploatacji naturalne zużycie turbosprężarki jest wynikiem wycierania i
zaniku sprężystości pierścieni utrzymujących olej oraz nagromadzania się nagaru na
elementach obudowy. Jeżeli dodać do tego wycieranie się ułożyskowania, to po 200-250 tys.
km dochodzimy do sytuacji, w której turbo zaczyna przepuszczać olej silnikowy do układu
dolotowego.
W turbodieslach ze zmienną geometrią, a więc regulacją ciśnienia doładowania specjalną
kierownicą, często dochodzi problem blokowania się kierownicy, skutkujący szarpaniem
silnika i przechodzeniem w tryb awaryjny.
Występują jednak przypadki, w których trwałość turbosprężarki dramatycznie się skraca np.
silniki Citroen- Peugeot-Ford 1.6 HDi czy Nissan 200 SX, w których niefortunnie
skonstruowano układ podawania oleju i w efekcie zdarzają się przypadki zatarcia
turbosprężarki nawet po 60-80 tys. km.
Swój udział w skróceniu trwałości turbo mają też kierowcy. Gaszenie silnie rozgrzanego
silnika, bez jego schłodzenia na wolnych obrotach powoduje, że olej zatrzymujący się w
turbosprężarce zamienia się w koks zatykając otwory olejowe. Z kolei brak dbałości o
filtr powietrza sprawia ,że albo turbina zaczyna wysysać olej, albo zabrudzenia niszczą
wirnik sprężarki.
Naprawa czy wymiana
Choć ostatnimi laty ceny nowych turbosprężarek znacząco spadły, to nadal nie jest to tani
podzespół. W przypadku bardzo popularnych silników (np. 1.9 TDI, 1.5 dCi itp.) można
kupić fabrycznie nową turbosprężarkę za ok. 2000 zł. W innych silnikach cena zwykle
przekracza 3000 zł, a przy mniej popularnych autach nawet 6000 zł.
Tymczasem koszt naprawy, zwanej regeneracją, zaczyna się od ok. 600-700 zł i przy
konieczności wymiany większej liczby elementów zwykle kształtuje się w okolicach 900-
1500 zł. Wielu kierowców decyduje się więc na regenerację, szczególnie jeżeli nowe turbo do
danego modelu jest drogie. Podstawowa naprawa obejmuje wymianę uszczelnieo, ułożyskowania
oraz oczyszczenie wszystkich elementów. Po takich zabiegach turbo wygląda prawie jak nowe i w
wielu wypadkach tak też się zachowuje. Efekt pracy w dużej mierze zależy od staranności warsztatu.
KÅ‚opoty z VTG
Kilka lat temu czołowe koncerny wytwarzające turbosprężarki podjęły decyzję o zaprzestaniu
produkcji zestawów naprawczych do układów o zmiennej geometrii, zwanych też z
angielskiego VTG lub VNT (Variable TurbineGeometry lub Variable Nozzle Turbo).
Tłumaczono to zbyt wieloma problemami z niefachowo przeprowadzanymi naprawami, choć
nie brakuje i takich, którzy twierdzą, iż była to decyzja o podłożu finansowym (klienci
zamiast kupować nowe turbo zbyt często sięgali po regenerowane).
Faktem jest, że fabrycznych zestawów naprawczych do wielu turbodiesli (tych z VTG)
brakuje i warsztaty muszą sięgać po zamienniki lub (co czynią oficjalni przedstawiciele
producentów) odmawiać naprawy.
Zachomikował:DICAPRIO33
Teorii jest tu wiele, ale jednym naprawy udają się z powodzeniem, a inni notują dużo wpadek.
Kluczem do sukcesu, jeżeli zdecydujemy się na regenerację turbosprężarki VNT, jest więc
znalezienie dobrego warsztatu.
Problemem na razie jest naprawa nowszych turbosprężarek z elektronicznym sterowaniem,
ale jeżeli uszkodzenie dotyczy silniczka elektrycznego, to często udaje się go wymienić.
Turbosprężarka
Dwa rodzaje turbodoładowania
Turbosprężarka o stałej geometrii
Turbina obraca się z taką prędkością, jaką wymusi ciśnienie spalin. Aby ograniczyć obroty
stosuje się zawór upustowy, przez który spaliny mogą ominąć turbinę. Ten rodzaj turbo
używany jest głównie w silnikach benzynowych i mniejszych dieslach.
Zalety:
- Większa odporność na wysokie temperatury (stąd rozwiązanie to jest stosowane w prawie
wszystkich silnikach benzynowych turbo)
-? Znacznie Å‚atwiejsza naprawa
Zachomikował:DICAPRIO33
Wady:
- Gorsza reakcja na niskich obrotach
Turbosprężarka o zmiennej geometrii
Aby poprawić reakcję turbosprężarki na niskich obrotach zastosowano kierownicę wokół
wirnika turbiny, która ma regulowane łopatki (przymykając łopatki przyspiesza się ruch
gazów wydechowych). Zmienna geometria służy też do ograniczania maksymalnego
doładowania.
Zalety:
- Lepszy moment na niskich obrotach (brak tzw. turbodziury)
- Możliwość osiągnięcia wyższej mocy
Wady:
- Większa awaryjność
- Droższa i trudniejsza naprawa
Zasady eksploatacji
Poza sporadycznymi przypadkami błędów konstrukcyjnych (np. 1.6 HDi), trwałość
turbosprężarki zależy głównie od kierowcy. Poniższe rady to klucz do dużej trwałości turbo,
ale i całego silnika.
- Stosuj olej wysokiej klasy (najlepiej syntetyk)
- Wymieniaj olej nie rzadziej niż co 15 tys. km
- Regularnie wymieniaj filtr powietrza
- Kontroluj stan oleju co 2 tys. km
- Nie wykorzystuj peÅ‚nej mocy, póki silnik nie osiÄ…gnie temperatury 90°C
- Po forsownej lub szybszej jez
dzie odczekaj przed wyłączeniem silnika 30-60 s, aby olej się
schłodził
Objawy uszkodzenia
Trwałość turbosprężarki zazwyczaj wynosi ponad 200 tys. km, ale czasami objawy awarii
mogą się pojawić wcześniej. Zwykle trwałość turbo zależy od sposobu eksploatacji
samochodu. Turbo do naprawy powinien zakwalifikować mechanik, gdyż za poniższe objawy
nie zawsze odpowiada turbosprężarka.
- Duże ubytki oleju, dymienie na niebiesko z rury wydechowej
Zachomikował:DICAPRIO33
- Hałasy (gwizd) przy pracy turbosprężarki
- Pogorszone osiągi, spóz
niona reakcja turbo na naciśnięcie gazu (tzw. turbodziura)
- Duża ilość oleju w układzie dolotowym, m.in. w intercoolerze
- Wycieki oleju z turbosprężarki na zewnątrz
- Świecąca się kontrolka błędu
Co ulega awarii w turbosprężarce
Wirnik turbiny tworzy całość z wałkiem. Uszkodzeniu może ulec sama ośka (np. zatarcie
przy braku smarowania) lub łopatki wirnika (przy dużym luzie mogą zacząć uderzać o
obudowÄ™).
Siłownik sterujący ciśnieniem doładowania może być podciśnieniowy lub (w nowszych
konstrukcjach) elektryczny. Podciśnieniowe ulegają korozji, a w elektrycznych psuje się
elektronika. Wirnik sprężarki osadzony jest na wałku turbiny i spręża powietrze
doładowujące. Najczęściej ulega mechanicznemu uszkodzeniu, gdy zabrudzenie wpadnie
przez filtr. Przy dużych luzach może wytrzeć się o obudowę turbo.
Uszczelnienia to głównie dwa metalowe pierścienie, dbające o to, aby olej z ułożyskowania
nie wydostawał się do dolotu i wydechu. Gdy tracą sztywność, silnik zaczyna zużywać olej.
Kierownica, czyli serce zmiennej geometrii, może się zapiec w wyniku nagromadzenia
osadów, przez co łopatki utracą możliwość zmiany kąta ustawienia.
Ułożyskowanie to zwykle mosiężna tulejka, w której pracuje wałek turbiny. Jeżeli gasi się
gorący silnik, to koks ze spalonego oleju zalepia małe otwory olejowe.
Koszty naprawy
Nowa turbosprężarka (różne): od 1700 do 6000 zł
Turbosprężarka do VW 1.9 TDI: 1900-2200 zł
Turbosprężarka do Toyoty 3.0 TD: 6000 zł
Regeneracja podstawowa od 650 zł
Regeneracja z wymianą kierownicy zmiennej geometrii od 900 zł
Regeneracja z wymianą wirnika od 1000 zł
Zachomikował:DICAPRIO33
 Zachomikował:DICAPRIO33