Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Gustaw-Konrad,
bohater Dziadów Adama Mickiewicza
Trudno chyba znalez
ć ważniejszą postać polskiej literatury, Gustaw  Konrad to nie
O utworze z
ródłowym:
tylko pierwszoplanowy bohater romantyzmu i twórczości Adama Mickiewicza, ale
Dziady Adama Mickiewicza skła-
także ikona kultury polskiej  zarówno dawnej, jak i współczesnej. Trudno także
dają się z trzech części. Do całe-
znalez
ć postać bardziej tajemniczą i niejednoznaczną. Mianem Gustawa  Konrada
go cyklu zaliczyć można jeszcze
zwykło się nazywać bohatera całego cyklu Dziadów Mickiewicza, a mówiąc precy-
jedną część (część I)  nieukoń-
zyjnie Gustawem jest bohater części IV, zaś Konradem postać z części III dzieła.
czoną i pomijaną w insceniza-
Aby stworzyć pełną charakterystykę tego bohatera należy dodatkowo uwzględnić
cjach dramatycznych. Tak zwane
tajemnicze Widmo z części II. We wszystkich, bowiem częściach utworu występuje
Dziady wileńsko  kowieńskie
ten sam bohater, ten sam człowiek, który poddany jest gruntownym metamorfozom.
obejmują części II i IV, powstały
O Gustawie  Konradzie wiemy tak naprawdę bardzo niewiele, jego dzieje to pasmo
w Wilnie i w Kownie w latach
nieustannych narodzin i śmierci  ciągłej ewolucji. Gustaw to romantyczny kocha-
1820  1823. Część III powstała
nek, popełniający na wzór Wertera samobójstwo, Konrad to bojownik o wolność znie-
w Drez
nie (stąd nazwa Dziadów
wolonej Polski, który miłość do kobiety zamienił na miłość do Ojczyzny.
drezdeńskich) w roku 1832. Za-
skakuje numeracja poszczegól-
nych części Dziadów  przyjęte przez
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci
Znaczenie postaci
historyków literatury i reżyserów te-
Znaczenie postaci Gustawa  Konrada należy rozpatrywać na dwóch poziomach: lite-
atralnych odczytanie utworu zakła-
rackim i szerzej, ogólnokulturowym.
da następującą kolejność: część II,
część IV, część III,  czyli tak jak
" Na poziomie literackim należy spojrzeć na Dziady jak na próbę rozrachunku z boha-
Mickiewicz pisał swój dramat.
terem wczesnoromantycznym, czyli werterowskim. Naśladowcą Wertera jest
Gustaw  jego skrajnie indywidualistyczna postawa zdaje się być jednak mało warto-
Część II jest teatralną inscenizacją
ściowa, zwłaszcza, kiedy ojczyzna w potrzebie& Dlatego Gustaw umiera i rodzi się
starego pogańskiego obrzędu ku
Konrad, bohater bajroniczny  z pasją i zapamiętaniem walczący o wolność Polski.
czci i pamięci zmarłych.
Podobną przemianę głównego bohatera możemy zaobserwować w Kordianie Juliu-
Część IV jest zapisem rozmowy
sza Słowackiego i częściowo w Nie  boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego.
ducha Gustawa z jego dawnym
" Dużo bardziej aktualne jest kulturowe znaczenie postaci Gustawa  Konrada. To tak
nauczycielem  księdzem. Odna-
naprawdę bohater wszystkich Polaków, do dziś będący wzorcem postępowania. Obec-
lez
ć tu możemy echa polemiki ro-
ny był w polskiej świadomości zbiorowej podczas zaborów, okupacji hitlerowskiej,
mantyków z klasykami. Ksiądz
a nawet reżimu komunistycznego, kiedy to zakaz wystawiania Dziadów w reżyserii
stoi po stronie rozumu i oświe-
Kazimierza Dejmka stał się poniekąd przyczyną wystąpień studentów i intelektuali-
cenia, Gustaw po stronie uczuć,
stów w obronie wolności słowa w marcu 1968 roku. Gustaw  Konrad, całym sobą,
serca i romantyzmu.
reprezentuje charakter polskiego patriotyzmu.
Część III  najsłynniejsza i wysta-
wiana czasami oddzielnie  doty-
Biografia bohatera
Biografia bohatera
Biografia bohatera
Biografia bohatera
Biografia bohatera
czy walki o niepodległość Polski.
W życiu bohatera Dziadów wyróżnić można cztery etapy: trzy z nich ukazuje sam dra-
mat, jednego możemy tylko się domyślać. Gustaw  Konrad to: widmo z II części utworu,
Upiór o imieniu Gustaw z IV oraz Konrad z części III. Z opowiadania samego Gustawa
możemy się dowiedzieć, że:
" Kochał kobietę, która poślubiła innego mężczyznę  poza akcją dramatu.
" Z rozpaczy popełnił samobójstwo, a jego duch w postaci widma pojawia się na dzia-
dach  część II dramatu. Chociaż być może Gustaw w czasie obrzędu dziadów z II
części dramatu właśnie popełniał samobójstwo, a jego duch przenosił się dopiero
w zaświaty  był jeszcze na świecie, lecz już nie dla świata. Według mitologii starosło-
wiańskiej widmo nie może jeszcze mówić  Gustaw  pełnoprawnym duchem stanie
się dopiero w części IV.
" Jako upiór  pustelnik pojawia się u księdza unickiego  swojego dawnego nauczycie-
la. Wyjawia mu swoje prawdziwe imię i całą historię swej nieszczęśliwej miłości.
Polemizuje z księdzem, który reprezentuje racjonalizm, nakazuje z pokorą przyjmo-
wać cierpienie i traktuje samobójstwo jako grzech śmiertelny. W ciągu trzech godzin:
1
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Bohater literacki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
miłości, rozpaczy i przestrogi Gustaw rytualnie odtwarza własne życie i własną śmierć.
Gustaw  Upiór jest pośrednim wcieleniem, zataczającego koło życia i śmierci, boha-
tera Dziadów. Ponownie popełnione samobójstwo pozwala mu poniekąd wstąpić w no-
we ciało&  część IV utworu.
" Umarł Gustaw, narodził się Konrad  pisze więzień na ścianie swej celi. Bohater
Dziadów wraca do świata żywych  widzimy go w więzieniu, wraz ze skazanymi
Filomatami. Teraz jest Konradem  bojownikiem o wolność ojczyzny. Celem walki,
która toczy się w III części utworu jest tak naprawdę dusza Konrada. Demony
przyzywa tak naprawdę sam Konrad, w czasie tak zwanej Małej Improwizacji.
Bohater podczas Wielkiej Improwizacji staje do pojedynku z samym Bogiem  złe
demony próbują skłonić go do bluz
nierstwa, co prawie im się udaje. Dzięki egzor-
cyzmom odprawionym przez księdza Piotra dusza Konrada zostaje jednak uwol-
niona od wpływu złych mocy  część III utworu. (W scenie IX części III Guślarz
próbuje wywołać ducha Gustawa, jednakże nie udaje mu się to  bohater Dziadów
ciągle przecież żyje!)
" Zostaje zesłany na Syberię. Podróżując przez Rosję obserwuje mieszkańców tej
 krainy pustej, białej i otwartej jak zgotowana do pisania karta . Przyszłość Rosji
jest zagadką  pewne jest tylko to, że Imperium zostało zbudowane na  krwi
i łzach , car jest despotą, a lud jest zniewolony  podobnie jak Polacy. Konrad
spotyka w Rosji malarza  mistyka Józefa Oleszkiewicza, który przepowiada cał-
kowitą zagładę stolicy Imperium  Ustęp III części.
Najważniejsze momenty w życiu bohatera
Najważniejsze momenty w życiu bohatera
Najważniejsze momenty w życiu bohatera
Najważniejsze momenty w życiu bohatera
Najważniejsze momenty w życiu bohatera
W życiu Gustawa-Konrada pojawiają się, rzec można, same momenty ważne i przeło-
mowe. Bohater ten przebywa swoistą drogę inicjacyjną, uzyskując coraz to nowe stopnie
wtajemniczenia.
" samobójstwo (poza akcją Dziadów)  Gustaw zabija w sobie romantycznego ko-
chanka. Można powiedzieć, że ów kochanek sam siebie niszczy. Kochał jak Werter
i jak Werter zginął. Samobójstwo Gustawa nie jest w stu procentach pewne. Być
może bohater traktował je metaforycznie  to znaczy, że zabił w sobie jednostkę
społeczną  uciekł od ludzi i świata. Z drugiej jednak strony autentyczna śmierć
Gustawa wyjaśniałaby kim jest Widmo z II części dramatu. Sam Mickiewicz chyba
także nie miałby nic przeciwko magicznej wędrówce duszy bohatera.
" wizyta u księdza (część IV)  Gustaw w konfrontacji z racjonalistą rozwija swój roman-
tyczny światopogląd. W ciągu trzech godzin symbolicznie odtwarza swoje życie. Ponow-
nie dokonane samobójstwo  już nie Gustawa  kochanka, ale ducha  Gustawa 
kochanka, umożliwia bohaterowi wstąpienie na wyższy poziom w drodze inicjacyjnej.
" Gustaw przemienia się w Konrada (część III)  tym samym powraca do życia.
" Mała Improwizacja  Gustaw śpiewa bluz
nierczą pieśń:
Zemsta, zemsta, zemsta na wroga
Z Bogiem i choćby mimo Boga!
" Wielka Improwizacja  Konrad staje do pojedynku z Bogiem. Postać Boga uosa-
bia z racjonalizmem, siebie zaś stawia w roli romantycznego poety, którego siłą
jest uczucie. Uważa się za rzecznika praw całego narodu:  Ja i ojczyzna to jedno
 krzyczy. Od ostatecznego bluz
nierstwa  nazwania Boga carem  ratuje Konra-
da omdlenie.
" Ksiądz Piotr dokonuje egzorcyzmów nad duszą Konrada. Całkowite uwolnienie
od złych mocy bohater zawdzięcza także modlitwie Ewy.
" Konrad zostaje zesłany w głąb Rosji.
Bratnie dusze bohatera
Bratnie dusze bohatera
Bratnie dusze bohatera
Bratnie dusze bohatera
Bratnie dusze bohatera
Gustaw  Konrad jest indywidualistą  wybrańcem spośród wielu. Jest osamotniony
 zarówno w swym głębokim przeżywaniu miłości, jak i w walce o wolność Polski.
Jego bratnimi duszami nazwać by można księdza Piotra i Ewę  czyli tych, którzy
pomagają bohaterowi modlitwą.
2