Rozwój głównego nurt ekonomii
Prekursorzy szkoły klasycznej:
John Lock (1632-1704)
1.Prekursorzy ekonomii
"
Sensualizm jako z
ródło poznania
(doświadczenie jako kontakt zmysłów z
klasycznej
otoczeniem)
2. Szkoła klasyczna
"
Utylitaryzm  najwyższym celem moralnym
3. Nurt marginalno-
uzyskiwanie korzyści
subiektywistyczny i szkoła
"
Państwo jako umowa społeczna
neoklasyczna
"
Wolność gospodarcza
4.Keynesizm
"
Praca z
ródłem wartości  również własność
prywatna ziemi usprawiedliwiona tylko
wkładem pracy
Prekursorzy szkoły klasycznej:
Prekursorzy szkoły klasycznej
William Petty (1623-1687)
Richard Cantillon (ok.1680-1734)
"
Wprowadza statystykÄ™ jako
"
System rynkowy koordynujący działania
metodÄ™ badawczÄ…. Zwolennik
producentów i konsumentów za
metod ilościowych w ekonomii.
pośrednictwem egoistycznego interesu
"
Teoria bogactwa narodowego 
osobistego
kluczem do bogactwa jest
produkcja, a nie handel
zagraniczny.
"
Wprowadził teorię czynników
produkcji. Najważniejsze czynniki 
praca i ziemia. Czynniki podrzędne
 kwalifikacje zawodowe i zasoby.
Prekursorzy szkoły klasycznej: Ojciec ekonomii klasycznej
William Petty (1623-1687) Adam Smith (1723-1790)
" "
Teoria pieniądza  potrzebna określona masa Badania nad naturą i przyczynami bogactwa
pieniądza do obsługi handlu. Wielkość masy narodów (1776)
pieniądza powinna uwzględniać jego szybkość
obiegu i terminy płatności. Postulował
utworzenie banku emitujÄ…cego banknoty.
Zwolennik obciążenia podatkami konsumpcji,
a nie dochodów.
Adam Smith (1723-1790) Ojciec ekonomii klasycznej
Adam Smith (1723-1790)
" "
W kwestiach etycznych  zwolennik sympatii Jako pierwszy sformułował prawo podaży i
(współodczuwanie z wszelkim doznaniem popytu:
emocjonalnym).
Zwiększenie podaży powoduje spadek cen
"
W kwestiach ekonomicznych  zwolennik
Większy popyt spowoduje wzrost cen.
egoizmu, interesu własnego. Rozwija pojęcie
człowieka ekonomicznego (homo
oeconomicus)
7
Ojciec ekonomii klasycznej Ojciec ekonomii klasycznej
Adam Smith (1723-1790) Adam Smith (1723-1790)
" "
System ekonomiczny A. Smitha to suma Praca z
ródłem bogactwa
dwóch komponentów: ekonomia polityczna i
"
Podział pracy i specjalizacja podstawą
polityka ekonomiczna.
pomnażania bogactwa narodów.
"
Ekonomia polityczna  teoria pracy
produkcyjnej, teoria kapitału
"
Polityka ekonomiczna  krytyka
merkantylizmu, fizjokratyzmu oraz postulaty
polityki liberalizmu.
Ojciec ekonomii klasycznej Ojciec ekonomii klasycznej
Adam Smith (1723-1790) Adam Smith (1723-1790)
"
Klasyczny liberalizm koncentruje się na TEORIA WARTOŚCI  wyróżnia wartość
wymienną i użytkową. O wartości wymiennej
"
Jednostce
decydujÄ… czynniki subiektywne kupujÄ…cego i
"
Wolność
czynnik obiektywny  rzadkość dobra.
"
Indywidualna odpowiedzialność
"
Wartość wymienna określa ceny towarów. Jest
"
pochodną wysiłku i trudu, z jaką się zdobywa
Motorem działania jest korzyść własna
rzecz. Praca jest pierwszÄ… cenÄ…, pierwotnym
pieniądzem, którym się płaciło za wszelkie
dobra.
Dawid Ricardo (1772-1823)
Adam Smith (1723-1790)
"
Teoria wartości  wartość towaru, to jest ilość
Tworzenie i podział wartości
jakiegoś innego towaru, który można otrzymać
PROCESY
w zamian, zleży od względnej ilości pracy
niezbędnej do jego wytworzenia, nie zaś od
większego czy mniejszego wynagrodzenia ,
Praca
PÅ‚aca
które zapłacono za tę pracę (krytyka dogmatu
Dochody
Smitha). Zmiany w nakładach pracy
Kapitał Wartość Zysk
pierwotne
wymienianych towarów są przyczyną zmian w
Renta
Ziemia relacjach cenowych.
13
Adam Smith (1723-1790)
"
CZTERY ZASADY DOBREGO OPODATKOWANIA TEORIA RENTY
"
Była podstawą do sformułowania prawa
malejącej wydajności czynników produkcji.
1. Zasada proporcjonalnego obciążenia
"
dochodów.  Jeśli udział jednego z czynników produkcji
rośnie, podczas, gdy pozostałych jest stały, to
2. Zasada jasności kryteriów interpretacyjnych.
stopa wzrostu produktu globalnego będzie się
3. Podatki nie powinny hamować działalności
zmniejszać.
gospodarczej.
4. Pobór podatków powinien być tani i
skuteczny.
Dawid Ricardo (1772-1823) Dawid Ricardo (1772-1823)
" "
Największe dzieło:  Zasady TEORIA RENTY  opiera się na ograniczonej
ilości (rzadkości) urodzajnych gleb oraz
ekonomii politycznej
zasadnie malejącej wydajności.  W miarę
i opodatkowania .
wzrostu liczby ludności, zachodzi potrzeba
"
uprawy coraz uboższych gleb, co powoduje
Teoria wartości  rozróżnia
spadek stopy przyrostu produktu z ziemi.
wartość użyteczną i wymienną.
Zastosowanie dodatkowych nakładów pracy i
 Użyteczność nie może być miernikiem wartości
kapitału może podnieść wartość dochodu z
wymiennej, chociaż stanowi jej nieodzowny
ziemi.
warunek .
Dawid Ricardo (1772-1823) Dawid Ricardo (1772-1823)
" "
TEORIA PA
ACY  płaca jest towarem, jest ceną Zwolennik wolnego handlu
pracy, a rynek pracy grą popytu i podaży,
"
TEORIA KOSZTÓW (KORZYŚCI)
odchylającą płace od ceny naturalnej. Cena
KOMPARATYWNYCH  była dowodem
naturalna to cena wyznaczona przez
błędności poglądów merkantylistów na handel
minimalne koszty utrzymania robotnika.
międzynarodowy. Podstawą wymiany mogą
być nie tylko absolutne różnice w kosztach
produkcji, mierzone nakładami pracy (u
Smitha), ale również relatywne różnice w
poziomie kosztów.
Dawid Ricardo (1772-1823) Robert Malthus (1766-1834)
" "
TEORIA ZYSKU  zysk jest potrąceniem Wskazuje na rozbieżności między tempem
produktu wytworzonego przez robotnika. Do przyrostu naturalnego (wzrost w ujęciu
zapewnienia wysokiej stopy zysku niezbędne geometrycznym), a tempie przyrostu żywności
jest utrzymywanie płac na poziomie (postęp arytmetyczny). Każdy wzrost
minimalnych kosztów utrzymania (niskich cen dobrobytu prowadzi do większego przyrostu
zboża, brak ceł). ludności, większa liczba ludności prowadzi do
obniżenia płac. Większa liczba ludności musi
prowadzić do nędzy. Zwolennik  żelaznego
prawa pracy  sprowadzenie płacy roboczej
do minimum kosztów utrzymania.
Teoria renty różniczkowej Robert Malthus (1766-1834)
Teoria popytu efektywnego
A
ączny popyt kapitalistów i robotników jest
renta
niedostateczny -> nadprodukcja
zysk
Lukę popytową wypełniają wydatki ziemiaństwa,
płace
duchowieństwa, urzędników i innych warstw
nieprodukcyjnych
M
a
l
e
j
Ä…
c
a
p
r
o
d
u
k
t
y
w
n
o
Å›
ć
z
i
e
m
i
Jean Baptiste Say (1767-1832) John Stuart Mill (1806-1873)
"
Traktat o ekonomii politycznej (1803). Jest to Dzieło: System logiki. Wprowadza metodę
nauka o sposobach i zasadach tworzenia, indukcji eliminacyjnej. Zwolennik
podziału i konsumpcji bogactwa zaspokajającego równouprawnienia kobiet.
potrzeby społeczeństwa. Ekonomia polityczna
"
Wprowadza pojęcie elastyczności popytu jako
jest nauką poszukującą praw i zasad, na wzór
czynnika istotnego dla wymiany towarowej.
nauk przyrodniczych (możliwość
"
Przeciwnik ceł i innych barier w handlu.
eksperymentowania).
"
Ekonomia jako nauka zawierająca zbiór prawd
pozytywnych.
Jean Baptiste Say (1767-1832) John Stuart Mill (1806-1873)
"
Teoria czynników produkcji Rozdziela proces produkcji od podziału.
Produkcja jest efektem działania praw
"
Praca, kapitał i natura wzajemnie świadczą
przyrody. Prawa podziału  efekt układu
usługi w procesie wytwarzania użyteczności
instytucji społecznych - można je
"
Płaca  dla robotnika i przedsiębiorcy
modyfikować.
(wynagrodzenie zdolności, organizacji,
"
Wartość rzeczy  pojęcie względne, zależy od
zarzÄ…dzanie)
wartości wymiennej.
"
Zysk  procent - dochód kapitalisty
"
Wprowadza pojęcia statyki i dynamiki do
"
Renta  zysk właściciela ziemi
analizy ekonomicznej.
Jean Baptiste Say (1767-1832)
Prawo rynków: podaż stwarza własny popyt
Nurt marginalno-
Wzrost podaży zwiększa jednocześnie dochody czynników
subiektywistyczny
produkcji, które są wydawane
I przejście do ekonomii
neoklasycznej
Podstawowe założenia
Marginalizm
1. Mikroekonomiczny punkt widzenia gospodarki 
indywidualizm poznawczy
"
Marginalis (łac.)  krańcowy
2. Subiektywizm, pokazujÄ…cy stosunek jednostki
ludzkiej do rzeczy  problem pożądania rzeczy,
"
Jest to nurt wykorzystujÄ…cy wiedzÄ™ z zakresu
hedonizm, koszt alternatywny
3. Uznanie prymatu konsumpcji i w konsekwencji
funkcji matematycznych i rachunku
prymatu wymiany nad produkcjÄ…  rynek jest
zespołem więzi między konsumentami, ważniejszy jest
różniczkowego do analizy wielkości
popyt od podaży, społeczeństwo jest sumą jednostek
ekonomicznych. konsumpcyjnych, celem produkcji jest zaspokajanie
potrzeb, a nie samo wytwarzanie dóbr
"
Wykorzystanie określania punktów
4. Zastosowanie na szerokÄ… skalÄ™ rachunku
marginalnego  zastąpienie badań wielkości globalnych
ekstremalnych funkcji ciągłych  minima i
i przeciętnych analizą wielkości krańcowych,. Analiza
ekonomiczna oparta na zachowaniach konsumentów.
maksima
Teoria użyteczności.
"
W rachunku różniczkami operujemy dowolnie
małymi przyrostami zmiennych wartości  ich
krańcowymi wartościami
Rys historyczny
Lata 70-te XIX  poczÄ…tek XX w.
"
Wprowadzenie analizy marginalnej  zjawiska
Rozwój produkcji wielkoprzemysłowej w Anglii,
krańcowe są realne i stwierdzalne empirycznie
Francji i Niemczech w latach 1849-1871
 umożliwiło określenie w zjawisku
Powstanie przemysłu w Rosji i na Bałkanach
Zmiana form organizacji produkcji, cyrkulacji i
gospodarczym przyczyn i skutków, siły i
kredytu, powstanie spółek akcyjnych,
efektywności ich oddziaływania, stanów
nowoczesnych banków i giełd
optymalnych i innych momentów
PoczÄ…tek monopoli
Rozwój związków zawodowych i teorii
subiektywnych i obiektywnych określających
socjalistycznych
każdy akt gospodarczy
Regres życia naukowego i akademickiego
Powstanie imperium brytyjskiego i francuskiego
Szkoły w nurcie
"
Szkołę psychologiczną (austriacką) charakteryzuje analiza
przyczynowa, lecz rodzaje przyczyn i skutki sÄ… pojmowane
marginalno-subiektywistycznym
inaczej niż w szkole klasycznej. Współzależności zjawisk
1. Austriacka (psychologiczna):Karol Menger
gospodarczych są objaśniane przy wykorzystaniu
(1840-1921) Zasady ekonomii politycznej
rozumowania funkcyjnego, w którym metoda kazualna
(1871), potem Eugeniusz Böhm-Bawerk
(przyczynowa) jest szczególnym wypadkiem podejścia
(1851-1914) i Fryderyk Wieser (1851-1926)
funkcyjnego
2. Lozańska (matematyczna): Leon Walras
"
Podstawy czystej ekonomii politycznej (1874-
Szkoła matematyczna (lozańska) wykorzystuje metodę
1977), Vilfredo Pareto (1848-1923) Wykład
równowagi ogólnej, tj. uwzględnia powszechną
ekonomii politycznej (1895) i Podręcznik
współzależność zjawisk.
ekonomii politycznej (1906)
"
W podejściu anglo-amerykańskim (szkoła neoklasyczna sensu
3. Anglo-amerykańska: William Stanley Jevons
stricto) badanie są współzależności między ogromną liczbą
(1835-1882) Teoria ekonomii politycznej,
zjawisk. Takie podejście zostało nazwane metodą równowag
potem Alfred Marhall (1842-1924) Zasady
czÄ…stkowych.
ekonomiki (1890)
Prekursorzy szkoły austriackiej
K. Menger (1840-1921)
F. Galiani Teoria wartości  wyróżnia klasy
potrzeb. Potrzeby ważniejsze
Problem użyteczności  użyteczność
wymagajÄ… intensywniejszego
chleba wysoka, a diamentu niska.
zaspokojenia. Każdy akt
Brak odzwierciedlenia w cenach.
zaspokojenia potrzeby przynosi
E. B. Condillac  wartość dobra
mniejszÄ… porcjÄ™ zadowolenia.
istnieje tylko w odniesieniu do
potrzeb podmiotu. To nasze
pożądania nadają rzeczom wartość.
Karol Menger (1840-1921) Trójkąt Mengera
Nomotetyczny charakter nauki
Klasa I II III IV V VI VII VIII IX X
potrzeb
ekonomii
Wskaz
nik 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
(ranga) 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
Teoria potrzeb  potrzeby sÄ…
8 7 6 5 4 3 2 1 0
 podstawÄ… podstaw . Ich
7 6 5 4 3 2 1 0
6 5 4 3 2 1 0
zaspokojenie jest ostatecznÄ… miarÄ…
5 4 3 2 1 0
4 3 2 1 0
spraw i celem gospodarki.
3 2 1 0
2 1 0
1 0
0
Karol Menger (1840-1921)
Teoria użyteczności krańcowej
wg szkoły austriackiej-Friedrich von Wieser (1851-
"
Teoria dóbr  dobro to coś co: ma swoją 1926)
W miarę zwiększania konsumpcji danego
wartość, służy zaspokojeniu konkretnych
dobra wywołany tym przyrost zadowolenia ze
potrzeb, jest przedmiotem wymiany.
względu na konsumpcje kolejnej jednostki
Dzieli dobra na wolne i gospodarcze.
maleje, a więc tzw. użyteczność krańcowa jest
Subiektywna teoria wartości  o
coraz mniejsza. Intensywność każdej potrzeby
wartości dobra gospodarczego decyduje
zmniejsza siÄ™ w miarÄ™ jej zaspokajania. O
subiektywny punkt widzenia jednostki.
zadowoleniu decyduje intensywność potrzeb i
wielkość zapasów. Użyteczność krańcowa
określa wartość rzeczy.
Szkoła lozańska (matematyczna) Teoria wyboru konsumenta
krzywe obojętności
Konsument dysponujÄ…c
"
przyczyniła się do wprowadzenia
określonym dochodem
wydatkuje go na różne
sformalizowanego języka do ekonomii.
dobra
"
Prekursorem Antoine Augustin Cournot (1801- Dobro y
Konsument dąży do
osiągnięcia maksymalnej
1877)  matematyczny zapis zależności
użyteczności całkowitej
A
funkcyjnej popytu i ceny. Warunek
Osiągnięty stan
równowagi trwa do czasu
maksymalizacji utargu (ekstremum funkcji).
B
aż zmienią się ceny,
Modele monopolu, duopolu, konkurencji
dochody lub upodobania
konsumenta
doskonałej.
C
Dobro x
Mistrz szkoły lozańskiej Leon Anglo-amerykańska szkoła
Walras (1834-1910) neoklasycyczna Alfreda Marshalla
Termin szkoła  neoklasyczna oznacza tu próbę
połączenie klasycznej ekonomii angielskiej
"
(obiektywnej) z subiektywnym spojrzeniem na
Model wymiany  podstawą wymiany dwóch
zjawiska ekonomiczne. Treścią tej pierwszej są
dóbr są ich ceny. Wyznaczenie wartości
ekonomiczne stosunki między ludz
mi, natomiast
wymiennych pozwala na wyznaczenie
drugiej  stosunek człowieka do rzeczy,
równowagi popytu i podaży.
postrzegany przez jego potrzeby popyt)
"
Teoria równowagi ogólnej (z 1874r.)
Szkoła lozańska Teoria wartości i ceny
1. Wszystkie związki między zjawiskami i
Vilfredo Pareto (1848-1923)
wielkościami ekonomicznymi noszą
Teoria wyborów  preferencje dóbr
charakter funkcjonalny, odwracalny, stÄ…d
trudno jest odróżnić co jest przyczyną, a co
Wprowadza pojęcie krzywych obojętności
skutkiem, np. cena jest funkcja popytu, ale i
Optimum Pareto  stan w którym każda
popyt zależy od ceny; cena jest funkcją
zmiana, której celem jest poprawa, nie
podaży, ale i podaż zależy od ceny
może nastąpić bez pogorszenia sytuacji
innego podmiotu 2. Wartość i cenę w równym stopniu określają
czynniki konsumpcji (popyt, użyteczność),
jak i czynniki produkcji (podaż, koszty
produkcji)
3. Analiza procesów rynkowych odbywa się
przy założeniu konkurencji doskonałej
Metoda równowagi cząstkowej Współzależność czynników
rynkowych
Cena rynkowa określonego dobra nie zależy
 Popyt i podaż są ostrza tych samych nożyc,
tylko od popytu i podaży na nie. Istnieją związki
trudno ustalić które z ostrzy dokonuje cięcie.
miedzy cenami dóbr substytucyjnych i
komplementarnych.
A.Marshall
Wszystkie te ceny poprzez mechanizm
konkurencji dążą do wzajemnego dostosowania
się do siebie, a rynek dąży do stanu równowagi
wszystkich występujących na nim wielkości.
Celem ekonomii jest opisanie stanu równowagi
ogólnej rynku.
Cena a czynnik czasu
"
Czas jako podstawowy element w
funkcjonowaniu procesu równowagi
"
Równowaga rynkowa zależy w dużym stopniu
od tempa zachodzenia procesów
gospodarczych
"
W krótkim okresie czasu na cenę wpływa
subiektywna użyteczność (popyt), w długim 
koszty produkcji
W teorii cen podział czasu na 4 okresu
i 4 rodzaje cen:
"
Rynkowa (bieżąca) - przy danym popycie i podaży o cenie
decyduje popyt
"
Krótkookresowa normalna  podaż może się zmienić tylko w
ramach istniejących mocy wytwórczych, o poziomie ceny
decyduje bardziej popyt i wzrasta znaczenie podaży
(występuje krótkookresowa, niestała równowaga
przedsiębiorstwa)
"
DÅ‚ugookresowa normalna  odpowiednik ceny naturalnej u
klasyków, występuje przy zmianie podaży (zmiana ilości i
wielkości zakładów), kształtowana przez podaż (zapewnia
długookresową równowagę przedsiębiorstwa).
"
Sekularna (łac. seculum= wiek, bardzo długi czas)  wraża
kierunek historycznej zmiany ceny, wskutek postępu
technologicznego, zmian demograficznych.
Sytuacja gospodarcza  KRYTYKA KLASYKÓW
okoliczności powstania keynesizmu
 W długim okresie wszyscy będziemy
Wielki Kryzys 1929-1933
martwi
Na gruncie teorii klasycznej  neoklasycznej
J.M. Keynes
wykluczenie możliwości kryzysu -> brak
teorii kryzysu
55 58
Teoria konsumpcji
"
Popyt efektywny jako suma konsumpcji i
inwestycji
"
Wprowadza pojęcie skłonności do konsumpcji
"
Czynniki konsumpcji: dochód realny, wysokość
podatków (różnica netto a brutto), zmiany w
wartościach kapitałowych, zmiany stopy
dyskontowania przyszłości.
59
J. M. Keynesa krytyka ekonomii Teoria inwestycji
klasycznej
" "
Bezrobocie jest przymusowe  Przy danej psychice społeczeństwa ogólny
"
poziom produkcji i zatrudnienia zależy od
Prawo rynków Say a nie działa
wielkości inwestycji
"
Działalność gospodarcza prowadzona jest w
"
O inwestycjach decydujÄ… przewidywania
warunkach niepewności
"
Krańcowa efektywność kapitału
"
Dostrzega istnienie fal optymizmu i
pesymizmu
"
Preferencja płynności  zależy od motywów
trzymania pieniÄ…dza
57 60
Teoria pieniÄ…dza Kryzys
"
Motywy: transakcyjny, spekulacyjny,
przezornościowy
"
Ilościowa teoria pieniądza: W gospodarce rynkowej nie istnieje
jakiekolwiek zabezpieczenie przed kryzysem,
M = M1 + M2 =L1(Y) + L2(r)
bowiem w fazie najgłębszej recesji nie ma
"
M1  gotówka w obiegu
nadmiaru oszczędności
"
M2 - inne aktywa finansowe
"
L1(Y)  popyt transakcyjny
"
L2(r)  popyt spekulacyjny
61 64
Teoria rozwoju gospodarki w stanie Wpływ na rynek
nierównowagi
"
Powrót do koncepcji Malthusa (ogólnego  Ludzkie potrzeby są zawsze tak wielkie jak
przesytu), czyli potraktowanie oszczędzania marzenia. Gospodarka nie służy ich
jako z
ródła nierównowagi w gospodarce zaspokajaniu, wytwarza dobra by zaspokoić
popyt; ten jest zaś równie mały jak zawartość
Oszczędzanie połączone z równoczesnym
portfela. Bezrobotni z ekonomicznego punktu
inwestowaniem nie powodowało kryzysu. Z
widzenia znaczą tyle co zero; równie dobrze
czasem (od połowy XIX w.) oszczędzanie zostało
mogliby znajdować się na księżycu, tak mały jest
oddzielone od inwestowania i było realizowane
ich wpływ na rynek
przez inne grupy ludności.
62 65
Przyczyny kryzysu gospodarczego Wnioski
1. Nadmierne oszczędzanie polegające na 1. Gospodarka znajdująca się w stanie recesji
zamrażaniu środków pieniężnych, które może w niej trwale pozostawać
zakłóca przepływ dochodów i spowalnia ruch
2. Koniunktura gospodarcza zależy od inwestycji
okrężny
 spiralę koniunktury nakręca wzrost
2. Zmniejszone zainteresowanie nakładów inwestycyjnych)
przedsiębiorstw inwestowaniem, w wyniku
3. Inwestycje sÄ… kategoriÄ… niepewnÄ… w
pesymistycznych zapatrywań w przyszłość,
gospodarce, ze względu na  ogólny przesyt
niskiego popytu, inflacji, itp.
czyli nasycenie rynku dobrami i usługami
63 66
Teoria interwencjonizmu Przeprowadzanie zmian w podziale
państwowego dochodu narodowego
"
"
Inwestycje publiczne mogą mieć też charakter społecznie
Keynes odchodzi od liberalizmu państwowego
nieużyteczny, np. kopanie dołów i ich zasypywanie.
i postuluje aktywnÄ… gospodarczo politykÄ™
"
W okresie kryzysu gospodarczego nie będą one stratą,
państwa.
bowiem uruchamiają środki, które bez nich byłyby
"
Zalecane środki interwencjonizmu dzieli na
niewykorzystane i powodują zwiększenie zatrudnienia.
bezpośrednie i pośrednie, w zależności od
"
Inwestycje publiczne powinny być finansowane z długu
stopnia zaangażowania się państwa w
publicznego  państwo emituje obligacje i sprzedaje je
obywatelom, w ten sposób gromadzi ich oszczędności.
działalność gospodarczą.
"
Państwo stosując te środki stara się wpłynąć
na przebieg koniunktury gospodarczej.
67 70
Pośrednie środki interwencji Teoria interwencjonizmu
państwa państwowego a inflacja
"
Keynes odrzuca pogląd, że wzrost ilości pieniądza w obiegu prowadzi
1. Manipulowanie stopą procentową  działanie
zawsze do zjawisk inflacyjnych.
"
Wskazuje, ze wzrostowi emisji pieniądza i wzrostowi popytu, który jest
w kierunku jej obniżenia, aby relatywnie
finansowany ta drogą odpowiada wzrost podaży towarów, które
wzrosła krańcowa rentowność kapitału i
dotychczas leżały w magazynach.
"
Kolejnej emisji pieniądza i kolejnemu wzrostowi popytu odpowiadać
przez to został pobudzony kapitał
będzie pełniejsze wykorzystanie mocy wytwórczych, a więc wzrostowi
popytu będzie odpowiadał wzrost podaży.
inwestycyjny. Obniżenie stopy procentowej
"
Zjawiska inflacyjne wystąpią dopiero wówczas, gdy wzrost popytu natrafi
może odbywać się drogą obniżenia stopy
na bariery pełnego wykorzystania mocy wytwórczych i wówczas na skutek
niemożliwości szybkiego dopasowania podaży do popytu wystąpi inflacja.
dyskontowej lub zwiększenia ilości pieniądza
w obiegu.
68 71
Pośrednie środki interwencji Sposób uzdrowienia gospodarki
państwa
"
Przeprowadzanie zmian w podziale dochodu narodowego 
Kuracja gospodarcza polega na wprowadzeniu celowych
zakłada wprowadzenie progresywnego opodatkowania
wydatków państwa, mających na celu pobudzenie gospodarki.
wysokich dochodów i przerzucenia uzyskanych tą drogą
W USA wprowadzono prace interwencyjne: sprzÄ…tanie,
środków na świadczenia socjalne, głównie zasiłków dla
budownictwo dróg, mostów, domów, portów, lotnisk, itp.
bezrobotnych.
Podtrzymano siłę nabywczą ludności, pobudzono konsumpcję,
"
Keynes podkreśla, że w okresie kryzysów środki te mogą być
stworzona warunki do rozwoju przedsiębiorstw. Zanotowano
niewystarczajÄ…ce, dla wyprowadzenia gospodarki z kryzysu.
wzrost dochodu i spożycia o 50%.
"
Wtedy państwo powinno wystąpić w roli przedsiębiorcy,
prowadzÄ…c roboty publiczne o charakterze inwestycji
społecznie użytecznych, np.. Budowa dróg, mostów, kolei.
69 72
Zmienne zależne i niezależne Psychologiczna skłonność do
konsumpcji
"
Skłonność do konsumpcji ujmowana jest jako właściwa danej jednostce
Keynes wyróżnił 5 zmiennych zależnych i 3
skłonność do wydawania części swojego dochodu
"
Prawem psychologii jest to, ze ludzie przeznaczajÄ… na konsumpcjÄ™ tylko
zmienne niezależne
część swoich dochodów, a pozostałą część oszczędzają.
"
Wraz ze wzrostem dochodów relatywnie maleje skłonność do konsumpcji,
a rośnie skłonność do oszczędzania..
"
Niepełne zatrudnienie i niepełne wykorzystanie mocy wytwórczych ma
zwiÄ…zek z niedostosowanym popytem ekwiwalentnym (konsumpcyjnym i
inwestycyjnym), względnie z kombinacją tych czynników.
"
Teoria Keynesa ma charakter psychologiczny.
73 76
Zmienne zależne Krańcowa rentowność kapitału
"
1. Dochód narodowy - podstawowa zmienna zależna, jego Rentowność, opłacalność , zyskowność.
poziom decyduje o rozmiarach innych zmiennych. "
Związana jest również z prawem psychologicznym.
2. Zatrudnienie  zależne od dochodu, zgodnie z popytową "
Przedsiębiorcy inwestują w najbardziej rentownych lokatach,
teorią kształtowania się dochodu narodowego.
a więc możliwie nowych inwestycjach, zależnych od krańcowej
3. Konsumpcja rentowności lokat inwestycyjnych.
"
4. Inwestycje Krańcowa rentowność kapitału wspólnie z poziomem stopy
procentowej decyduje o popycie inwestycyjnym.
5. Oszczędności
74 77
Zmienne niezależne Stopa procentowa
"
1. Psychologiczna skłonność do konsumpcji  Wspólnie z krańcową rentownością kapitału
wpływa na rozmiary popytu określa rozmiar inwestycji.
"
konsumpcyjnego.
Dzieje się tak poprzez porównanie wielkości
2. Krańcowa rentowność kapitału  wpływa na stopy procentowej z krańcową rentownością
rozmiary popytu inwestycyjnego. kapitału.
3. Stopa procentowa
75 78
Stopa procentowa, a krańcowa Mnożnik inwestycyjny
(R.F. Kahn (Relacje między
rentowność kapitału.
"
Gdy stopa procentowa jest większa od
inwestytcjami a bezrobociem (1931)
krańcowej rentowności kapitału
"
przedsiębiorcy nie opłaca się pożyczać
Jest stosunkiem zmiany dochodu narodowego
pieniędzy i inwestować.
do zmiany czynnika, który tę zmianę wywołał.
"
Gdy stopa procentowa jest mniejsza od
"
Czynnikiem tym mogą być tylko wielkości
krańcowej rentowności kapitału
autonomiczne.
przedsiębiorcy opłaca się zaciągać kredyty i
pożyczki w bankach. Dzieje się tak do
momentu zrównania krańcowej rentowności
kapitału ze stopa procentową.
79 82
Klasyczna teoria wyznaczania
Mnożnik inwestycyjny Keynesa
zatrudnienia i produkcji
"
AD = I(r) +C(r) = Y
Służy do dokładniejszego wyjaśnienia związku
między inwestycjami, a przyrostem dochodu Y  C(r) = S(r)
narodowego. S(r) = I(r)
"
Gdzie: AD  planowany popyt globalny na dobra,
Oparł go na mnożniku zatrudnienia.
I  wydatki inwestycyjne, C  wydatki
konsumpcyjne, S  oszczędności,
r  stopa procentowa, Y- dochód narodowy,
produkcja.
80 83
Mnożnik zatrudnienia Keynesowska teoria wyznaczania
zatrudnienia i produkcji
"
Zasada efektywnego popytu
Wskazuje, że w przypadku wystąpienia bezrobocia nie jest
konieczne, aby państwo zatrudniało wszystkich bezrobotnych (J. M. Keynesa)
w ramach robót publicznych.
W gospodarce zamkniętej z wolnymi mocami wytwórczymi
" poziom produkcji i przez to też zatrudnienia, wyznaczany jest
Każdy przyrost zatrudnienia przy robotach publicznych
przez planowane łączne wydatki, na które składają się wydatki
powoduje wzrost popytu konsumpcyjnego.
konsumpcyjne sektora gospodarstw domowych i wydatki
"
Aby zaspokoić ten wzrost popytu konsumpcyjnego wzrasta
inwestycyjne sektora przedsiębiorstw.
produkcja dóbr inwestycyjnych.
AD = C +I =Y
Gdzie: AD  planowany popyt na dobra, C  wydatki
konsumpcyjne, I  wydatki inwestycyjne, Y  produkcja
81 84
Bezrobocie
1. Bezrobocie klasyczne  spowodowane
działalnością związków zawodowych lub
wprowadzaniem cen minimalnych i
maksymalnych.
2. Bezrobocie keynesowskie (koniunkturalne) 
spowodowane niedostosowaniem siÄ™ popytu
globalnego do globalnej podaży.
85
Podsumowanie  znaczenie teorii
Keynesa
"
Wznawia analizę całej gospodarki, czyli w skali makro.
"
W pełni rozwija popytową teorię kształtowania się dochodu
narodowego.
"
Jego teoria pokazuje szereg realnych prawidłowości
gospodarki kapitalistycznej, m. in. rozwija tezę, że głównym
czynnikiem kształtującym koniunkturę jest popyt inwestycyjny.
"
Teoria Keynesa dostarczyła realne środki radzenie sobie
państwa z kryzysem gospodarczym.
86
Podsumowanie  znaczenie teorii
Keynesa
"
Braki teorii Keynesa wynikają z ujęcia
psychologicznego niektórych zmiennych.
"
Teoria Keynesa ma rewolucyjny charakter w
ekonomii zachodniej i jest podstawa rozważań
analizy dynamicznej.
87