WETERYNARIA
A RTYKUA
KONGRESOWY
W PRAKTYCE
dr Heidrun Gehlen,
prof. dr hab. Ecgehart Deegen,
prof. dr hab. Peter Stadler
Oznaczanie
objętości
serca koni
przy pomocy echokardiografii
dopplerowskiej
także zagrożenia dla jez
dz
ca lub powo-
Echokardiografia dopplerowska Wzór 1: A=(D/2)2 x żącego. Dlatego, jeżeli stwierdzimy wady
umożliwia pomiar szybkości porusza- zastawkowe lub wady przegród serca,
nia się badanych struktur. Zastosowa- Wzór 2: HMV = A x VTI x HR [l/min], konieczne jest wykonanie szczegółowych
nie metod obrazowania, które ponadto badań hemodynamicznych. Rodzaj tych
umożliwiają przedstawienie powierzch- gdzie: badań jest uzależniony od wielkości
ni przekroju poprzecznego przepływu A - powierzchnia ujścia niedomykalności, tj. fali zwrotnej i zwią-
(pola ujścia) umożliwia obliczenie ob- D - średnica otworu zanego z tym wzrostu obciążenia serca.
jętości i częstości wypływającej krwi - 3,14 Im cięższa jest wada, tym większa ilość
(Fenhske 1993). Objętość przepływają- VTI - profil przepływu (całka pręd- krwi przemieszcza się w nieprawidło-
cej krwi odpowiada ilości krwi wypły- kości w funkcji czasu)  integral wym kierunku. Z tego powodu powstaje
wającej i czasu trwania przepływu. Aby time-velocity przeciążenie objętościowe, a następnie
określić objętość przepływającej krwi, HMV - rzut minutowy serca (cardiac wzrost ciśnienia.
wykonuje się przekrój poprzeczny przez output) Aby określić wielkość niedomykalno-
miejsce, w którym dokonujemy pomia- HR - częstość akcji serca ści, czyli objętość fali zwrotnej, używa się
ru (np. aorty, otworu niedomykalności różnych technik dopplerowskich.
zastawek, ubytku w przegrodach ser- Objętość wyrzutowa serca obliczana
ca). Wyliczenie dokonywane jest przez jest z następującego wzoru: 1) Obliczanie wielkości niedomykal-
pomiar szybkości przepływającej krwi ności przez porównanie objętości
oraz zintegrowanego czasu i szybkości Wzór 3: SV=HMV/HR [ml] wyrzutowej w dużym i małym krwio-
przepływu krwi (VTI) za pomocą kon- obiegu. W tej metodzie oblicza się
wencjonalnych technik dopplerowskich Jeżeli znamy masę ciała zwierzęcia, objętość wyrzutową serca z lewej
(PW/CW-doppler). to możemy ponadto obliczyć indeks komory poprzez pomiar średnicy
W naszej klinice badanie ultrasono- sercowy (HI)  jest to stosunek obję- ujścia aortalnego i przepływu przez
graficzne wykonywane jest przy pomocy tości wyrzutowej serca do masy ciała aortę mierzonego ciągłą falą dop-
ultrasonografu  Vigmed 600 E (firmy zwierzęcia. plerowską (CW-doppler). Następnie
Diasonic Sonotron, Garching) z kolo- mierzymy średnicę pnia płucnego
rowym dopplerem, przy użyciu sondy Wzór 4: HI = SV/ KGW [ml/kg] i przepływ płucny, aby obliczyć ob-
2,5 MHz. Jednocześnie z obrazem USG jętość wyrzutową z komory prawej.
prezentowany jest zapis EKG uzyskiwa- Wzór 5: KGV = HMV/KGW [ml/min/kg] Te dwie wyznaczone wartości poka-
ny z dwubiegunowego odprowadzenia zują nam różnicę pomiędzy objętością
przedsercowego. HI  indeks serca w krążeniu płucnym i systemowym
SV  objętość wyrzutowa serca (Qp-Qs), co odpowiada objętości
OBLICZANIE RZUTU SERCA KGV  objętość minutowa na kg mc. strumienia zwrotnego (shunt volume),
Układ krążenia ma za zadanie zapewnić HMV  rzut minutowy serca czyli niedomykalności.
przepływ krwi (perfuzję) odpowiadają- KGW  masa ciała 2) Obliczanie wielkości niedomy-
cy zapotrzebowaniu metabolicznemu kalności przy użyciu kolorowego
tkanek i organów. Stąd wprowadzono OBLICZANIE WIELKOŚCI dopplera. Wykonujemy wtedy
termin rzutu serca, który jest wyrazem NIEDOMYKALNOŚCI ZASTAWEK bezpośrednie obrazowanie miej-
czynności serca jako pompy. Wartość ta I FALI ZWROTNEJ sca wady i strumienia zwrotnego.
ma nadal kluczowe znaczenie dla oceny Obok stwierdzenia oczywistych cech Dokonujemy pomiaru średnicy
aktualnej regulacji czynności serca i ukła- nieprawidłowej budowy zastawek lub zaznaczonego kolorem nieprawi-
du krążenia. przegród serca, istotne jest określenie dłowego przepływu w miejscu jego
Pomiarów dokonuje się na zastawce możliwości ich dalszego użytkowania, powstania (tzw. metoda vena-con-
tętnicy płucnej i/lub aorty. szczególnie u koni. Należy tu rozważyć tracta). Następnie dokonujemy prze-
58 WRZESIEC
-PAy
DZIERNIK " 5/2005
fot. D. Cholewa
WETERYNARIA
ARTYKUA
KONGRESOWY
W PRAKTYCE
liczenia powierzchni przepływu (A) i w czasie powtórzeń, jest to jednak wyra- of multiple ventricular septal defects.
wg wzoru 1. Przy pomocy dopplera zem zmian hemodynamicznych i pozwala  Circulation 1986, 74, 1317.
o fali pulsacyjnej dokonujemy Å›ledzić zmiany dokonujÄ…ce siÄ™ z upÅ‚ywem 9. Nesser H.J.: Bestimmung von Shuntgrös-
pomiarów szybkoÅ›ci przepÅ‚ywu czasu. Wyliczenia te pozwalajÄ… jednak se und interventrikulärer Druckdifferenz
fali zwrotnej (shunt jets) i profilu określić możliwości użytkowania konia beim Ventrikelseptumdefekt mit Hilfe der
przepływu patologicznego (VTI). i stopień zagrożenia wynikający stąd dla CW- und Farbdopplerechokardiographie
Mnożąc powierzchnię przepływu jez
dz
ca i konia. bei Kindern und Erwachsenen, [w:]
i VTI możemy ocenić półilościo- Farb-Doppler und Kontrastechokar-
wo niedomykalność i objętość fali Piśmiennictwo diographie. Eberhard Grube, Georg
zwrotnej (wzór 6). 1. Bonagura J.D.: Clinical evaluation and Thieme, Stuttgart  New York 1989.
management of heart disease.  Equine 10. Piper F.S., Reef V., Wilson J.: Echocar-
Wzór 6: Vol = A x VTI, Vet. J. , Suppl. 19, 1990, 47-55. diographic detection of ventricular septal
2. Gehlen H.: Beurteilung von Mitral- defects in large animals.  J. Am. Vet.
gdzie: klappeninsuffizienzen beim Pferd mittels Assoc. 1985, 187, 810-816.
A - średnica przekroju Farbdopplerechokardiographie.  Pferde- 11. Reef V.B.: Evaluation of ventricular
D - powierzchnia przepływu heilkunde , 1997, 14, 303-307. septal defects in horses using two
VTI - profil przepÅ‚ywu 3. Gehlen H.: Möglichkeiten der Farbdop- dimensional, and Doppler
Vol - objętość fali zwrotnej, plerechokardiographie und der Herzka- echocardiography.  Equ-
czyli niedomykalności thheteruntersuchung zur Beurteilung der ine Vet. J. , Suppl.
Hämodynamik eines Ventrikelseptumde- 1995, 19, 86-96.
Wyniki uzyskiwane obiema metodami fektes/Fallbericht.  Pferdeheilkunde ,
sÄ… zasadniczo identyczne. 1999, 4, 313-318.
4. Gratopp M.: Die Herzzeitvolumenbe-
Echokardiografia dopplerowska ko- stimmung mittels Dopplerechokardiogra-
dowana kolorem ma pewne zalety w sto- phie beim herzgesunden und herzkranken
sunku do metod konwencjonalnych. Pferd. Hannover, Tierärztl. Hoch-
Ma ona większą czułość w diagnostyce schule, Diss 1996.
wad zastawkowych i ubytków w prze- 5. Kinkel N.: Die Herzzeitvolumenbestim-
grodach serca, ponieważ nieprawidłowy mung mit der Dopplerultraschalltechnik
przepływ jest łatwy do zauważenia jako im Vergleich zu konventionellen Metho-
strumieÅ„ odmiennego koloru. Można den beim Pferd. Hannover, Tierärztl.
wtedy w miejscu nieprawidłowego prze- Hochschule, Diss 1993.
pływu dokonać dokładnego pomiaru 6. Knauer K.W., McMullan W.C., Clark
profilu przepływu (VTI). Metoda koloro- D.R.: Diagnosis of an interventricular
wego dopplera jest mniej czasochłonna septal defect in horse.  Vet. Med. Small
i w ten sposób ułatwia wykonanie bada- Anim. Clin. 1973, 68, 75-78.
nia. Konwencjonalne badanie dopple- 7. Lombard C.W., Scarratt W.K., 12. Stadler P.: Ultraschalldiagnostik bei He-
rowskie może dawać sfałszowany wynik, Buergelt C.D.: Ventricular septal defects rzerkrankungen des Pferdes. Hannover,
gdy istnieje kilka wad zastawkowych in the horse.  J. Am. Vet. Med. Assoc. Tierärztl. Hochschule, Habilsvhrift
jednocześnie. 1983, 183, 562-565. 1996.
Wyliczenia objętości krwi w żadnej 8. Ludomirsky A., Hutha J.C., Vick 13. Weinberger T.: Dopplerechokardiogra-
z metod nie sÄ… absolutnie staÅ‚e. WykazujÄ… G.W., Murphy D.J., Danford D.A., phie beim Pferd. Hannover, Tierärztl.
one zmienność w czasie jednego badania Morrow W.R.: Color Doppler detection Hochschule, Diss 1991.
WRZESIEC
-PAy
DZIERNIK " 5/2005 59