Tworzenie i odtwarzanie obrazu partycji przy pomocy ImageX
Technologia obrazowania stała się tak popularna, że również Microsoft postanowił zorientować swoje usługi
wdrożeniowe wokół obrazów dysków, a nie jak to miało miejsce do tej pory, rozdrobnionych plików
instalacyjnych. Widać to choćby po instalatorze Windows Vista, który de facto rozpakowuje na czystą partycję
obraz systemu zapisany na kupionym w sklepie DVD. Dzięki zestawowi Windows Automated Installation Kit
(WAIK) każdy może sobie przygotować taką instalację Visty samodzielnie  zainstalować programy,
sterowniki , skonfigurować opcje systemowe  a następnie instalować już gotową, "swoją" Vistę. Nie każdy wie
jednak, że WAIK świetnie nadaje się też do wykonywania obrazów partycji rozumianych bardziej ogólnie, już
nie tylko do instalacji systemu i nie tylko Windows Vista.
Do wykonania obrazu partycji w zestawie Windows Automated Installation Kit (który można pobrać z naszego
działu Narzędzia) służy narzędzie o niewielkich rozmiarach, ale za to sporych możliwościach - ImageX. Przed
przystąpieniem do tworzenia obrazu należy przygotować środowisko WinPE, do którego będzie można
zabootować  obraz można bowiem wykonać tylko w trybie offline, czyli bez uruchomienia zainstalowanego
na danej partycji systemu. Jak wykonać WinPE dodając do niego narzędzie ImageX? Opisuje to artykuł
Tworzenie obrazu ISO lub pendriva z bootowalnym środowiskiem WinPE 2.0 opublikowany niedawno w
naszym serwisie. Dodatkowo wyjaśnia on, jak nagrać takie środowisko WinPE na nośnik USB, który jest chyba
wygodniejszy w użyciu niż bootowalna płyta DVD.
Jeszcze jedna rzecz, o której nie można zapomnieć przed wykonaniem obrazu  obraz musi być gdzieś
przechowywany. Należy więc przygotować odpowiednio dużą partycję na plik WIM. Oczywiście ImageX
obsługuje dwa tryby kompresji (szybki i dokładny), mimo wszystko jednak należy przygotować się na
przyjęcie dużego pliku. Innym rozwiązaniem jest przechowywanie pliku obrazu w udziale sieciowym. Jest to
możliwe dzięki temu, że środowisko WinPE umożliwia bezproblemowy dostęp do sieci LAN. Najlepiej, jeśli w
sieci działa serwer DHCP - nie trzeba będzie wtedy konfigurować adresu IP z poziomu wiersza poleceń.
Tworzenie obrazu
Aby rozpocząć tworzenie obrazu, należy zabootować do środowiska WinPE. Składnia narzędzia ImageX w
przypadku wykonywania obrazu jest następująca:
ImageX /capture z
ródło ścieżka "Nazwa" {"opis obrazu"} {/check |
/compress [typ_kompresji] | /config | /flags "Edycja" | /norpfix | /verify}
Parametr /capture określa tryb pracy narzędzia ImageX - w naszym przypadku przechwycenie obrazu.
Następnie podaje się z
ródło, czyli literę woluminu, który ma zostać zapisany do obrazu oraz ścieżkę docelową,
czyli nazwę pliku WIM, do którego obraz ma zostać zapisany. Dalej w cudzysłowie znajduje się ostatni
wymagany parametr, czyli nazwa obrazu służąca do identyfikacji w przypadku, gdy do tego samego pliku WIM
dodane zostaną kolejne obrazy (istnieje taka możliwość).
Następnie można podać opcjonalne parametry narzędzia ImageX. Opis obrazu (koniecznie w cudzysłowie) ma
również znaczenie identyfikacyjne. Przełącznik /check wymusza sprawdzanie integralności pliku WIM. Bardzo
ważny, choć opcjonalny, jest przełącznik /compress. Oferuje on trzy tryby pracy narzędzia: bez kompresji
(none), z szybką kompresją (fast) oraz z maksymalnym stopniem kompresji (maximum). Warto zwrócić
uwagę, że typ kompresji ma bardzo duży wpływ na czas wykonywania obrazu, ale ma niewielkie znaczenie
podczas jego odtwarzania.
Kolejny parametr opcjonalny /config pozwala podać ścieżkę do pliku konfiguracyjnego, w którym można na
przykład zdefiniować listę wykluczeń, czyli plików pomijanych przy tworzeniu obrazu. Parametr /flags ma
zastosowanie jedynie, gdy utworzony obraz zawiera system Windows Vista i będzie wykorzystywany przez
instalator. Przełącznik /nopfix informuje narzędzie ImageX, że punkty łączeniowe i linki symboliczne nie będą
brane pod uwagę w obrazie, jeśli odwołują się do lokalizacji nieuwzględnionej w parametrze z
ródło (na innej
partycji). Ostatni parametr /verify wykonuje końcową weryfikację i sprawdzenie pod kątem błędów i
zduplikowanych plików. Ma duży wpływ na czas operacji.
Jeśli ścieżka do pliku konfiguracyjnego nie zostanie podana, ImageX będzie próbował znalez
ć i wykorzystać
plik wimscript.ini w swoim katalogu. Warto więc wcześniej taki plik utworzyć i zmodyfikować domyślne
ustawienia. W pliku konfiguracyjnym można wskazać foldery, pliki lub typy plików, które mają zostać
wykluczone z obrazu oraz które mają zostać wykluczone z kompresji. Oto przykład:
[ExclusionList]
ntfs.log
hiberfil.sys
pagefile.sys
"System Volume Information"
RECYCLER
Windows\CSC
[CompressionExclusionList]
*.mp3
*.zip
*.cab
\WINDOWS\inf\*.pnf
Oto przykładowe polecenie ImageX wykonujące obraz dysku C z szybką kompresją. Plik WIM zostanie zapisany na
drugim dysku D.
ImageX /capture C: D:\obraz.wim "Obraz C" "Obraz dysku C" /compress fast
Tworzenie obrazu z zainstalowanym systemem Windows XP i kilkoma aplikacjami (partycja z około 4
GB zajętego miejsca) w naszym środowisku testowym trwało z tym rodzajem kompresji około 15
minut. Plik wynikowy zajmował niecałe 2 GB.
Odtwarzanie obrazu
Kiedy zajdzie potrzeba odtworzenia obrazu, jedyne co będzie konieczne do tej operacji to środowisko
WinPE z narzędziem ImageX oraz oczywiście plik WIM z utworzonym wcześniej obrazem. Gdy to
wszystko będzie już pod ręką, należy zabootować komputer do WinPE i uruchomić narzędzie diskpart.
Przed odtworzeniem obrazu należy bowiem po prostu przygotować i sformatować partycję - nie
mniejszą, niż partycja z
ródłowa. Jeśli obraz zawiera partycję bootowalną i chcemy, by tak pozostało,
należy nową również ustawić jako aktywną.
Gdy czysta partycja jest już utworzona i sformatowana, należy posłużyć się narzędziem ImageX. Jego
składnia w przypadku odtwarzania obrazów jest następująca:
imagex /apply ścieżka numer lokalizacja {/check | /ref | /verify}
Parametr /apply to znów tryb działania narzędzia ImageX - tym razem odtworzenie zapisanego obrazu
na dysk. Następnie należy podać ścieżkę do pliku WIM zawierającego obraz oraz numer tego obrazu (w
przypadku, gdy plik zawiera tylko jeden obraz, będzie to numer 1). Ostatnim wymaganym parametrem
jest lokalizacja docelowa, czyli przygotowana przez nas wcześniej pusta partycja.
Z opcjonalnych parametrów mamy do dyspozycji znane z wykonywania obrazu przełączniki /check
oraz /verify, a także nowy przełącznik /ref, który pozwala ustanowić odwołanie do kolejnego pliku
obrazu w przypadku, gdy używane są wieloczęściowe pliki SWM. W tym scenariuszu będzie on
nieprzydatny.
Oto przykładowe użycie narzędzia ImageX do odtworzenia pliku obrazu. Obraz zapisany na dysku D
zostanie odtworzony na partycję C.
ImageX /apply D:\obraz.wim 1 C:
Proces odtwarzania w naszym przypadku trwał około 10 minut. Po jego zakończeniu wystarczyło
uruchomić ponownie komputer, a system Windows XP załadował się zupełnie tak, jakby od zawsze był
zainstalowany na komputerze. Należy się jednak liczyć z tym, że może wystąpić konieczność ponownej
aktywacji systemu.
Znane problemy
Narzędzie ImageX nie zostało stworzone do wykonywania obrazów dysków jako kopii zapasowych.
Generalnie służy do przygotowywania obrazów instalacyjnych w celu redystrybucji na innych
komputerach w połączeniu z programem Sysprep. Wykonując obraz dysku należy więc pamiętać o
następujących rzeczach:
rozszerzone atrybuty plików nie są uwzględniane podczas wykonywania obrazu
spośród punktów ponownej analizy (reparse points) w procesie odtwarzania przywracane są tylko
punkty łączeniowe i linki symboliczne
pliki o zadeklarowanym rozmiarze (sparse files) są przechwytywane do obrazu i póz
niej odtwarzane,
ale po odtworzeniu tracą swoje właściwości i stają się "normalnymi" plikami
identyfikatory plików Object IDs są utracone