EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
EKONOMIA
Wzrost gospodarczy
Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz
WARSZAWA
© Copyright by Dariusz Prokopowicz
2005
y
ródła wzrostu
produkcji (wzrostu
gospodarczego)
Wzrost
1. 2.
1. Zwiększanie 2.
efektywności
nakładów
przetwarzania
(wykorzystania)
nakładów
Kapitał Uzbrojenie
ludzki pracy
2
Zwiększanie nakładów
Ad. 1
Ad. 1
y
ródła wzrostu produkcji
y
ródła wzrostu produkcji
tj. zwiększanie technicznego uzbrojenia
Uzbrojenie
pracy (czyli relacji: kapitał / praca)
pracy
nakład pracy mo\
na zwiększać poprzez
wzrost liczby ludności zawodowo czynnej
[zmiany ilościowe]
Kapitał
ludzki
lub poprzez podnoszenie poziomu wiedzy i
umiejętności oraz kształtowanie innych
czynników określających wydajność
[zmiany jakościowe].
3
Ad. 2
Ad. 2
y
ródła wzrostu produkcji
y
ródła wzrostu produkcji
Wzrost efektywności
przetwarzania (wykorzystania)
nakładów
a). Wzrost b).
a). b).
Korzyści
Wzrost c). Postęp
c).
Korzyści
Postęp
wydajności
skali
wydajności techniczny
skali
techniczny
4
a). Wzrost wydajności
a).
Wzrost wydajności
y
ródła wzrostu produkcji
y
ródła wzrostu produkcji
Obecnie w krajach uprzemysłowionych wielkość areału
ziemi jest w zasadzie stała.
Czynnikiem wzrostu produkcji rolnej jest wzrost wydajności.
Pytanie:
Jakie istniejÄ… ograniczenia wzrostu produkcji
społecznej oprócz wielkości areału ziemi?
Istotnym ograniczeniem wzrostu produkcji mogą być surowce.
5
y
ródła wzrostu produkcji
y
ródła wzrostu produkcji
Zasoby
surowców
Nieodnawialne Odnawialne
Są ograniczone Należy nimi
w sposób efektywnie
naturalny gospodarować
6
b). Korzyści skali
b).
Korzyści skali
y
ródła wzrostu produkcji
y
ródła wzrostu produkcji
Równie\
z
ródłem wzrostu gospodarczego są korzyści
skali.
Czynniki wytwórcze
7
produkcyjnych
Efektywno
ść
procesów
c). Postęp techniczny
c).
Postęp techniczny
y
ródła wzrostu produkcji
y
ródła wzrostu produkcji
W procesie wzrostu gospodarczego istotnÄ… rolÄ™
odgrywa postęp techniczny.
z
ródłem wynalazków są prace badawczo-rozwojowe,
kosztowne i obciÄ…\
one ryzykiem
w warunkach gospodarki rynkowej wynalazki: ochrona
patentowa i subsydiowanie prac badawczych
same wynalazki nie wystarczą  wymagają nakładów
inwestycyjnych na ich wdro\
enie.
8
Pytanie:
y
ródła wzrostu produkcji
y
ródła wzrostu produkcji
Które z nich decydują o wzroście gospodarczym krajów
wysoko rozwiniętych?
Z wielu badań empirycznych wynika, \
e głównym
z
ródłem wzrostu gospodarczego krajów rozwiniętych
są czynniki o charakterze jakościowym, a przede
wszystkim:
Wzrost wydajności pracy
Postęp techniczny
9
Czy istniejÄ… jakieÅ› granice wzrostu gospodarczego?
Czy istniejÄ… jakieÅ› granice wzrostu gospodarczego?
W końcu XVIII w. Malthus stwierdził, \
e przy stałej
powierzchni upraw i malejącej krańcowej wydajności
pracy istnieje granica mo\
liwości wy\
ywienia ludności.
W krajach uprzemysłowionych:
zwiększenie wydajności
postęp techniczny w rolnictwie.
10
Czy istniejÄ… jakieÅ› granice wzrostu gospodarczego?
Czy istniejÄ… jakieÅ› granice wzrostu gospodarczego?
Mechanizm cenowy wolnego rynku oraz konkurencja
umo\
liwia optymalne wykorzystanie ograniczonych
zasobów.
W gospodarce realnego socjalizmu [centralnie
kierowanej] istniało wielkie marnotrawstwo zasobów.
Wzrost cen rzadkich zasobów zmusza do bardziej
efektywnego ich wykorzystania oraz do poszukiwania
nowych zasobów i nowych technologii.
11
Koncepcja wzrostu zerowego
Koncepcja wzrostu zerowego
Społeczne koszty wzrostu gospodarczego:
degradacja środowiska naturalnego
nadmierne zagęszczenie przemysłu i budownictwa
obni\
enie jakości \
ycia
12
Koncepcja wzrostu zerowego
Koncepcja wzrostu zerowego
Koncepcja wzrostu zerowego zakłada obni\
enie do zera
tempa wzrostu realnego produktu społecznego w
krajach rozwiniętych (poniewa\
wzrost PNB powoduje
dodatkowe koszty np. zanieczyszczenie środowiska
naturalnego).
Pytanie:
Jakie uwarunkowania muszą być spełnione aby ta
koncepcja mogła stać się realną?
odnawialność zasobów
zerowe tempo wzrostu demograficznego.
13
W końcu lat 70. w większości krajów uprzemysłowionych
W końcu lat 70. w większości krajów uprzemysłowionych
tempo wzrostu wydajności uległo wyraz
nemu obni\
eniu
tempo wzrostu wydajności uległo wyraz
nemu obni\
eniu
Opinie na temat przyczyn sÄ… podzielone:
Wzrost nakładów na ochronę środowiska
Wzrost cen ropy naftowej (kryzys naftowy), który wymusił
przeznaczenie znacznych środków na poszukiwanie
energooszczędnych metod wytwarzania [redukcja produkcji
samochodów tzw.  krą\
owników szos z jednoczesnym
wzrostem produkcji samochodów średniolitra\
owych]
Inflacja, która negatywnie wpłynęła na oczekiwania
inwestorów, powodując obni\
enie stopy inwestycji.
14
PodstawÄ… polityki wzrostu gospodarczego
PodstawÄ… polityki wzrostu gospodarczego
jest popieranie i pobudzanie inwestycji.
ale samo stymulowanie wzrostu nakładów inwestycyjnych
nie wystarcza, np. podwojenie stopy inwestycji w Wielkiej
Brytanii zwiększyłoby średnie roczne tempo wzrostu realnej
produkcji zaledwie o 1 %,
dodatkowo niezbędne są starania o wzrost efektywności
produkcji (a więc postęp techniczny i podnoszenie
kwalifikacji pracowników):
a) postęp techniczny  w następstwie działalności badawczo-
rozwojowej
b) inwestycje w kapitał ludzki - podnoszenie poziomu
wykształcenia, kwalifikacji i umiejętności pracowników.
15