Pytania do egzaminu z przedmiotu  Ekonomika turystyki i rekreacji.
1. Układy rynkowe w których znaczenie ma czas wolny.
a. Rynek na czas wolny
Rynek, w którym celem transakcji jest posiadanie (wygospodarowanie) czasu
wolnego a następnie jego sprzedaż. Przejawia się w nabywaniu dóbr i usług
pełniących funkcję czasooszczędną (np zakup robota kuchennego)
b. Rynek czasu wolnego
Rynek, na którym konsumenci poszukują towarów umożliwiających wykorzystanie i
spędzenie czasu wolnego. Warunkiem transakcji jest dysponowaniem funduszem
swobodnej decyzji (np udział w zajęciach rekreacyjnych)
c. Rynek dla czasu wolnego
Rynki mające za zadanie obsługę wyodrębnionych rynków czasu wolnego (np rynek
pracy dla czasu wolnego w regionach turystycznych)
2. Przedstaw schemat makroekonomicznego przedmiotu badań ekonomiki turystyki i
rekreacji.
a. W odniesieniu do poziomu makroekonomicznego miejsce turystyki
obrazowane jest udziałem sektora turystycznego w tworzeniu produktu
krajowego brutto oraz wielkością (lub odsetkiem) zatrudnienia w sektorze
turystycznym. Wskazuje się tym samym na miejsce turystki jako dziedziny w
całej gospodarce narodowej danego kraju. Przyjmując jednak jednolite zasady
funkcjonowania rynku w UE, zasadnicza część procesów rynkowych odnosi się
do wspólnego obszaru gospodarczego w krajach UE. Dlatego gospodarkę
ugrupowań gospodarczych należy traktować także w ujęciu
makroekonomicznym. Przedmiotem badan teoretycznych jest ekonomia
(makro- i mikro-). Natomiast badania empiryczne (pragmatyka) to: gospodarka
globalna, gospodarka ugrupowań gospodarczych (np. UE, NAFTA) czy
gospodarka narodowa, w tym miejsce turystyki w godpoarce np. udział w PKB.
3. Relacje między pojęciami czas wolny, turystyka i rekreacja.
a. Turystyka to całokształt zjawisk ruchliwości przestrzennej, związanych z
dobrowolną, czasową zmianą pobytu, rytmu i środowiska życia oraz wejściem
w styczność osobistą ze środowiskiem odwiedzanym (przyrodniczym,
kulturowym bądz
społecznym).
b. Rekreacja, aktywny wypoczynek (łac. recreo  odnowić, ożywić)  forma
aktywności umysłowej lub fizycznej podejmowana poza obowiązkami
zawodowymi, społecznymi, domowymi i nauką. Stosowana w celu odpoczynku
i rozrywki.
c. Czas wolny  czas, którym dysponuje człowiek po wykonaniu obowiązków
takich jak nauka, praca, czynności związane z codziennym życiem.
d. Jednym z głównych warunków działalności rekreacyjno-turystycznej jest czas
wolny, który ma istotny wpływ na możliwość podejmowania przez człowieka
różnych działań kształtujących jego osobowość zarówno psychiczną jak i
fizyczną.
e. Między pojęciami czas wolny i rekreacja istnieje wyraz
na różnica. Czas wolny
jest pojęciem szerszym niż rekreacja. Rekreacja jest kategorią działania, jest
tylko częścią treści czasu wolnego, gdyż nie wszystko, co czynimy w czasie
wolnym jest rekreacją. Czas wolny jest dobrem społecznym, wypracowanym
przez jednostkę i społeczeństwo, przede wszystkim dla regeneracji sił
fizycznych i psychicznych po pracy zawodowej, chociaż można go poświęcić np.
nauce, na rozwój indywidualnych zamiłowań i zainteresowań.
4. Podział ruchu turystycznego ze względu na wybrane kryterium.
a.
5. Rodzaje podróżnych wg. statystyk ONZ i ich podział.
a.
b. Turyści  osoby, które spędzają co najmniej jedną noc w obiektach
noclegowych w odwiedzanej miejscowości (odwiedzający krajowi) bądz
kraju
(odwiedzający międzynarodowi) i których cele podróży to: wykorzystanie czasu
wolnego, rozrywka, wakacje, zdrowie, studia, religia lub sport albo interesy,
sprawy rodzinne, misje, zjazdy itp.
c. Odwiedzający jednodniowi  osoby, które nie nocują w obiektach noclegowych
w odwiedzanej miejscowości/kraju.
d. Wycieczkowicze  odwiedzający, którzy przebywają w danym kraju krócej niż
24 h (łącznie z uczestnikami rejsów morskich).
e.
6. Istotne cechy rekreacji.
a. aktywność, która dostarcza zadowolenie, radość, miłe i przyjemne wrażenia,
umożliwia odprężenie, relaks, obniża poziom samokontroli emocjonalnej,
b. dobrowolność, czyli poczucie swobody wyboru i możliwości podejmowania działań w
zgodzie z własnymi wartościami, preferencjami i zamiłowaniami,
c. odmienność, w stosunku do zadań i obowiązków dnia codziennego, czynności
związanych z pracą zawodową i prowadzeniem domu,
d. bezinteresowność, charakteryzująca się przede wszystkim brakiem motywów natury
ekonomicznej przy podejmowaniu zachowań wolnoczasowych,
e. zabawa i rozrywka, czyli możliwość przeniesienia się w rzeczywistość umowną,
rzeczywistość zabawy, gdzie obowiązują inne, mniej surowe reguły i wartości.
7. Uczestnicy rekreacji ze względu na cykl życia człowieka.
i. Wkraczanie bezpośredniej rekreacji dotyczy głównie okresów:
1. młodzieńczego (w części);
2. dorosłego;
3. dojrzałego;
4. starczego (w części).
ii. W okresie młodzieńczym kończy się przyrastanie długościowe ciała,
ustalają się wielkości narządów wewnętrznych, a ich praca jest w pełni
dojrzała  tylko architektonika mózgu podlega dalszym zmianom,
prowadzących do wzbogacania się procesów psychicznych.
iii. W okresie wieku dorosłego, trwającego do pojawienia się pierwszych
oznak starzenia się (35-40 rok życia u mężczyzn i 30-35 u kobiet)
występuje pełnia fizycznej dojrzałości osobnika.
iv. W okresie wieku dojrzałego  trwa do zakończenia funkcji rozrodczych
 obserwujemy postępujące siwienie włosów, ich wypadanie,
zarastanie szwów czaszkowych, postępujące odkładanie się tłuszczu w
organizmie, wypadanie zębów.
v. W okresie starości obserwujemy postępujące odwodnienie organizmu,
prowadzące do wiotczenia skóry, mięśni i więzadeł (zmiany te
prowadzą do starczego garbienia), silne pogarszanie funkcji zmysłów i
wreszcie silne wychudzenia ( ucieczka tłuszczu z organizmu), zanik
różnic płciowych i konstytucjonalnych.
8. Przedstaw schemat konsekwencji rozwoju turystyki i rekreacji.
a.
9. Etapy podróży i ich oddziaływanie na obszary, przez które przebiega podróż
turystyczna.
a.
b.
10. Funkcje turystyki i rekreacji realizowane na płaszczyz
nie społeczno-kulturowej.
a.
b. F. wypoczynkowo-zdrowotna jest konsekwencją realizacji jednego z celów
stawianych przed turystyką, którym jest regeneracja sił fizycznych i
psychicznych człowieka następująca poza miejscem stałego zamieszkania. Ma
na celu zapewnianie odzyskania sił, możliwego dzięki właściwie realizowanemu
wypoczynkowi, którego celem jest likwidacja zmęczenia prze jawiącego się
zróżnicowanymi zmianami biochemicznymi i fizjologicznymi organizmu oraz ich
odbicie w sferze subiektywnych odczuć człowieka.
c. F. kształceniowa (poznawcza)  wynika z realizacji potrzeb poznawczych
człowieka podczas podróży turystycznych. Zdobywa on wówczas (bądz

poszerza) posiadaną wiedze o kraju i świecie. Człowiek staje się bardziej
otwarty na odkrywanie wartości i w szczególny sposób zapamiętuje i
uświadamia sobie poznawane fakty i procesy.
d. F. edukacji kulturowej  turystyka stwarza możliwości promowania wartości
kulturowych (kultura, tradycja, zwyczaje, style architektoniczne, religie) i
kultywowanie dziedzictwa przeszłości.
e. F. kształtowania świadomości ekologicznej  interakcja, w której środowisko
przyrodnicze (poprzez walory turystyczne) warunkuje rozwój turystyki, ta zaś
rozwijając się stwarza zagrożenie dla środowiska i je przekształca. Budowanie
świadomości ekologicznej ma na celu stymulowanie zachowań
proekologicznych  zmniejszenie degradacyjnego wpływu turystyki na
środowisko.
f. F. wychowawcza  jej celem jest kształtowanie osobowości człowieka i
przygotowanie go do życia w społeczeństwie.
g. F. etniczna  realizowana poprzez tur. Etniczną, której celem są odwiedziny
kraju urodzenia (własnego lub przodków), czemu sprzyjają procesy
kultywowania odrębności kulturowej.
11. Funkcje turystyki i rekreacji realizowane na płaszczyz
nie gospodarczej.
a.
b.
c.
12. Funkcje turystyki i rekreacji realizowane na płaszczyz
nie przestrzenno-środowiskowej.
a.
b.
c.
13. Funkcje rekreacji.
a. Funkcje rekreacji we współczesnym świecie:
" Kompensacyjna  kompensuje wypełnianie wszelkiego typu  braku ruchu, zabawy
itp.
" Kreacyjna  twórcze spełnianie się w zajęciach, formach, rzeczach, których
realizacja jest niemodna w czasie zajętym obowiązkiem zawodowym, społecznym i
rodzinnym, kreowanie nowych wartości.
" Katartyczna  oczyszczająca, pozwala na odreagowanie.
" Adaptacyjna  pomaga w przystosowaniu się do nowych warunków
środowiskowych.
" Stymulacyjna  wspomaga pobudzanie rozwoju fizycznego i psychicznego
człowieka.
" Korekcyjna  przeciwdziałanie różnego rodzaju odchyleń zwłaszcza w rozwoju
fizycznym
" Emancypacyjna  uwalnianie się od zasad.
" Ekonomiczna  mniej chorujemy, więcej kasy.
" Społ. Ideologiczna  dawanie pozytywnych wzorców do naśladowania
" Integracyjna  możliwość poznawania nowych ludzi.
14. Bezpośrednia i pośrednia gospodarka turystyczna.
a. Gospodarka turystyczna - Gospodarka turystyczna jest to cała sfera działań, urządzeń
i środków mających na celu zaspokojenie potrzeb kreowanych przez turystów:
1. Bezpośrednia - Bezpośrednia gospodarka turystyczna (przemysł turystyczny)
obejmuje działalność tylko tych podmiotów, których funkcjonowanie wynika z
realizacji zapotrzebowania zgłaszanego przez turystów.
-hotelarstwo
-gastronomia
-biura podroży
-transport  związany z przewozami turtycznymi
-produkcja map i przewodników
-produkcja pamiątek
-handel
-sport i kulturę fizyczną
2. Pośrednia - Pośrednia gospodarka turystyczna (określana również jako nietypowa
działalność turystyczna) to aktywność tych jednostek gospodarczych, które realizując
potrzeby zgłaszane przez różne grupy osób, nie tworzą typowych i
charakterystycznych produktów turystycznych:
- sektor bankowy
-ubezpieczenia
-transport pasażerski
-gospodarka komunalna
-produkcja art. sportowych
-produkcja art. odzieżowych
-produkcja art. fotograficznych
-usługi telekomunikacyjne i pocztowe
15. Turystyka i rekreacja w PKD (Polska Klasyfikacja Działalności).
a.
16. Bezpośredni, pośredni i indukowany efekt ekonomiczny.
a. Bezpośredni efekt ekonomiczny  odnosi się do tej części gospodarki, która
bezpośrednio zaspokaja popyt turystyczny. Zamiana w poziomie produkcji w
tym wypadku będzie równa zmianie popytu turystycznego, a bezpośredni
wpływ na dochody będzie ściśle związany z poziomem płac i zysków.
b. Pośredni efekt ekonomiczny dotyczy sytuacji, gdy przedsiębiorstwa związane z
obsługą ruchu turystycznego dokonują zakupów w innych sektorach
gospodarki. Efekt ten obejmuje również zakupy dokonywane przez dostawców
przedsiębiorstw turystycznych. A
ańcuch ten nie kończy się, dopóki popyt może
być zaspokojony przez producentów danego obszaru. W przeciwnym wypadku
pieniądz będzie wypływał poza jego granice, a efekt będzie się przenosił wraz z
nim.
c. Indukowany efekt ekonomiczny polega na ogólnym wzroście wydatków,
możliwym dzięki zwiększonym dochodom ludności zatrudnionej w
bezpośredniej i pośredniej obsłudze ruchu turystycznego.
17. Formuła mnożnika krążenia pieniądza wprowadzonego do sfery obrotu turystycznego.
a.
b.
18. Rachunek satelitarny turystyki.
a. Rachunek satelitarny ma mierzyć efekty ekonomiczne turystyki, ustalić jej
wkład w gospodarkę narodową w oparciu o parametry makroekonomiczne
takie jak: produkt krajowy brutto, produkcja globalna, popyt i podaż
turystyczną, zatrudnienie, wydatki sektora publicznego związane z turystyką,.
Popyt turystyczny stanowią wydatki konsumpcyjne uczestników ruchu
turystycznego. Podaż zaś to wszelkie wyroby i usługi, które nabywane są w
ramach wydatków turystycznych. W rachunku satelitarnym analizujemy
wielkość udziału produktów danych działów gospodarki w produkcie
turystycznym i porównujemy ją z oszacowanym, zrealizowanym popytem
krajowym i zagranicznym na usługi i produkty turystyczne. W rachunku
uwzględnia się informacje o wydatkach turystów przyjezdnych według
produktów, o popycie turystycznym rezydentów i nierezydentów kraju,
informacje dotyczące wykorzystania produktów turystycznych, liczbę
pracujących w turystycznych rodzajach działalności według kategorii i płci,
liczbę osób podróżujących.
19. Czynniki produkcji w gospodarce turystycznej.
a. Czynniki produkcji - są to wszystkie środki uczestniczące w procesach produkcji
dóbr rzeczowych i usług, które można różnie klasyfikować. Klasyczna teoria
ekonomii wyróżnia trzy podstawowe czynniki produkcji: pracę, ziemię lub
surowce, kapitał. Wymienione czynniki w nowoczesnych ujęciach uzupełnia się
czwartym czynnikiem: informacją (postępem techniczno-organizacyjnym).
b. Praca - to celowa działalność człowieka, polegająca na przekształcaniu dóbr
przyrody przystosowywaniu ich do zaspokajania potrzeb ludzkich, wykonywana
z reguły odpłatnie.
c. Ziemia - jako czynnik produkcji jest pojęciem ogólnym, obejmującym wszelkie
zasoby naturalne wykorzystywane w procesie wytwarzania [uprawę,
eksploatację, lokalizację (odgrywającą istotną rolę zarówno w produkcji dóbr
rzeczowych jak i usług)]. W działalności usługowej (w tym hoteli) ziemia
odgrywa czynnik lokalizacji.
d. Kapitał - oznacza dobra zaangażowane w proces świadczenia usług. Kapitał
przedsiębiorstw świadczących usługi obejmuje głównie takie składniki, jak:
lokale do działalności (podstawowej i pomocniczej), maszyny i urządzenia,
środki transportu, dostęp do z
ródeł energii i wody, wyposażenie w narzędzia,
materiały i części zamienne.
e. Informacja - W warunkach rynku turystycznego informacja wykorzystywana
jest jako:
i. wiedza, tj. potencjał, którym należy odpowiednio zarządzać,
podstawa do podejmowania decyzji rynkowych za pośrednictwem
badań rynku skierowanych na konkurencję i konsumentów,
ii. baza danych o potencjale turystycznym obszarów (walorach
turystycznych, zagospodarowaniu turystycznym, ofercie usługowej
podmiotów),
iii. forma kontaktu, prezentacji oferty i zawierania transakcji z
konsumentami i kooperantami poprzez nowoczesne systemy
rezerwacyjne, a także internet,
iv. przedmiot działalności podmiotów na rynku turystycznym a zwłaszcza
usług w zakresie informacji turystycznej w szerokim znaczeniu.
20. Korzyści gospodarcze związane z rozwojem turystyki.
a. Do podstawowych korzyści gospodarczych związanych z rozwojem turystyki
(krajowej i zagranicznej, szczególnie przyjazdowej) należy zaliczyć m.in.:
- napływ dewiz,
- wzmocnienie gospodarki (na szczeblu miejscowości, regionu, kraju) dzięki
produkcji towarów i usług dla turystów,
- większą różnorodność i intensywność działalności gospodarczej, zwłaszcza z
wykorzystaniem lokalnych zasobów i produktów,
- rozwój działalności inwestycyjnej (lokalnych, krajowych i zagranicznych
inwestorów), stymulowanej rosnącymi rozmiarami ruchu turystycznego,
- lepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury,
- poprawę infrastruktury komunalnej przez rozbudowę infrastruktury
turystycznej,
- korzystanie z istniejącej infrastruktury turystycznej przez ludność miejscową,
- efekt mnożnikowy,
- wzrost poziomu zaopatrzenia ludności,
- rozwój sektora usług służących turystom i ludności miejscowej (np. handlu
detalicznego, gastronomii, sportowo- rekreacyjnych itd.),
- tworzenie dodatkowych miejsc pracy w miejscowościach, które najczęściej
nie mają rozwiniętego przemysłu lub wykazują ograniczone możliwości
rozwoju rolnictwa".
21. Negatywne aspekty rozwoju turystyki i rekreacji.
a. Negatywne skutki rozwoju turystyki to wzrost cen w obszarach obsługujących
turystów oraz wypływy dewiz. Wypływy dewiz występują ze względu na:
import wyposażenia do obiektów turystycznych, import dóbr konsumpcyjnych,
spłacanie zadłużeń przez inwestorów, wydatki na promocję miejscowości lub
regionu turystycznego.
b. Do negatywnych zjawisk społecznych nasilających się wraz ze wzrostem ruchu
turystycznego należą m.in. przestępczość, alkoholizm, narkomania, hazard,
prostytucja. Z wymienionymi patologiami mamy do czynienia w zdecydowanej
większości obszarów gdzie rozwija się turystyka masowa. Nie wszyscy znajdują
zatrudnienie w turystyce, dlatego następuje polaryzacja dochodów, a w
konsekwencji rozwarstwienie społeczne.
c. W przypadku turystów z bogatych krajów, którzy odwiedzają kraje uboższe,
dochodzi do tzw. efektu demonstracji. Mieszkańcy terenów odwiedzanych,
patrząc na sposób zachowania i status majątkowy turystów, postrzegają ich
jako lepszych od siebie. Dążą do tego by im dorównać, jednak mają
świadomość, że jest to niezwykle trudne, co rodzi poczucie frustracji i
kompleks niższości wobec przyjezdnych.
d. Ze względu na rozwój infrastruktury turystycznej, zmniejsza się powierzchnia
obszarów naturalnych będących siedliskami roślin i zwierząt. Ponadto wzrasta
zanieczyszczenie powietrza (głównie ze względu na emisję spalin
samochodowych), zanieczyszczenie wód (ścieki pochodzące z obiektów
turystycznych) oraz poziom hałasu.
22. Cele zrównoważonego rozwoju turystyki.
a. Celem tej koncepcji jest zintegrowanie działalności turystycznej z celami
ochrony przyrody, a także kształtowaniem nowych zachowań turystów oraz
organizatorów ruchu turystycznego. Te nowe postawy winy być korzystne
etycznie i społecznie dla lokalnej ludności.
b. Turystykę zrównoważoną charakteryzuje stosowanie następujących zasad:
i. rozwój turystyki jest dostosowany do rodzaju i jakości zasobów
środowiska przyrodniczego i nie może przyczyniać się do ich degradacji
ii. miejscowa ludność partycypuje we wszystkich przedsięwzięciach
związanych z turystyką, które podejmowane są na zamieszkanych przez
nią terenach,
iii. oferta turystyczna opiera się na miejscowych zasobach naturalnych,
iv. ludzkich, materialnych i obejmuje niewielkie obiekty, dostosowane
skalą do otoczenia,
v. rozwój turystyki jest zintegrowany z miejscowym rozwojem
gospodarczym oraz jest korzystny etycznie, społecznie i ekonomicznie
dla miejscowej ludności.