OZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU ZA POMOCĄ WERSENIANU SODOWEGO
Jony Ca i Mg występują prawie we wszystkich wodach naturalnych, czyli są stałymi
składnikami tych wód. Zwykle w wodach słabo mineralizowanych zawartość Ca +2 jest 3-4
razy większa niż jonów Mg+2. Toteż sole wapnia w tych wodach stanowią ok. 75% twardości
ogólnej wody. Jednak ze wzrostem mineralizacji wody następuje większy wzrost zawartości
soli magnezu w stosunku do zawartości jonów Ca +2, np. w wodach wodorowęglanowych
przy ogólnej mineralizacji do 500 mg/dm3 stosunek wapnia do magnezu waha się w
większości przypadków od 4:1 do 2:1. Przy podwyższonej mineralizacji (do 1000 mg/dm3)
stosunek wapnia do magnezu z 2:1 dochodzi do 1:1, a przy dalszym wzroście mineralizacji
wody Mg+2 w większości wypadków przeważa nad Ca +2.
W wodach naturalnych wapń i magnez występują w postaci wodorowęglanu wapnia,
wodorowęglanu magnezu lub siarczanu wapnia i magnezu, czasem jako chlorek wapniai
chlorek magnezu.
Odczynniki:
1. Roztwór wersenianu sodowego, 1cm3 tego r-ru odpowiada 0,1 °tw.
2. Kwas solny rozcieńczony wodą destylowaną w stosunku objętościowym 1:1
3. 2,5 – molowy roztwór zasady sodowej (NaOH 10%)
4. 25 – procentowy roztwór amoniaku
5. alkoholowy (nasycony) roztwór czerni ET
6. mureksyd roztarty z chlorkiem sodowym w stosunku 1 :100
7.1.Wykonanie oznaczenia:
Do 100 cm3 badanej wody dodaje się 0,1 – molowy kwas solny w ilości równoważnej
uprzednio oznaczonej zasadowości ogólnej. Następnie dodaje się szczyptę mureksydu (6) i
po dokładnym wymieszaniu zawartości kolby dodaje się 2 cm3 roztworu wodorotlenku
sodowego (3), po czym miareczkuje się mianowanym roztworem wersenianu sodowego (1)
do zmiany barwy różowej na fioletową. Zużycie wersenianu sodowego do zmiareczkowania
próby wobec wskaźnika mureksydu odpowiada zawartościom jonów wapnia (PN – 81/C-
04551.01).
7.1.1. Obliczanie wyników:
Zawartość wapnia obliczyć w mgCa/dm3 ze wzoru:
a ⋅ 1
,
0 ⋅1000 ⋅ 20
2000 ⋅ a
X
=
1=
mgCa/dm3,
8
,
2 ⋅ V
8
,
2 ⋅ V
a – ilość wersenianu sodowego (1cm3 odpowiada 0,1 °tw), cm3
V - objętość próby wody użytej do oznaczenia, cm3
2,8 – przelicznik z milivali na stopnie twardości,
20 – równoważnik wapnia.
Po oznaczeniu zawartości jonów wapnia do tej samej próby dodaje się 7 cm3 kwasu solnego
(2), po czym intensywnie się miesza zawartość kolby aż do odbarwienia roztworu. Po
odbarwieniu się próby dodaje się do niej 7 cm3stężonego roztworu amoniaku (4) oraz kilka
kropel wskaźnika czerni ET (5) i miareczkuje roztworem wersenianu sodowego (1) do
zmiany barwy fioletowej na niebieską. . Zużycie wersenianu sodowego do zmiareczkowania
próby wobec wskaźnika mureksydu odpowiada zawartościom jonów magnezu. (PN – 75/C-
04562.01).
7.1.2. Obliczanie wyników:
Zawartość magnezu obliczyć w mgMg/dm3 ze wzoru:
a ⋅ 1
,
0 ⋅1000 ⋅12
1200 ⋅ a
X
=
1=
mgMg/dm3,
8
,
2 ⋅ V
8
,
2 ⋅ V
w którym
a – ilość wersenianu sodowego (1cm3 odpowiada 0,1 °tw), cm3
V - objętość próby wody użytej do oznaczenia, cm3
2,8 – przelicznik z milivali na stopnie twardości,
12 – równoważnik magnezu