Nalewki, które leczą
Nalewka rozmarynowa z tymiankiem
2 g suszonych liści rozmarynu
1 g ziela tymianku
1/2 l wódki czystej 50%
Zioła zalać wódką, macerować w szczelnie zamkniętym
naczy niu przez 14 dni, zlać, przefi ltrować, pić po łyżeczce 2 razy dziennie.
Rozmaryn lekarski (Rosmarinus offi
cinalis) pocho-
dzący z Azji Mniejszej i pobrzeży śródziemnomorskich, to osiągający wysokość 2 m podkrzew o liściach niewielkich i szydlastych, barwy szarozielonej, przy potarciu wydziela-jący korzenny zapach. Niebieskoliliowe kwiaty zebrane są w gęste kwiatostany.
Zastosowanie lecznicze: Nalewka rozmarynowa działa rozkur czowo w obrębie przewodu pokarmowego, słabo mo-czopędnie i wiatropędnie. Przywraca normalną perystaltykę jelit, zwiększa przepływ żółci z pęcherzyka żółciowego do dwunastnicy. Prócz tego ma działanie wzmacniające. Oso-bom wyczerpanym i rekonwalescentom zaleca się również picie naparu.
57
Nalewka szafranowa
1 g szafranu
3-5 świeżych kwiatów dziurawca
1 l wódki czystej 45%
Wszystkie składniki zmieszać ze sobą w szczelnie za-
mkniętym, szklanym naczyniu, macerować w cieple 12 godzin, przecedzić przez bibułę fi ltracyjną. Przelać do butelek, zakorkować je, zala kować, wynieść do piwnicy na 6 miesięcy.
Szafran uprawny, zwany także krokusem uprawnym (Crocus sativus, syn.: Crocus offi
cinalis) jest byliną pocho-
dzącą z wschodniej części Basenu Morza Śródziemnego, osiągającą wysokość 10-30 cm. Z podziemnej bulwki wy-rastają równowąskolancetowate liście i fi oletowe kwiaty.
Część użytkową rośliny stanowią wysuszone i sproszkowane znamiona słupków bogate w żółty barwnik noszący nazwę krocyny.
Zastosowanie lecznicze: Znamiona szafranu korzystnie oddziałują na żołądek, lekko pobudzają wydzielanie so-ków trawiennych, zapobiegają niestrawności i wzdęciom, oraz po zytywnie wpływają na pracę wątroby, działają na-potnie, pobudzają krążenie i menstruację, obniżają ciśnienie krwi. Po mocniczo zalecane są w depresji.
Nalewki, które leczą
Nalewka Tabasco
50 g sosu Tabasco
1/2 l wódki czystej 40%
Sos Tabasco zmieszać z wódką w szklanym naczyniu.
Naczynie szczelnie zamknąć i odstawić do lodówki na 24
godziny. Po tym czasie wódka i Tabasco powinny się już dokład nie „przegryźć”. Trunek wyjąć z lodówki, wstrząsnąć naczyniem, aby połączyć ponownie spirytus i sos, gdyby się rozwarstwiły.
Papryka roczna (Capsicum annuum) to roślina roczna pochodząca z kontynentu południowoamerykańskiego, osiągająca od 40 do ponad 100 cm wysokości. Owocem jest jagoda z jasnożółtymi nasionami we wnętrzu. Owoce mogą mieć rozmaite barwy: żółtą, czerwoną, fi oletową.
Zastosowanie lecznicze: W owocach występują: kap-saicyna (alkaloid odpowiedzialny za ostry, piekący smak, stanowiący o wartości leczniczej i przyprawowej), witamina C i prowitamina A oraz śladowe ilości witamin E, K, PP, sole mineralne.
59
Nalewka tatarakowa
15 g kłączy tataraku
1 l winiaku 40%
100 g miodu jasnego płynnego (patoki)
Kłącze tataraku rozdrobnić, wsypać do szklanego naczynia i za lać winiakiem. Szczelnie zamknąć, żeby alkohol nie wietrzał, i na sześć tygodni ustawić na słonecznym parape-cie. Następnie płyn zlać i przecedzić przez bibułę fi ltracyjną.
Dodać miód, bardzo dokładnie wymieszać i odstawić na miesiąc. Potem przefi ltrować po raz drugi, przelać do butelek, które trzeba zakorkować, zala kować i trzymać w piwnicy przez 6 miesięcy, żeby nalewka dojrzała.
Tatarak zwyczajny (Acorus calamus) jest okazałą byliną o masywnym, grubym kłączu i mieczowatych liściach.
Zielonkawożółtawe kwiatki zebrane są w kolbowate kwiatostany. Jego ojczyzną jest subkontynent indyjski.
Zastosowanie lecznicze: Surowiec leczniczy stanowi kłącze tataraku, w którym występują m.in.: olejek eteryczny o swo istym, bardzo miłym zapachu (a w nim: azaron i ge-raniol), ponadto gorycze (akoryna i akoretyna), wreszcie garbniki. Tatarak wzmaga wydzielanie soków żołądkowych, przeciwdziała niestrawności, zwiększa apetyt, ułatwia przyswajanie pokarmów, działa ogólnie wzmacniająco. Stosuje się go w nie strawności, ale także w zapaleniu górnych dróg oddechowych, zapaleniu zatok i zaburzeniach krążenia. Ma jeszcze i tę zaletę, że pobudza szpik kostny do zwiększonego wytwarzania krwi nek czerwonych.
Nalewki, które leczą
Nalewka trybulowa
1 szklanka świeżego ziela trybuli ogrodowej
1 l wódki czystej 45-50%
50 ml winiaku
Ziele trybuli szybko opłukać pod bieżącą wodą, rozłożyć i osu szyć. Następnie rozdrobnić, umieścić w szklanym naczyniu i zalać wódką zmieszaną z winiakiem. Naczynie szczelnie zamknąć, aby alkohol nie wietrzał. Maceracja powinna trwać 3 tygodnie. Po tym czasie alkohol zlać, przecedzić przez bibułę fi ltracyjną i wlać do butelek. Nalewka ma swo-isty, bardzo ładny aromat (nieco może przypominający anyż) i przyjemny smak. Im dłużej dojrzewa, tym lepiej smakuje i ładniej pachnie. Okres leżakowania winien trwać co naj-mniej 6 miesięcy.
Trybula ogrodowa (Anthriscus cerefolium) pochodzi ze wschod niej części Basenu Morza Śródziemnego. Została udomowiona jeszcze w starożytności, a szczególnie chwa-lili ją Rzymianie. W średniowieczu również cieszyła się po-wodzeniem i była powszechnie uprawiana w Europie. Jest rośliną jednoroczną, o niezbyt grubym, wrzecionowatym korzeniu i liściach przypominających liście pietruszki. Pęd kwiatostanowy (mogący osiągać wysokość 80 cm), wieńczą baldachy złożone z białych kwiatuszków. Owocem jest roz-
łupnia.
Zastosowanie lecznicze: Liście trybuli zawierają olejek eteryczny (o zapachu przypominającym anyż), sporo prowitaminy A, witaminę C oraz związki żelaza i magnezu.
Spożywanie ich na surowo korzystnie oddziałuje na przewód pokarmowy, ułatwia trawienie, przyswajanie pokarmu i likwiduje wzdęcia, a także działa wzmacniająco na nerki, wątrobę i śledzionę.
61
Nalewka wawrzynowa
5 g suszonych liści laurowych
1 l wódki czystej 50%
20 g cukru
Liście włożyć do szklanego naczynia, zalać wódką i do-sypać cukier. Naczynie szczelnie zamknąć, ustawić w ciepłym i widnym miejscu, wstrząsać co dzień, aby cukier się rozpuścił. Po 4-5 tygodniach płyn przecedzić przez bibułę fi ltracyjną, rozlać do butelek, te zakorkować, zalakować i przechowywać w miejscu ciemnym i chłodnym. Nalewka powinna dojrzewać minimum 8 miesięcy.
Wawrzyn – laur (Laurus nobilis) jest drzewem zawsze zielo nym, pochodzącym z Azji Mniejszej i pobrzeży śródziemnomorskich, osiągającym wysokość od 8-10 m. Liście ma sztywne, skórzaste, kwiaty zaś niepozorne i nie przed-stawiające wartości ozdobnej.
Zastosowanie lecznicze: Liście zawierają związki fe-nolowe, które mają właściwości przeciwgnilne, bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Działają korzystnie w przypad-ku zaburzeń trawienia i łagodzą wzdęcia, zaś żute usuwają nieprzyjemną woń z ust. Mają też słabe właściwości uspo-kajające.
Nalewki, które leczą
Nalewka winogronowa
1 kg winogron (najlepiej czarnych, słodko-cierpkich) 1/2 l spirytusu 96%
250 ml soku winogronowego
250 ml wody
70 dag cukru
Świeże, zdrowe, umyte winogrona wsypać do słoja i za-sypać je cukrem. Otwór słoja obwiązać gazą. Słój postawić na słońcu na 6 tygodni. Po upływie tego czasu powstały sok zlewamy. Jeśli cały cukier się nie rozpuścił, zalewamy winogrona wodą, dokładnie mieszamy, a następnie tę wodę zlewamy i dodajemy do soku winogronowego. Teraz łączymy to ze spirytusem i odsta wiamy na 2-3 doby. Po tym czasie trunek fi ltrujemy, przelewa my do butelek i wynosimy do piwnicy. Nalewkę można pić po 3-6 miesiącach.
Winorośl właściwa (Vitis vinifera) to potężne pnącze.
Liście ma dłoniaste, klapowane, kwiaty natomiast niepozorne, skupione w groniaste zielonkawe kwiatostany. Owocami są jagody, smaczne, soczyste, również zebrane w grona.
Zastosowanie lecznicze: Świeży sok gronowy zawiera do 20% cukrów, witaminy: B , B , B , C, P, PP. Dalej – mamy 1
2
12
tam zwi ązki wapnia, potasu, magnezu, kobaltu, manganu, żelaza, kwasy organiczne (głównie kwas jabłkowy), pekty-ny, enzymy, śladowe ilości olejków eterycznych. Działanie lecznicze świeże go soku i całych jagód jest dość różnorod-ne. Spożywanie ich zalecane jest w nieżytach przewodu pokarmowego, uporczy
wych zaparciach, zaburzeniach
przemiany materii i lekkich za truciach pokarmowych. Ale to nie wszystko, bowiem kuracja winogronowa zalecana jest również w chorobach nerek, wątroby, przeziębieniu (działanie napotne i wykrztuśne). Po mocniczo można ją
63
też stosować: w anemii, astmie oskrzelowej, przy hemo-roidach, nerwicach wegetatywnych i ogólnym wyczerpa-
niu nerwowym. Prócz soku i jagód równie niesfałszowane wytrawne wina gronowe mogą być używane jako cenny
lek. Mają one bowiem działanie bakteriobójcze, ponieważ nisz czą m.in.: pałeczki okrężnicy, można je stosować np.
w biegunkach, zapaleniu pęcherza czy nerek spowodowa-nych przez te drobnoustroje. Wina gronowe oddziałują też ogólnie wzmacniająco na ustrój regulując ciśnienie krwi, a co bardzo ważne sprzyjają obniżeniu poziomu choleste-rolu.