w Unii Europejskiej
Prof. Andrzej Stępniak
Ośrodek Badań Integracji Europejskiej, Uniwersytet Gdański
Cel i metody prowadzące do celu
• Cele ogólne
• Cele cząstkowe
• Cele umieszczone w czasie:
– Strategia krótkookresowa
– Strategia średniookresowa
– Strategia długookresowa
• Stategie:
– Państwa i regionów
– Przedsiębiorstw, biznesu
2
– Obywatela (grup społecznych)
Dobra strategia członkostwa wymaga odpowiedzi na pytania
• Jakiej Unii pragniemy?
• Jakiej Polski pragniemy w Unii?
• Co chcemy zmienić, co zachować?
• Jakie sposoby realizacji?
• Jakie mamy możliwości zmian?
• Jakie są uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne
3
• Wolność indywidualna ↔
bezpieczenstwo kolektywne
• Myslenie krótkookresowe ↔
dlugookresowe
• Wartosci duchowe ↔ materialne
• Panstwo dobrobytu ↔
konkurencyjnosc
4
• Długookresowa koniunktura i wzrost gospodarki światowej
• Zmiany w światowym handlu
• Strategia korporacji transnarodowych, głównych aktorów w świecie globalnym
• Wzrost znaczenia instytucji finansowych
• Zmiany w zasobach (kapitał ludzki, energia itp.)
5
Różne wizje / scenariusze Scenariusz I
Europa jako rozszerzone
państwo dobrobytu
Scenariusz II
Europa zglobalizowana
Scenariusz III
Europa budująca potęgę w
oparciu o edukację i technologię Scenariusz IV
Europa wartości duchowych6
Europa federalna czy Europa ojczyzn?
• Czy federacja nie zdezintegruje UE?
• Czy istnieje zagrożenie tworzenia awangardowej grupy państw
• Federacja → tyle róznorodnosci ile mozliwe, tyle jednorodnosci ile konieczne
7
Strategia polityki zewnętrznej i bezpieczeństwa
• Zasada otwartości
• Prymat NATO?
8
Rola państwa i sektora publicznego
• Wzrost znaczenia funduszy
strukturalnych
• Polityka regionalna
• Zaangażowanie sektora
publicznego w partnerstwo
publiczno – prywatne
9
Strategia „szybkiego” wejścia do strefy euro
• Szybkie wejście do strefy euro to wcześniejsze spełnienie warunków i tak niezbędnych i dobrych dla rozwoju
• Okres przejściowy (minimum dwa lata) może być okresem niełatwym, zaburzeń i szybkich napływów kapitałów
krótkoterminowych
• Wcześniejsze przyjęcie euro oznacza szybsze osiągnięcie korzyści, jakie się z 10
tym wiążą bezpośrednio
Strategia „szybkiego” wejścia do strefy euro (cd.)
• Osiągnięcie stabilności walutowej →
złotemu przestałby zagrażać jakikolwiek kryzys walutowy
• Szybsze obniżenie inflacji i zbliżenie stóp procentowych do poziomu unijnego
• Polska nie ma innej możliwości, jak import kapitału. Lepiej aby ten import był jak najszybciej pozbawiony ryzyka kursowego 11
Strategia „późnego” wejścia do strefy euro
• Dla Polski kluczowe znaczenie ma członkostwo w UE
• Utrata kursu jako ważnego narzędzia dostosowawczego na styku gospodarki ze światem zewnętrznym
• Polityka pieniężna w UGW jest prowadzona na szczeblu ponadnarodowym i pod kątem potrzeb Unii jako całości
• możliwości poprawy konkurencyjności przez instrument kursu
12
Strategia „późnego” wejścia do strefy euro (cd.)
• usztywnienie kursu w warunkach realnej i nominalnej nadwartościowości polskiego pieniądza → niekorzystne
• polska gospodarka nie spelnia wiekszosci kryteriów optymalnego obszaru walutowego
• bedzie wiecej czasu na optymalne z punktu widzenia naszych interesów usztywnienie kursu wobec euro
• w czasie „dochodzenia” do wspólnej waluty, dokonac sie musi przede wszystkim konwergencja realna
13
Strategia „późnego” wejścia do strefy euro (cd.)
Strona unijna nie wydaje się
specjalnie namawiać nas
do pośpiechu w dążeniu
do strefy euro
wręcz przeciwnie
14
Strategia wejścia do strefy euro (podsumowanie)
• Maksymalizacja wysiłków w celu spełnienia kryteriów zbieżności
• Element czasu → harmonogram
postanowien traktatowych i
mozliwosci Polski
15
• Polityka regionalna
• Polityka rolna
• Polityka przemysłowa→
• Transfer kapitału
• Przepływ siły roboczej
16
• Unia Europejska jest „w budowie”, w ciągłym ruchu i nie jest monolityczna
• Integracja Europejska to proces, w którym mamy do czynienia z szukaniem konsensusu
• Trzeba się uczyć ustępstw i rozwiązań długofalowych, oczywiście tam gdzie można korzystnych dla Polski, ale zawsze z myślą o interesie Unii Europejskiej
• Przyjąć taka strategię, aby świadczyła ona o naszej „mocnej” obecności w UE, ale obecności z którą się liczą pozostali członkowie, bo wskazujemy na mądre rozwiązania 17
• Polskę w UE na wszystkich szczeblach, we wszystkich instytucjach muszą reprezentować ludzie dobrze przygotowani, mądrzy i posiadający, obok tożsamości polskiej, także tą rosnącą w naszej świadomości tożsamość europejską
• Przygotowanie do gry w instytucjach, gdzie nie tylko liczy się znajomość języka i prawa wspólnotowego, ale także umiejętność prowadzenia negocjacji. W Europie mamy współpracować z awangardą, nie z grupami dążącymi do zahamowania procesu integracji 18