Skuteczność psychoterapii

•

* Roger R. Hock (2003): 40 prac badawczych,

które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk, GWP.

•

* Tomasz Witkowski (2009): Zakazana psychologia.

Pomiędzy nauką a szarlatanerią. Taszów,

Biblioteka moderatora. T.1.T.2.

1. Czy psychoterapia działa?

2. Jeżeli tak, to która z metod

terapeutycznych jest najbardziej

skuteczna?

Badania Mary Lee Smith i Gene Glass (1977)

•

przegląd prac, których przedmiotem były

relacje z efektów poradnictwa i

psychoterapii.

•

Wyselekcjonowano ok. 500 tego typu prac,

•

Cel - ustalenie wielkości skutku terapii w

każdej z prac oraz porównanie skutków

różnych rodzajów terapii.

Metaanaliza

• integruje wyniki wielu izolowanych prac w toku analizy

statystycznej,

• wszystkie porównywane prace z jedną grupa w

psychoterapii i grupą kontrolną (bez badań),

• 25 000 badanych,

• średni wiek badanych wyniósł 22 lata,

• każdy z badanych przeszedł średnio po 17 godzin

terapii,

• terapeuci z przeciętną praktyką - 3,5 roku.

Wyniki

•

Konkretny rodzaj psychoterapii działa, ale tylko w

pewnych zakresach funkcjonowania człowieka i w

pewnych typach terapii – swoiście do kategorii

problemu.

•

Klient po psychoterapii średnio w lepszej kondycji

psychczinej niż 75% członków grupy kontrolnej.

•

Głównie po terapii behawioralnej i poznawczej.

•

Wyniki tego porównania widoczne na wykresie:

• Połączona

skuteczność ze

90

Zmniejszenie

wszystkich

80

lęku

analizowanych badań

dla czterech miar

70

skutków terapii.

Poczucie

60

własnej

• Gdyby nie zanotowano 50

wartości

poprawy - wynik

Ogólne

wyniósłby 50.

40

przystosow.

30

• Gdyby stan się

20

pogarszał - wynik

Poprawa

byłby poniżej 50.

10

osiągnięć.

0

Wnioski

•

Wiedza na temat psychoterapii niepełna,

•

wyniki są rozproszone w ogromnej liczbie publikacji o różnej wadze naukowej.

•

różne szkoły psychoterapii - różnice pomiędzy wagą dowodów empirycznych.

•

Ważny jest rodzaj terapii.

•

Ważne jest to, czego się po niej spodziewasz,

•

Ważne jest to, kim i jaki jest terapeuta.

Działa kiedy:

•

jesteś przekonany, iż Twój psychoterapeuta może Ci pomóc:

•

zaczynasz ją z optymistycznym nastawieniem szanse powodzenia są wyższe.

•

Jeśli przyjmujesz, że musisz dokonać wysiłku, by się zmienić, szanse powodzenia są wyższe.

•

przyjmujesz odpowiedzialność za swój los szanse są wyższe.

•

krytycznie przyjmuj ofertę terapeutyczną.

•

za przebieg i efekt terapii odpowiedzialny jest także terapeuta.

•

cudów nie ma.

Przykład skutecznej techniki psychoterapeutycznej

- systematyczna desensytyzacja

• Metoda Josepha Wolpe,

• do leczenia zaburzeń lękowych (nerwic), fobii.

• Fobia od imienia greckiego boga strachu

Phobos, którego starożytni malowali na swoich

maskach i zbrojach po to żeby przestraszyć

wrogów.

• Fobia jest:

• uporczywym, irracjonalnym, silnym lękiem

(przesądem) wobec osób, rzeczy, zwierząt,

stanów fizycznych, obiektów, rodzajów

działania.

• Fobie proste i społeczne (silna obawa przed

krytyką ze strony innych, prowadzący do

unikania.

Przykłady fobii prostych i społecznych

wywoływane przez:

•

Agorafobia - przebywanie samemu w miejscach publicznych,

•

Ailurofobia - koty

•

Akrofobia- wysokość, głębokość, patrzenie w dół z wysoko położonych miejsc,

•

Antropofobia - ludzi,

•

Arachnofobia - pająki,

•

Dysmorfofobia - rzekome wady wyglądu, deformacje ciała,

•

Emetofobia – wymioty,

•

Erytrofobia - lęk przed zaczerwienieniem się lub czerwonymi przedmiotami,

•

Hafefobia - dotknięcie przez inne osoby,

•

Heksakosjoi/heksekonta/heksafobia - liczbą 666,

•

Hemofobia - widok krwi,

•

Homofobia - homoseksualność, osoby homoseksualne; transfobia - osoby transpłciowe, (dotyczy zazwyczaj uprzedzenia a nie rzeczywistej fobii),

•

Klaustrofobia - zamknięte i ciasne przestrzenie,

•

Ksenofobia- innych, obcych etnicznie ludzi, (cudzoziemcy, obce kultury),

•

Myzofobia- nieczystość, zanieczyszczenie,

•

Nyktofobia - noc, ciemność,

•

Odontofobia- leczenie zębów u dentysty,

•

Tokofobia – obawę przed ciążą i porodem,

•

Triskaidekafobia - liczbę 13,

•

Zoofobia – zwierzęta,

•

Hikikomori – japońska odmiana antropofobii (konieczność wyjścia z domu, rywalizowania z innymi w szkole, pracy)

Desensytyzacja wobec realnej

ekspozycji bodźców

1. Utworzenie listy bodźców lękowych i uszeregowania ich wg siły przeżywania.

2. Polega na stopniowym wystawianiu pacjenta na działanie bodźców wywołujących lęk,

3. Dawkowanie bodźców lękowych.

4. Wymaga stanu rozluźnienia mięśni i wyciszenia emocji.

5. Pacjent w stanie relaksu wystawiony na działanie sytuacji lękowych, począwszy od wywołujących najmniejszy lęk, a skończywszy na tych, które wywołują lęk największy.

•

Zasada wzajemnego hamowania reakcji - jeśli pojawia się nowa reakcja emocjonalna na sytuację, to wcześniejszy nawyk ulega zahamowaniu i osłabieniu.

•

Reakcja/stan rozluźnienia stanowi reakcję współzawodniczącą z reakcją lęku.

Systematyczna desensytyzacja w wyobraźni i realu

1. pacjent wprowadzony w stan głębokiego relaksu,

2. sugestia terapeuty - stopniowe skupianie się na wyobrażonych sytuacjach lękowych, 3. począwszy od wywołujących najmniejszy lęk,

4. skończywszy na tych, które wywołują lęk największy.

•

jeśli któraś ze scen wywołuje lęk, lub zdenerwowanie, pacjent podnosi rękę lub palec wskazujący do góry;

•

podczas każdej 45.minutowej sesji ćwiczy się wyobrażanie sobie od dwóch do czterech scen;

•

każde kolejne skupienie się na wyobrażeniu powoduje, że siła lęku maleje i w końcu osiąga poziom zerowy,

•

kolejnym etapem dla pacjenta jest narażenie się na działanie tych samych bodźców lękowych w realnej sytuacji życiowej.

•

Np. Lęk przed osamotnieniem, kiedy pacjent boi być sam, bez towarzystwa i nie odczuwa lęku w obecności terapeuty, wymaga zastosowania odczulania w realnej sytuacji.

•

program terapii przewiduje stopniowe oddalanie się od domu z relaksacją po każdym etapie,

•

umożliwia pokonanie lęku i zwiększenie odległości od domu.

•

lęk przed odrzuceniem i krytyką, wymagają odczulania w realnej sytuacji,

•

lęki seksualne, zaburzenia życia seksualnego: wymagają zmiany przekonań i zachowań (desensytyznacja zwykle nie działa)